Katalog

MART 2000 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA KULTUR [email protected] 15 ALLEGRO EVİN tLYASOĞLU Pekinellerve Sermet'in yeni CD'leri • Güher ve Süher Pekinel SOTI CD'lerinde Mozart, Mendelssohn ve Bruch'un iki-piyano için konçertolannı Philarmonia Orkestrası ile seslendirmişler. Hüseyin Sermet'in son iki CD'si yirminci yüzyıla damgasını vuran iki besteciye ait: îlki Ravel'in konçertolan. lkincisi de Bartok'un 3. piyano konçertosu. ICimi klasık müziksever vardır ki onu hiçbir konserde göremezsiniz. Evimde oturup plaklarımı dinlerim, dilediğim yorumcudan, dilediğim saat, der. Anın- da yorumlanan canlı müzigin coşkusu- nu savunsanız da o, en azından teknık ku- sursuzluğun peşindedir. Notalann doğ- ru okunması, stüdyo kaydının net sesle- ri, solistle orkestranin iyi dengesi daha önemlıdir. Bugün ben de dünyaca ünlü piyanist- lerimızin çok çıkan CD'lerine değine- ceğim. Onlan istesek de her zaman can- iı konserlerde dinleyemeyeceğimize gö- re, CD'leriyle keyifli bir müzik yolculu- ğuna çıkmayı önerecegim. Güher ve Süher Pekinel'ın son CD'si tngiliz fırması Chandos'dan piyasaya çıktı. Mozart, Mendelssohn ve Bruch'un iki-piyano için konçertolannı SirNevü- leMarrineryönetimindeki Philarmonia Orkestrası ile seslendirmişler. Üç yapıt neredeyse 80 dakikalık bir süreyi içeri- yor. Pekineller, artık belli bir felsefeye va- ran anlayışlan ile her bir konçertoyu san- ki bedenlennin bir parçası olmuş gibi yorumJuyorlar. Mozart'ın K. 365, mi be- mol majör konçertosunda taptaze, ya- şam dolu bir ortam yaratmışlar. Sir Ne- ville Marınner ile belli ki iyi bir uyum sağlamışlar. Orkestranın her bir çalgı toplulugu piyanolarla sürekli söy leşi için- de; hiçbir boşluk. hiçbir gevşeme söz ko- nusu değil. Yalnız Mozart'ta dağil, diğer iki konçertoda da aynı, solistler ve top- luluğun tümü hiç "konsantrasyonun" dağılmadığı, dolgun ve saydam bir ortam yaratmışlar Ma\ Bruch'un iki-piyano için konçertosu, bu CD'nin sürprizi. Çün- kü Bruch deyince hemen o ünlü keman konçertosu gelir akla. Onun iki-piyano Her iki yapıttaki incecik nakışlan ptnl pınl işlemiş Hüseyin Sermet Pekineller her bir konçertoyu sanki bedenkrinin bir parçası olmuş gibi yorumluyoriar. ç ş 9 f y ilk kez bir CD'den dinliyoruz. Önce org veorkestra için birsüit olarak bestelenen bu yapıt, bestecisi tarafından Sutra adh kız kardeşler için iki- piyano konçerto- su haline getirilmiş. Ve elli yıl kadar es- ki bir sandıkta unutulmuş. Ortaya çıktık- tan sonra da yine pek sahiplenen olma- mış. Pekineller'in bu yapıtı CD'ye al- malan tarihi bir olay. Dört bölümlük kon- çertoda Bruch'un Schumann ve Brahms hayranı olduğunu duyuyorsunuz. Gör- kemli doruklar arasına nazlı motiflerle pi- yanonun işlemeleri serpiştirilmiş. Felnt Mendelssohn'un henüz 14 yaşında iken bestelediği mi majör-iki piyano konçer- tosu bir gençlik ürünü sayılamayacak ka- dar olgun. Ne de olsa 12 yaşından beri 60 yaşındaki Goethe ile dostluk kurabil- miş, daha o yaşlarda felsefe ve şiir dün- yasında imge gücünü geliştirebılmiş bir besteci. Pekineller, bu yapıtı da yine