Katalog

SAYFA CUMHURİYET 30 TEMMUZ 1999 CUMA 10 D I S H A B E R L E R d'shab@cumhuriyetcom.tr frak:SaMrıda 8 kişi öldü • BAĞDAT (AA) - INA'nın haberine göre, Iraklı bir askeri sözcü, Suudi Arabistan ve Kuveyt'teki üslerden kalkan Amerikan ve Ingiliz uçakJannın Necef, Kerbela ve Vasit bölgeleri üzerinde dün 20 sorti yaptıklannı söyledi. Ülkenin gûneyindeki saldında 8 kişitıin öldüğünü. 25 kişinin de yaralandığını iddia eden sözcü, bir kişinin de ülkenin kuzeyine düzenlenen saldında yaralandığını kaydetti. Bakû-Ceyhan'a Ermsni engeli • VVASHEVGTON (AA) - ABD Temsılciler Meclısı'ndeki Ermeni lobisine mensup Demokrat Partili milletvekili Joseph Andrews, görüşülmekte olan "dış tahsisler yasa tasansı" için önerdığı ekte, Yukan Karabağ sorunu çözümlenene kadar ABD'nin Bakü-Ceyhan faaliyetlerm dondurulmasını istedi. Bu önerinin yürürlüğe girebilmesi için Temsılciler Meclisi Genel Kurulu'nda kabul edilmesi, ardından Senato'da onaylanması ve Başkan Bıll Clınton tarafından imzalanması gerekiyor. Uday Hüseym'e • DUBAI(AFP)-Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in oğlu Uday Hüseyın'e geçen hafta Bağdat'ta bir saldın düzeniendiği bildirildi. Londra merkezli Ez- Zaman gazetesine göre, Uday'aait biratçıhk kulübünün önünde Uday'ın korumalanyla silahlı bir grup arasında çatışma çıktı. Çatışmada bir koruma ölürken Uday Hüseyin'in yaralanıp yaralanmadığı konusunda bilgi verilmedi. K. Tugaylar'dan • ROMA(AA)- Italya'dakı Kızıl Tugaylar örgütü, politikacıiara tehdit mektuplan yollamaya devam ediyor. Başta Başbakan Massimo D'Alema olmak üzere son zamanlarda pek çok politikacıya tehdit mektuplan yollayan Kızıl Tugaylar, Radikal Parti'ye ve Avrupa Parlamentosu üyeleri Emma Bonmo ve Marco Panella'ya tehdit mektuplan gönderdi. Kosova'da 1 ABD askeri öldü • VVASHINGTON (AA) - ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), önceki gün KFOR bünyesinde görev yapan bir Amerikan askerinin öldüğünü açıkladı. Pentagon sözcüsü Tuğamiral Craig Quigley, dün yaptığı açıklamada, askerin "düşman ateşi sonucu öldürülmediğini" belirterek, konuyla ilgili soruşturma açıldığını kaydetti Clinton'a 90 bin dolar ceza • LİTTLEROCK(AA) - ABD Başkanı Bill Clinton. Paula Jones ile ilgili cinsef taciz davasında verdiği ifadede mahkemeyi yanılttığı gerekçesiyle 90 bin dolar ödemeye mahkum edildi. Arkansas Bölge Yargıcı Susan Webber Wright, Clinton'ın, Paulo Jones davasında, Beyaz Saray eski stajyeri Monica Levvinsky ile ilişkisiyle ilgili gerçeği saklayarak mahkemeyi yanılttığını söyledi. Düzeftme: Dünkü sayfamızda yer alan Türkiye'nin Atina eski büyükelçilerinden Hüseyin Çetem'in sorulanmıza verdiği yanıtlarda, '"sınırlanna" sözcüğü "sinirlenne" olarak çıkmıştır. Doğrusu şöyle olacaktır: "Çünkü Türkiye üzennden vuku bulan yasadışı göçün Yunanistan'ı çok rahatsız ettiğıni bıliyoruz. Hatta Schengen çerçevesinde dığer AB ülkelerine karşı sınırlanna hâkim olamama gibi durumlara düştüğünü de bihyoruz." Ortadoğu'da 'îslam Devrimi' yenilgiye uğradı. Humeyni rejimi, model olma iddiasmı yitirdi Siyasal Islaııuıı çöküşü^ran'daki son öğrenci olaylan gözleri bir kez daha îslam dünyasma, çevirdi. Fransa'da yayımlanan Courrier International dergisi, son sayısında Iran'da yaşanan olaylann ışığında siyasal Islamın geleceğini inceleyen bir dosya yayımladı. 