Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19 KASIM 1999 CUMA 8 HABERLER Trafik İstanbul AGİT'e teslimİstanbulHaberServisi-AGİT zır- vesi nedenıyle trafığe kapatılacağı açıklanan yollar arasında yer alma- yan bazı ana caddeler de sabah sa- atlerinde hiçbır uyanda bulunulma- dan araç trafiğıne kapatıldı Saat 10.30'a kadar süren sürpriz uygula- mayla Istanbullular dûn bır kez da- ha trafik ışkencesı çekti. Islanbul Valılığı "nce göstenlen al- ternatif güzergâhlara göre şehır tra- fiğine çıkan sürücüler, açık olduğu belutilen yollann da kapalı olduğu- nu görünce çılgına döndu. Özellik- le kentırı kuzeyınde kılıtlenen trafik öğlesaatlennde ancak açılabıldı. is- tanbul ulaşımını öğleden sonra da lodos ve sağanak vagış vurdu. fstanbul Büvükşehır Beledıyesi APK Daıre Başkanlığf ndan \ erilen bilgiye göre, valılik bidırisınde tra- fiğe açık gözüken Levent-Beşıktaş güzergâhı Zincırlikuyu'dan ıtıbaren. 1. Boğazıçi Köprüsü-Beşıktaş gü- zergâhı Saıt Çifçı Dıspansen'nden iti- baren ve Unkapanı-Taksim güzer- gâhı da Şışhane'den itibaren trafığe kapatıldı. 1. Boğazıçi Köprüsü'nden Beşıktaş yönune gıtmek ısteyen araç- lar, Saıt Çıftçi Dıspanseri'nden Me- cidiyeköy'e yönlendınldi Sürücü- ler, Mecidıyeköy. Çağlayan ve Kur- tuluş üzerınden Taksım'e ulaşmaya çalıştı. Unkapanı-Taksım trafiği de Şişhane'de kesılerek Kasımpaşa üze- rine yönlendirildı. Son anda karar verilen bu düzenleme nedeniyle Mas- lak-Mecidiyekö> \e Etiler arasında sıkışan araçlar trafiği uzun süre ki- litledi. Mecıdiyeköy ve Maslak ara- sındaki araç kuyruğu Hacıosman Ba- yın'na kadar uzandı Kentın güney kesiminde ıse özellıkle Vatan Cad- desı-Aksaray-ljnkapanı \e Mahmut- bey-Maslak güzergâhlan kıhtlendı. İstanbul Büyükşehir Beledıyesi yetkılıleri kendılerine. emnıyet mü- dürlüğü yetkılılerinın kapalı yollar lıs- tesinde adı bulunmayan yollann bu- gün de trafığe kapatılıp kapatılma- yacağı konusunda bılgi vermediğı- ni belırterek sürücülenn bu yollann bugün de kapatılabıleceğı olasılığı- na karşı önlem almasmı ıstediler. Lodos ve yağış Marmara Denizı'nde öncekı gün başlayan lodos dün öğle saatlennde firtınaya dönüşürken aynı saatlerde başlayan sağanak yağış > aşamı olum- suz etkiledı. Lodos nedenıvle saat 12.00'den itibaren Adalar-Sırkecı. Adalar-Bostancı ve Kartal-Yalov a seferlen durduruldu. Zirveye katılanlar tstanbul Haber Servisi - Yüzy ılın son büyük zırvesı olan İstanbul'daki AGİT toplantılanna katılan de\ let adamlan şunlar ABD Başkanı Bui Clinton. Rusya Federasyonu Baş- kanı Boris Yeltsin. Fınlandiya Cum- hurbaşkanı Marti Ahtisaari Fran- sa Cumhurbaşkanı Jacques Chi- rac. Özbekistan Cumhurbaşkanı tslam Kerimov, Slovakya Devlet Başkanı RudotfSchuster, Gürcis- tan Devlet Başkanı Eduard Şevar- nadze, Ermenıstan Cumhurbaşka- nı Robert Koçaryan. Polonya Dev- let Başkanı Aleksander Kwasni- ewski, Andorra Devlet Başkanı Marc Forne. Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev. Belarus Devlet Başkanı Aleksan- der Lukaşenko. Avusturya Cum- hurbaşkanı Thomas Klestil. Azer- baycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev. tsviçre Dev let Başkanı Ruth Dreifuss.Kıbns Rum Yönetımi li- deri Glafkos Klerides. Başbakanlar: ttalya Başba- kanı Massimo D'AJema. Kanada Başbakanı Jean VTıretien, Ispanya Başbakaru Jose Maria Aznar. Bos- na Hersek Başbakanı Haris Slad- zie, Belçika Başbakanı Guv Verhof- sadt, Macaristan Başbakanı \Tc- tor Urban. Yunanistan Başbakanı Kostas Simitis, Fınlandiya Başba- kanı PaavoLJpponen. Portekız Baş- bakanı Antonio Guterres. Alman- ya Başbakanı Gerhard Schröder. Lüksemburg Başbakanı Jean Oa- ude Juncker. Norveç Başbaka'hı KjeD Magne Bondevik. Slovenya Başbakanı Janez Drnovsek, Dani- marka Başbakanı Poul Nyrup, İz- landa Başbakanı David Oddsson, Hollanda Başbakanı WIm Kok. DlŞİŞlerİ bakanlari: Maca- ristan Dışışleri Bakanı Janos Bar- tonyi Italya Dışişlen Bakanı Lam- beıito Dini, İngıltere Dışişlen Ba- kanı RobinCook. Kanada Dışişle- ri Bakanı LJoyd As.worty. Güney Kore Dışışleri Bakanı Soon Young. Vatikan Dışişlen Bakanı Angelo Sodano. Danimarka Dışişlen Ba- kanı Helveg Retelsan, Izlanda Dı- şişlen Bakanı Halldor Asgirms- son, Isviçre Dışişlen Bakanı Josef Defe BM Genel Sekreteri Cofı An- nan, San Manno'dan geyeh heye- tin başkanı Giuseppe ArziÛL AB 'run dış polıtika ve sav unmadan sorum- lu yüksek temsilcısi Javier Solana. AB Komisyonu Başkanı Romano Prodi Bakû-Ceyhan anlaşması Clinton'ın tanıklığında Türkiye ile 4 Orta Asya ülkesi arasında imzalandı Hazar Akdeııiz'e bağLaruyorSERKAN DEMİRTAŞ Hazar havzası petrol ve doğalga- zının boru hatlanyla Akdeniz kıyı- lanna taşınmasına yönelik anlaşma- lar dün Istanbul'da ımzalandı. Yıl- lar süren pazarlıklar sonunda Tür- kiye, Azerbaycan. Türkmenistan. Kazakistan ve Gürcistan'ın kaülımıy- la ABD'nin tanıklığında ımzalanan anlaşmaya göre Azeri petrolü 2004 yılından itibaren Ceyhan"dan dünya pazarlanna taşınacak. Son dakıka pazarlıklanna karşın Bakû ile Aşka- bat arasında anlaşma sağlanaması üzerine Azeri doğalgazının başka bir boru hattı ile Gürcistan üzerin- den Türkiye'ye taşınmasına yönelik bir nıyet protokolü ımzalandı. Dünyanın en zengin rezervlerine sahip olan Hazar havzası ülkeleri, petrol ve doğalgazm Türkiye üzenn- den dünya pazarlanna taşınması ko- nusunda siyası belgelere imza attı- lar. ABD Başkanı BillClinton ın ta- nık olarak imza attığı anlaşmalarda Azerbaycan Devlet Başkanı Hay- dar Aliyev. Kazakistan Devlet Baş- kanı Nursultan Nazarbayev, Türk- menistan Devlet Başkanı Saparmu- ratTürkmenbaşı. Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze ve Cumhurbaşkanı Süleyman Demi- rel'in imzalan bulunuyor. Anlaşma töreni hava koşullannın izin verme- mesi üzerine Fahri Korutürk Yatı yerine Çırağan Sarayı'nın 'Mavi Odasfnda ımzalandı. Törende şu anlaşmalar imzalan- dı: Bakû-Ceyhan: Azeri petrolleri- nin taşınmasuıda ana hat olarak kul- lanılacak boru hattı ile ılgilı olarak paket anlaşma ımzalandı. Bu paket- te, hükümetler arası anlaşma, ev sa- hıbi anlaşma, BOTAŞ'ın anahtar teslim anlaşması ve Türkiye'nın hü- kümet garantısı anlaşması yer aldı. Türkiye-Azerbaycan ve Gürcistan arasında imzalanan bu paket anlaş- mayla projenin gerçekleştirilmesine yönelik siyasi ve hukuki belge ta- mamlanmış oldu. Ancak projenin işletilmesine yönelik esas anlaşma- lar boru hattını inşa edecek ve pet- rolü çıkartarak işlerilmeye hazır ha- le getirecek olan yabancı şirketler konsorsiyumu ile yapılacak. Türkmen