en- telektüel süzgeçlerinden geçirerek, ro- mantizmden çok klasik dengeye bağlı kalarak seslendirmişler. Hüseyin Sermet'in son iki CD'si yir- minci yüzyıla damgasını vuran iki bes- teciye ait: Birincisi Maurice Ravel'in konçertolan. tkincisi de Bela Bartok'un 3. piyano konçertosu. Aynı dönemden, 20. yüzyıl müzik tarihine yön vermiş iki • syn ülkeflin bestecisi. Ve her ikisinin de son çalışmalan. Maurice Ravel 1931 yı- lında üst üste yazmış bu konçertolan ve ardından gelen ağır ruhsal bunalımı ile 1937'deki ölümüne dek bir başka beste daha yapamamış. Hele savaşta sağ kolu- nu yitiren ve müthiş bir sol-el tekniği ge- liştiren piyanist VVTttgenstein için beste- lediği sol-el konçertosu müzik tarihinde ayn bir özellik taşır. Her iki yapıttaki in- cecik nakışlan pınl pınl işlemiş Hüseyin Sermet. Imge zenginliğini orkestranın eşliği ile paylaşmış. Ağır bölümlerde ise alabildigine şiirselliğe bürünüyor. Bes- tecinin caz etkisini de abartmıyor, yapıt- la bütünleştiriyor. Şef Emmanuel Krrvi- neyönetimindeki Lyon Ulusal Orkestra- sı'nın Sermet ile aynı anlayışı paylaşma- lan çok başanlı. Bartok'un 3. piyano konçertosu da bestecinin son yılında yazılmış. Hatta öldüğü gün bile henüz onun üstünde ça- lışıyormuş. Bartok'un acılannın özeti kadar yaşamındaki tüm etkileşimlerin de özetini içeriyor. Hüseyin Sermet, gi- rişteki o duygusal temayı her seferinde yinelerken aynı hüznü duyuruyor. Ritmik canlılığı son bölümde doruğa tırmandı- nrken orkestra ile kusursuz bir söyleşi sür- dürüyor. Bu kez iyice uluslann kaynaş- tıgı bir üriin bu CD; Macar besteci, Türk solist ve Japon cckestrai Tokyo Senfpni Orkestrası'nı Naoto Otomo yönetmiş. Sermet'in iki CD'si de Auvidis/Valois adlı Fransız plak şirketi tarafindan hazır- lanmış. Pekineller ve Hüseyin Sermet, Türk pi- yanistleri tarihinde kuşkusuz birer köşe- başıdır. Hüseyin'in başansı nice aileyi er- kek çocuklannı da piyanist yetiştirme adına yüreklendirdi. Pekineller'in başa- nsı ise nice aileye iki çocuklannı birden aynı dalda eğitmek açısından ışık tuttu. E. İdil vc M. İ'lkü'nün rcsitali Cemal Reşit Rey Salonu'ndageçen ak- şam, yirminci yüzyıhn ilk günlerinden seçmelerle dolu bir programda şiirle müziğin birleştiği, postromantizm ile empresyonizmin iç içe girdiği liedler dinledik. Bir de Batılılann çağdaşı Ce- mal Reşit Rey vardı aralannda. Yer yer Fransız izlenimciliğini kullanmış De- bussy'nin lied geleneğini benimsemiş ve folklorün renlderiyle örmüş,. Bu tür prog- ramlar dinlemeyeli çok uzun bir zaman olmuş. Opera aryalan değil, müziğin şiirle, konuşmanın şarkıyla birleştiği bir lied resitali. Her biri birbirinden güç, yeni müziğin söylemindeki yapıtlardı. Yürekliliği için Ece İdfl'i, harika eşlik- çiliği için piyanist Metin Ülkü'yü kut- lanz. Romantik bir ÎDSO programı ÎDSO da bu hafta yüklü bir program seçmişti. Şef PiroUi'nin yönetiminde Schumann'ın belki de ilk kez seslendi- rilen Dört Korno Konçertosu ile yıllar- dır dinlemediğimiz 2. Senfonisi ve Wag- ner'in Uçan Hollandalı Uvertürü yer al- dı. Tümüyle romantik çağın coşkusunu duyuran bir seçim ve