Katalog

10 TEMMUZ 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER Halkı dinlemedilerTBMM'ye gönderilen sosyal güvenlik tasansına göre emeklilik için asgari prim gün sayısı 8 bin 300 olarak öngörüldü. Emekliliğine 10 yıldan az kalanlar 55-57, fazla kalanlar 56-58 yaşlan arasında emekli olabilecek ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Milliyetçi-ANASÖL hükü- meti, sosyal güvenlik sistemini kökten değiştiren tasanyı. "ka- dınlar için 58, erkekler için 60 ya- şında emeklilik ve 8 bin 300 prim gûnünü tamamlama" koşuluyla TBMM'ye gönderdi. Tasarı, iş- sizlik sigortasının getirilmesini, sigortalılann sağlık hizmetlerin- den yararlanabılmeleri için en az 120 gün prim ödeme hükmünü öngörüyor. Hükümetin "Teform" olarak tanımladığı düzenleme. mevsim- lik ve düzensiz prim ödeyen ça- lışanlara emeklilik hedefı göster- meden "23 tam yıl sigortalıük" koşulu getirdıği ıçın "mezarda emeklilik" öngörüyor. tktıdann ışçi-işveren uzlaşma- sını dıkkate almaması tepkilere neden olurken hükümet, konfe- derasyonlara üye işçilenn soka- ğa ınmesini engellemek amacıy- la 10 yıllık sigortalılara kademe- li geçiş öngören "mavi boncuk" uzattı. IMF'nın stand-by koşullannın başmda yer alan sosyal güvenlik sistemine ilişkin yenı düzenleme, dün Başbakan Bülent Ecevit baş- kanlığında toplanan Bakanlar Kurulu'nda benimsendi. Çahş- ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Yaşar Okuyan, Bakanlar Kuru- lu'nun ardından bakanlıkta basın toplantısı düzenleyerek bilgi ver- di. Okuyan, yasa yürürlüge gır- diği tarihte emekliliğe hak kaza- nanlar için herhangi bir diizenle- menin söz konusu olmadığını ve bunlann kazanılmış haklannın korunduğunu söyledi. Tasanda kaçak işçilikle mücadele için dü- zenleme de öngörüldü. Buna gö- re, işveren, "kadrosu ilk kez ve- rilen" çalışanın bildirimini ışba- şı yaptırmadan bir gün önce ve- recek. lşçi de, işe alındıktan en az 30 gün sonra giriş bildirimini SSK'ye yapacak. TBMM'de önce uzmanlık ko- misyonlan daha sonra genel ku- rulda görüşüldükten sonra yasa- laşacak îasanya göre, sıstemde öngörülen "tasmi geçtş" dönem- leri ve temel değışıkler şöyle: Yaş esasına göre geçiş • Yasa yürürlüğe gırdiği ta- rihte 15 yıllık sigortalılık süresı- ni tamamlayan kadın ise 50, er- kek ise 55 yaşını dolduranlar, 3 bin 600 gün primini ödemiş ol- malan koşuluyla yaşlılık aylığı alabilecek. Bu koşullan taşıyan- larla ilgili geçiş dönemi şöyle: "Prim kosulunu 2 yü içindeye- rine getiren kadınlar 51, erkekler 56 yaşında; 4 yıl içinde yerine ge- tiren kadınlar 52, erkekler 57 ya- şında; 6 yıl içinde yerine getiren kadınlar 53, erkekler 58 yaşında: 8 yıl içinde verine getiren kadın- lar 55, erkekler 59 yaşında; 10 yü içinde verine getiren kadınlar 57, erkekler 60 vaşında; 10 yıldan sonra verine getiren kadınlar 59, erkekler 61 vaşında emekli olabi- lecekler" Bu geçiş dönemi ağırhkla mevsimlik ve geçici işçileri