doğalgazı: Türkmen do- ğalgazının Türkiye üzerinden Av- rupa'ya taşınmasına yönelik çerçe- ve anlaşma imzalandı. Türkmenis- tan. Azerbaycan, Gürcistan ve Tür- kiye arasında imzalanan siyasi bel- genin içeriğinin doldurulmasına yö- nelik çalışmalar yapılacak. Azeri doğalgazı: Türkmenistan ile Azerbaycan arasında yaşanan soru- nun giderilememesi nedenıyle Aze- ri doğalgazının Türkiye'ye satışına ve Türkiye üzerinden pazarlanma- sına yönelik başka bir anlaşma im- zalandı. Türkiye, Gürcistan ve Azer- baycan arasında imzalanan anlaş- manın 2006'dan önce yaşama geçi- nlmesi beklenrruyor. tstanbul Deklarasyonu: Kazakis- tan'ın da katıldığı bu deklarasyon- la Kazak petrollennin de Bakû-Cey- han üzennden taşınmasına yönelik Dünya liderlerine liriktarihgösterisiAGİT zirvesi nedeniyle önceki gece Lütfl Kırdar Kongre ve Sergi Sara>ı'nda sergilenen "Lirik Tarih Gösterisi", bir buçuk saatlik dans ve müzik şölenivdL Gösteride tstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestra ve Korosu ile danscılan, İstanbul Tarihi Türk Müzigi Topluluğu, Mehter Grubu, Tasav-vuf Grubu. semazenler, Ahmet Özhan. Farih Erkoç. Pentagram. Halk Danslan Topluluğu ve Balık Ayhan ekibi sahneve çıkü. Sanatçdar AGtT zirvesi için İstanbul'da bukınan konuk Hdarler ve hevetler için bir buçuk saatlik dans ve müzik şöteni sundular. Gösterinin gerçekleştirileceği salona ilk olarak Gürcistan Devlet Başkanı Eduard Şevardnadze geldi. Ardından eşi Hillarv ve kızı Chelsea ile salona gircn ABD Başkanı Bill Clinton, Şevardnadze ile bir süre sohbet etti. Clinton daha sonra salonda sıralar arasında dolaşarak davetiilerte tokalaştı ve sohbet etti. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in salona girmesinden sonra başlayan gösteriyi Clinton ailesi ilgi> le izledi. Bill Clinton elindeki programdan her dans hakkında bttgi edinmeve çauşırken Chelsea sık sık babasına sorular sordu. Bill Clinton, kimi zaman gözlerini kapatarak müziğin keyfini çıkarmaya çauşırken kimi zaman da ayağn la tempo tuttu. BU1 Clinton, Karadeniz halkoyunlanru büyük bir neşeyle izledi. Liderler gösteriyi uzun süre ayakta alkışladı. Sanatçüar kendilerini alkışlavarak sâlondan aynlan ve selamlavan Bill Clinton'a alkişla karşılık verdi Gecenin tek olumsuz vam ise Eduard Şevardnadze'nin otomobilinin gecikmesi ve bir süre bekkven Gürcistan Devlet Başkanı'nın görev li bir midibüste oteüae , h, -JW. götürülmesi oldu. (Fotcğratlar HATİCE TUNCBR)-— KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Deııktaş AGFPe gdiyor Dış Haberler Servisi - ABD'nın baskısıyla 3 Ara- lık'ta Nevv York'ta dolaylı göriişmelere katılacak olan KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş. bugün ts- tanbul'a gelerek Avrupa Güvenlık ve tşbirliği Teş- kilatı (AGtT) zirvesınin ka- panışına gelecek. Denktaş, zırve için Istanbul'da bu- lunan BM Genel Sekrete- ri Kofi Annan'la ve Cum- hurbaşkanı Süleyman De- mirel ile Çırağan Sara- yı'nda bır araya gelecek. Denktaş-Arınan görüşme- sinde 3 Aralık'ta başlatıla- cak dolaylı görüşmeler ko- nusu ele alınacak. Denktaş'm gelişi Dışiş- len Bakanı Ismail Cem'ın BM Genel Sekreteri Kofı Annan ile yaptğı göriişme- de de gündeme geldi. Cem'ın Denktaş'ın bugün geleceğı