Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 AĞUSTOS 1999 PERŞEMBE 10 DEPREM Her geçen dakika umutlann biraz daha azaldığı Avcılar'daki kurtarma çalışma- lan sırasında enkaz altından çok sayıda ceset çıkanldı. Yapdan ortak kurtarma çahşmalarında enkaz aJtında halen çok sayıda cesedin bulunduğu belirtili\or. Adapazaru. Deprem~ Acı_ Gözyaşi- Enkaz.- Umut» Büyük depremin ardından yerle bir oimuş. Objektiflere takılan görüntüdeki bu bina da yerle bir oimuş.- Ada- pazan'nda da insanlar çaresiz şekflde göçük altuıda yakınlannı anyor. Bu fotoğraf depremin büyüklüğünü çok iyi anlaüyor. Istanbul'da depremden en çok etkilenen bölgeler arasında yer alan Avcılar'daki bu modern görünümlü bi- na, diğerieri gibi korkunç bir gürültüvle devrildi. Yanındaki bina sapasağlam. çanşmaıannaa enKaz aınnaa naıen ÇOK sayıaaceseaın Duıunaugu Deuronyor. pazan naa aa ınsanıar çaresizşemıae goçuıt aıunoa yaıuıuannı arıyor. na,uıgenen gıoı Konvunç DITguruııuvıe aevnıuı. ıaıunaaKi oına sapasagtam. CNN'nin, Istanbul'da ikinci bir büyük deprem olacağı haberi geçtiği iddiasının radyo ve TV'lerde yayımlanması yurttaşlan heyecanlandırdı Sorumsuz yaym panik yaratbtstanbulHaberServisi- CNN'nin, "tstan- bul'da büyük bir deprem olacak" vönünde haber geçtiği iddıası. Istanbullular arasın- da büyük panik yaşanmasına neden oldu CNN'nin böyle bir haber geçmedıği anla- şılırken, spekülasyon habenn bazı televız- yon ve rad>olarda yayımlanması panığı da- ha da arttırdı. Gazetemizı arayan çok sayı- da yurttaş, haberin güvenılirlik derecesinı ve ne yapmalan gerektiğinı sordu. Türkiye Gazetecıler Cemıyetı (TGC) ve Basın Kon- seyı, spekülasyonlara davalı haber yapan özel radyo ve televızyon kanallannı kınadı. Boğazıçı Ünıversitesı Kandilli Rasatha- nesı ve Deprem Araştırma Enstıtüsü Müdü- rü Prof. Dr. AnmetMete Işıkara'nın televız- yon kanallan aracılığıyia halkı sık sık bıl- gılendırmesıne karşın. spekülasyona da>a- PslKOLOGLAR UYARDI lı heberlenn önü alınamıyor. Dünün en et- kılı spekülasyonu, CNN'in, Istanbul'da bü- yük bir deprem olacağı yönünde haber geç- tiği iddıası oldu. Iddıanın bazı özel televız- yon ve radyolarda yayımlanması paniği art- tırdı. Yanlış anlaşüma CNN Türkiye muhabiri Andrew Finkel, CNN'de yayımlanan ve kurtarma çalışma- lannın venldığı haberde, "İstanbuTda dep- rem olacağı beklentisiyle çok saytda kişiniıı evlerine girmediğinin*' ıfade edıldiğıni, bu habenn yanlış anlaşılmış olabıleceğını söy- ledi. Daha sonra ızlenen CNN'nin sözko- nusu habennın tümüyle yanlış yansıtıldığı anlaşıldı. Spekülasyonun yaygınlık kazan- ması üzenne bir açıklama yapan Prof. Me- te Işıkara, depremin merkez üssü olan tz- mit'te benzer büyüklükte bir depremin tek- rarlanması için en az 30 yıl gibi bir zama- nın geçmesi gerektiğinı söyledı. Depremin şiddetı ile ılgılı tartışmalara da açıklık ge- tiren Prof. Işıkara, "ABD'üler ile bizim ta- rafimtzdan >apılan rüm ölçümlerdoğrudur. Çünkü farklı ölçüm metotian ujgulanmış- nr" dedi. Bir depremin yüzel dalgalan, ci- sim dalgalan, saha gözlem ve süreye göre ölçülebileceğini anlatan Işıkara, ABD'liler taraftndan saptanan 7.8 şıddetuun 'yüzey dal- galan' değerlendinlerek