'Siyasal ıslam krizde, devrimci Islam savaşı kaybetti' başlığıyla verilen haberde, başta Iran olmak üzere Cezayir, Filistin ve Mısır'daki son siyasal gelişmeler yer alıyor. erginin, Ortadoğu basınından derlediği yazılarla oluşturduğu dosyada, 'mollalann bu sefer çatişmayı kayanmı; olabilecekleri, anıa Yakmdoğıfda ve Körfez'de verdikleri savaşı kaybettikleri' belirtiliyor. Iran'da mollalar, kendi içlerinden yükselen eleştirileri bastırmaya çahşıyorlar. Cezayir'de halkın desteğini gittikçe yitiren FÎS üslubunu yumuşatmaya, hükümetin önerilerini kabul etmeye başladı. TTilistin'de Hamas, tarihinin en kötü günlerini Ay geçiriyor. Banş süreci ilerledikçe örgütün A. köşeye sıkışacağı belirtiliyor. Mısır'da silahlı eylem yanlılan yasal siyaset yapmanın yollanm anyorlar. Iran'da sistemiri merkezinde yer alan iki mollamn açıklamalan da geleceğin daha pek çok gelişmeye gebe olduğunu gösteriyor: "Insanoğlunun maddi-manevi ihtiyaçlannı karşılayabilecek tek yönetim demokrasidir." Toplam nüfus içinde muslumanlann oranı (%) • • %75 veya üstü • 1 %50 - %74 CZ1 %25 - %49 %5 - %24 %51en az Günümüzde İ S L A M <9 önemli müslüman topluluk Yenilikçi mollalar seslerini yükseltiyor Dergi, dos>'asının Iran'la ılgılı bö- lümündeTahran'da yayımlanan "Kı- an" dergısının, ikı Iranlı hüccetü- lislamla yaptığı söyleşiye de yer ver- di. Hüccetülıslamlar(ruhban sınıfin- da ayetullahtan sonra gelen unvan) Iran siyasetmde önemli bir yere sa- hipler. İki dın adamı. MüctenidÇa- bastari ve Vluhsin Kadıvar, kökten- dincilerin ınsan haklanna bakışlan- nı açıkça eleştiriyor ve Islam dün- yasında yaşanan şiddetin sorumlu- sunun bu anlayış olduğunu belirti- yorlar. Çabastan u Islam tophırala- nndaki bazı gnıpiann demokratik anayasalarla getirilen insan haldan- ıuve siyasal çoğukuluğu kabuDene- medikkrini, iktidanıı mutlak biki- • Önde gelen Iranlı iki din adamı Çabastan ve Kadıvar, şiddetin kaynağınm, köktendincilerin insan haklanna bakış açılan olduğu görüşündeler. mi oiabilmek için mücadeteye giris- vuşmak istiyoriar. Eskiden halk si- tiklerini" söyledi Çabastan "Gü- nümüz dünyasında insanoğlunun maddi-manevi ihtiyaçlannı karşıla- yabilecek olan tek düzenin demok- rasi oiduğunu ve değjşime direnen gecmişin güçleriıün çabşmaya ne- den olduklannı" belırttikten sonra konuşmasını şöyle sürdürdü: Çağdaş tophımnn ihtiyaa " tsJamtophımlantek kültürlü de- ğildir. Bazı gruptar daha iyi yaşa- mak için çağdaş siyasi yapıiara ka- yasikarariann ahnması sürecine ka- tılama«h. Bu bize eski siyasi >apıla- nn artık ihtiyaçlanınıza yanit vere- meyeceğini açıkça gösteriyor. Biziıniçin anasonıdinimizin.çağ- daşsiyasi kavramlann uygulanma- sma izin verip vermediğidir. Bence tslam'ın bu soruya verdiği yanıt, 'evet'tir. Dini kanunlarunızuı teme- li eski toplumlara dayanmaktadır. Bu kanunlar insan haklan temelin- deörgütienıniş çağdaş toplumun ih- tiyaçtannı karsdayamaziar.'' Kadıvar konuşmasında "Islam toplumlanndakişiddeo'n kaynağm- da bir tek kendi doğrularmın varn- ğına inanan ve amaçlanna ulaşmak için her yolu mubah gören kökten- dincilerin bulunduğunu" belırtiyor ve "bu insanlar için bifim, akıl Ua- ni^-asalardan sonra getir" diyor. Ka- dıvar şö\ le devam ettı: " Şiddetin en büyük nedeni halk taranndan seçflmemiş iktidariardır. Hiçbir iktîdar kendini Tann tara- fından görevlendirilmiş addetme- melklir.Iktidarm