Katalog

20 KASIM 1999 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER üder eşlerinin gezisi • İstanbul Haber Servisi - AGÎT zirvesine katılan liderlerin eşleri ile ABD Başkanı Bill Clinton'ın kızı Chelsea, dün ayn ayn Kapalıçar$fyı gezdiler. ABD Dışişleri Bakanı Madeleine Albright da Kapalıçarşı'yı gezerek ahşvenş yaptı. Aralannda BM Genel Sekreteri Kofi Annan'ın eşi Nane Annan, Yunanıstan Başbakanı Kostas Simitis'in eşi Dafhe Simitis'in bulunduğu Iider eşleri, Kapalıçarşı'da kııyumculan ve hediyelik eşya dükkânlannı gezdi. Türkiye iyi bir sınav vendi' • LŞAK (Cumhuriyet)- ÇHP Genel Başkanı Altan Öymen, Uşak'ta dün düzenlediği basın toplantısında. Türkiye'nin AGtT zirvesinde iyi bir sınav verdiğini belirterek "Amacı banşı ve insan haklannı korumak olan AGİT'in Türkiye gerçeğini görmesi açısından ve Bakû-Ceyhan hartı imzasının atılması sağlıklı bir durum olmuştur. Bu zirveyi değerlendirdiğimizde 25 yıl önce ımzalanan Helsinki senediyle başlayan süreçte gelinen mesafe belırlenmiş ve değeriendirilmiştir" dedi. Kışlah'yı anma toplantısı • İstanbul Haber Servisi - Çağdaş Yaşamı Destekleme JDerneği (ÇYDD) Fatih Şkıbesu bombalı bir.'t;^». •••• yazanmız Ahmet Taner Kışlalı'yı anma topiantısı düzenliyor. Kocamustafapaşa Çağdaş Çocuk Tiyatrosu'nda bugün saat 11.00'de gerçekleştirilecek toplantıya, gazetemiz yazan Şükran Soner konuşmacı olarak katılacak. Benzine zam • ANKARA(AA)- Benzin türlerinin perakende satış fiyatlanna ortalama yüzde 3 zam yapıldı. Petrol Ofisi'nden yapılan açıkJamaya göre Ankara'da normal benzinin litre satış fiyatı 495 bin 800 liraya, süper benzinin fiyatı 518 bin 600 liraya, kurşunsuz benzinin fiyatı da 517 bin 300 liraya yükseltıldi. tstanbui'un Anadolu yakasında normal benzinin fiyatı 496 bin liraya, süper benzinin fiyatı 518 bin 800 liraya, kurşunsuz benzinin fiyatı da 517 bin 600 liraya; Avrupa yakasında, normal benzinin fiyatı 496 bin 800 liraya. süper benzinin fiyatı 519 bin 600 liraya ve kurşunsuz benzinin fiyatı da 518 bin 400 liraya çıkartıldı. Izmir'de, normal benzinin fiyatı 495 bin 100 liraya, süper benzinin litre fiyatı 517 bin 900 liraya, kurşunsuz benzinin fiyatı 516 bin 600 liraya yükseltıldi. EJektrik kesintisi • İstanbul Haber Servisi - Beyoğlu'ndaki trafo merkezlerinde yapılacak bakım çalışmalan nedeniyle yann bölgedeki bazı semtlere 12 saat süreyle elektrik verilmeyecek. Boğaziçi Elektrik Dağıtım AŞ'den yapılan açıklamada. 07.00- 19.00 saatleri arasında elektrik verilmeyecek yerler şöyle: Şişhane, Emekyemez MahaJiesi, Perşembe Pazan, Bankalar Caddesi. Tunel-Kuledibi, Istiklal Caddesi, Balık Pazan, Asmalı Mescit, Tarlabaşf nın bir kısmı, Tophane Boğazkesen Caddesi, Füruzağa, Kasımpaşa Âşıklar Meydanı. Bahriye Caddesi. Kızılay Meydanı, Askeri Hastane, Kasımpaşa Tonoz, Tepebaşı TÜYAP, Şişhane Metro ve Galata Köprüsü. 