elde edıldiğıni, kendılerinin ıse olaydan hemen sonra "sû- reye" göre değerlendırme yaparak depremin şıddetinı 6.7 olarak açıkladıklannı söyledı. Prof. Işıkara, saha gözlem değerlendırme- sınden sonra bu ölçüm şeklıne göre depre- min şiddetıni 7.4 olarak belırledıklerını kay- dettı. TGC Başkanvekili Orfaan Erinç yaptığı yazılı açıklamada, kımi özel radyo ve tele- vızyon kanallannın. habercilik anlayışmı "söylentüeri aktarma" yöntemi olarak algı- lamaya başladıklannı belirtti. TV'lenn bir bölumünün Yeşılçam'ın bir dönemdekı me- lodramlanna taş çıkartacak bir yayıncılık an- layışını gündeme getirdıklennı ıfade eden Ennç, "lzleme oranı adına halkı tedirgjn eden söylentiler doğru haberlermiş gibi ak- tanlır oldu" dedı. Erinç, "çökme", "yıkü- ma" kelımelennın yenne hıç ılgısı olmadı- ğı halde "göçük" kelımesınin kullanıldığı- nı da vurgulayarak. en cıddı TV kurumla- nnın bıle bu yanlışı yaptığını kaydetti. Ba- sın Konseyı Başkanı Oktav Ekşi de, bu yön- dekı yayuılan kınayarak "RTÜK nerede?" diye sordu. Televizyonlann enkaz altuıdan çıkanlan yaralı ve ölülenn görüntülennı ay- nen vererek buyük bır sorumsuzluk örneğı gösterdıfmı söyleyen Oktay Ekşı. "Yaym ku- ruluşlarmın tiraj için böylesine dramatik bir konuyu haber yapmalan ayıp" dıye konuş- tu RTÜK"ün bu yayınlara karşı bir önlem alması gerektiğıni vurgulayan Ekşı, "RTÜK nerede? Başka zamaıüar var. şimdi yok. Fi- kirözgürlüğü yayuüannı yasaklayan RTÜK buna önlem aîsuT dedı. Gazetemizı arayan yurttaşlar, Mecıdiye- köv'dekı camılerde. buyük bir deprem ola- cağı belırtılerek kımsenın evlenne gırmeme- sınin ıstendığinı aktardılar. Bazı yurttaşlar da TÜPRAŞ yangını nedenıyle Tuzla'nın bo- şaltılmasının istendıği yönünde haberler ya- yıldığını belırttiler Tuzla Kaymakamı Mus- tafa Güni. benzer yığınlarca ıddianın ken- dılenne de ulaştığını vurgulayarak yurttaş- lann bu tür ıddıalan cıddıye almamasmı ve yalnızca resmı kurumlan ızlemesinı ıstedı. Gûneş tutuhnası Kandilli Rasathanesı astronomlan, 11 Ağustos'ta gerçekleşen güneş tutulmasıyla 17 Ağustostakı depremin aralanndaki ıliş- kıleri tespit ermenın mümkun olamayaca- ğını belırtiler. Astronomlar yaptıklan açık- lamada, güneş tutuLması ile deprem arasın- dakı söylentılerı astrologların çıkardığını kaydederek "Olaylan ortaya çıkarmak için yılda birkaç kez güneş tutulması olnıası ge- rekiyor ki bizler çeşitli testier ve denevler>a- palım ve olayı ortaya çıkarahm" dedı. 'Çocuklarafelaket görüntülerini izlettirmeyin' _ Istanbul Haber Servisi-Türkıye'yi yasaboğan dep- remde yaralanan ve ölenlerin görüntülennın medya- da açıkça göstenlmesi tepkilere neden oldu. Bakırköy Ruh ve Sinır Hastalıklan Hastanesı Başhekimi Doç. Dr. Arif VerimB, bu tür görüntülenn ınsanlann acısı- nı 2-3 kat daha arttırdığını söyledı Deprem görüntü- lennın özellikle 9 yaşından küçük çocuklara ızletti- rilmemesi ıstendı. Medyanın ınsanlann acilannı daha da arttırdığı be- lirtilerek sorumlu yayıncılık yapılması gerektigı vur- gulandı. Doç. Anf Venmlı, televızyonlardaki ölü ve yaralı görüntülennın insanlan olumsuz etkıleyebile- ceğini vurguladı "Bunlar acılann 2-3 misli artması- na neden