Katalog

SAYFA CUMHURİYET 21 OCAK 1999 PERŞEMBE 12 EKONOMI Kriz Çin'de de tekstili vurdu • PEKİN(AA)-21. yuzyılın en büyük ekjnomik ve siyasi gü;lerinden biri olması bedenen Çin"in, ağır borç yikü altındaki tekstil sektöründe işten çıkarmalar devam ediyor. Çn'de yayımlanan China Daly'de yer alan bir habere göre, ülkede geçen yıl tekstil sektöründen 660 biıı kişinin işten çıkanldığı, bu yıl ıse 440 bin kişinin daha işine son verilmesinin beklendiği bildirildi. Haller Yasası'nm etkileni • ANKARA(A\)- Yilhk 36 mılyon ton düzeyinde olan sebze-meyve ticaretinde kayıp ve kaçaklann önlenmesi amacıyla geçen yıl çıkanlan Haller Yasasf nın olumlu etkileri görülmeye baslandı. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkililennin verdiği bilgiye göre yasanın yürürlüğe girmesinden sonra denetimlenn başlaması üzenne eylül, ekım ve kasım aylannda toptancı hallere giren mal miktannda ortalama yüzde 30 artış tespit edıldi. Ancak yasadan beklenen yarann tam anlamıyla sağlanabilmesi içın. toptancı hallerdeki altyapı eksiklerinın giderilmesi gerekiyor. . 'Otomotive sahip çıkıfsm' • İSTANBUL (AA)- Taşıt Araçlan Yan Sanayii Derneği (TAYSAD) Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Bayraktar. yeni hükümetin sanayi sektörüne sahip çıkması gerektiğini savunarak "Hükümetin tek başına, "tşçı çıkanlmayacak diye polisiye tedbirler alması sektör sorunlannın çözümü olamaz" dedi. Bayraktar. yeni hükümetin serbestlik şemsiyesi altında ithalatı kontrol altına âhna&t talebmde KOBİ kredileri • ANKARA (AA) - Halk Bankası, son 18 aylık dönem içinde küçük ve orta boy işletmelere (KOBİ) kullandırdığı kredi toplammı 96 trilyon liradan 189 trilyon artışla 285 trilyon liraya yükseltirken bu kredilerden yararlanan işletme sayısı da 100 bine ulaştı. Halk Bankası'nın raporuna göre aynı dönemde teşvık kredısı olarak işletmelere 53.7 trilyon lira kullandınlırken bu krediden yararlanan işletme sayısı 3 bin 586'ya ulaştı. Emlak Bankası Teftiş Kurulu, Emlak Menkul Değerler'de yapılan usulsüzlükleri onayladı Banka şirketine para kapürdı HAZALATEŞÇAKIR Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından faaliyeti durdurulan Emlak Menkul Değerler'de inceleme yapan Emlak Bankası Teftiş Kurulu, hazırladığı raporda şirkette "hayal büe edilemevecek" olaylann varlığına dikkat çekti. Emlak Bankası Teftiş Kurulu tarafindan Emlak Menkul Değerler'de yapılan inceleme sonucunda usulsüzlükler tek tek sıralanırken, aldığı kredileri ödeyemez duruma gelen şirketin, Emlak Bankası'ndan 4.8 trilyon lira nakit, 10 milyon dolar harici garanti ve 230 milyar liralık teminat mektubu kullandığı ortaya çıktı. Raporda, şirketin bankalara olan faiz ödemelerine devam edemez duruma geldiği vurgulandı. Raporda, Emlak Bankası Genel Müdürü Erdin An'nın göreve getirdiği Emlak Menkul Değerler'in Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Erkovan'ın emniyeti suiistimal ederek şirketi zarara sokruğu gerekçesiyle cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulması istendı. Yfetersiz kişiler yönetimde Emlak Bankası Teftiş Kurulu, 26.10.1998 tarih. 