3 Aralık'ta dolaylı görüşmelere katılacak olan Denktaş ve Klerides, Annan'la ayn ayn görüştü IstaıdHiTda New York provası• Istanbul'a gelen KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş ve Güney Kıbns Rum Yönetimi lideri KJerides BM Genel Sekreteri Kofi Annan 'la görüştü. Denktaş, New York'ta başlayacak görüşmelerin Kıbns'ta sürmesi gerektiğini söylerken Klerides ABD'nin görüşmelerde taraflann önüne senaryo koyacağını iddia etti. SERKANDEMtRTAŞ İSTANBUL- AGtT zirvesi nedeniyle diplo- matik trafigin arttığı Istanbul'da, 3 Aralık'ta New York'ta Kıbns sorununa çözüm bulunma- sına yönelik yapılacak dolaylı görüşmelerin provası yapıldı. Güney Kıbns Rum Yönetimi (GKRY) lideri Glafkos Kkrides'in Birleşmiş Milletler(BM) Genel Sekreten Kofi Annan la bir araya gelmesi üzerine "eşit görüşme hakkı- nı" kullanmak üzere tstanbul 'a gelen KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş. New York gö- riişmelerinde "Camp Da\id ttirii, bizi bir yere kapatarak göriişmeler yaptıramazlar. New York'ta başkvan görüşmelerin Kıbns'Ut sür- dürülmesiniisthonım" dedi. Klerides ıse taraf- lann New York'ta yapacaklan görüşmelerde konfederasyon ya da federasyonlu çözümlerde ısrar etmeleri durumunda başan eldeedemeye- ceklerini kaydederek ABD'nin görüşmelerde taraflann önüne konulmak üzere senaryolar ha- zırladığını bildirdi. Yaklaşık 40 yıldır çözülemeyen Kıbns soru- Zirvenin son gününde Kıbns konusunda voğun bir trafik >aşandı. Demirel, Denktaş, Annan ve Klerides birbirteriyle görüştü. nunda ilerieme sağlanmasına yönelik yapılacak dolaylı görüşmeler öncesinde diplomatik trafik arttı. AGÎT zirvesine katılan BM Genel Sekre- teri Annan'ın Klerides ile görüşeceği duyumu- nun alınması üzerine KKTC Cumhurbaşkanı Denktaş da Istanbul'a gelerek genel sekreterle bir araya geldi. Denktaş, Istanbul'dan aynlma- dan önce de Cumhurbaşkanı Sükyman Demi- rd ile bir araya gelerek dolaylı görüşmeler öa- cesinde durum değerlendirmesi yaptı. AGtT zirvesine Kıbns Cumhurbaşkanı sıfa- üyla katılan KJerides de dün sabah saatlerinde Annan ile bir araya geldi. 1962 yılından bu ya- na ilk kez Istanbul'a gelen Klerides, zirvenin sona ermesinin ardından basın merkezinde ba- sın toplantısı düzenledi. Klerides, Türkiye'nin Kjbns'la ilgili tüm so- rumlulugu Denktaş'ın sırtına yüklediğini savu- nurken "Bu görüşmeler esldden Bay Klerides ile Bay Denktaş arasında BM Genel Sekrete- ri'nin gözetiminde yapıhrdı. Ama şimdi işler değipk. Bugörüşmeleri vakından izteyen ABD, ABv^G-Sgflbikuruluşlârvar" dedi. GKRY li- deri, Türkiye'nin AB'ye tarn üyeliğinin görü- şüleceği 10-11 Aralık Helsinki zirvesiyle Kıb- ns görüşmeleri arasında doğrudan ba| kurarak "Yunanistan, New York görüsmeJerinin sonu- cuna göre HebinkTde Türkiye'ye yeşil tşık ya- kacakür" mesajını verdi. KJerides'in binayı terk etmesinin hemen ar- dından Denktaş, birçok yerli ve