Katalog

19 AĞUSTOS 1999 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DEPREM Genel kurulda konuşturulmayan DSP'li Imamoğlu bakanlarla tartıştı; Bayındırhk Bakanı 'itidal' çağnsı yaptı MHP: Felaket iıııaııla aşılacak• TBMM kulisinde 'deprem' kavgası yaşandı. DSP Kocaeli Milletvekili Imamoğlu, konuşturulmaymca isyan etti. DSP'li tmamoğlu, DSP*li bakanlarla tartıştı: '20 bin insan ölmüş, devlet nerede?' ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - TBMM Genel Kurulu'nda dün yapılan genel görüşmede "deprem felaketi ko- nusunda bir araşürma komis>onu ku- rulması" eğilimi ortaya kondu. Bayın- dırhk ve Iskân BakanıKoray Aydın, "iti- dal"çağnsındabulunurken "bununta- bii afet olduğunu ve insanın aciz kalabi- leceğini unutmamak gerektiğini" söy- ledı. MHP Grup Başkanvekilı Ismail Köse ise "CMayın insani boyutundan çok Uahi bcyutu var. Bu felaketi imanımida aşacağtz" dedi. Genel kurulda grubu adına konuşturulmavan DSP Kocaeli Milletvekili Turhan İmamoğhı, kuliste DSP'li bakanlarla tartışırken •'Beni ko- nuşrunrnıyorsunuz. Devlet nerede? Siz hükümetsiniz. İnsanlar vardım bekü- vor. 20 bin insan ölmüş" dıye bağırdı. Imamoğlu kendisıne "ArtistMk yapma, sov vapma" diyen Devlet Bakanı Hasan Gemjci'nin de üzerine yürüdü. Olayın büyümesi. araya gıren milletvekilleri tarafından önlendi. TBMM Genel Kurulu'nda deprem felaketi konusunda bilgi veren Bayın- dırhk ve Iskân Bakanı Aydın, bugüne dek yaşanan depremlerin lokal olduğu- nu \urgulayarak "Karşılaşılan olay cumhuriyet tarihinin en büyük tabii afe- ridir. Haberleşme kesildi, vatandaşlar arabalanvla yola çıkınca trafik tıkandı ve yardım malzemelerinin de bölgeye u- laşması aksadı. Hasarlı bina sayısımn çokolmasu makine ve ekipmanlarta her yere müdahele edilmesini zorlaşünyor" dedi. Ölü sayısımn sürekli arttığını. sa- bah saatlerı itibanyla kriz merkezine ulaşan ölü sayısımn 2 bin 160 olduğu- nu vurgulayan Aydın, herkesı "sonım- 23 Agustos'ta açılacak Felaket bölgelerinde karaborsacılar fırsatçdık yapmaya başladı. Karaborsacılann yarusıra yağmaya _ - karşı da güvenlik güçleri önlem almaya çalışıyor. lu. itidaJli" olmaya çağırdı. Aydın "Kimse kışkırtıcı olmasın. Dev- letin bütün imkânlannı sonuna kadar seferber ettiği. ancak bunun tabii afet olduğu, insanın aciz kalabileceği unu- tulmasın" dedi. Gruplar adına yapılan konuşmalarda ise deprem felaketi konu- sunda bir araştırma komisyonu kurul- ması gereği vurgulandı. FP grubu adına konuşan Sakarya Milletvekili Cevat Ayhan, felaketin. kriz öncesi dönemde askerler gibi sivıl- lerin de hazırlıklı olması gerektiğini or- taya koyduğuna dikkat çekti. TUPRAŞ yangınımn büyük felaket olduğunu kay- deden Ayhan. "TÜPRAŞ, rafınaj kapa- sitemi/in yansıdır. İnşallah proses la- sımlanna yangın intikal ermez" dedi. Ayhan, afetlerin "AUah'ın takdirioldu- ğunu, ancak afet sonrası rehabiütasyo- naçokönem verilmesi gerektiğini'' söy- ledi. 