Katalog

26 TEMMUZ 1999 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA ALTERNATlF SPORLAR 17 TRIATLONcusporcularmodernçağın demiradamlan vekadınları ..•'. Bir, iki yetmez üç olsun1991 yılından bu yana Alanya ile Türkiye'de adını duyuran triatlon sporunda triatletler önce yüzüyor, sonra bisikiete biniyor, son olarak da koşuyorlar. Bu yarışmalar her defasında birbirine ters kasları çalıştırıyor. MEHMET SUCU B ir spor dalı dûşünûn: bunu yapanlar, art arda birbirine ters kaslan çalıştıran üç yanşmayı birden bıtirmek zorunda olsun. Bu spor dalmın adı Triatlon. 1991 yılından bu yana Alanya ile Türkiye'de adıru duyuran bu spora katılan triatletler (Evet, yanşmalara katılanlara da triatlet deniyor) önce yüzüyor, sonra bisiklete biniyor, en son olarak da koşuyorlar. Bu yanşmalann her biri, daha önce de söyledığimiz gibi. her defasında birbirine ters kaslan çalıştırıyor. Bu nedenle iyi bir antrenman dönemi geçirmeyenler kolay kolay yanşmayı tamamlayamıyor. Yanşma mesafeleri de hiç de küçümsenecek sayılar değil: 1 kılometre yüzme, 30 kilometre bisiklet ve 6 kılometre koşu. Zaten katılan triatletlerin büyük çoğunluğunun amacı yanşmayı bitirmek. Tabii, büyük çoğunluğunun. Yoksa, hemen her yanşmaya katılan ve bu spor dalını çok iddialı olarak yapan 50-60 kişilik bir grubu bunun dışında tutuyoruz. Ödüllerin yüksek olduğu bu organizasyonlara çok profesyonel olarak hazırlanıp yaşamını buradan kazandığı paralarla sürdüren triatletler de var. Ancak yine de bedeni ile banşık insanlann sporu bu. Alanya'da düzenlenen ve Avrupa Triatlon Kupası'nın son ayağı olan yanşmalara sadece katılmak için gelen triatletlerin sayısı hiç de küçümsenemeyecek oranda. Hemen her yanşmaya, yurtdışından 200'ün üzerinde yanşmacı geliyor. • Nereden çılrtı bu spor? Amerikalı deniz yüzbaşı John Collins. Havvaii'de bir barda otururken, arkadaşlanyla, kimin daha aayanıklı sporcu olduğu konusunda iddialaşınca Havvaii'de her yıl yapılan üç ayn yanşmanın (Waikiki yüzme maratonu 3.8 km., Havvaii bisiklet turu 180 km., Honolulu maratonu 42) aynı anda yapılması fıkri gündeme geldi. 18 Şubat 1978'de on beş adam (ki kendilerine 'Demir Adamlar' denildi), üçlü yanşmada start aldılar. Havvaiıli taksi şoförü olan Gordon Hailer on iki saatte birinci oldu. (Şimdi aynı yanşmayı 8 saatte bitirenler var..) • OHmpiK parfcur nedlr? 1.5 km. yüzme, 40 km. bisiklet ve 10 km. koşudan olusan triatlon yanşlanna denir. 2000 Sydney Ohmpiyatlan'nda ilk kez olimpik spor olarak yer alacak olan triatlonda bu parkur koşulacak. Yapılan yanşmalann yüzde doksanı olimpik parkurdur. Parkurun kısalması halınde buna kısa triatlon da denir. • Bu sporda hangl ülkeler llerl? Başta ABD olmak üzere, Avustralya. Hollanda, Almanya. lngiltere, Fas, Belçika önde gelen ülkelerdir. • Yaş tcategorHeri var mı? Triatlonu, çeşitli mesafelerde 8 yaşından 73 yaşına kadar çeşitli yaşlardaki yaklaşık 3 milyon sporcu yapıyor. • Ya doptng lcontrolO? Ülkemizde henüz böyle bir merkez olmadığından biz yapamıyoruz. Ancak Avrupa'daki birçok yanşmada yapılıyor. • Neden ölürmine spor denlyor? Bu sporu hiç yapmamış ortalama vatandaş bizler ıçin çok abartılı bir performans gerektiği düşünüldüğünde ilk başlarda 'ölümüne spor' tenmini basın sıkça kullanmış. Ancak daha sonra 73 yaşındaki dedeleri 16 saat triatlon yapar görünce, bu cümle, moda sözcükle "out" olmu$!... • Alanya'mn dneml nedlr? 