olacaktır" dıyen Verimlı, televizyonlann bılgılendırmek amacıyla yayın yapmasını istedi Venmli, deprem sonrasında özellikle ilk 24 saat bo- yunca, insanlann psikolojik olarak <;ok önemli ölçü- de zorlanma ve yüklenme yaşadıklannı belirterek, " Deprem bölgesinde yaşayan insanlanmız. en hafifî en- dişe bozukluğu olmak üzere bazı psikolojik tepküer ge- liştirecek. Bunlar stres bozukluğu v a da kapalı alanla- ra girememe gibi fobik tarzda da olabilecek" dıye ko- nuştu. Mal kaybına uğrayan yurttaşlann psikolojik tepki- lerinin uzun süreli olabileceğinı, bazılannın da dep- resyona gırme ihtımah olduğunu ıfade eden Verimli, en riskli gnıbu da şöyle anlattı "En önemli kısım \akınlannı ka> betmiş insanlar. Bu insanlar, en fazla psikolojik haskı altında olan kesim- dir. Bu hadise havatlanndaki en önemli dönüm nok- tası olacakve 'post-tra%Tnatık stres bozukluğu' adh özel bir psikolojik durumun oluşmasma yol açacak. Kişi, ansızın olup biten bu olayı bfitûn havatı boyunca ha- tııiayacak. Depresyon, rüvalarda görmek. olaym yıl- dönümlerinde büyük psikolojik tepküer göstermek şeklinde tepkDer gelişecek." Arif Verimlı, deprem sonrası psikolojik sıkıntılan olan kışılenn mutlaka bir uzmana gıtmeleri gerekti- ğinı söyledı 'Çocuklar etkilenir' Türk Psıkologlar Derneğı Kaysen Temsılcısı Halis Özerk ıse deprem görüntülennın özellikle 9 yaşından kuçük çocuklara ızlettınlmemesini istedi. Çocuklar- da 9 yaşına kadarkı dönemın olaylan masallaştırma, felaketleştırme v e abartma dönemı olduğunu belırten Özerk. "Çocukluk dönemi depresyonunun etkisi. gö- rüntüleri izledikten birkaç saat ya da birkaç gün son- ra ortaya çıkabilir. Bu rahatsızlığın belirtileri. çocuk- larda telaşm artması, uyarüara karşı ani tepki verme- si, uv kuda irkilme, huzursuzluk, aşın iştah. anne-ba- ba ile daha fazla birlikte olma, onlara dokunma duy- gusunun artması şeklindedir. Çocuklar daha çocuksu davTanış gösterebilirler. Ebeveynlerçocuklannın dav- ranışlarındaki değişiküğe duyarsız kalmamalı, onlara daha fazla ilgi göstermelidir" diye bılgı verdı. Salgın hastalıklar Acıbadem Hastanesi lç Hastalıklan Uzmanı Dr. Gürkan Yurteri. depremin ağır olarak hissedildiğı bölgelerde kışisel hijyen kurallanna dıkkat edilmesi- ni ıstedı. Önlem ahnmadığı takdırde tifo, kolera, sanlık gıbı salgın hastalıklann gorülebıleceğine dıkkat çeken Yur- ten, -Deprem nedenivle birçokyerdesu borulan pat- ladı. Yalovu, Adapazan gibi yerlerde sular kesik. Do- ğal afetlerde en önemli sorunlardan biri de şebeke su- yuna kanalizasyon ya da diğer aök maddelerin bulaş- masıdır. Bu yolla birçok enfeksiyon hastalıgı ortaya çı- kabilir" dıye konuştu. Dr. Yurten, salgın hastalıklardan korunmak için şe- hır sulannın klor oranının arttınlması gerektığini, mümkun olduğunca bütun sulann kaynatılarak ıçılme- si gerektiğıni söyledı. İstanbul Üniyersitesi de depremden zarar gören yerier arasın- da yer aldı. tfj Eczacdık Fakültesi öğrencilerinin kullandığı la- boratuvar,45 saniye süren depremden sonra tanınmaz dunırna geldi Tek teseüi ise burada kimsenin bulunmayişrydı. UTÇEDENEK ODENEK Hasar tespiti haftaya yapılacak Çok sayıda binanın çöktüğü Yalova'da iki bina