yabancı basın mensubunun izlediği basın toplantısını gerçek- leştirdi. Denktaş, dolaylı görüşmelerde önem- li gördükleri her konuyu görüşeceklerini, bu- nun başında da eşit statü ile konfederasyon ol- duğunu belirtti. Denktaş, Klerides'in basıntop- lantısında gündeme getirdıği bazı konulara da yarut verdi. AB: Türkiye'nin AB'ye tam üye olmasını, Türkiye'nin yıllardır sahipoldugu hakkını New Yorkgörüşmelerinde verilecek tavizlere bağla- ması, Klerides'in iyi niyet gösterisi olarak ka- bul edilemez. Senaryolar: Senaryolardan haberim yok. Klerides başkalanntn senaryolanndan sonuç bekiiyorsa yazık ediyor. Garantörlük: Güvenlik sorunu önemlidir. Güvenliğin nasıl sağlanacağı 1960garantörlük anlaşmasına katılan 5 ülkenin imzasıyla tespit edildı. Garantörlük sistemi sulandınlamaz. Davetformab: Davet formatını 15 gün önce ABD ile görüştük. Biz görüşmelerin toplum- lar arası değil, devletler arası yapılmasını iste- dik. Klerides ve bana "taraflar" denilmesinde uzlaştık Ancak BM'den gelen ilk iki açıklama, bizim kabul ettiğimiz formatı ihlal ediyordu. Karşı çıktık ve açıklama değiştirildi. Denktaş, daha sonra Annan'la bir araya gel- di. Annan'ın KJerides'e söylediği gibi Denk- taş'tan da dolaylı görüşmelerle ilgili konulan kamuoyu önünde açıklamamasını istediği kay- dedildi. Türkiye'debaşka Yunanistan'da başka Türkhe'de alkışJarla karşılanan ABD Başkanı Bill Clinton \e eşi Hillary Clinton'a Topkapı Sarayi'nda tuğra' hedhe edildi. ABD Başkanı, eşi ve kızıvla birfikte kendilerine armağan edilen 'tuğra' ile basına poz verdi. Daha sonra Yunanistan'a giden Bill Clinton Atina'ya geldiğj anda başta Atina ve Seianik olmak üzere birçok kentte protesto gösterileri başladı. ABD bayraklannı yakan göstericiler ile polis arasında çıkan çadşmada birçok gözaJtı olayı yaşandı. Arina'daki catışmalar yüzünden Bill Clinton uzun süre otelinde kalarak geüşmeliri izledi. (Fotografİar: REUTERS) ABD Başkanı Yunanistan'a ayak basar basmaz eylemler başladı, çok sayıda gözaltı var Cliııtf>ıı Atina'ya felaket getirdi MURATtLEM ATÎNA - Istanbul'da yapılan AGÎT zir- vesinin ardından dün akşam saatlerinde Atina'ya gelen ABD Başkanı BiD Clin- ton, tüm Yunanistan'da büyük olaylara ne- den olda Clinton'ı taşıyan uçağınpiste in- diği andan itibaren başta Atina ve Seianik olmak üzere ülkenin tüm kentlerinde baş- layan anti Amerikan gösterilerin, bugün öğle saatlerine kadar sürmesi bekleniyor. Clinton'ın gezisi daha önce terörist sal- dınlar ve protesto gösterileri ileri sürüle- rek bir hafta ertelenmişti. Balkanlar'da uyguladığı politikalar yü- zünden kamuoyu, sol sendikalar ve ko- münist partiler tarafından istenmeyen adanı ilan edilen Clinton'ı koruyabilmek için on beş bin polis ile üc bin CIA ve FBI ajanı büyük güvenJik önlemleri aldı. ABD Başkanı "nın kaldığı Atina merke- zindeki Intercontinental Oteli çevresinde