1991 yıhndaki ilk yanşma iyi sonuç verince Avnıpa Triatlon Birligi (ETİl), Avrupa Şampiyonası niteliğindeki, puanlı ve yüksek ödüllü 16 yanşmasından birini Alanya'ya aldı. Yalnızca Avrupa'da yılda yaklaşık 1000 triatlon yanşı yapılar. Ancak en elit yanşlar, işte bu 16 grand prix yanşlandır. Paletli yüzme giderek yaygınlasıyor İki ayağı bir palete sokan spor SERKAN OZAN / nsanoğlu varolduğundan bu yana suyla iç içe. Dolayısıyla dörtte üçü sularla kaplı dünyada, bedenini suyun üstünde tutmasını sağlayacak hareketleri öğrenmemesi beklenemezdi. Önce hayvanlann hareketlerini izleyen insan, kısa sürede yüzmeyi öğrendi. Ancak suda hızlı hareket etmek isteyenler için kulaçlan yeterli olmuyordu. Onlar da su kuşlannın ayaklanndan esinlenerek yaptıklan paletleri kullanmaya başladılar. Hızlı yüzmeyi sağlayan alet olarak tanımlanabilir palet. 196O'lı yıllarda Fransa'da başlayan paletli yüzme yanşlan, Türkiye'de 10 yıldır yapılıyor. Paletli yüzrnede yanşlar su altı ve üstünde düzenleniyor. Su üstünde 50,100, 200,400,800 ve 1500 metre; su altında ise 50 metre nefessiz yanşı ile küçük tüplerle 100,400 ve 800 metre yanşlan yapılıyor. Monopalet yanşlannda, ayağa tek palet takılıyor. Şnorkeller ise dalgıçlarda olduğu gibi yandan değil ön taraftan takılıyor. Paletli Yüzme Milli Takımımızın antrenörü Ergun Yürûr paletli yüzmenin Türkiye için 'bakir' bir spor olduğunu söylüyor ve yeterli sayıda havuz yapılmamasımn önlerindeki en büyük engel olduğunu belirtiyor. Yürür, "Paletii yüzme devamiı getişea, çok zevkli bir spor. Hızh yüzüyor ve bundan büyük heyecan duvuyorsunuz" diye konuşuyor. Atina'daki Avrupa Şampiyonası'nda milli takımımız 15 Türkiye rekonı kırdı. Bayanlarda 11, erkeklerde 16 ve genel klasmanda 13'üncü sırada yer alan milli takımın sporculanndan 18 yaşındaki Deniz Erdemir, paletli yüzmeye 2 sene önce başlamış. Tenis Yüzme Kayak Kulübü'nün sporcusu olan Erdemir, bu sporla, kendi kulübünün havuzunda antreman yapan başka bir takımın sporculannı görünce tanışmış. Erdemir. "Çok daha zevkli olduğu için paletli yüzme yaprtorum. Hızlı bir spor olması ve kazandığım başanlar bu sporu sürdürmemde önemü etkenler"' diye konuşuyor ve zor bir spor olan paletli yüzmenin, yüzmeden daha fazla antrenman gerektirdiğıni ekliyor sözlerine. 2004 yılında olimpiyatlara alınacak paletli yüzmede ülkemizi temsil etmek istediğini belirten Erdemir, "Uhıslararasi şampiyooalarda çokşev öğereodim. Hedefım onmpiyatiarda başanfa oimak" diyor. Genç yaşına karşın Avrupa ve Dünya şampiyonalannda yanşan, Türkiye rekorlan kıran Erdemir, paletli yüzmenin ülkemizde tanınmadığını belirterek, "Yapöğıın sporun tanınması için medyava büyük iş düşüyor. Paletli yüzmeyi insanlam tanıfmahlar Çünkü insanlar bizi gördükçe bu sporun ne kadar zevkli olduğunu anlayabfln-" diyor. Yılda 3-5 kez yanşlar düzenleniyor. Tenıs Yüzme Kayak, Bocce, Beylerbeyi, Ataspor, Caddebostan Balık Adam, Çukurova Üniversitesi, Trabzonspor, Gazi Üniversitesi bu sporla ilgilenen başlıca kulüpler. Paleti yüzme, hem yüzmeyi hem de hızı sevenler için iki zevki bir arada yaşayabilecekleri ender sporlardan biri. Ailenizin sporu bocce 6 occe nedir? diye bir soru yöneltsek sporu yaşam biçimi edınmiş pek çok kişi bile bu branşın tanımını yapamaz. Ama Türkiye'de böyle bir spor dalı var. Hatta hatta Bocce Milli Takımımız da var. Ve 7'den 70'e pek çok kişi bu spor dalı ile uğraşıyor. Çünkü oynaması çok kolay, kolay olduğu kadar da zevkli. Ustelik çok yorucu antrenmanlar yapmanız gerekmiyor. 