131-9 sayılı ve 3.11.1998 tarih ve 208 sayılı 2 raporunda, şirket içindeki usulsüz uygulamalan tek tek inceledi. Teftiş kurulu müfettişleri Zafer Ünal, Kenan Sayın ve Müge Denkerin imzasını taşıyan raporda. şirketin ortaklık yapısı. sermayesi. yönetim kurulu karanna aykın işlemler, müşteri itırazlan araştınldı. Kurumda "hayal edUemeyecek" olaylann döndüğüne dikkat çekilen raporda, şirketin yönetim kurulu başkanlığına 21 Ocak 1998 tanhinde gelen Erkovan'ın. kurumu tanıyan, bılgilı yönetıcilerin ıstifasına yol açarak yetersiz kişileri yönetime getirdiğj belirtıldi. Raporda, Erkovan tarafindan atanan üst düzey yöneticıler ; - arasında. şirket genel müdürü Cumhur Ergün. Nejat Erdinç ve Ömer Faruk Öcal isimlerinın bulunduğu kaydedıldi. ErkovaıTdan olanaksız öneriler Erkovan'ın teftiş isteği üzerine müfettişin 1 günlük çalışmalannı dayanak göstererek daha önceki olaylardan habersiz davrandığı, yeni haberdar olmuş izlenimi yarafmaya çalıştığı kaydedilen raporda, Erkovan'ın önemli müşterilerin imkânsız önerilerini. işlere yeterince hâkim olmayan yönetim kurulu üyelerine kabul ettirdiği Emlak Bankası Teftiş Kurulu Raporu # Müşterilere hisse senedi alımı için 9.2 trilyon lira usulsüz kredi verildi. # Uzel Makine ve Vakıf Finansal hisse- lerinin alırrunda şaibeler var. # SPK kararlanna aykın olarak hisse se- nedi alımlannda hesap numarası girilme- den çok sayıda kayıtsız işlem yapıldı. # Yönetim kurulu, spekülatifve manipü- lasyona açık işlemler yapmalan için müş- teriler lehine örtülü izin verdi. # Emlak Bankası Genel Müdürü Erdin An'nın göreve getirdiği. şirketin yönetim kurulu başkanı Mesut Erkovan hakkında şir- keti büyük zararlara uğrattığı gerekçesiy- le cumhuriyet savcılığına suç duyurusun- da bulunuldu. belirtıldi. Emlak Bankası Teftiş Kurulu raporunda, usulsüz uygulamalann belli bir plan ve program dahilinde yapıldığına dikkat çekildi. Emlak Menkul Değerler ortaklığinın yüzde 50'sinin Emlak Bankası, yüzde 49'unun banka mensuplan. Emekli Yardım Sandığı Vakfı ıle Munzam Sosyal Güvenlik sermayenin 1 trilyon 500 milyar lira daha arttınlarak 2 trilyon liraya çıkanlmasına ve sermayenin tamamının 30 Ekim 1998tarihınde ödenmesine karar verilmişti. Raporun sonuç bölümünde Mesut Erkovan başta olmak üzere, Cumhur Ergün ve Ömer Faruk Öcal'ın emniyeti - SPK kararianna avkın olarak hisse senedi alımlannda hesap numarası girilmeden çok savıda işlem yapüdı. Müşteri lehine, portfoy aleyhineolacak şekilde mubasebeleştirmeler söz konusu, Uzel Makine ve Vakıf Finansal hisselerinin alımlannda şaibeler var, müşterilerin imzalayacağı .aporun sonuç bölümünde, Mesut Erkovan başta olmak üzere Cumhur Ergün ve Ömer Faruk Öcal'ın emniyeti suiistimal suçu işlemek