'Devlet nerede?' DSP grubu adına Antalya Milletve- kili Sancar Sait'e söz verilmesi, Koca- eli Milletvekili Turhan tmamoğlu'nun tepkisıne yol açtı. tmamoğlu kişisel söz isteğine de olumlu yanıt alamayınca Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Öz- kan'la görüştü ve daha sonra kulise çık- tı. Kuliste DSP'li bakanlardan Metin Bostancıoğlu, Şükrii Sina Gürel ve Ha- san Gemici'nin oturdugu bölüme doğ- ru yürüyen Imamoğlu "ınsanlar ölüyor, beni konuşturmuyorsunuz. Siz hükü- metsiniz, insanlaryardım bekliyor. Dev- let nerede?" diye bağırdı. Devlet Baka- nı Hasan Gemici, "Otur şuraya, artist- lik yapma. Ben oradaydım, elimizden geleni vapıyoruz" deyince tartışma bü- yüdü. îmamoğlu "VaHnin efi kolu bağ- ü, kriz merke/j bir şey yapamıyor. tnsan- lar aç susuz. Türk İelekom bir telefon sorununu halledemiyor" diye bağırma- TBMM'nin deprem tatili ıızıulı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Dep- rem nedeniyle, çalışmalanna önceki gün bir günlük ara veren TBMM, 23 Ağustos Pazar- tesi gününe kadar tatil karan aldı. Pazartesi gününden itibaren TBMM, gece çalışmala- n da yaparak, başta sosyal güvenlik yasa ta- sarısı olmak üzere gündemindeki tasanlan görüşecek. TBMM Genel Kurulu'nun dün- kü birleşiminde gerçekleştirilen depremle il- gili görüşmenin ardından. iktidar gruplan- nın. Danışma Kurulu'nda kabul görmeyen 23 Ağustos Pazartesi gününe kadar çalışma- lara ara verme. daha sonraki günlerde de gündemdekı yasa tasanlannın çıkanlabil- mesı içın gece çalışması yapmaya ilişkin önergesi ele alındı. FP Grup Başkanvekili Bülent Annç, Tür- kiye'de bugüne kadar en geniş alanda etkılı olan depremın " tlahi ikaz" olarak nıtelendı- nlmesi gerektiğini söyledi. Annç, "Akhmı- a başımıza alalım. Mağdur. madurn insan- landüşüneiim"dedı. Annç, 5 günlük bir ara vermek yenne 10 ya da 15 Eylül tanhine ka- dar verilecek aranm ardından Meclis'in ça- lışmalarını kesıntisız sürdürebıleceğıni söy- ledi. Annç.u Af. pişmanlık. işkence cezalan- tıın artünlmasına ilişkin tasanlan çıkarmak- ta hükümet haklı olabilir. Hükümetin sosyal güvenlik yasa tasansını çıkanna isteğine de engd olamayabiliriz. Ama zaten çocuklannu- an okullan nedeniyle 10 EylüTden itibaren Ankara'da olacağız. Bırakın birbirimizi da- ha fazla bunaltmavahm" dedi. Annç. aynca sanayi bölgesı Kocaeli merkezli deprem do- layısıyla çok sayıda işçinin can derdindey- ken, sosyal güvenlik yasa tasansının görü- şülmesinin etik olarak doğru olup olmadığı- nı sordu. Annç, aynca milletvekillerinin ya- sa görüşmek üzere Meclıs'te olması duru- munda bölgeyie de yakından ilgilenemeye- ceğini ifade etti. Dinar'da başan Annç'ın. devletin Dinar'da ortaya koydu- ğu başanyı Adana'da gösteremediğini. yara- lann hâlâ sanlamadığına ilişkin sözleri üze- nne eski Başbakan ANAP lideri Mesut Yıl- maz söz aldr. Yılmaz, Adana'da yeniden ya- pılan 5 bin konutun ekim ayının ilk yansın- da hak sahiplerine dağıtılacağını söyledi. Bir depremin ardından hasar tespiti, hak sahiplerinin belirlenmesi, yeni konut için alan, sermaye bulunması proje. ıhale ve ya- pım için uzun bir süreç gerektiğini ifade