kap- sıyor. Prim esasına göre geçis • Yasanın yürürlüğe girdiği tarihte 20 tam yıl prim ödeme sü- resini dolduran kadın ile 25 tam yıl prim ödeme süresini dolduran erkekler için geçiş dönemi şöy- le: "Emekliliğine 1 yıldan az kalan kadınlar 39, erkekler 44 yaşında: 2 yıldan az kalan kadınlar 42. er- kekler 46 yaşında; 3 yıldan az ka- lan kadınlar 45, erkekler 48; 4 yıl- dan az kalan kadınlar 48, erkek- ler 50 vaşında: 5 yıldan az kalan kadınlar 50. erkekler 52 vaşında; 6 yıldan az kalan kadınlar 51, er- kekler 53 vaşında; 7 > ıldan az ka- lan kadınlar 52, erkekler 54y aşın- da; 8 yıldan az kalan kadınlar 53, erkekler 55 yaşında; 9 yıldan az kalan kadınlar 54,erkekler 56 ya- şında: 10 yıidan az kalan kadın- lar 55. erkekler 57; 10 yıldan faz- la olan kadınlar 56, erkekler 58 yaşında emekli olabilecekler." -SSK'liler daha önce yalnızca ilaçta yüzde 10 katkı payı öder- ken bundan sonra protez. araç ve gereç bedellerinin yüzde 20'sini, emekliler yüzde 10'unu ödeye- cek. Bu katkı payı, ilgilinin sos- yal yardım zammı dahil ödeme tarihindeki aylık miktannı geç- meyecek. • Sigortahnın sağlık hizme- tinden yararianabilmesi için top- lam 120 gün prim ödemesi gere- kecek. • Emekli dul ve vetimler de Tasanda kademeli geçiş şöyle belirlendi SÛRE Emektiliöine 1 yıldan az kafanlar Emekliliğine 2 yıidan az kalanlar Emekliliğine 3 yıldan az kalanlar EmekHliğine 4 yıldan az kalanlar Emeklilkjine 5 yıldan az kalanlar Emekliliğine 6 yıldan az kalanlar Emekliliöine 7 yıldan az kalanlar EmekHliğine 8 yıldan az kalanlar Emeklili$ine 9 yıldan az kalanlar Emekffliöine 10 yıldan az kalanlar Emekliliğine 10 yıidan fazla kalanlar Işeyeni giriş Kadtn 40 43 46 49 50 51 52 53 54 55 56 58 Erkek 45 47 49 51 52 53 54 55 56 57 58 60 Prim sayısı 5180 5360 5540 5720 5900 6080 6260 6440 6620 6800 6980 8300 ilacın dışında protez. araç ve ge- reç bedellerinin yüzde 10'unu kendileri ödeyecek. Bu katkı pa- yı, maaşlannı geçemeyecek. Si- gortanın sağlık hızmetlerinden yararlanmak için de yeni düzen- lemeler getiriliyor. Buna göre, 60 günü hastalığın teşhis edildiği günden önceki 6 ay içinde olmak üzere toplam 120 gün hastalık sigortası primi ödemiş olmak koşulu aranacak. # Malullük aytağı bağlanma- smda son 5 yüı göz önüne alan hü- kûm kaldınlacak. Aylık bağlama oraru eskiden yüzde 85'lere ka- dar çıkarken yüzde 60'ta dondu- rulacak. • Bugünkü mevzuata göre emeklilik aylığı oranı, 5 bin gü- nü geçen her 240 gün için yüzde 1 artarken sıgortalmın 3 bin 600 günden fazla ödediği her 360 gün için yüzde 2 artacak. • Emekli olupdaçalışanlann sosyal güvenlik destek primi, yüzde 24'ten yüzde 30'a yüksel- tilecek. • Eskiden prim ödeme alt ve üst sınırlan memur katsayısıyla belirlenirken şimdi TÜFE'ye bağlanacak. Prim ve verilecek ödeneklerin hesabma esas tutu- lan günlük kazancın alt stnın 4 milyon lira, üst sının 2001 yılına kadar alt sınınn 3 katı, 2002- 2004 yıllannda 4 