suretiyle şirketi büyük boyutlarda zarara uğrattıklan, bu nedenle cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulması istendi. Nejat Erdinç hakkında da görevden alındığı tarihe kadar imza yetkisi verilmemesi nedeniyle hakkında sorgulama yapılması öngörüldü. Yardımiaşma Sandığı Vakfı'nda olmak üzere 18.12.1996 tanhinde kurulduğu anımsatıldı. Şirketin ortaklık yapısına göre. 1 trilyon 500 milyar lira arttınlacak sermayenin Emlak Bankasf na düşen 750 milyar lira tutanndaki pavının 30.10.1998 tarihi beklenmeden 5 Ekım 1998 tanhinde ödendıği tespit edildı. Oysa, 29 Eylül 1998 tarihınde yapılan genel kurulda suiistimal suçu işlemek suretiyle şirketi büyük boyutlarda zarara uğrattıklan. bu nedenle cumhuriyet savcılığına suç duyurusunda bulunulması istendı. Nejat Erdinç hakkında da görevden alındığı tanhe kadar imza yetkisi venlmemesı nedeniyle hakkında sorgulama yapılması öngörüldü. Raporda yapılan usulsüz uygulamalar şöyle sıralandı: ordinolan Cumhur Ergün ve Ömer Faruk Öcal imzaladı. - Kredi sınırlamalanna hıç uyulmadı. Genel müdür Ergün. tarafindan tek başına yapılan tahsıslerin üzerinde kredi kullandırdı. Kredili işlemlerin teminatı olan özkaynak koruma oranına dikkat edilmediği, müşterilere yapılması gereken teblıgatlann yapılmadığı. kredilenn teminatsız kaldığı ve yönetim P. B %5>KO>L{H GOBISL r . > ı i ' f • ' ı t f t f c ^W a f T n n Usulsüzlükler belgelendi Teftiş kurulu müfettişleri Zafer Ünal, Kenan Sayın ve Müge Denker'in imzasını taşıyan raporda, şirketin ortaklık yapısı, sermayesi, yönetim kurulu karanna aykın işlemler, müşteri itirazlan araştınldı. Emlak Bankası Teftiş Kurulu, 26.1(U9964ajfih,.i31-9 sayılı ve 3.11.1998 tarih ve 208 sayılı 2 raporunda, şirket içindeki usulsüz uygulamalan tek tek inceledi. Y a n ı t b e k I e y e n s o r u l a r : • Raporun sonuç bölümünde bütün yöneti- cıler sorumlu tutulurken Emlak Bankası Genel Müdürü Erdin An neden kendisini bu konunun dışında tutmaktadır? • Emlak Menkul Değerler'e ilişkin mali tah- lil raporu Erkovan tarafindan hazırlanıp An ta- rafindan banka yönetimine sunularak kabul edilmişti. Erdin An, Emlak Menkul Değerler'e banka- nın yönetim kurulu karanyla 10 milyon doiar- hk harici garanti mektubu verirken şirketin ma- li bünyesinden haberi yok muydu? • Şirketin taşıdığı risk. sermayesinin 10 kat üstüne çıkmış olmasına karşın yönetim kuru- lu nasil harici garanti mektubu verebildi? • 10 milyon dolarlık harici garanti mektu- bu verildikten sonra krediyi kullanan yabancı banka Bank Du Bosphore'dur. Erdin An'nın da yönetim kurulu üyesi olduğu bu bankaya kre- di verilmesinden haberi olmadı mı? • Şirkete açık kredi kullandıran Emlak Ban- kası'nın Esentepe Şubesi'ne, bu kadar yüksek rutarda kredi verilmesi talimatını kim ya da kimler verdi? kurulu karan alınmadan bankalardan kredi alındığı belirtildi. - Ergün'ün genel müdüriük yapüğı dönemde, Temmu/ 1998e