e- den Yılmaz. Adana içın bu sürecin 15 ay gi- bı rekor bir sürede tamamlandığını bildirdi. Yılmaz. a>Tica devletin bu süre içinde hak sahiplerine her ay kira yardımı yaptığını da dile getirdi. ANAP Grup Başkanvekili, ikti- dar gruplannın önensi lehine yaptığı konuş- mada, "Milletimiz böyle bir felakerJe karşı karştyayken Meclis'in tatile çıkması kamu- oyunda nasıl karşılanır" dedi. Çakan. Mec- lis'in açık tutulmasını hükümetin deprem fe- laketi için yapacağı çalışmalarda ihtiyaç duyduğunda hazır olmak ve onu daha ıyi de- netlemek için de istediklerini ifade etti. DYP Grup Başkanvekili Turhan Güven, bu kadar büyük bir acı yaşanırken. TB- MM'de yasa görüşmelerini sürdürmenın doğru olmayacağını söyledi. Öneri üzerinde- ki görüşmelenn ardından yapılan oylama so- nucunda, iktidar çoğunluğu kendı önerisini kabul etti. Uyarılar 'sözde' kaldıANKARA (Cumhuriyet Bürosu)- Tür- kiye'de her deprem sonrası gündeme ge- tirilen "aünması gereken önlemkr ve can kaybının nedenleri" konusundaki uyan ve önerilerin "sözde" kaldığı, geçen dö- nem kurulan TBMM Araştırma Komis- yonu raporu ile bir kez gözler önüne se- rildi. Afyon-Dinar depreminin ardından kurulan TBMM Araştırma Komisyo- nu'nun raporunda. "çarpıkkentleşme,de- netimsiziik,eğhimsizlik. ilgiliyasalaruı uy- gulanmaması" can kaybının temel nede- ni olarak gösterilirken. "İnsanlan depre- min degil, dayanıksız binalann öldürdü- ğü" saptamasına yer verildi. Yaklaşık 2 yıl önce TBMM'de görüşü- len raporda, Edirne'den Adapazan'na uzanan bölgedeki çarpık yapılaşmaya dikkat çekilirken, Istanbul'un hem doğal hem de teknolojik afet yönünden risk ta- şıdığına dikkat çekilerek, ilde üstyapı kapsamındaki binaiarla ilgıli bir envanter çalışması olmadığına dikkat cekildi. Türkiye'nin yüzde 96'sının farklı oran- larda deprem tehlikesi içinde olduğu ve nüfusun yüzde 98'inin de bu bölgelerde yaşadığına dikkat çekilen rapora göre bu bölgelerin yüzde 66'sı her an büyük dep- remlerin oluşması beklenen bölgeler ola- rak gösteriliyor. Komisyonun saptamala- nna göre nüfusun yüzde 70'i aktif fay hatlannın üzerinde yaşıyor ve sanayi te- sislerinin yüzde 75'i de yıne bu bölgede bulunuyor. Afet fonunun yetersizliğine dikkat çekilen raporda. yurttaşlann eği- timsizliği de can kaybının en büyük ne- denlerinden bin olarak gösteriliyor. Ko- misyonun, uzmanlarla yaptıklan görüş- meler ve afet bölgelerindeki ıncelemele- ri doğrultusunda, belediyelenn imar uy- gulamalanna kısıtlama getirilmesi, dep- rem bölgelerinde yaşayan her aileye bir çadır edinme zorunluluğu getirilmesi, halkın eğitilmesi ve okullara bu konuda zorunlu ders konulması. özel sektör inşa- atlannda da malzemelerin laboratuvar de- neylerinin yapılmasmın sağlanması. si- vil savunma birliklennin arttınlması yö- nündeki önerilerinin de şımdiye kadar hiç dikkate ahnmadığı, son depremle birlik- te bir kez daha ortaya çıktı. Yurttaslar evlerine giremiyor Hırsızhr meydanı boş buldu Turkcell ve Telsim'den acıklama 'Cepte üetişimsizlik yoğunluktan' İstanbul