katı, 2005 yıluı- da 5 katı olacak. Ancak bu ra- kamlar her yıl TÜFE'yle arttın- lacak. • tsteğe bağlı sigortaya de- vam etmek isteyenler, primi ken- dileri belirleyecek. Ancak skala içinde olacak. • Sigortalılann çocuklanna verilecek protez, araç ve gereçle- rin bedellerinin yüzde 20'sini, malullük ve yaşlılık aylığı alan- lann çocuklanna verilecek pro- tez, araç ve gereçlerin bedelleri- nin ise yüzde 10'u kendilerince ödenecek. Sigortalılann çocuk- lanndan alınacak katkı oranı, ay- lık asgari ücretinin üç katmdan fazla olmayacak. Emeklilerde ise maaşlanndan fazla olmayacak. • Tarım sigortalılannın öde- yeceği prim oranı, yüzde 20'den yüzde 30'a çıkarılacak. • Bugün kadın ise 20, erkek ise 25 fiili hizmet yılını doldu- ranlar istekleri üzerine emekli olurken bu hüküm kadın ise 58, erkek ise 60'a yükseltilecek. • Yasanın çeşitli maddelerin- de öngörülen 60 yaş hükümleri- nin çoğu 1 yaş artrınlarak 61'e yükseltilecek. Örneğin, var olan yasaya göre 60 yaşını doldurara- rak emekliye aynlmak isteyenle- Yurdun değişik yerlerinde düzenlenen eylemlerie "mezarda emeklilik" protesto edüdL (Fotoğraflar: SERDAR ÖZSOY, KUBtLAY TÜNTÛL) rin fıili hizmet süreleri 10 yıldan az olanlara toptan ödeme yapıla- bileceği öngörülürken tasan yaş koşulunu 61'e çıkaracak. Ayrıca toptan ödeme için fiili hizmet sü- resi 25 yıl iken bu sınır 30'a yük- seltilecek. • Emekli aylıklannın belir- lenmesi yetkisi Bakanlar Kuru- lu'ndan almarak TUFE'ye bağla- nacak. • Malullükte maaş bağlama oranı yüzde 70'den yüzde 60'a indirilecek. • Bağ-Kur ile tarunda kendi hesabına çalışanlar ile ilgili yasa da değiştirilecek. Emeklilik için kadın ise 58, erkek ise 60 yaşını doldurmuş olmak ve 25 tam yıl prim ödeme koşulu getirileceİc. Daha önce bu koşul kadın ise 50, erkek ise 55 yaşını doldur- muş olmak ve en az 25 yıl sigor- ta primi ödemiş olmaktı. • Yaşlılık aylığı bağlama ora- nı yüzde 70'ten yüzde 60'a indi- rilecek. Yaşlılık bağlama oranı 25 yıldan fazla ise her tam yıl için yüzde 2 artacak. Aylık artışlan TÜFE'ye bağlanacak. • Yasa tasansyla işsizlik si- gortası getiriliyor. İşsizlik sigor- tasının yaşama geçirilmesi duru- munda. kendi istekleri dışında işsiz kalanlara çalışırken aldık- lan günlük net ücretin yüzde 50'si kadar işsizlik ödeneği öde- necek. • İşsizlik sigortası fonunaiş- çi, ücretinin yüzde 2'si; işveren yüzde 3 'ü, devlet yüzde 2 'si ora- nında prim ödeyecek. İşsizlik si- gortasından yararlanabilmek için hizmet akdinin sona erme- sinden önceki son 3 yılda 600 gün sigortalı çalışmış olma ve işten aynlmadan önceki son 120 gün içinde sürekli prim ödeme koşulu aranacak. tşsizlik ödene- ğine hak kazanabilmek için si- gortalının iş akitlerinin kendi is- tek ve kusuru dışında sona erdi- rilmesi gerekiyor. 