teokraside odak- lanmasıskkkti veçürümeyidoğunır. Arük demokrasinin kurallannı ka- buletmefiytz." Kadıvar halen Iran'da yargılanıyor. HUMEYISİ MJtMİ SAVAŞI YİTİRDÎ 'İran'ın geleceğini kestirmek çok zor'DışHaberlerServisi-Co- urrier Intematıonal, Iran'la ilgili haberine Londra'da yayımlanan El Hayat gaze- tesinin değerlendirmeleri ile başhyor. Gelişmelerin bölgesel bır bakjş açısıyla değerlendiril- mesi gerektiğini belirten dergi, "Ayetul- lah HumejTii'nin ideolojisının sadece Tahran'da değil, uluslararası planda ve Or- tadoğu'da geçerlıliğıni kaybettiğine, Iran 'm bölge içm model bir ülke olmak- tan çıktığına'" dikkat çekıyor: 'Patiama yaşanmıştır' İran'ın yakın gelecektekı tercihinin ne olacağını tahmin etmek zor. Iran'ın de- ğişen koşullarda işlemeye devam eden bır deviet mi, yoksa iç savaş batagına sap- lanmış bir kurban mı olacağını kestire- meyiz. Bilınen bir şey var ki o da Humey- ni devriminin meşruluğunu kaybettiği ve artık devrimci dinamiklerin çatışmalan engelleyemediğidir. Patlama yaşanmış- tır. Iran, en yakın ortağı Suriye bile ba- nşa yönelirken komplo teorileriyle yaşa- maya devam edemez. Irak'ın başına ge- lenleri Iranlılarda yaşamak istemiyorlar. Dünyadan dışlanmalarına neden olan Humeyni rejimi savaşı kaybetti. El Hayat bu yorumlan yaparken yine ; ...I^ondra'da yayımlanan El Vasat gazete- sinin çizdiği Iran siyaseti tablosu, duru- mun tahmin edilenden de kanşık oldu- ğunu gösteriyor: Iran politikasında basitçe reformcular ve tutucular diye bir aynm ya- pılamıyor. Her iki grup da için- de farklıhklarbanndınyor. Tu- tucular, kendi aralannda üçe bölünmüş durumda. Hizbul- lah'la bağlan olan aşınlar... Ruhban sınıfı ve esnaftan oluşan klasik bir muhafazakâr kitle... Ve iktidan elde tutma konusunda tutucu olup sosyal-eko- nomik alanlarda refomculan hoşgören bir başka topluluk. Reformcular ise ken- di aralannda Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'ye bağlı olanlar, dini-geleneksel değerleri öne çıkaran reformcular ve her- hangı birörgütlenmeleri olmayan bağım- sızlar olarak aynşıyorlar. Bu bölünmeler siyaset sahnesini daha da kanştınyor. Son yerel seçimler tüm akımlar için bir sınavdı. Seçimler reformculann kesin zaferiyle sonuçlandı. Reformcu cephe şımdi de genel seçimlerde zafere ulaşmak için çalışıyor. Ük tepld ögrenciierden Reformcu cephenin başansını engel- lemek için tutuculann tekrar şiddet yön- temlerine başvurmasından korkuluyor. Iranlı bir öğrenci liderinin şu açıklama- lan bu korkuyu çok açıkça ortaya koyu- yor "Ülke çapında 10 üniversitede sür- dürdüğünıüz Moila Muhsin Kadıvar'a destek eyiemlerine ara vennemiz zorun- lu hak geldi. Çünkü Hizbullah milisleri saldınlanvla gösterilerimizi çatışmaya çevirerek içlerini boşaJtmak ve ortalığı kan gölfine çevirmek istivortardL" Sflahlara veda... Sivri uçlar törpülerıiyor CEZAYtR Toplumsal uzlaşma terörün önünü kesti Dergide.Ce- zayir'deki du- rumu gözler önüne sermek için Ispan- ya'nın El Pais gazetesinın bır haberi ak- tanldı. Gazeteye göre, şu günlerde Cezayir'de taşlar yerine oturmaya başladı. Şiddetin son bulacağına dairçok fazla belirti olma- sa da ülkenin en azın- dan iç savaş ortamın- dan çıkmaya başladığı söy- lenebilir. Gezayir'de 1992yılnda Islami Seiamet Cephe- si'nin (FİS) kazandığı se- çimlerin iptalinden bu ya- na yaşanan çatışmalarda 100 binden fazla kişi ya- şamını yitirdi. Ülkenin 62 yaşındaki Deviet Başkanı Abdfibziz Buteflika uygulamaya koy- duğu uzlaşma politikalan ile ülkede terör eylemlen- ni büyük oranda azalttı, si- lahlı eylem yanlılannın et- kilerini kaybettikleri be- lirtiliyor. 