Haber Servisi - Türkiye'nin son 20 yıldır yaşadığı en büyük depremin ardından çok sayıda işyeri ve evden hırsızhk yapıldığı bildiritdi. Depremi firsat kapısı olarak görenlerin dışında, her gün 7-8 hırsızlık olayının yaşandığı bazı yerlerde ise depremden sonra hiçbir hırsızhk olayının görülmediği belirtikii. tstanbul'da depremin etkili olduğu Avcılar, Bağcılar, Küçükçekmece'de çöken binalann altından kurtarma çalışmalan sürerken bu bölgelerde çok sayıda hırsızhk olayının yaşandığı belirtüdi. Ana şok depremin ardından artçı depremlerin sürmesi ve yurttaşlann geceyi sokakta, park ve açık alanlarda geçirmeleri nedeniyle birçok hırsızhk olayı meydana geldi. Avcılar Reşitpaşa Caddesi 6 numarada bulıman Tınaztepe Elektrik- Elekronik eşya mağazasına giren 5 kişi, işyerinde bulunan milyarlar değerindeki çok sayıda elektronik eşyayı alarak kaçtı. Özellikle polis ekiplerinin de kurtarma çalışmalanna katıbnasmı fursat bilen hırsızlar, bölgede bulunan ve boş bırakılan birçok evden ziynet eşyası çaldılar. Bazı yerlerde deprem firsat bilinirken bazı yerierde de tam tersi bir durumla karşılaşıldığı kaydediidi. Ümraniye Merkez Karakolu'nda bulunan ve ismını vermeyen bir polis memuru ise her gün 7-8 hırsızlık olayının görüldüğü bölgede, depremden sonra hiçbir hırsızlık olayına rastlanmadığını belirtti. Ekonomi Ser\ isi - Deprem nedeniyle tzmit, Adapazan, Gölcük, Düzce ve Yalova'da tamarnen; Bursa, Eskişehir, İstanbul ve Bolu'da da kısmen sistemleri anza yapan Telsim, bir dizi önlem alındığını açıkladı. Turkcell'den yapılan açıklamada da "teknik açıdan hiçbir sorunun bulunmadığı", sadece "yoğunluk nedeniyle bazı aksamalar buhmduğu'* iddia edildi. Telsim'in aboneleri. yoğunluğu kaldıramay an altyapı yetersizliği ve çeşitli anzalar nedeniyle telefonlannı uzun süre kuilanamazken firmadan 'geç gelen' açıklamada, söz konusu bölgelerde yurttaşlann haberleşmesı için bakım ekiplerine takviye yapılması yanı sıra bir dizi önlem alındığı duyuruîdu. Telsim'den yapılan yazılı açıklamada, yurttaşlann yine de acil olmadıkça cep telefonlannı kullanmamalan istendi. Konuşmalann olabildiğince kısa tutulmasının tavsiye edıldiği duyuruda. Türk Telekom'un anzaian gidermesinin ardından istasyonlann yavaş yavaş hizmete gıreceği belirtildi. tzmit'te 17, Eskişehir"de 21 merkezin, Gölcük ve KaTamürserdeki istasyonlann anzalannın giderildiğinin belirtıldigı açıklamada, Bursa'da anzalı 16 istasyondan 14'ünün, tstanbul'da da 120 istasyonun tekrar çalıştınldığı bildirildi. yı sürdürdü. tmamoğlu genel kurul sa- lonuna girerken MHP Grup Başkanve- kili tsmail Köse "olayın insani boyutun- dan çok,Uahi boyutu" olduğunu öne sü- rerek "Buradan inananlann alacağı dersler olduğunu" savundu. Köse "Bu felaketi imanımızla aşacağız. BOimin if- las ettiği bir noktadayız. Allahın izniyle, imanımızla yüreğimize bu meselevi ba- sacağız" dedi. Köse "Birileri, nerede devlet derken bu olayi saptırmamak ge- rekir. TL r PR\Ş'ı söndürnunıiz lazım. Eski genel müdıir çıkıp konuşuyor, çok