kadar 2.5 trilyon tutannda müşterilere hisse senedi alımı için usulsüz kredi kullandınmına başladığı, ağustos ayında da bu oranın 92 trilyon liraya ulaştığı vurgulandı. Toplam 800 milyar lira özkay nağı bulunan şirketin 31.08.1998 tarihine kadar 11.4 trihon lira (2.2 trilyon portföy, 9.2 trihon lira kredi) kaynak kullandırdığı görüldü. - Bu kadar kaynak kullandınlabılmesi için şirket. bankalardan. borsa para piyasasından \e Takasbank'tan 7.5 trilyon lira nakit. 10 milyon dolar harici garanti karşılığı nakdi işletme kredisi ve 2.5 trilyon lıra gayri nakdi kredi kullandı. Kredilenn büyük tutarı (4.8 trilyon lira nakit kredi, 10 milyon dolar harici garanti ve 230 milyar liralık teminat mektubu) Emlak Bankası Esentepe Şubesi'nden açık kredi olarak kullandınldı. Kredılerin. limit tahsisleri Mart 1998'de başlamakla bırlikte, kredi kullanımı özellikle 03.08.1998"denıtibaren 31.08.1998 tarihine kadar, yeni tahsislerle birlikte hızla arttığı görülmektedir. Krediler müşterilere kullandınldı - Bankalardan kredi alınmasında yönetim kurulu karan bulunması gerekirken Mesut Erkovan ve Cumhur Ergün'ün im/alanyla kredi aiındı. - Şirket aldığı kredileri portföye hisse senedi alımında ve müşterilere kredi olarak kullandırdı. Bu dönemde İMKB fiyatlan üzennde büyük değer kayıplan yaşanırken gereklı tedbirlenn alınmaması nedeniyle müşterilerin kullandıklan krediler teminatsız kaldı. Şirket, bankalara olan faiz ödemelerine devam edemez durumdadır. - Yönetim kurulu. spekülatifve manipülasyona açık işlemler yapmalan için müşteriler ' lehine örtülü izin verdi. Müşterilere direkt broker'la, dealer gözetiminde aracısız olarak işlem yaptınldı. Birleşme sonucu oluşacak yeni şirketin başkanı olması beklenen Tormod Hermansen (solda) Ue diğer şirket yöneticileri anlaşmayı kutladılar. (Fotoğraf: RELTERS) İsveç ve Norveç telekomlan birleşiyorEkonomi Servfei - Kuzey Avrupa'nın dev- lete ait ikı büyük telekomünikasyon grubu, Is- \eçlı Telia ile Norveçli Telenor birleşme ka- ran aldılar. lsveç Başbakanı Goran Person un parlamentoyayaptığı açıklama ile duyurulan birleşme sonucuoluşacak kuruluşun yan özel ve ayn bir şirket olacağı kaydedildi. Telıa ve Telenor'un birleşmesinın resmen gerçekleşebilmesi için lsveç ve Norveç par- lamentolannın yanı sıra AB rekabet kurum- lan tarafindan da onaylanması gerektiğine dikkat çekildi. Oluşacak yeni telekom devi- nin en geç 2000 y ılı sonuna kadarborsaya ko- te edileceği de açıklandı. lsveç Başbakanı Person. Telia'daki 100 milyar kronlukazmhk hisselerinin de satılacağını açıkladı. Yeni adı henüz açıklanmayan Telia-Telenor şirketinın üzerinde kamu yaran adına kont- rol sürdüriilecek. Başlangıçta oluşacak yeni şirkette Isveç'ın yüzde 60, Norveç'in yüzde 40 hissesinin olacağı. ancak yönetiminde par- tilerin oy haklannın eşit olacağı bildinldı. İkı hükümetin anlaşmalanna göre şirket üzenn- deki kamu payı aşamalı olarak ikı ülke için de yüzde 33.4'e düşürülerek kalan yüzde 33.2'lik payın özelleştırilmesı sağlanacak. Başbakan Persoa şirketin merkezinin Stoc- holm olacağını ancak yöneticisinin ise Nor- veçli Telenor'un müdürü Tormod Herman- sen olarak düşünüldüğünü söyledi. Birleşme sonucu oluşacak şirket geçen yılın fiyatlan ile 19 milyon kronluk bir büyüklüğe ve 10 mil- yar kron civannda bir ciroya sahip olacak. 