polis her şüpheliyi gözaltına alıp sorgula- dı. Dün öğle saatlerinden itibaren Clin- ton'ın geçeceği yol güzergâhı üzerindeki tüm okullar, işyerleri kapaûldj. Bölgede • ABD Başkanı Bill Clinton'ınYunanistan'a gelmesiyle başta Atina ve Seianik olmak üzere birçok kentte olay çıktı.Atina'da ABD Büyükelçiliği'ne yürümek isteyen yaklaşık on bin kişi, on beş bin polisin kurduğu barikatlara takıldı. Barikatlan aşmak isteyen göstericilerin üzerine gaz bombalan atıldı. oturan halkın sokağa çıkması, yolda yü- rümesi, bahçe ve saksılardaki çiçekleri su- laması yasaklandı. Dün sabah saatlerinden itibaren Atina ve Seianik gibi önemli kentlerdekı protes- tocular toplanarak yürüyüş için Clinton 'ın gelişini beklediler. ABD Başkanı'nı taşı- yan uçağın Atina Havaalanı'na indiği an- dan itibaren tüm Yunanistan'da protesto gösterileri başladı. Atina'da ABD Büyü- kelçiliği'ne yürümek isteyen yaklaşık on bin kişi, on beş bin polisin kurduğu bari- katlara takıldı. Polis otobüsleri ile kuru- lan barikatlan aşmak isteyen binlerce ki- şinin üzerine gaz bombalan atılıp ilk kez görülen gaz spreyleri sıkıldı. Özel olduğu belirtilen gaz spreyleri yüzlerce kişinin ağız ve burunlanndan kan gelmesine ne- den oldu. Polis güçlerini aşamayan göste- riciler şehrin önemli merkezlerine dağıla- rak protesto eylemlerine devam ettiler. Atina merkezindeki Omonia, Sintağma meydanlan ile Atina Üniversitesi'nin bu- lunduğu stadyum caddesindeki banka ve işyerlerine molotofkokteyli atan gösteri- ciler, büyük yangınlar çıkmasma neden oldu. Yangınlara müdahale etmek isteyen itfaiyenin çalışmalan, zaman zaman pro- testocular tarafindan engellendi. Sabah erken saatlere kadar süren yangınlar so- nucu trilyonlarca liralık maddi hasar mey- dana geldi. Gözaltına alınanlan sorgula- mak üzere görev başında tutulan oruz sav- cının, bu çalışmalan halen sürüyor. Poli- sin çok sayıda kişiyi gözaltına aldığı dik- kat çekerken bunlann arasında yoldan ge- çenlerin de olduğu belirtildi. Atina merkezindeki catışmalar yüzün- den havaalanından direkt olarak cumhur- başkanhğına gidemeyen Bill Cfinton, uzun süre Interconrinencal Oteli 'nde ka- larak gelişmeleri izledi. Yunanistan'ın ikinci büyük kenti Sela- nik'te de protestocularla polis çatıştı; şe- hirde büyük maddi hasar meydana gelir- ken gözaltına alınanlann sayısı açıklan- madı. Yürüyüşü organize eden kuruluşlar ve partiler olaylardan hükümeti sorumlu tuttular. Daha önce yapılan gösterilerde hiçbir olay çıkmadığına dikkat çeken ör- gütyöneticileri. defalarca Amerikan elçi- liğine yürüdüklerini ifade ettiler. Bu defa elçiliğe yürünmesinin engellenmek isten- mesiyle olaylann başladığını ifade eden protestocular, Başbakan KostasSimitis ile hükümet üyelerini suçladılar. Bill Clinton'ın kaldığı otel üzerinde sü- rekli olarak polis helikopterlerinin uçtu- ğu gözlendi. Clinton'ı Atina