basittir diye. Öylevse söndürsün" dıye konuştu. işlemler aksıyor Sağlıkta da geç müdahale ANK.4RA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye'deki diğer kurumlarda olduğu gibi Sağlık Bakanlığı'nın da olası bir afete müdahale konusunda programa sahip olmaması Marmara Bölgesi depreminin bilançosunun ağır olmasına neden oldu. Depremden hemen sonraki ilk saatlerin kurtarma çalışmalannda yaşamsal öneme sahip olduğunu vurgulayan uzmanlar, eşgüdüm eksikliği nedeniyle ilk saatlerin "planlama, demeç ve uyanlarla" geçirildiğinı kaydettiler. Uzmanlar, bundan sonraki çalışmalann "'ceset çıkarmak"tan öteye girmesinin mümkün olmadığını vurguladılar. Uzmanlar, hava koşullan, susuzluk ve ölülerin defin işlemınin aksaması nedeniyle salgın hastahk uyansında bulunuyor. Türk Tabipleri Birliği'nin eğitimlı doktorlan bölgeye ulaştınlamazken, Sağlık Bakanlığı bölgenin su sorununu. "özel firmalardan su ısteyerek" çözmeye çalışıyor. Cumhuriyet'in sorulannı yanıtlayan üst düzey bir bürokrat, depremden sonra yaşanan kanşıklığa bölgede "deneyimsiz sağlık personelinin ve il müdürlerinin görevlendirilmesinin neden oMuğunu" belirtti. Ankara'nın felakete zamanında müdahale ettiğini, ancak deprem bölgesindeki sorunlann çalışmalan aksattığını belırten yetkili. bu konuda daha deneyımh insanlann devreye sokulması gerektiğini vurguladı. Depreme hazırlıksız yakalandıklannı açıklayan yetkili. "Biz buradan rüm çalışmalan vapıyonız ama bizim yapbklanmızın nereye kadar gittiği ortada. Oradaki sistem doğru çahşmıyor'' diye konuştu. TTB Merkez Konseyi Genel Sekreten Eriş Bilaioğlu. bölgede çok büyük bir eşgüdüm eksikliği yaşandığını. ölü sayısımn da belirtilen sayının çok üzerinde olmasından endişe ettiklerini söyledi. İTİPOLİTİKA GUNLÜGÜ HİKMET ÇETİNKAYA Çanesizlik... Böyle sorumsuz yayıncılık olur mu? Bazı televizyon kanallan "büyük acı"yı bir sorum- suzluk anlayışı içinde veriyor; yetkili yetkısiz her kişiyi canlı yayına çıkanp "Bu gece deprem olacak mı?" di- ye soruyor... İnsanlann kafalan bu yüzden kanşık... Boğazıçı Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ahmet Me- te Işıkara nın dilinde neredeyse tüy birti... Diyorki: "Söylentilere inanmayın..." Ama televizyoncular reyting peşinde... Bunun adına "reyting kepazeliği" denir... itfaiye Müdürü bir televizyon kanalında ahkâm ke- siyor: "Bu gece yıne deprem olacak!" Sunucu: "Kaç şiddetinde?" Yanrt: "Oldukça yûksek!" Soru: "Nereden öğrendin?" Yanrt: "Isim veremem..." Bir bilim adamı daha konuşuyor daha sonra... Diyorki: "Artçı sarsıntılar sürecek..." Soru: "Ne zamana kadar?" Yanrt: "Beş - altı ay sürer..." Sunucu heyecanlanıyor... Şöyle diyor "Bu gece ne yapmak gerekiyor?" Yanıt "Ben, eşim ve çocuklanmla üniversite kampusunun bahçesinde geceyi geçıreceğim..." O anda konutlar boşalıyor, insanlar sokaklara dö- külüyor... Bir başka özel televizyon, ortalığı iyice kanştınyor... CNN bir haber geçmiş: "İstanbul'da 7 büyüklüğünde birdeprem olacak..." CNN'ın böyle bir iddiası fılan yok! Ancak, bir