2 bin 300 FİS üyesi için af karan alan Buteflika, önümüzdeki ay- larda bir "toplumsal uziaş- ma yasaa"nı halkoylama- sına sunmayı amaçlıyor. Yasayla "katnamla- ra, kamu mekânbrnı bombalanu eyiemlerine \etecavüdere kanşmamış" terörörgütüüyeleri ve des- tekçileri için af öngörülü- yor. Buteflika reformlan devam ettirmek için hal- koylamasmınsonuçlanma- sını beklıyor. FtS'inde*tophnnsaluz- laşma y«sası"na karşı çık- madıği belirtiliyor. Butef- lika da, FİS'e şu çağnyı yapıyor: "FİS anayasay» uymayı kabul ettiği takdir- deyeni bir parti olarak si- yasete geri dönebffir." Halkoylamasından son- ra Buteflika'nın, FİS'in li- deri Abbaa MedenPyi ser- best bırakabileceği tahmin ediliyor. Cezayir Deviet Başka- nı'nın bu reformlan yapa- bilmesindekı en büyük et- kenin, ordunun kendisine verdiği destek olduğu acık- lanıyor. Buteflika da bu destek karşıhğında "fchn- senin kendisinden orduya karşı yaptinmlar uygula- masınıbekk'memesigerek- Oğini r vurguluyor. MISIR 'Kökten' değişimin sesleri geliyor Koşullar Hamas 'ı köşeye sıkıştırıyor Filistin'de siyasal Isla- mın ıncelen- mesi 'Ha- mas'ın ince- lenmesi an- lamına geliyor. Israil'in Haaretz gaze- tesi Hamas'la ilgili bir haberinin başlı- ğında tf Hamas'ınarbkeski gficünü kay- bettiği'' belırülıyor. Ortadoğu"dakı mev- cut durum Hamas'ı gitgide sıkıştınyor. tslami bir yönetimi savunan örgütün morali hiç bu kadar bozulmamıştı. Filistin yönetimi uzmanlan, Hamas'ın bir dönüm noktasında olduğunu ifade ediyorlar. Örgütün, Hz. Muhammed'in doğum yıldönümü nedeniyle Batı Şe- ria'da düzenlediği yürüyüş, bekledıği ilgiyi görmedi. Yürüyüşe katüanlann ise sadece dini motifleri öne çıkardıklan, Hamas'ın siyasi amaçlannı vurgulayan sloganlann atılmadığı görüldü. Orgüt, Ürdün ve Suriye'de de zor günler yaşıyor. Örgüt içinde kendileri- ne "Refonncular'' adını veren bir grup, Hamas yönetimini yanlış politikalan nedeniyle eleştirmeye başladı. Ürdün, Hamas'ın Amman'da bulunan bazı yö- neticilerini, başkenti terk etmeye zorlu- yor. Banş görüşmeleri devam ederse Suriye'nin ve hatta Libya'nın da ben- zer tavır göstermesi beklenebilir. 80'li yıllarda Filistin Kurtuluş Örgütü'nün izlediği uzlaşmacı politikalan eleştiren ve Israil tamamen yok edilip Islami esaslara dayalı bir Filistin devleti kuru- lana kadar silahlı mücadele verilmesi- ni savunanHamas, gittikçe gücünü kay- bediyor. Mısır'da kök- tendincı akımın geçirdiğideğişi- mi, dergi için Mısırlı gazetecı Eşhark el-Evsat aktardı. Yazara göre, şiddet yanlısı köktendinciler yasal zemine çıkabilmenin hesap- lannı yapıyorlar. Köktendinci hareketin ön- de gelen isimlen, mücade- lelerini bundan sonra siyasi partüerde, sendikalarda, mec- liste sürdürmeleri gerektiğı konusunda uzlaşmaya baş- lıyorlar. Bu akımlan yakın- dan izleyenler için bu söyle- nenlerhiç de kıiçümseneme- yecek bir değışımı ifade edi- yor. Yıllar boyunca, sertlik yanlısı bu akımlann liderle- n. "kâfir iktidarlara" karşı her Müslümanm başkaldır- ması gerektiğini ve "dhadın ADah'mbuyruğu olduğunu" savunan bır sövlemle hare- ket ettiler. Bu anlayışın birso- nucu