4.5 x 26 metre ölçülerindeki alanda küçük toplarla hedefe yapılacak atışlar sizi başanya taşıyor. Üstelık hem bireysel hem de takım halinde oynayabiliyorsunuz. Sözün kısası tam bir aile sporu. Eğer bire bir oyun hoşunuza gitmezse 4'er kişilik takımlar halindeki müsabakalar bir hayli renkli geçiyor. • Ne gerekli? Bocce sporu için fazla bir malzemeye gerek yok. Bowling topundan küçük toplar, spor ayakkabısı ve ister halı kaplı, ıster tartan ya da ister beton pistteki bir parkur bocce sporu yapmanız için yeterli. • üniversiteler aracı olacak Boccenin Türkiye ile tanışmatarihı 1985. O yıldan bu yana da Herkes İçin Spor Federasyonu aracılığı ile resmi bir kimlik kazanmış. Eski dönemde 50 lisanslı bocceci olduğu lisanslann yenılenmesinden sonra ise bu rakamın 30'a düştüğü söyleniyor. Herkes tçın Spor Federasyonu Genel Sekreteri Murat Aydın ise, bu spor dalının kısa bir süre içinde patlama yapacağını ve üniversıtelerin bu konuda büyük rol oynayacağını söyledi. Aydın, "Bocce çok zevkli bir spor. Üstelk hiç de zor değil. Bowlingden çok daha kola>. Hatta bir milli takımımız bile var. Akdeniz oyunlarına gittik. Dünyada 60 ülkede federasyonu var. Bizde ise üniversiteterin desteğiyle gelişeceğiz. Şimdi Kınkkale, Kırklareli, Sakarya, Bursa ve İstanbuİ'da hem kulüp, hem de oyun alaru mevcut" dedi. KANOBoy kısa] m kollar 'güçlü 'olrnalıLEVENT YUCELMAN •^•ano, azgın suların wC oluşturduğu nehirlerde, I X süreyle olduğu kadar, güçlüklerle dolu doğa koşullanna karşı savaşmaya dayanan, küçük bir tekne üzerinde tek kürekle hedefe ulaşma amacını güden bir spor dalı. Olimpiyat sporu olmasına rağmen kano, Türkiye'de bazı meraklılann ilgilendiği bir hobı olmaktan fazla ileriye gidemedi. Sadece Çoruh Nehri'nin bu spora uygunluğu kano turizmini canlandırdı. Ancak yine de ılgi nedense rafting boyutuna ulaşamadı. Kano sporu kayak ve kano sınıfı olmak üzere iki ayn tekne çeşidiyle yapılıyor. > • KffllderlH kanosu Kanolann dığer bir adı da Canadians ve (C) teknekeleri olarak anılıyor. Kızılderili teknelerinden esinlenerek yapılmış olan Canadians kanolannda yanşçılar diz çökerek ve tek kürek çekerek yanşıyorlar. Buna karşılrk Kayaklar ise (K) tekneleri olarak bilmiyor. Tek ya da çift kişilik bu teknelerde yanşmacı yerde oturup çift taraflı kürek kullanıyor. Kanoyu uluslararası alanda FIC (Federatıon International de Canoe) organize edıyor. Yanşlar 4 ayn kategoride yapılıyor. Bunlar, azgın sularda yapılan slalom yanşlan, atletizmdeki krosa benzetebileceğınuz vahşi nehir yanşlan, durgun sularda yapılan sürat ve maraton yanşlan. Hız yanşı 500 bin 1000 ve 10 bin metre olmak üzere 3 ayn mesafede gerçekleştiriliyor. Maraton yanşlan ise 20 kilometre, vahşi akarsu yanşlan 8 kilometre uzunlukta sert akıntılı derelerde gerçekleştirihyor. Vahşi nehir yanşlannda kanocular 1 'er dakika aralarla çıkış yapıp sonuç kronometre ile belirleniyor. • Olimpiyat sporu olmasına rağmen kano, Türkiye'de bazı meraklılann ilgilendiği bir hobi olmaktanfazla ileriye gidemedi. Sadece Çoruh Nehri 'nin bu spora uygunluğu kano turizmini canlandırdı. Slalom dalında ise yanşmacuun sudaki akmü ve çevrimleri hesaplayarak yanş bölgesini en verimlı kullanmak büyük önem taşıyor. Slalom'da, nehirin 800 metrelik kesimi boyunca, karşıdan karşıya gerili iplerle bağlı