haberini ıletmesı üzerine Annan'ın "Gel- mişken ben de görüşe- yim" ıstemını dıle getirdı- ğı ve bunun üzenne rande- vunun alındığı kaydedildi. Denktaş'ın Güney Kıbns Rum Yönetimı lıden Glaf- kos Kkrides'ın Istanbul'u terk etmeden AGÎT kapa- nışına yetiştiriknesı diplo- matik çevrelerce Türkı- yenin "Kıbns'ta Türkler de var" mesajı olarak de- ğerlendırildı. Denktaş, Nevv York'ta aralık ayında yapılacak do- laylı göriişmelere iyı niyet- le gıdeceğiru belırttı. Denktaş, Rum basınında çıkan, Nevv York dolaylı görüşmelennin doğrudan görüşmelere kadar devam edeceğı yönündekı haber- lenn anımsatılması üzeri- ne şöylekonuşnr "Bunlar hepspekülaaThaberler. Bi- ze söylenen, 13 Aralık'ta Genel Sekreter ve Alfred Moses ile bir nezaket ziya- retiolduğu.6 Arahk Pazar- tesi gününden 9 Araiık'a kadar dolav lı görüşmeler olacak. Eğer dolaylı göriiş- melerde ilerleme kavdedi- lirse. iki tarafi v üz yüze ge- tirecek parametreler orta- ya çıkmava başlarsa, biz kacıv«ruz,Allahaısmarla- dık diyecek halimiz yok. Ama Rum yine oyununa başlarsa, Ben hükümetim. onu-bunu kabul etmem. Kıbns Türkleri egemende- ğildin eşit değildir. Memle- ketimişgalalündadır.prob- lem de işgaldirgibi safsata- lara başlarsa. bizim oturup safsata dinleyecek vaktimiz yok." IstanbuVda zirve heyecanı Yüzyılın son büyük toplanösı olan Avrupa GüvenBk ve İşbirliği Teşkilatı zirvesi için dünya liderieri Istanbul'da buhıştu. 63 ülkenin kabhnuyla başlayan zirvenin ilk günündeki görüşmelerden sonra 'aile fotoğrafj' çekildi Yağmur nedeniyle poz verme işj Çırağan Sarayı'nın içine ahndı. Fotoğrafta yer alan liderler arasındaki Cumhurbaşkanı SülejTnan DemireL AGİT'in 1975 yıhnda gerçekleştirilen kuruluş zirvesine de kanlan ve şu anda yine görev de olan tek fiderdi Öte yandan, AGtT zirvesine katılan liderlerin eşleri ise Sultanahmet Camii ve Ayasofya Müzesi'ni gezdiler. Lider eşlerinin Sultanahmet'e otobüsk geldiği görüldü. Bu arada. tstanbul polisi gün boyunea bölgede geniş güvenlik önlemleri aldı. VJÖR ÜŞI Prof. Dr. TÜRKKAYA ATAÖV siyasi irade belgelenmiş oldu. Dek- larasyonla, Hazar havzası petrol ve doğalgazuun Ceyhan üzennden dün- yaya taşuıacağı ilan edildi. t Boğazlar kurtuldu' İmza töreninde devlet başkanlan ülkeleri adma konuşarak anJaşma- lann imzalanmasıyla ilgili düşün- celerini ifade ettiler: Demirel: Bu anlaşmalan Avrupa ile Asya'nın kucaklaştığı, dünyada emsali bulunmayan bir tabiat şahe- seri olan Boğaziçı'nde imzalıyoruz. Parlak geleceğe doğru yola çıktığı- mız bugün sadece Hazar ile Akde- niz'i birbirine bağlamıyoruz. An- laşmalada banşa ve refaha doğru güvenli ve ekonomik yolda ilerliyo- ruz. Attığımız adımlar gelecek nes- lin, çocuklanmızın refahı içindir. Cumhurbaşkanlanna ortak gelece- ğimizdekı kararlılıklan içinteşekkür ederim. Bu anlaşmalann, insanlığın ortak değeri güzel tstanbul için ay- n bir anlam ve önemi vardır: tstan- bul bir bakıma kurtulacaktır. Bu dünya küresel işbirliği dünya- sı olacaktır. Bu dünya husumetlerin yerinı dayanışmaya ve ortak kadere bırakacağı, birimizın mutluluğunun diğennın mutsuzlugundan geçmede- ği bir dünya olacaktır. ^evre önemli' Clinton: Hazar bölgesı her zaman çok önemli olmuştu, ancak hiç bu ka- dar önemli ohnamıştı. Yapılan