birbirine daya- narak yıkılmış». Fotoğraftaki binayı ayakta tutan bölüm sanki deprem sırasında altından çekümiş ve bina öykce yere düşmüş_ Her geçen dakika umutlann biraz daha azaldığı Avcılar'daki kurtarma çalış- malan sırasında enkaz altından çok sayıda ceset çıkanldı. Sivil Savıınma, AKUT, askeri birlik ve yurttaşlann ortaklaşa gerçekleştirdikleri çalışmalar- da enkaz alünda halen çok sayıda cesedin bulunduğu belirtiliyor. ANKAR4 (Cumhuri- yet Bfirosu) - Bayındırlık ve Iskân Bakanhğk dep- rem bölgesinde kurtarma ve enkaz kaldırma çalış- malan ile acıl gereksınim- ler için bütçeden 10.7 tril- yon liralık ek ödenek ıs- tedı. Deprem bölgesine gereklı yardımın ulaştınl- masında gecıkmesı nede- nıyle eleştinlere hedefolan Afet Işlen Genel Müdür- lüğü de pazartesı günün- den itibaren hasar belırle- me çalışmalanna başlaya- cak. Bayındırlık ve Iskân Bakanlığı, Afet işleri, Ka- rayollan ve Iller Banka- sı'nın acıl gereksinımlen ile enkaz kaldırma çalış- malarında kullanılmak üzere ilk aşamada 10.7 trilyon lıraya ihtıyaçlan olduğunu belırledı. Depreme karşı hazrrhk- sız olduğu ve gereklı yar- dımın bölgeye ulaştırıl- masında gecıktığı ıçın eleşürilere hedefolan Afet Işlen Genel Müdürlüğü de, Başbakanlık Knz Mer- kezı ve ıllerde oluşturu- lan knz masalanyla koor- drnelı olarak enkazın bır an önce kaldınlması ve enkaz altında olanlann kurtanla- bılmesı için gerekli araç gerecı sağlamaya başladı. Genel müdürlük, merkez ile Bayındırlık ve Iskân Bakanlığf nın ıl müdür- luklenndeki teknik ele- manlardan hasar tespit ekiplen oluşturdu. Ekipler, pazartesı gününden itiba- ren, deprem bölgesinde hasar tespiti çalışmalanna başlayacak. Bu çalışma- >l'i da, yıkılan bınalann yanı sıra hafıf, orta ve ağır ha- sarlı binalar belırlenecek ve hak sahipligi işlemine geçılecek. Bayındırlık ve Iskân Ba- kanlığı kanalıyla, deprem- de evlennı ve ışyerlerinı kaybedenler için yenı ko- nutlann ve ışyerlerinin ya- pımına geçilecek. Afet bölgesi olarak açık- lanan illerdeki diğer kıiru- luşlar da kendi görev alan- lanyla ilgilı zarar belirle- mesınde bulunacak Bu çerçevede Koy Hizmetle- n Genel Müdürlüğü, dep- remden etkilenen köy yol- lanna ılişkin bir envanter çalışması gerçekleştire- cek. Tanm ve Köyişlen Bakanlığı, tanmsal alan- lardakı zaran saptayacak ve devlet bakanlığı ile bir- likte çıftçılenn Zıraat Ban- kası ve İanm Kredi Ko- operatıflen'ne olan borç- lanna yönelik çalışma ya- pacak tller Bankası da altya- pı yatınmlan ıçinhareke- te geçerken DSİ ıse ken- di görev alanına gıren ko- nularla ilgilı tespıtte bulu- nacak ve deprem bolge- sinın yenıden imanna kat- kı sağlayacak. Hasar tespitınin ardm- dan Bakanlar Kurulu, ka- rarnamelerle yöreye yö- nelık düzenlemeleri uy- gulamaya koyacak. Yabancı ajanslar ve dünya basmı depremi ilk sıradan duyurmaya devam etti Kıırtanııa çahşmaları yetersizDış Haberler Servisi - ABD basını, kurtarma çalışmalannın yetersızlığme dikkat çekerken, son yıllann en şiddetli depremınm yaşandığı kaydedıldi. USA Today gazetesi "10 bin kayıp" başlığıyla duyurduğu haberinde, enkaz altından 2 bin 100'ü aşkm ölünün çıkanldığıru, ancak Türk yetkılilerinin daha 10 bin