olarak, silahlı mücade- leyi tek yol diye benimsedi- ler ve Mısır yıllarca Islamcı terörle mücadele etmek zo- runda kaldı. Günümüzde yaşananlar ise Islami metinlerin yorum- lanışında kökten birdeğışık- liğe gidildiği- ni, artık dini li- derlerin Islami bir savaş ide- olojisi olarak algılamaktan uzaklaşmaya başladıklannı gösteriyor. Belki hükümetle- nn politikalanna karşı çıkma- ya devamedebilirler, ama ar- tık bu tavırlannı silahlarla ortaya koymak istemiyorlar. Belki de en önemli nokta, bu değişimin üst seviyedeki yö- neticiler arasında tartışılma- ya başlanması... Bu hareketlerin önde ge- lenleri, dinle. ahlaJda, siya- setle ilgili düsüncelerini ken- dilerini dınleyenlere aktar- mayı bir yükümlülük olarak görüyorlar. Bu yeni düşünce- leri dile getirenler, köktenci harekette bugüne kadar en etkili görevlerde bulunmuş olan kişiler ve bu nitelikleri sayesinde inkâredilemez bir ağiriığa, bırinanılıriığa sahip- ler. Hiç kimse bu insanlan korkaklıkla ve iktidar karşı- sında boyun eğmekJe süçla- yamıyor. Tüm bunlar, önü- müzdeki günlerde Mısır'da- ki Islami harekette büyük değişimleryaşanacağını müj- deliyor. Ortadoğu barışı engefleri aşıııav a çalışıyor Barak, Mübarek'e 'Aniaşma uygulanacak' dedL DtşHaberlerServisi-lsrail Baş- bakanı Ehud Barak, Mısır Deviet Başkanı Hüsnü Mübarek'le dün lskenderiye'de bır araya geldi. Barak görüşmeden sonra yap- tığı açıklamada, Wye Plantation anlaşmasını "tüm maddeJeriyle uyguiayacagnu*' söyledi. tsrail Baş- bakanı, Filistin lideri Yaser Ara- fat'la geçen salı günü yaptıklan toplantıda oluşrurduklan karma komisyon önerilerini verdikten he- men sonra anlaşmarun uygulanma- sına başlayacağını belirtti. Mısır Deviet Başkanı Mübarek de yapoğı açıklamadagelinen nok- tayı şöyle açıkJadı: "Bir iki hafta- bk bir gecikme olabilir, ama YVye Plantation anlaşması kesinlilde uy- gulanacaktır. Nihai banş görüşmeleri, anlaş- manın tamamen uygulanmasın- dan sonra başlayacakür. Tüm kal- bimle umut edryorum ki anlaşma işieyecek veOrtadoğu'ya banşge- lecektnf Washıngton'daki kaynaklar. ABD Başkanı BiHClinton'ın, Ba- rak ve Arafat'la salı günkü top- lantılanndan sonra telefonda gö- rüştüğünü bildirdiler. ABD Başka- nı'nın Ulusal Güvenlik Danışma- nı Sandy Berger yaptığı açıklama- da, "CBnton'm Arafat'a, Wye Plan- tation anlaşmasının tamamen uy- gUİanması için kendisini destekle- yecegi güvencesini verdiğini r söy- ledi. Fischer-Arafat görüşmesi ABD yenıden devreye girerken Almanya Dışişleri Bakanı Josch- ka Fıscher de önceki gün Ara- fat'la bir araya geldi. Görüşme- den sonra düzenlenen ortak basın toplanhsında Fischer şöyle konuş- tu: "Banş sürecini Uerietmek için elimizden ne geliyorsa y^pacağız. FiHstinli dostianmız Almanya'njn ve Avrupa'nın arkaiannda oldu- ğunu biİsinler. Biz nihai ve kap- samlı bir banş istiyoruz, bir ates- kes anlaşması değiL." Arafat da Alman Dışişleri Ba- kanı'nın. "görüşmelerin bu en kri- tik evresinde y-apüğızrvareti mem- nunivetle karşıladığmj'' söyledi. Fischer, Arafat'la görüşmeden ön- ce salı günü Israilli yetkililerle bir araya gelmişri. Şam'dan Golan uyansı Sunye Genelkurmay Başkanı General Ali Aslan ise dün yayım- lanan açıklamalannda. "Suriye'nin bir kans toprağını bile vermeye vanaşmayacağını, tsrail'in banş karşılığında Golan Tepeteri'ninta- manundan çekflmesi gerektigûıi" söyledi.