anlaş- malar Avnıpa'nın güvenliğine, kü- resel ekonomi ve hatta ABD ekono- misine katkı sağlayacaktır. Böyle güzel anlaşmalann imzalanması, ba- ğımsızlıklannı yeni kazanan cumhu- riyetlerin bağımsızhklannı güçlen- direcektir ki bu konu bizim için de çok önemliych. Sayın Cumhurbaşka- nı Demirel'in, Hazar doğalgaz ve petrolünün Avrupa'ya taşınması sı- rasında çevTeye zarar verilmemesi ko- nusundaki uyansına katılıyorum. Boğazlann büyük bir çevre zengin- liği vardır ve buna zarar vermekten kaçınmak gereklidir. ABDdestegi Aliyev: Bakû-Ceyhan'a karşı olan- lar vardı. Ama biz yılmadık. ABD'nin desteği olmasaydı bunu gerçekleştiremezdik. Ama ondan sonra da problemler oldu. Clinton, desteğiyle asnn en büyük 'neft ke- meri' (petrol boru hattı) anlaşması hasıl oldu. Kazakistan da petrolünü buradan geçirecektir. Bakû-Ceyhan'ı 5 yıldır soruyorlar olacak mıdır di- ye. Ben ise her seferinde 'Olacak- tır, olacaktır, olacaktır' yanıtını ver- dim. Şevardnadze: Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev, anlaşmayı asnn en büyük anlaşması olarak nitelemiştir. Bu yüzden foto muhabirlerinin da- ha çok fotoğraf çekmeleri gerekir. tm- zalanan anlaşmalar çok önemlidir, bu anlaşmalann ımzalanmasından ön- ce biz Bakû-Supsa'yı yaptık ve ba- şanya ulaştık, bunu unutmamalıyız. Anlaşmayı imzalayan ortaklar güve- nilirdir. Benim ülkem de güvenilir bir ortaktır. Bize güvenebilirsiniz. 'Kazakistan kararlı' Nazarbayev: Hazar geçişli doğal- gaz projesi büyük bir projedir. Ge- çen ilkbaharda bu konuda yapılan bir çalışma sonunda bu yıl içinde 2 mil- yon ton doğalgaz geçırildi. Anlaşma- lar, şirketler açısından tüm taraflar için hukuki bir zemin oluşturmak- tadır ve Kazakistan da bu projede ka- rarlıdır. Biz de gaz ve petrolün dün- ya pazarlanna taşınması için gerek- li önlemleri alacağız. Bu anlaşma- lar sonuda bağımsızhğırmz güçlene- cek ve ekonomik gelişmemiz hızla- nacaktır. Türkmenbaşı: Bu anlaşmalarla bölgede alternatif yeni hatlar oluş- turuhnuştur. Rusya, Kazakistan, Öz- bekistan ve Türkmenıstan'ın oldu- ğu bölgede 90 rnılyar metrekübün üzerinde doğalgaz bulunmaktadır. Bu yüzden bu alternatif hattın öne- mi daha da artıyor. Bölgedeki doğal- gaz, Çin ve Japonya'ya da satılabi- lir. Bu imzaladığımız anlaşmalar as- nn anlaşmalandır, imzalayanlara te- şekkürlerimi sunuyorum. . Çeçenistan sorunu, İstanbul AGİT gündeminde ne- redeyse baş konu. Bugüne değin olanlara ilişkin kitap- lar yazılabilir. Tartışma zirveden sonra da kapanmaya- cak. Konunun çeşitli yanlannı bir ya da birkaç yazıda topariamak da olanaksız. Kuzey Kafkasya'nın Müslü- man halkında (Şeyh Mansur ve Şamil dönemlerinin savaşlannı da içeren) bir Rus korkusu, hatta nefreti ge- lenegi var. Bu bölge çatışmalannı anlatan eski krtap- lar da Ruslann en çok Çeçenistan'da zoriandıklannı gösteriyor. Işgalciler büyük kayıplarverdikten.giderek yenilgilere de uğradıktan başka, çarlığa da, sonraki ko- münizme de Sufilerin ayakta tuttuğu direnç sayesın- de karşı koymuşlardı. Stalin döneminden en çok anım- sadıklan da hertialde, bazı öteki Kafkas halklanyla bir- likte, topluca sürülmeleridir. Bugün de yerli dilde "ga- zâvâf denen bir düşüncenin otoritesiyle bir aradalar. Bugünkü Rusya