600 gün sigor- talı çalışanlara 180 gün, 900 gün çahşanlara 240 gün, 1080 gün ve daha fazla çalışanlara 300 gün sişsizlik sigortası ödeneği verilecek. • İşsizlik ödeneği, işsiz ka- lanın. çalışırken son 4 ayda aldı- ğı ücret ortalamasının yüzde 50'sinden oluşacak. Fonun diğer gelirleri, işsizlik sigortası prim- len, bu primlerin değerlendiril- mesinden elde edilen kazanç, fa- izler, yasa gereğince sigortalı ve işverenlerden alınacak ceza, ge- cikme zammı ve faizlerden olu- şurken işçinin fona katkısı Ta- sarrufiı Teşvik Fonu'nun kaldı- nlmasından oluşacak pay ola- cak. İşsizlik sigortasına ilişkin kendi yükümlülükleri nedeniyle sigortalılann ücretlerinden indi- rim ve kesinti yapan işverenlere her bir sigortalı için 65 milyon lira idari para cezası verilecek. • İşsizlik ödeneğine hak ka- zanabilmek için hizmet akdinin başvuru sırasında grev, lokavt veya yasadan doğan ödevler ne- deniyle askıya alınmamış olma- sı ve sigortahnın herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşundan gelir veya aylık almaması gerek- mekte. • Çıkanlacak yönetmelikle Zorunlu Tasarruf Fonu'ndaki bi- rikimler tasarruf sahibi çalışan- lara dağıtılarak tasfiye edilecek. i$çi ve memur konfederasyonları ortak tavırla son yılların en büyük eylemine hazırlanıyorlar 4 58-60 yaşta emeklilik eylem nedeni'Haber Merkezi-lktidann ışçi-işveren uzlaşmasını dıkkate almamasma tepki gösteren işçi konfederasyonlan, tasan- nm Meclis'teki aşamalannı "meydanla- ra inerek engeüeyeceklerini" bildirdiler. Üç işçi ve üç memur konfederasyonu 58-60 emeklilik yaşına karşı çıkarken işveren de işsizlik sigortasına tepki gös- terdi. Hükümetin benimsediği 8 bin 300 prim ödeme gün sayısının yüksek oldu- ğunu işverenler de kabul etti. Türk-lş Genel Başkanı Bayram Me- ral, sosyal güvenlik yasa tasansının ça- lışanlann yüzde 70'e yakınının dönem içinde emeklilik hakkını ortadan kaldır- dığmı belirterek "Böyle bir yasa tasansı karşısında sessiz. kayıtsız kaünamaz. Ka- zanılmış haklanmıza da. onlan ortadan kaldumay^ yönelik bu gibi taslaklara göz yummamızbeklenmemelidir" dedi. Me- zarda emekliliğe izin vermeyeceklerini bildiren Meral, TEKSİF Genel Kuru- lu'nda işçilere seslenırken "Neyaparsın diye sonıyorlar. Bir zamanlar' Bunlar gi- der. dertler gider' dedik,gittiler.Demok- ratik hakkımızı ortaya koyacağız. O ya- sanın çıkmasının önüneset koyacağız. Bu set siz olacaksınız" diye konuştu. Meral, Türk-lş Başkanlar Kurulu'nun tasanya karşı yapılacak eylemin biçimi- ni belirlemek için pazartesi günü olağa- nüstü toplanacağını bildirdi. Tasan ile kazanılmış haklann korunmadığını \oır- gulayan Meral, "Taslakta öngörülen dü- zenlemeler, SSK'yi kurtarmayacak, ak- sine SSK'nin çöküşüne yol açacaktır. SSK'yi bitirecektir. SSK'nin özel sektö- re geçmesi için bir zemin hazıriayacak- ör" dedi. Meral, 8 bin 300 prim ödeme gününü mevsimlik işçilenn doldurmasının mümkün olmadığını belirterek "Buişçi- nin emekli ohnası için fiilen 69 yıl caüş- ması gerekmektedir" dedi. Türk-İş'e bağh Petrol-lş Sendikası Genel Başkanı Bayram Yıldırun da me- mur maaşlanndaki yüzde 20'lik artış oranıyla memurlann bir kez daha enflas- yona ezdirildiğini belirtti. Yıldınm son 5 yslda ücretlerde gerçekleşen kayıpla- nn karşılanması için zam artışının asga- ri yüzde 70 olması gerektiğini kaydetti. 