iyi düzenlenmiş bir programdı. Antonio Pirolli, kültürü ve birikimiyle, aynntılara özen gösteren, titiz bir şef. Bazen cumartesi konserle- ri cuma gecesinden daha iyi olur. Ve ba- zen, bir de pazar konseri eklense, yapıt- lar tam oturacak, deriz. Bu konser için deaynı şeyi söyleyebiliriz. Sanki bir kez daha konser coşkusuyla çalınsa yapıtlar tümüyle daha hafifleyecek, daha netle- şecek ve topluluk daha iyi sindirecekti. Dört kornonun solistleri de daha iyi uyum sağlamış olacaklardı. Umanz da- ğarcığa katılmışken gelecek yıl bir kez daha aynı konçertoyu, yine Gregory Cass'ı davet ederek aynı ekiple dinleme şansını buluruz. Beethoven'dan bayram armağanı Borusan Filarmoni Orkestrası yeni kunılmanın coşkusuyla kış demiyor, bay- ram demiyor .konserlerini şürdürüyor. Buakşam Cemal Reşit Rey Salonu'nda baştan sona Beethoven'dan oluşan bir konser sunacak. Gürer Aykal yöneti- mindeki topluluğa Ayla Erduran solist oluyor. e-mail: evini(a boun.edu.tr Haremden operasanatçüanna Dünya Kadınlar Günü nedeniyle Elhamra'da bir şan akşamı sunuldu Yapıtta Placido Domingo ve Federica von Stade başrokte. 'ŞenDul'ilkkez Metropolitan'da Kültür Servisi - New York Metropolıtan Operası, tari- hinde ilk kez 1870-1948 yıl- Ian arasında yaşamış olan Viyanalı besteci Franz Le- har'ın başyapıtı. üç perde- lik 'Şen Dul' operetini sah- neliyor. Tim Albery yapımı, 'Şen Dul'da dünyaca ünlü tenor Placido Domingo. Kont Da- nılo Danilovvitsch rolünde muhteşem bir performans sergiliyor. Şen dul, Hanna Glawari rolündeki Federica von Stade, özellikle opera- nın ünlü bölümlerinden 'YT1- ya Şarkısf nı büyüleyici bir yorumla söylüyor. 'Şen Dul' operetı oyuncu kadrosunun dğer isimleri; Camille de Roussilon rolündeki Paul Croves, Valencienne rolünde- k soprano Emily Pulley, Nje- gis rolündeki Anthony La- ciıra ve Baron Mirka Zeta ro- lindeki John Del Carlo, bü- ttnüyle iyi bir ekip çalışma- s örneğini, başanlı yorum- lanyla sergiliyorlar. Andrew Davis'in hızh'ama dengeyi sağlayarak yönettiği orkest- ranın yanı sıra koronun mü- kemmel performansı da dik- kat çekiyor. Konusu 1914 yıl- lannda Paris'te geçen 'Şen Dul' operetinin metnini A. M. VVUlner ve Robert Bo- danzky yazmış. tlk olarak 1905'te sahne- lenen 'Şen Dul' ile eserin bes- tecisi Lehar, müzik tarihin- de az görülen bir başan ka- zanmış. Lehar'a operet tari- hindeki unutulmaz yerini ha- zırlayan 'Şen Dul'un konusu, Fransız yazar Meilhac'ın 'Se- faret Ataşesi' adlı oyunun- danalınmış. Her müzik par- çasının olağanüstü zarafeti ve genel yapısında ustalıkla yansıtılan Paris neşesi yanın- da 'Şen Dul' opereti, Balkan- lar'a özgü ulusal renkleriy- le bir anda sevilmiş, dünya- nın hemen her opera sahne- sinde yer alrruş, fılmleri ya- pılmıştı. ÖNDER KÜTAHYALI İZMİR- "...Mabeyn Bando Ta- hmı bahçede. Harem Tahmı bah- çe kapısında, paravana arkasın- da münavebe ile çalmışlardı. Mü- zikacı beylerin de ne dediklerini anlamak için biz birkaç çocugu takımm yanına göndermişlerdi. Beylerin, 'Kadınlarnasılolurda bu kadar mükemmel çalabilir- ler? Hemen hemen bizden iyi ça- lıyorlar demeye