içinse, kendi kendine bağımsızlık ilan etmiş olan Çeçen Cumhuriyeti, özellikle çevrede- ki duyarlı etnik grupları benzeri çatışmalara itecek olan bır düzensizlik, giderek anarşi kaynağıdır. Çeçen ka- nayan yarası Moskova'nın etkısıni azaltmakta, Rusya Mayın Tarlası Çeçenistan Federasyonu'nun geçerliliğine gölge düşürmektedir. ömeğin, Balkanlar kendileri için ayn bir devlet isteye- cek; Kabardin halkı, Kuzey Osetia'dan (1853'te alın- mış olan) Mozdok'u geri ısteyecektir. Aynca. Rusya, kendileriyle geleneksel çevre rakipleri olan Türkiye ve Iran arasındaki etkisınden çıkmış olacak. Rusya, Gür- cistan ve Ermenistan ile ilgHi tercihlerini de bir yana koy- mak zorunda kalacaktır. Orta Asya'daki Rus ağırlığı bi- le önemli ölçüde Kafkaslar'daki Rus etkisiyle bağlan- tılıdır. Aslında, tüm Çeçenistan'ı bir arada tutan Rus as- keri harekâtıdır. Yoksa, (teorik Kuzey Kafkasya Fede- rasyonu bir yana) buranın da Afganistan, Cezayir ve Tacikistan gibi bölünmesi tehlikesi maalesef var. Za- ten, Rusya'ya karşıtlık kuzeyde Stavropol ve sınır böl- gelerinde değil, güneydeki dağlık kesımdedır. Aynca, Çeçen halkı "teip" denilen klanlara bölünmüştür. Si- yasal sistemi tanımlayan sosyolojik olgu da bu aşiret- lerdir. Aynca, ülkeye yayılmış yerel komutanlar da ken- di bölgelerinde önemli ölçüde hükümrandır. Hatta, her savaşan kendini neredeyse bir 'general' gibi görmek- tedir. Sovyet döneminin bir mirası olarak. alkolizm de yay- gındır. Merkezı hükümet kendi toprağının ancak yan- sından biraz fazlası üstünde egemendir. Rus ordusu bir yana, resmi askeri güçler Suudi kökenli "Vahabi- ler" arasında da silahlı çatışmalar olmaktadır. İlk Va- habiler, Gorbaçev'in "yeniden yapılanma" dönemin- de, Çeçen kökenli, ama Ürdün uyruklu Hattab'ın ön- derliğinde ortaya çıkıp gitgide güçlenmişlerdi. Çeçenistan olayı Yeltsin'in bugünkü ve gelecekte- ki konumuyla da bağlantıhdır. Yettsin aynı zamanda si- lahlı kuvvetler başkomutanı da olduğu için, çatışma- nın gidişi onu da, hatta tüm baskı gruplannı da etkile- yecektir. Daha önceki askeri başansızlığın faturası Yelt- sin'e çıkmış, bundan ıc siyasal denge de etkilenmiş, bu arada askeri kesim de payını almıştır. Rus ordusu- nun Afganistan deneyiminden ne ölçüde ve ne gibi ders- ler aldığı, ancak ayrı bir yazı konusu olabilir. Ama sa- vaş sürdükçe, silahlı kuvvetlerin iç politikada da ba- ğımsız bir aktör olarak rolü büyüyecektir. Olduğu ka- danyla demokrasiden ne denli ödünler verileceği bir yana, çalışmanın parasal bedeli de ekonomiyi olum- suz yönden etkilemeyi sürdürecektir. Rusya İstanbul'da da, Soğuk Savaş dönemini anım- sarjrbiçimde eleştiriliyor. Çeçenistan, kuşkusuz, Rus- ya Federasyonu'nun bir parçasıdır. Ancak, askeri ha- rekât sürüp sivil kayıplararttikça, dışandan sözle mü- dahalelerin önüne geçilemez. AGİT zirvesinden son- ra Rusya'nın başına yeni başkanlar, yeni hükümetler gelecektir. Ama sorunun kendi süreceğe benzer. Ye- ni iktidarlar ne yaparsa yapsın, karşılannda bir çeşit mu- halefet bulmaya mahkûm sayılırlar. Ya zafer isteyen üst rütbeli komutanlar ya da günlük gereksinımlerine çö- züm bekleyen sivil halk, ya yabancıyı istemeyen Çe- çen halkı ya da Rus aşırılıklanna karşı duyarlı dünya kamuoyu... '. .