Havaala- nı'nda hükümetten sadece Dışişleri Baka- nı Vbrgo Papandreu karşıladı. Karşılama töreni sonrası kısa bir konuşma yapan Ci- linton, Türk-Yunan ve JCıbns sorunJannın çözülmesini istediklerini dile getirdi. Simitis 'koşullu' adaylığın barısın sağlanması açısından önemli olduğunu söyledi 4 Türkiye'jnin AB üyeligi desteklenmeli' • Yunanistan Başbakam Kostas Simitis, Atina ve Ankara arasındakı sorunlann Lahey Adalet Divanı'na götürülmesi gerektiği görüşünü yineledi. İSTANBUL (AA) -Yunanistan Başbakam Kostas Simitis, Türk- Yunan ilişkilerinde olumlu geliş- melergözlemlendiğini belirterek Türkiye'nin Avrupa Birliği (AB) üyeliğini belirli koşullarla des- teklediklerini ve iki ülke arasın- daki sorunlann Lahey'egötürül- mesinin gerektiğini yineledi. Si- mitis, AA'ya yaptığı açıklamada, iki ülke arasında bazı alanlarda yapılan işbirliğine değindi. Baş- bakan Simitis şöyle konuştu: "Buieşmiş Milleder (BM) çer- çevesinde doğal afetler konusun- da da aldıklan ortak bir inLsiya- tiTı beürtmek isterim. Ortak ko- miteler de, örneğin turizm, eko- nomik işbüüği ve başka konular- da iki ülkenin daha iyi bir işbirli- ğine nasıl gidebileceklerini araş- ürmaktadjrlar." Simitis kıta sahanlığı ve Kıb- ns konusuna da değindi: "Kıta sahanbğı, Ege ve Kıbns sorunla- nnın aşılması gerekmektedir. Bunlar uluslararası hukuk Ukeie- ri ve anlaşmalar tcmelinde aşıJ- malıdır. Uzlaşmaya varmak mümkün değilse, o zaman aıüaş- mazbğı nesnel ve kabul edilebilir bir şekilde çözebilecek olan.örne- ğin Lahey Uluslararası Adalet Di- vanı'na, uluslararası kurumlara başvurma yolu yeglenir. Bu ka- dar zamandır anlaşmaya vara- madığmnza göre farkuhk konu- sunda göriiş bildirmesi. bir karar alması için mesele> i Lahey Ada- let Dhanı'na havale edefim. Ka- rar, nesnel, bağlayıcı ve hiçbir ta- rafta zrtiık yaratmav acak bir ka- rar olacaktn-." Ülkesinın, Türki- ye'nin Avrupa perspektifini se- lamladığmı defalarca tekrarladı- ğını söyleyen Simitis, "Halklar, yolun işbirfiği yolu olduğunu gö$- termişlerdir, biz bu ar/uları izle- melhiz" dedi. Simitis. AA muhabirinin, "Türkiye'nin AB içinde olması- nın Yunanistan 'ın da çıkarma o(- duğunu savunuyorsunuz. Bu du- rumda Helsinkj'de Türkiye'nin adaytagına kesin destek verebfle- ceğinizi söyleyebilir misiniz" so- rusuna şu yanıtı verdi: u Bu da bi- zim desteklediğimiz ve Avru- pa'nm birişboüği \egih«nlikaia- m ounası için AB'nin bütün Av- rupa'yı kucakiaması gereginde odaklanan bir siyasetin uzanbsı- dır.Sımrlann açılması,tkaret, in- sanlann dolaşınu, bütün alanlar- da ve bütün konularda işbirligi- nin, halklan birbüierine bağladı- ğına, istikrar sağladığına ve ayn- lıklann aşılmasuu sağladığına inanıvoruT. Ben, sözünü ettiğün nedenlerden dolayı Türkiye'nin Avrupa sürecine katüunının, bir banş ve güvenlik alamnın oluştu- rulmasına çok yardnncı olacâğı- na inanıyorum. Buyüzden