'Eyleme davet' DİSK Genel Başkanı Vahdettin Kara- bay, hükümetin emeklilik yaşını erkek- ler için 60, kadınlar için 58"e yükseltme karannın, emekçi örgütlerini "eyleme davet" anlamına geldiğini belirterek u da\etleri kabulümüzdür"1 dedi. Bu durumun hükümetin tüm toplan- tılan göstermelik olarak yaptığını ve bil- diğini okumakta kararlı olduğunu orta- ya koyduğunu savunan Karabay. " ' O - talıkta bir taslak yok; birlikte hazırlaya- cağız' diyen Saym Ecevit, ya aldaülmış- ür, ya da bizkri aldatmaktadır. ESK'de yapoğımız uyanlan ve üç işçi sendikala- n konfederasyonunun ortak görüşlerini dikkate almayan hükümet. bu karannın sonuçlanna katlanmak durumundadır" dedi. K.arabay şu görüşleri savundu: "8 bin 300 gün, yani 23 yıl fiilen prim ödemenin en azuıdan 30 yıl çalışmak an- lamına geteceği Lstatistikler gereği orta- ya konulan bir gerçektir. Bu mezarda emeklilik anlamına gelmektedirf 'Mutabakata önem verilmedT Hak-lş Genel Başkanı SaKmUslu, ta- sannın sosyal kaygılardan, toplumun beklentilerinden uzak ve anayasanın sos- yal devlet ilkesine aykın olduğunu söy- ledi. Hükümetin prim ödeme gün sayı- sında bile işverenle işçinin uzlaştığı 5 bin günün dışında rakam belirlemesini eleştiren Uslu, "Bu hükümet mutaba- kata önem vermemiştir'' dedi. Hüküme- tin Türkiye gerçeklerine uygun çözüm üretmesi gerektiğini vurgulayan Uslu, yapılan yanlışın, parlamentodan döneceğinı umduklannı söyledi. Emek- lilik yaşında 58-60 ile Çalışma ve Sos- yal Güvenlik Bakanlığı'nın önceden ön- gördüğü 62-62'nin kendileri için hiçbir farkı olmadığına dikkat çeken Uslu, "Hükümetburadagercekçi yaklaşımiçe- risinde değil'* diye konuştu. KESK Genel Başkanı Siyami Erdem. yüzde 20'lik maaş artışının kamu çalı- şanlan hareketine saplanan bir hançer olduğunu söyledi. Hükümetin halkı dış- ladığını belirten Erdem. "Bütçede işçi, memur, emekli, emekçi yok. Eğra'm, sağ- lık. sosyal güvenlik hakkı yok. Bu bütçe rantiyecinin bütcesidir. Gayri milli özel- likler taşıyan bir bütçedir" görüşünü di- le getirdi. Hükümetin uygulamalanrun terör an- lamına geldiğini savunan Erdem, "BMF patendi bir uygulama ile karşı karşrya- yız. IMF bir fesat kurumudur. Sosy al ge- rilim ve çalkanülar, 1MFnin girdiği yer- lerdeoluyor. Tüm çalışanlar bu terörii ve IMF politikalannı dağıtacak bir müca- dele sürecine girecektir" diye konuştu. KESK lzmir Şubeler Platformu Dönem Sözcüsü Mevlüt Ülgen de memur artış oranının kabul edilemez olduğunu bil- dirdi. Ülgen yaptığı yazılı açıklamada, yüzde 20'lik sefalet ücretine, mezarda emekliliğe ve uluslararası tahkime kar- şı demokratik tepkilerini dile getirecek- lerini kaydetti. Memur-Sen Genel Başkanı Akif tnan, zam