layık' dedikleri- ni, koşup sazende kalfalara teb- şir ettik, memnun oldular. Padi- şahın marşından sonra o vakit htanbul 'da pek moda olan Gul- laume Tell ile La Traviata 'dan bazıparçalarçaldılar. Hakikaten pek mükemmeldi." Mahmut Ragıp Gazimihal'in "Türk Askeri Müzikalan Tari- hi" başlıklı kitabından alıntı yap- tık ve geleneksel Türk müziğinin değerli bestecisi LeyiâSaz'ın anı- lanndan tümceler okuduk. Os- manlı Sarayı'nın harem daıresin- de hanımlarla bando kurulması- m Abdülmecit iştemişti. Gazi- mihal, çalışma döneminin kısa olduğunu söyler. Birkaç yetenek- li hanım duvarlann ve kafeslerin arkasında, hareme girmesine izin verilen yaşlı bir adamın gözetimin- de müzik yapıyordu. Bu loş sah- neyi değiştirip 2000 yılına atladı- ğrmızda mutlu bir görünümle kar- şılaşıyoruz. Opera ve bale kurum- lanmız, Atatürk cumhuriyetinin ışığında yetişmiş bayan sanatçı- larla dolu. Çalgı alamnda dünya- ca ünlü soloculanmız var. Orkest- ralanmızdaki bayan sanatçılarla gurur duyuyoruz, aralannda kor- noculann, trompetçilerin ve vur- ma çalgılarla çalanlann bulun- ması ise en yeni gelişimdir. 8 Mart Dûnya Kadınlar Günü nedeniyle Elhamra'da, tzmirli sa- natseverlere sunulan "Şan Akşa- mı", yukandaki mutlu tabloyu yankılaması bakımından kıvanç vericiydi. Sadece hanım sanatçı- lardan oluşan topluluk: Soprano Zibelhan Dağdeien, soprano Nur- dan Küçükekmekçi,piyanist Çiğ- dem Borlak Sevgener, klarnetçi Hanım sanatçılardan oluşan toplulukta soprano Zibelhan Dağdeien ve Nurdan Küçükekmekçi buhınuyordu. Özlem Alpak ve Odeon Yay lı Çal- gılar Dörtlüsü (İlkin Arnıç, Me- ral Aksan, Pınar Dinçer,A\lin Ay- bek^konuklan coşturdular. Prog- ramda A. Scarlarti ve A. Vîval- di'den G. Puccini'ye uzanan bes- tecilerin aryalan vardı. Vivaldi ile Scarlatti'nin bazı aryalanna Odeon Dörtlüsü eşlik etti. He- men belirtelim: Barok operalar- da aryalar genellikle Basso Con- tinuo eşliğinde söylendiğine gö- re bunlarda yaylı çalgılar dörtlü- sünü kullanmanm doğruluğu üze- rinde düşünmek gerek. IZDSO'nun şefi Cataldo" Soprano Zibelhan Dağdeien, yeni tanıdığımız bir sanatçıdır. DEÜ Devlet Konservatuvan'nı bitirdikten sonra aynı kurumda yaptığı yûksek lisans ve sanatta yeterlilik eğitimi sırasında opera yorumcusu olarak büyük ilerleme gösterdi. Yumuşak tonu var; fa- kat gerekli yerlerde yorumuna dramsal bir hava verebiliyor, atak- lan ve cümle bitimleri yan gölge olgusunun sese dönüşmesine ben- zetilebilir. Son derece temiz ve güzel söylüyor. Her genç sanatçı gibi o da bazı sorulara yanıt an- yor. Acaba hangi opera kunımu- na girebilir? Ne gibi görevler alır? Yalcın günlerde bu sorulara en olumlu yanıtlann gelmesini dile- riz. Soprano Nurdan Küçükekmek- çi 'den zaman zaman söz ediyoruz; çünkü sanatçı verdiği resitallerle bizi mutlu kılmaktadır. Sunduğu programı keyifle dinledik. Temel- de lirik olan yorumunu yer yer dramsal yaklaşımlarla süslerken inandıncıydı. Nurdan, bir süre konservatuvarda öğretmenlik yap- hktan sonra Antalya Devlet Ope- rası'nakatıldı. Kendisinden başa- nlı temsiller bekliyoruz. Hanım sanatçılanmızla ayn bir güzellik