51 bin kişiyi isflhdam edecek iş görüşmeleriniz, îoplantıiarınız, davetli olduğunuz yerler, karşıiayacağmız misafirler ve daha bırçok plar>!nız var. O halde sizi, gideceğıniz yere eksiksiz konforuyla ufaştıracak araçlara da ihtiyacınız otacak... Amaçlar çeşitli, araçlar Bucıget... Toplam 51 bin kişiyi istihdam edecek. Nor- v eçli Telenor'un aynca Bntish Telecom (BT) ile de görüşme halinde olduğu bildinldı. Öte yandan farklı bir nedenle bir birleşme karan da Japonya'dan geldi. AFP'ye göre. Sanvva Bank ile Toyo Bank da bazı işlemler- de ortak hareket edeceklerini duyurdular. Sadece bir teîetonia, ılılafığınc a.'ac* en ekOı'Oîti'K -'iyatiar ve 250.000 USO sigotta güvencesıyîe Budgetîai kıralayın (0212)2963196 iudaet Car Rentaİ EKONOMtYE BAKIŞ TANER BERKSOY Yazanmızyıllık izninin bir bölümünü kullandığından bu haftakı yazısını yayımlayamıyoruz. Başkan Clinton yeni bir ticaret zirvesi önerdi • 'Clinton rauntu' olarak adlandırılması planlanan toplantıya 120'den fazlaülkenin katılması bekleniyor. WASHINGTON/BRÜKSEL (AA) - Küresel ekonomik krizin yarattığı korumacılığa karşı sa- vaş açan BİII Clinton yönetimı, küresel ticari en- gelleri ortadan kaldırmanın yollannı anyor. ABD Başkanı Bill Clinton. küresel krize yeni çözüm yol- lan bulunması ve küresel ticarette serbestiyetin sağ- lanması amacıyla yeni bir zirve önerdi. Bill Clinton, geleneksel "Birliğin Durumu" ko- nuşmasında. serbest tıcaretin önündekı tüm engel- lerin yıkılması gerektiğini belirterek küresel eko- nomik knzın bazı ülkeleri korumacı yöntemlere baş\"urmaya zorladığinı ıfade ettı. Clinton. koru- macı politikalarla dünya ekonomisinın güçlenme- sinin mümkün olmadığını kaydetti. Clinton'm serbestieşme çelişkisi Konuşması boyunca uluslararası serbest ticare- te övgülerdüzen Başkan Bill Clinton'ın Japonya'nın ABD'ye yönelik çelik ihracatı yüzünden Ameri- kan çelik üreticilerinin çok kötü bir duruma düş- tüğünü söylemesı ıse dikkati çektı. Aralık ayında yapılması ve •'Clinton rauntu" olarak adlandınl- ması planlanan zirveye 120'den fazla ülkenin ti- caret bakanlan katılacak. Clinton'ın zıne öneri- sine Avrupa Birlıği'nden de destek geldi. Greenspan'dan Brezüya'ya reform uyansı Greenspan ABD Merkez Bankası (FED) Başka- nı Alan Greenspan, Temsılcıler Meclisi'nde yaptı- ğı konuşmada. menkul kıymet pıyasalannın geçen hafta Brezilya'nın devalüasyon karan karşısında büyük bir darbe aldığını hatırlatarak Brezilya'nın reform planını uygulaması durumunda knzın diğer ülkelere bulaşıcı