oranının beklentilerinin çok altmda olduğuna işaret ederek "Bu aldatmadan, uyutmadan, devletin kendisi olan me- nnuian kandırmaktan vazgeçilsin. Bu- güne kadar uğranılan zulmün, çok daha üstünde bir zulüm ve hakarete maruz kaldık. Bunu bu hükümetin yanına bı- rakmama karanndayTz" diye konuştu. t Rakamlar tersyüz edildi' Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı Resul Akay, "Rakamlan tersyüz ederek kamuoyunualdatan hükümetbir etikso- runuyla karşı karşıyadır" dedi. Türk Mühendis Mimar Ödalan Birliği Genel Sekreteri Yusuf Tek hükümetin yeni emeklilik yası duzenlemesine tepki gös- tererek "Siyasi iktidar IMF poUtikalan- nateslimoldu"dedi Tek, kamuçalışan- lanna yapılan bu haksız uygulamalara karşı meslek birlikleri olarak işçi sen- dikalan ile birlikte ortak eylemler ger- çekleştıreceklerini bildirdi. Sosyal güvenlik tasarısı Çalışma süresi yüzde 66 uzadı ALÎER Bakanlar Kumlu'nca erkekler için 60, kadın- lar için 58 olarak belir- lenen emeklilik yası, gerçekte çalışanlar için bugüne dek öngörülen çalışma süresinin yüz- de 66 oranında uzatıl- ması ve 23 yılhk kesin- tisiz sigortalı çalışma süresinin tamamlanma- sı anlamına geîiyor. Es- ki SSK Genel Mûdürü Kemal Kıbçdaroğhı, Bakanlar Kumlu'nca belirlenen yaş sınınnın, sendikalaşmanın önü açılmadan ve iş güven- cesi sağlanmadan uy- gulamaya konulması halinde "sosyal güven- Hksistemindebüyük bir jparanın'' açılacağmı söyledi. Emeklilik yaş sının- nın 58-60, en az prim ödeme gün sayısının ise 8 bin 300 olarak belir- lenmesi, işçi sendikala- nnın "mezarda emekb- Hk" savını doğruluyor. Eski SSK Genel Müdü- rü Kemal Kılıçdaroğlu, Türkiye'de bugüne dek 5 bin olan en az prim ödeme gün sayısının or- talama 55 yaşında dol- durubildiğini belirtiyor. En az prim ödeme gün sayısmın 5 bin günden 8 bin 300'e çıkanhnası, çalışma süresinin en az prim ödeme gün sayısı açısından yüzde 66 ora- nında uzatılması anla- mına geliyor. Buna gö- re. mevcut yasayla 55 yaşında 5 bin iş gününü doldurarak emekli olma şansı bulunan sigortalı- nm, 8 bin 300 günlük prim süresini tamamla- yabilmesi için (bundan sonra kesintisiz olarak sigortalı çalışacağı ve sigorta primlerinin düz- gün yahnlacağı varsa- yılsa bile) yaklaşık 10 yıl daha çahşması gere- kiyor. öte yandan SSK verilerine göre SSK'den emekli olabilmek için bugüne dek başvuran- lann ödedıkleri ortala- ma prim gün sayısı 5 bin iş gününün altmda kahyor. 5 milyon sigor- talıdan primleri düzen- li ve kesintisiz olarak yatmlaolann sayısı ise yüzde 10'u bile bulmu- yor. Sistem yara alır Eski SSK Genel Mü- dürü Kemal Kılıçda- roğlu da. bu noktaya dikkat çekti. Emeklilik yaş sının ile birlikte sertdikal örgütlenmenin önünün açılması, iş gü- vencesi sağlanması ve işsizlik sigortasının mutlaka getirilmesi ge- rektiğmi vıırgulayan Kılıçdaroğlu. "Bunlar yapıİmazsa sosyal gü- venlik sistemi büyük bir yara ahr" uyarısında bulundu. Kamuda çalı- şanlann 