kişınin kayıp olduğu endişesini taşıdıklannı belirtti Gazete, bütün dünyanın Türkıye'nin acısını hafifletmek için seferber olduğunu, "Türkıye'nin geleneksel rakibi Yunanistan'ın" bıle hemen harekete geçtığıni yazdı. The \\asriington Post gazetesi, haberi "2 bin 100 ölür başlığıyla okuyuculanna duyurdu. K.urtarma çalışmalannın yetersızlığme ağırlık veren gazete, kurtarma ekipleri ve vatandaşlann çok kısıtlı olanaklarla enkaz altındakilen çıkarmaya çalıştığını, ancak eğitımsızlık ve araç eksikliği gıbı nedenlerle birçok örnekte olduğu gibi bu çabalann genellıkle başansızlıkla sonuçlandığını ifade ettı. Gazete. binlerce kışinin hâlâ enkaz altında bulunması nedenıyle ölü sayısının katlanabileceğinı kaydetti. Depremin son yıllarda dünyada meydana gelen en büyük yer sarsıntısı olduğuna dıkkat çeken The VVashington Times gazetesi. Türkıye'nin batısının depreme uykuda yakalanması nedenivle ölü sayısının arttığını belirtti. Ingüiz basını Deprem, Ingiliz basınınm ilk sayfalannda son 20 yılın en büyük felaketlennden bin olarak yer aldı. Bütün gazeteler ilk sayfalannm neredeyse tamamına yakın bölümünü Türkiye'nin yaşadığı deprem felaketıne ayınrken, depremin son 20 yılda yaşanan benzerlerinin en güçlüsü olduğuna işaret edıldi.The Daily Telegraph. depremin 1906 yılında San Francısco'da yaşanan deprem gibi Richter ölçeğiyle 7.8'e yakın olduğunun Colorado'daki Amerikan Jeolojı Araştırmalan Merkezi tarafından belırlendığını belirtti. tzmıt'ten yazılmış deprem notlanna da ilk sayfasında genış yer venlirken, notlarda bır doktorun göçük altından çıkanlan hastasına u cehennemin eşiğinden döndünüz" dedığıne işaret edildi. Bu arada Ingılız TVlen de felakete halen birinci haber olarak yer veriyor. tngiliz haber kanalı SKY TV, dün bütün gün olduğu gibi bugün de istanbul ve Izmit'le canlı bağlantılar gerçekleştirerek ızleyıcilenne bölgeden haberler vermeyı sürdürüyor. Bulgaristan basını Türkiye'de yaşanan deprem faciası, Bulganstan kamuoyu ve medyası tarafından büyük bir üzüntü ve dikkatle izleniyor. Bulganstan Devlet Televızyonu (BNT) ve Devlet Radyosu (BNR), saat başı verdıklen haber bültenlennde ülkenin sınır komşusu olan Türkiye'de yaşanan depremi '•yüzyüın en büyük facialanndan biri" olarak nıtelendiriyorlar. Ülkenin tüm gazetelen, deprem haberini manşetten verdi. Ülkenin en yüksek tirajlı gazetelen Trud ve 24 Saat telefon hatlannın bloke olmasından dolayı Türkiye'deki akrabalanndan haber alamayan Bulgaristan Türkleri'nın yaşadıklan endişelere yer verdıler. Standart "Türkiye 30 yıldır böyle bir trajedi görmedi", Sega gazetesi ıse "Türkiye'deki depremden sonra Bulgaristan"ın Dehorman ve Kırcaaü bölgelerindeki Türkler, hakkında haber alamadıklan yakuılan için ağhyorlar" başlıklannı kullandılar tktıdar Demokratık Güçler Birliğı Partısı (SDS) yayın organı Demokratsiya gazetesi. "Türkiye'nin sanayi kalbindeki iş sektörü felç oldu1 * ve "Dünya, Türkiye'ye yardnn ermek için adeta seferberiik v'apü" dıye yazdı. Ana muhalefetteki Bulgaristan Sosyalist Partısi (BSP) yayın organı Duma gazetesi ıse olayı "Korkunç yer sarsıntısı Türkiye'de yüzlerce insanın canını aldı" başlığıyla manşetten verdı.