olmaktan çıkabileceğini ifade et- ti. Piyasalann spesifik seviyelerıni tutturmak için FED'in faiz oranlannı kullanmayı düşünmediğını vurgulayan Greenspan. piyasalann mevcut duru- mu sürdürmelerinın güç olduğunu belirtti. Ekonomik krizi kücümsemisti IMF Asya'daki mi hatasını kabul etti FUAT KOZLUKLU \VASHINGTON - Lluslararası Para Fonu'nun (IMF). Doğu Asya ülkelerinde geçen yıl yaşanan krizde "hataü daM-andıgım" itırafetti. IMF tarafindan önceki gün yayımlanan "Asya krizine" ilişkin raporda. "EVIF'nin, mafi krizin, En- donezy a. Tayland ve Güney Kore halkında bırak- üğı etkileri küçümsediği" belirtıldi IMF'nin Po- litika Geliştirme ve inceleme Dairesi Müdürü John Boorman'mbasıntoplantısıylaaçıkladığı 149 say- falıkraporda.Uluslararası Para Fonu'nun hatalı dav- ranışı nedeniyle. "•yaşanan uluslararası mali piya- salara ve borsalara yansıması" konusunda da "yan- iış tahminde bulunulduğu** vurgulandı. İ C T U U M C ! ; » : f : : 2 > ; : 4 4 g 3 6 4 « A T * T ^ EÎEKSOfi» HAVAÜIUin: ÎG312) 396 03 n *rrw.Y*:.32«; 322 76 36 ANTM.YA: 10242) 243 30 06 »MTM.YA HAVAIİHAHI: [m'ü 330 30 7 9 İZMff: (0262) 324 5'ı 12 KONYA: (0332) 321 72 72-73 KEMER: (02«l 814 28 09 ALAJtYA: /0?42) 513 ?3 62 M.TİS GOLF OTîL: (0242) T 25 42 « SİOE: (02«ı ?53 14 m İZHİII: (0232» 482 05 05 ÛR6ÜP: (0384! 341 65 41-42 AHEHDEBES HAVftÜHMU/IHS HATİAR: (£EK1274 22 03 İÇ HATLAR: (0232) 27417 % KU5ADAS4: (Q256) 614 4S 36 BOOfiUM: ;S2M) 315 73 82 MMIMRİS: (02525 412 41 44 FETHtYfc (8252) 614 61 66 BEMJZÜ; (0258) 2S4 M 43 BAaANTEP: (S342) 335 12 30-3? TR*8Z0«: (0462) 323 13 20 HBRB: (03-3?) &15 11 27 Proje kapsamındaki 3 barajda daha 2000 yılı baş- lannda elektrik üretimine başlanıyor. GAP barajları üretime geçiyor ENVERSEVİŞ DİYARBAKIR - Güneydoğu Anadolu Projesi kapsamında yer alan Kralkızı, Dıcle ve Batmanba- rajlannın 2000 yılının ilk aylannda düzenli bir şe- kilde elektrik üretimine başlayacağı açıklandı. 1998 yılı birim fiyatlanyla bu barajlardan elde edilecek gelirle ülke ekonomisine 50 trilyon lira katkı sağlanacağı ve 7 bin kişinin istihdam edile- bileceği belirtildi. JJ 630 milyon metreküp JD arajlardan ' suyun toplandığı Kralkı- zı Barajf ndan yılda 146 kiîovatsaat, 250 milyon metreküp suyıın toplan- dığı Dicle Barajı'ndan 298 milyon kiîovatsaat ve 366 milyon metreküp suyun biriktiği Batman Barajı'ndan ıse 483 mil- yon kiîovatsaat enerji üre- tilecek. DSl 10. Bölge Müdürlüğü yetkilileri ba- rajlarla ilgıli şu bilgileri \erdiler: "Kralkızı'nda deneme üretimlerinden olumlu so- nuç alınması halinde türbinlerdeyapüacakonarun çahşmalarının ardından barajın TEAŞ'a devri gündeme gelecek. Dicle Barajı. üretimlerden sonuç alınması halinde yıl sonunda. Batman Barajı ise in- şaatının tamamlanması ile TEAŞ'a teslhn edilecek." ' arajlardan elde edilecek gelirle ülke ekonomisine 50 trilyon lira katkı sağlanacağı ve 7 bin kişinin istihdam edileceği belirtildi.