çubuktan oluşan ve 1.2 metre genışlığtnde 30 kapıdan geçıliyor. Kapılar, sırasıyla, ters ya da düz ve akırnın zıt yönünde kürek çekilerek geçilecek şekilde yapılmış olabiliyor. Kapılara dokunulduğunda ya da herhangi bir yanlış geçişte yanşmacı zaman cezası alabiliyor. Kapıya dokunmanın cezası 10 saniye, kapı atlamanın ise 50 saniye olarak belirlenmiş. Yanşı da toplam süresi en az olan kazanırken slalomda her yanşçıya tanınan iki hak sonucu en iyi derece bitiriş süresi olarak kabul ediliyor. Yanşlarda her tekne için en kısa boy sınırlaması bulunuyor. Ancak en uzun boy kısıtlaması ise vahşi nehır yanşlannda geçerli. Sürat ve maraton yanşlannda ise en az ağırlık sınırlaması getiriliyor. Kısa mesafelı yanşlarda arkadaki kanocunun önünde giden kanocunun dümen suyundan (arkasından çıkardığı dalga boyu) gitmesine ızin verilmıyor. Maratonda ise önündekinin dümen suyundan gidebilmek tam anlamıyla bir hüner ve cezası yok. .• - • Arfcadan gelene yol verl Slalom ve vahşi nehir yanşlannda kanocular aynı izde girmek zorunda değüler. Ancak arkadaki tekne tarafından yakalanıldığında kurallar gereği yol vermek mecburi. Slalomda alabora olup denize düşen kanocu, yanştan diskalifiye ediliyor. Vahşi nehir yanşlannda ise dışandan yardım almamak ve nehir dışına çıkmamak kaydıyla tekneye tekrar binip yanşı sürdürmek mümkün. Master Ralli 99'damotosiJdetler, kamyonlar ve otomobilleryanşıyor Moskova'dan İstanbuFa tam gaz R A L L İ C İ L E R İ N I Z L E Y E C E C I Y O L D ünyanın en uzun ve zorlu yanşlanndan bırisi olarak kabul edilen Paris-Dakar Rallisi'nin benzenne bu kez Türkiye ev sahipliği yapacak. Evet, startı cumartesı günü Moskova'dan verilen Master Rallı 99'da hem motosikletler, hem kamyonlar hem de otomobiller yanşıyor. Ve her kategorinin galibi ayn olacak. Master Ralli 99'da mücadele eden ekipler 3 Ağustos tarihinde ülkemize ginş yapıp, 7 Ağustos"a kadar da Türkiye şartlannda mücadele edecekler. Şu sıralar Rusya yollannda yanşan sürücüleT salı günü Kazakıstan'a geçecekler. Türkgözü sınır kapısından yapılacak giriş sonrası Ardahan, Erzurum, Bayburt, Erzincan. Sıvas, Kayseri, Nevşehir, Aksaray, Konya, Ankara ve tstanbul yollannda verilecek amansız mücadele • Master Ralli 99'da mücadele eden ekipler 3 Ağustos tarihinde ülkemize giriş yapıp, 7 Ağustos'a kadar da Türkiye şartlannda mücadele edecekler. Şu sıralar Rusya yollannda yanşan sürücüler salı günü Kazakistan'a geçecekler. tstanbul Topkapı Sarayı önünde son bulacak. Aralannda Saby Bnıno, Schleser Jean Louis, AUiot Philippe,Alphand ve Delavergne gibi ünlü ısimlerin de yer aldığı sporcularla birlikte Türk motosikletçi Kemal Merkit de zorlu yanşı tamamlamaya çalışacak. 7 bin kilometrelik toplam parkurun geçileceği yanş, ünlü spor kanalı Eurosport tarafından naklen yayımlanacak. Yanşın büyük bölümü Türkiye'de koşulaşacağı için ülkemizin ; önemli ölçüde tanıumı da yapümış olacak. Geçen yıl toplam 180 milyon kişinin ızlediği yanşı bu yıl 200 milyondan fazla meraklmın seyretmesi bekleniyor. Power FM'in sponsorluğunda TOMSFED (Türkiye Otomobil ve Motor Sporlan Federasyonu), FFSA(Fransa Otomobil Federasyonu), FFIM (Fransa Motosiklet Federasyonu) ile Rusya Otomobil Federasyonu tarafindan ortaklaşa düzenlenen yanş, aynca içinde Paris - Dakar Rallisi'nin de yer aldığı Dünya Off-Road Şampiyonası'na da puan veren dev bir organizasyon. 4.8 t«usros 3i 7 •maafliaıiftirJI t t