5 bin günü ra- hathkla doldurabıldik- lerini anlatan Kılıçda- roğlu, asıl problemin büyük bölümü sigorta- sız, sendikasız çahşrın- lan özel sektör çalışan- lanyla ilgili yaşanaca- ğını vurguladı. Sigorta- lı sayısı kadar sigorta- sız çalışanın bulundu- ğunu da anımsatan Kı- lıçdaroğlu, özel sektör- de sadece sendikalı ça- lışanlaruı 8 bin 300 günlük süreyi doldura- btleceklerini belirterek özel sektörde sendikalı çalışan sayısmtn 500 bin ki&iyi bulmadığına ve sayılannın giderek düştüğüne dikkat çekti. Türkiye Bilim Kurumu ' 60 yaşm amacı özel sigortacılık' BAISTISALMAN ANKARA - Türkiye Bilim Kurumu'nun araştırması Türkiye'ntn içine düştüğü borç çık- mazını ortaya koydu. Arastırmada, borç öde- melerinin gelir vergisine oranının yüzde 175^'ye yükseldiği, her 100 do- larlık yatınm yapıhrken 627.7 dolar faiz ödeme- si yapıldığı saptandı. Bütçe yapısmda en çok gündeme getirilen SSK'nin fonlan düşük faizle değerlendirilirken gereksinimlerinin özel bankalardan yüksek fa- izlerle borçlanarak kar- şüandığına dikkat çekil- di. Türkiye Bilim Kuru- mu'nun arastırmasmda, yılhk borç artış oraru- ntn, ulusal gelir <GSMH) artış oranını zorîadıgı belirtildi. Ra- porda, borç anapara ve faiz ödemelerinin gelir vergisine oranının 1975'te yüzde 11.7'yken 1980'de yüz- de 11.9'a,1985'te yüz- de 58.8'e, 1990'dayüz- de67.2'ye» 1995'te yüz- de 175.2'ye çıktığı kay- dedildi. Borç faiz öde- melerinin de kendi başı- na sorun haline geldiği, yalnızca faiz ödemeleri- nin vergi geürlerine ora- mmnt975t te yüzde 3.6 düzeyindeyken 1980'de yüzde 4.2,1985'te yüz- de 17.6, 1990'da yüzde 30.8, 1995'te yüzde 53.1 olduğuna dikkat çekildi. Arastırmada, faizler nedeniyle ekonomik olanaklann yatınma yönlendirilmesinde zor- lanıldığı belirtilirken şu saptamalara yer verildi: "1975te lOOdolarbkyu- nnm yaparken 15.2 do- lar faiz ödüyorduk. 1980'de 100 dolarlıkya- bnm yaparken 17 dolar faiz ödemeve başladık. 1985'te lOOdolariık ya- nnm yaparken 65.5 do- lar faiz öder hak geldik. 1990'da 100 dolarhkya- nrnnyaparken 156.9 do- larfaİz,1995'te 627.7 do- lar faizödüyorduk. Bor- cumuz vergi geliriermi aşnusrır. Gideri gelirie- rinden fazla olan hiçbir kuruluş çıkmazdan kur- tulamaz." Kaynak darboğazının temelinde, "betediyete- rin iilke içinde karşüa- nabilecek gereksinimk- riniyurtdışından pahalı ve her türlü denetimden uzak döviz borçlanm*- larıyla karşılamalan- nm''yeraldığı belirtildi. Özel sigorta ayağı Türkiye Bilim Kuru- mu'nca. sosyal güvenlik şorununun çözümünde 'emekulik yası yükset- sin' savııun doğru gö- rünmediği belirtildi. Arastırmada, emekli- lik yaş smınnda Bah'da- ki örnek gösterilirken, bu ülkelerde verilen emekli ayhğının göz ar- dı edilmemesi gerektiği kaydedildi. Emeklilik yaşını yükseltenlerin Türkiye'de ortalamaya- şam süresini dikkate al- madığı belirtilen arastır- mada, insanların özel sağlık sigortalanna yön- lendirilmek istendiği vurgulandı.