özel televizyon "fısıltı gazetesi"nın yay- dığı bu soylentiyi sorumsuzluk içinde yayına soku- yor... Böyle bir rezillik hangi ülkede olur? • • • Acıları ve hüzünleri kendı iç evreninde çoğaltan bir toplum, binlerce insanın yıkıntı attında "Kurtann bi- zi" çığlıklan karşısında çaresizliğin bedelini ödüyor... Önceki gece gökyüzüne bakıyorum... Ay Marmara'nın üzerine vumyor, lacivert deniz san- ki gökyuzündekı yıldızlarla biriikte sabnnı taşırmış insanlann öfkesini yansıtıyor... Bir ışık çizgisi umutların yok olduğu mevsimlere hızla sürüklüyordu bizi... TÜPRAŞ Rafinerisi yanıyordu; Gölcük'te Donan- ma Tesisleri'nın, Orduevi'nin bir bölümü çökmüştü; yıne Gölcük'te, Adapazarı'nda. Izmit'te, Yalova'da binlerce insanımız yıkıntı altında can veımişti... Çaresizdik... Devleti yönetenler, televizyon kanallannda "devle- tin eli uzanmtştır" diyorlardı... Oysatelefonlarçalışmıyordu; yollartıkanmış, hiçbfr' yardım 'büyükacı'n\n yaşandığı yörelere ulaşmamış- tı... Doga yapacağını yapmıştı... .v Ama biz doğanın bu oyununu bir gün sahneye ko- yacağını bilmıyor muyduk? Daha ıki yıl önce hazırtanan raporlarda, "Deprem anında ne yapılır" sorusuna yanrt veren kitapçıklan anımsadık... Yerie bir olmuş binalara bakıyoruz... Bunun adı ne 'ecel' ne de 'Tann' cezalandırması- dır... Yıkılan konutlarda demır yok, çimento yok!.. Hele Yalova'da çöken yazlık konutlar sanki kurumuş çamur yığını... Yani rezillik dizboyu!.. Bu, Türkiye'nin genel yozlaşma ve çürümüşlük fo- toğrafını yansıtyor... ••• Deprem yörelennde acı yaşanıyor... insanlar çaresiz... Bir genç, annesinı ve babasını yitirmiş... O istanbul Hukuk Fakultesi ogrencısi... Diyorki: "Benim bugün (dün) sınavım vardı. Ama son anda ertelendi." İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi yöneticileri galiba binlerce kişinin öldüğü. yine binlerce kişinin hâlâ yıkıntı altında kaldığı depremden habersizdi(l) Böyle vurdumduymazlık olur mu? Üstelik istanbul Üniversitesi de depremden önem- li ölçüde hasar görmüştü... Önceki gece gökyüzüne baktım... Toplum olarak hüzünlerimizi çoğartıyor; doğanın acımasızlığını alın yazısı olarak görüyorduk... Toplum çaresiz. devlet umursamaz... Karanhk sislerinde yürüyoruz toplum olarak... Geceler boyu yalnızlıkları içimizde saklıyoruz; sar- sıldıkça uyanmıyor, daha derin uykulara dalıyoruz... Insanlara bakıyorum... Yüzlerinde yorgun sürgünlerin izı var... Kaybolan çocuklann türküleri yüreğimizi yakıyor... hikmet.cetinkaya« cumhuriyet.com.tr Faks numaramız: 0212/ 513 90 98 C A G D A S Y A Y I N L A R ÇAĞININ TANIĞI ÜÇ YAZAR 2 BASI KUBILAY OLAYI VE TARİKAT KAMPLARI 4 BASI SANCİLI YILLAR KUŞATILMIŞ SOKAKLAR 4 BASI KUZUPOSTUNDAKURT ZAMBAK SANA DA BUIAJTI KAN 2 BAS^ DİN BARONUNUN KAZLARI 2 BASI ' 2ffi 000 T. A$IK KADINLAR SOKAĞI 2 BASI • 10COOOTL ŞERİAT PAZARI • 1:o ooo "L SEVDANIN ADRESİ BELLİ DEĞİL • E O O I > - I : " L TÜRKİYE'NİN ŞEYTAN ÜÇ6ENİ2 CDO OOC T L Cumhuriyet Kıtap Kulubü Çağ Pazarlama A Ş Türkocağı Cad No-39'41ı34334)Cağaloğlu-lstanbul Tel 514 01 96