kazanmış bulunan İZD- SO geçen hafta Italyan şef Gi- useppeCatakio'yu konuk etti. Sa- natçının seslendirdiği 1. Stravins- ki'nin u Ateş Kuşu" bale süitınde yorum fazla ilginç değildi. Özel- likle son bölüm ("Düğün") or- kestranın iyi tınlamasına karşın ye- terince canlı değildi. Sadece "Ka- çei'nin Cehennem Dansı", bir par- ça heyecan getirebildi. Orkestramızın sanatçılanndan Sema Kulak ve Kartal Akıncı, J.S. Bach'ın BVA' 1043 iki keman ve yaylı çalgılar orkestrası için re minör konçertosunda dinletinin soloculan idiler. Bu iddiasız, fa- kat temiz yorumu severek dinle- dik. Başka bir solocu da geçen yıldan tanıdığımız harmonika us- tası Rene Giessen'di. Sanatçı, Ralph Vaugan VVilliams'ın har- monika için romansını ve Heitor VTlla-Lobos'un konçertosunu gü- zel çaldı, fakat bunlar tatsız tuz- suz şeylerdi. Böyle olunca Gies- sen'in alkışlara teşekkür etmek amacıyla bazı caz parçalan ve Mozart'ın Türk Marşı üzerinde yaptığı şaklabanhklar, dinleyen- leri daha fazla coşturdu. Fazıl Hiisnii Daglarca'nın evrensel şiiri • Kültür Servisi - 24 Mart saat 18.00'de, Goethe Enstitüsü'nde 'Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın Evrensel Şiiri - Türk Edebiyatı ve Almanca Çevirileri' başlıklı bır toplantı ve şıir dınletısi düzenlenecek. Lucien Leitess, Önay Sözer ve Ahmet Soysal'ın konuşmacı olarak katıldığı toplantıya şairin kendisi de katılacak. Dağlarca'nın 85. doğum yılı onunına 1999'da yazar Ahmet Soysal'ın 'Arzu ve Varlık- Daglarca'ya Bakışlar' adlı eseri yayımlanmıştı. Leitess'in başında bulunduğu Union Yayınevi de, günümüzün önemli Türk şairinin bazı şiirlerini Almanca olarak okurlanna sunmuşru. Toplantıda Ahmet Soysal Türkçe, Ingrid tren Almanca olarak Dağlarca şiirinden örnekler sunacaklar. Rigo VVIntepstein Svvingtetrten Çingene müzüi Teutonia'da • Kültür Servisi - Rigo Winterstein Svvingtett, 21 Mart'ta saat 19.30'da Goethe Enstitüsü Teutonia'da bir konser verecek. Svvingtett, Django Reinhard stilinde Çingene müziği çalan en tanmmış topluklar arasında yer alıyor. Solo gitarda Rigo Winterstein ve Lulu Rein Hardt, solo kemanda Pesso Krause, ritim gitarda Danjetto Winterstein, basta Jungeli Albrecht ve klavyede Wilhelm VVinter'dan oluşan topluluk 23 Mart'ta da Hacettepe Üniversitesi'nde bir konser verecek. Şehir Tıyatrolan'nda 16. Gençlik Günlem • Kültür Servisi -istanbul Şehır Tiyatrolan'nın gelenekselleşen Gençlik günleri bu yıl 1-7 Mayıs tarihleri arasında yapılıyor. Şehir Tiyatrolan dramaturglanndan Hilmi Zafer Şahın'in düzenlemesini üstlendiği etkinliklerde ağırlıkli konu tiyatro olacak. Amatör ya da yan amatör topluluklann gösterilerine yer verilecek olan 16. Gençlik Günleri'nde Şehır Tiyatrolan sanatçılannm yönlendiriciliğinde atölye çalışmalan da gerçekleştirilecek. Fatih Reşat Nuri, Üsküdar Musahipzade Celal, Kadıköy Haldun Taner ve Gaziosmanpaşa sahnelerinde topluluklann gösterimlerine olanak tanıyan 16. Gençlik Günleri'ne başvunılar 20-31 Mart tarihleri arasında yapılabilecek. (225 92 68) Bülent Ortaçgil konseri • Kültür Servisi - AKM Büyük Salon'da pazartesileri Fil Yapım