bu ka- tılım desteklenmelidir. Ancak me%cut soruniarı AB'ye taşıma- mamız gerekmektedir. BizTürki- ye'nin adayuğmın beiirii şartlar aitında kabul edilirolduğunu söy- ledik. Olumluolmasıiçin bu şart- lan açıklamamız gerekir. Bunu istivorum. Türkjye'nin adaylığı olumlu obun." Simitis. "Türk-Yunan ilişkile- ri Kıbns önkoşuhı ounadan geöş- tirilemez mi" şeklındeki soru üzerine de şunlan söyledi: "Kıb- ns meselesi son dereceönemli bir meseJedir. BM konuvaelkoymuş- tur, GüvenlikKonseyi'nin karar- lan vardır. tlişkilerin uzun dö- nemde geüşmesi için bu konuda da olumlu \-aiut alınması gerek- mektedir.'' Kıbns sorununun çözümüne ilişkin kaydedilen son gelişme- lere de değinen Simitis şöyle ko- nuştu: "Görüşmelerin tekrar başlamasmın katkı sagla\abilece- ğine inamyoruz. Aneak bunlann, meselenin esasına yönelik olması gerekmektedir." GÖRÜŞ Prof. Dr. TURKKAYA ATAÖV ÇeçenJstan: Çözüm YoUarıÇeçenistan sorununa ilişkin olarak bazı teorik çözüm yolîarı var. Yeltsin bu soruna "Başkanlık dönemimin en büyük hayalsükûtu" demiştı. Rus askeri çevreleri de (merkezi Çeçen hükümeti emrinde 8.530 ve onun dışında da çeşitli silahlı gruplann elindeki 2.500 asker, topu topu 4 tank, 12 zırtıh araç ve 4 uçak karşısında) herduraklama ya da bükülmeden sonra utanç içinde- dirier. Bu sorun genel seçimler (Aralık 1999) ve baş- kanlık seçimlerinden (Yaz 2000) sonraki liderleri şu ya da bu biçimde meşgul edecek. Aynca Rus demokra- sisi, olabildiği kadanyla, en sonurtda başarısız kalırsa, sonraki tarihçiler bunda Çeçenistan sorununun açtığı yeni tip bir otoriter yönetimin büyük payı oiduğunu da yazacaklar. ' "' ] ' jn Şimdi, kısaca, seçeneklere gelelim. Birincisi, a'öffe" ri müdahalenin sürmesi, gıderek yoğunlaşmasıdır. Vltf dimir Jirinovski gibi aşın milliyetçilerin ısrar ettıği gü J ce dayalı çözüm, Kızıl Ordu'nun 1917'den sonraki iç savaştaki uygulamasını akla getiriyor. Bu yol Çeçenis- tan'daki muhalefeti ezecek ve bu topraklan Rusya Fe- derasyonu'nun içlnde tutacaktır. Öte yandan, bunun parasal, malzeme ve insan bedeli çok yüksektir. Rus silahlı kuvvetlerinin bugünkü durumuyla bu yolun bir "çözüm'e ulaşacağı bile tartışılabilir. Hem çatışma, hem terorizm daha yıllarca sürüp giderse, bundan kim ne kazanır? Üstelik, sınıra yakın kuzey bölgelerinde oturup Ruslaria ticaret gibi türlü banşçıl ılişkiler içinde olan ötekı Çeçen kabileleri de belki ana akıma katıla- cak, Çeçen muhalefeti büyüyüp güçlenecektir. Aske- ri çaba ekonomide işe yarayan kaynaklan da heba edecek, Rus halkının kendi içindeki homurdanmalar vaveylaya dönüşecektir. Dahası, Rusya'nın "sırça köşk" öemokrasisirim mumu tükenecek, içlekı demok- ratik gruplann şikâyeti ayyuka çıkacaktır. Bu gelişme- terden Rusya Federasyonu Komünist Partisi'nin yarar- lanmayollannı aramaa doğakjır. Başkaönemli birnok- ta da Rusya'nın dışarda eleştirileceği ve yalnızJığa iti- leceği gerçeğidir. İkinci yol Çeçenistan'a bağımsızlık vermektir. 1991 'de tek yanlı açıklamayı yapan Dudayev'in iste- diği de buydu. Bazı Rus çevrelerinın, açıkça değil a- ma özel olarak, sorunu "sırtta bir kambur" gördükleri ve çıbandan bağımsızlık yoluyla kurtulmak isteyecek- leri akla gelebilır. Ancak, Çeçen bağımsızlığı Moskova ve Yeltsin için büyük bir yenikjidir -hem siyasal, hem askeri anlamda-. 1991 'de Sovyetler Birliğı'ni kaybet- miş olmakla hâlâ bir sürü Rus'un içinde onanlması zor bir acı. Şimdi de Rusya Federasyonu'nun dağılmast- na biradım atılmış olacak. Öyleyse, Korkunç Ivan'dan (Grozni) bu yana hep büyumüş olan ülke kaderinde git- gide ufalmak var. Sırf gururu kurtarmak için, Çeçenis- tan'ı federasyondan "atmak" da olası. Ama sonuç ge- ne aynı. Diyelim ki böyle oldu. Önce, Aleksandr SoljenhV sin'in önerdiği gibi, Çeçenistan kuzey ve güney olmak üzere ikiye aynlabılir. Rusya'ya muhalefetin odaklaştı- ğı güneyi bağımsız olurken, kuzey Rusya'da kalır. A- ma Çeçenler buna razı olmayacak. Hatta, Ruslar da. Herhangi bir tür bağımsızlık 1993 Anayasası'nda de- ğişikliği de gerektirir. Anayasa böylesine değiştirilebi- lir mi? Çok zor ya da olanaksız. Diyelim ki bu da oldu. Bu yol iktidann devri konusunu birfikte getiriyor. Yöne- tim kime devrolunacak? Böyle bir anlaşma olamazsa, sonraki dönemde hangi çevre egemen olur? Tatmin ol- mayanlar Rusya'da "menfada hükümet" kurmaya kal- kar mı? O zarnan, Rusya Çeçenistan sorununa gene bulaşmış olacak. Rusya, Portekiz'in 1975'te Ango- la'dan yalnız çekılmekle yetinmesi gibi, sonrasına ka- nşmayabilir de. Ama sonuç etnik ya da dinsel yönler- den Rusya'nın tam karşrtı biryönet/m olabilir. Yeni ko: şullarda, Rusya Grozni'deki iktidara kendine sempa- tik bir çevneyi oturtmak isteyecek ki, gene başladığı ye- re dönmüş sayılır. Üçüncüyol "Tataristan ömeği"ri\ yinelemektir, 1994 Rus - Tatar Antlaşması, Türkaî bir halk olan Tatariara bazı yerel özerklik haklan tanıdı. Ama bu antlaşma ne Tatar ne de Rus milliyetçilerini tatmin etti. Tatarlann ya- pacaklan bir şey yoktu. Jirinovski'nin ve komünistle- rin "aşınmilliyetçi"programlanndan korktular, bir. Yelt- sin Tatar petrolünü kullandırmamakla tehdit etti, iki. A- ma Çeçenistan'ın güneyi bağımsız Gürcıstan'a ve Da- ğıstan yoluyla da bağımsız Azerbaycan'a açık. Bugün- kü Rus yönetimi gene de Tataristan örneğini yeğliyor. Bu antlaşmayı da ılerisini düşünerek (ömek olsun di- ye) yapmrştı. Bu nokta üstünde ayn bir yazıda durmak gerek. Kısaca, Manş Denizi adalarının Londra ile ya da Isveç azınlığıyla dolu Aaland adalannın Finlandiya ile ilişkileri gibi bir şey. Ama bu yol Çeçenistan'ı Rusya'da tutar. Ne var kı Çeçenler bu seçenekte de birleşemez. Herkes içinen kötü yollardan biri de Çeçenlerin, bu se- çeneklerin virajlarında Afganistan'daki gibi birbirterine düşmeleridir.