ve TOBAV'ın ortaklaşa düzenlediği konserler dizisi başlıyor. Bu çerçevede, 20 Mart Pazartesi, saat 20.30'da Bülent Ortaçgil AKM Büyük Salon'da bir konser verecek. Ortaçgil'e konserde Erkan Oğur, Gürol Ağırbaş ve Cem Aksel eşlik edecek. Rlm ve Televizyon Oyuncuları ÖdüHepi verildi • Kültür Servisi - 6. Film ve Televizyon Oyunculan Ödülleri Los Angeles şehrinde verildi. Kevin Spacey, Amerikan Güzeh'ndeki rolüyle 'en iyi erkek oyuncu' ödülünün sahibi olurken Annette Bening aynı filmdeki rolüyle 'en iyi kadın oyuncu' ödülünü aldı. Amenkan Güzeli'nin oyuncu kadrosu Peter Gallagher, Mena Suvan, Chris Cooper, Thora Birch, Allison Jonney de teatral nitelik içeren sinema filminde 'en iyi oyuncu ekibi' ödülünün sahibi oldular. Angelina Jolie 'Girl Interrupted' filmindeki rolüyle 'en iyi yardımcı kadın oyuncu' ödülünü, Michael Caine de 'en iyi yardımcı erkek oyuncu' ödülünün sahibi oldu. Michael J. Fox 'Spin City' adlı yapımla televizyon komedi dizisinde 'en başanlı erkek oyuncu' ödülünü alırken Lisa Kudrovv da 'Friends' dizisiyle 'en iyi komedi oyuncusu' ödülünün sahibi oldu. James Gandolfini de 'The Sopranos' adlı dizideki rolüyle drama dizisinde 'en iyi oyuncu' ödülünün sahibi oldu. Sidney Poitier'a da Amerika'da ırksal stereotipin kınlmasmda öncü olduğu için 'ömür boyu başan ödülü' verildi. Kayıkçı'ya hafya'dan ödül • Kültür Servisi -Başrollerini Mehmet Ali Alabora ve Katerina Moutsatsos'un oynadığı, Biket tlhan'ın yönettiği, Türk ve Yunan ortak yapımı 'Kayıkçı' adlı film ltalya'nm Torino kentınde düzenlenen 7. Cinema Della Donne Festivali'nde jüri özel ödülüyle değerlendirildi. Çeşme ve Sakızadası arasında yaşanan bir aşk öyküsünü anlatan filmin daha önce katıldığı festivallerşöyle: lskenderiye, Yeni Delhi, Mannheim, Balkan Film Festivali (Güney Kıbns), Londra Türk Filmleri Festivali, Aşkabat Türk Filmleri Haftası. Euroimages, T.C. Kültür Bakanlığı ve Yunan Film Merkezi'nin katkılanylagerçekleştirilen 'Kayıkçı', önümüzdeki haftalarda, Films De Femmes (Fransa), Kerala (Hindistan), Nürnberg (Almanya), Minsk (Beyaz Rusya) ve Ankara Uçan Süpürge festivallerine katılacak. Japon davulcular Adapazan'nda • Kültür Servisi - Geçen yıl Japon Haftası i çerçevesinde İstanbul ve Ankara'da gösteri yapan î Japon Davul Grubu Tachibana Taiko Hibikiza tekrar Türkiye'ye geldi ve grup, Adapazan'nda depremzedeler için yapılan Türk-Japon Köyü'nde bugün saat 11 .OO'de bir konser verecek. Japonya'da Taiko Federasyonu'na kayıtlı bulunan 800 kadar Taiko grubu ve 20.000 kadar davul sanatçısı arasında' Tachibana Taiko Hibikiza'nın seçkin bir yeri var. BUGUN • AKM'de saat 20.00'de lDOB'un sahnelediği i 'Ferhad ile ŞirüT balesi görülebilir. Aynca saat ; 13.00, 16.00 ve 19.00'da Richard VVenk'in yönettiği Aşkım tçin' adlı film izlenebilir. (251 10 25) • JAZZ CAFE'de saat 22.30'da Bülent Ortaçgil ve Erkan Oğur (gitar), Gürol Ağtrbaş (bas) ve Cem Aksel (davul) yer alacak. (245 05 16) • AFM KEREM GÖRSEV JAZZ BAR'da, saat 22.OO'de Kerem Görsev (piyano), Voikan Hürsever (bas), AteşTezer'in (davul) konseri izlenebilir. (231 39 50)