Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
1 1 ARALIK 1998 CUMA CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI /cumek@turk.net 13
ŞİRKETLERDEN
•HOTİÇ Ayakkabı
Mağazalan, 10 milyon
TL'lik hediye çeki
kampanyası başlatacak.
Kampanyanuı 1-21 Aralık
tarihleri arasında
gerçekleştirilecegi
belirtilirken kampanyadan
20 bine yakın Hotiç Kredi
Kartı sahipleri
yararianacak.
• BOYNER Holding
kuruluşlanndan Benkar
Tüketici Finansmanı ve
Kart Hizmetleri AŞ,
'Advantage Card' adlı
kredi kartını piyasaya
sundu. Kredi kartının
Türkiye'nin öndegelen 19
markasını bir araya
getirdiği kaydedilirken
kartta uyguİanan ödül
programı ile harcanan
paranın her ay tüketicilere
nakit olarak geri dönmesi
mümkün.
• NTS Fuarcıhk, 11-12
Aralık 1998 tarihinde,
Dünva Ticaret
Merkezi'nde 'İstanbul
Uluslararası Boat Show'
fuannı açıyor. İnsan ve
deniz ilişkisinin
örneklerinin sergiieneceği
fuarda Tiirkiye Deniz
Araştırma Vakh da çeşitii
seminerler düzenlevecek.
•MOTOROLA, maliyeti
100 milyon dolan bulan
ve 'Kanatlar' adını taşıyan
reklam kampanyası
baslattı. Kampanya,
tüketicilerin kişisel
iletişim ürünlerinden neler
bekledikJeri üzerine
yapılan araştırmalar
sonunda belirlendi.
• GLOBALONEve
CITIBANK, 'Devlet
Okullanna Özel Sektör
Vardımışla Bilgisayar
Destekli İnternet Erişimi'
projesi u\gula\acak. İlk
uygulama Kabataş Erkek
Lisesi'nde başlatıldı.
• GÖZLÜKEVİ, sanal
alışveriş merkezi
Superonli Shopping'deki
mağazasında yüzde 50
ındirim uyguluyor. Ray-
Ban, Jean Paul Gaultier,
Guess gibi markalann
güneş gözlüklerinde
indirim uygulayan
Gözlükevi, 31 Aralık
tarihine kadar alışveriş
yapanlara tişört hediye
ediyor.
• LOGO YÂZILIM Ue
Yapı Kredi Bankası'nın
başlarhğı çahşma
çerçevesinde Küçük ve
Orta Büyüklükteld
Işletmeler (KOBt)
için yeni bir u\gulama
başlatıldı. Uygulama} la
KOBİ'lerin. baza
işlemlerini banka şubesine
gitmeden
gerçekleştirebilmesi
sağlanıyor.
• DATA Ticaret
tarafından Türkiye'ye
getirilen Pulse Clean
tüketicilerin beğenisine
sunuldu. Elektronik
cihazlardan
yayılan zararlı manyetik
dalgalann etkilerini
azalttığı belirtilen
ürünün. baş ağnsı.
uyukJama, göz ağnsı
gibi ofıs yorgunluklannı
önlediği ifade ediliyor.
• ALMAN tüketicilerin
Tiirkiye'deki turistik
tesislere ulaşmalan için
İnternet üzerinde
turizm sitesi hizmete
açıkü. Turistik
tesislerin yazdı ve
görüntülü olarak
tanıtıldığı sitenin adresi ise
www.turkeihotels.com.
Kriz giderek derinleşirken parlamenterler devalüasyon baskısma dikkati çekiyorlar
Ekoııoıııide tehlike çanlarıTekstil, deri ve metal sanayiinde
başlayan kriz ve hükümet kurma
çalışmalannda henüz bir sonuç
alınamaması, ülkeyi panik ortamına
sokmaya başladı. fşten çıkarmalar
artar, fabrikalar peşpeşe kapanma
tehlikesi ile karşı karşıya kalırken
parlamenterler devalüasyon baskısına
'Önlem
almada
dikkatleri çektiler. "Ana hedef artık
enflasyon olmaktan çıktı" diyen CHP
Genel Başkan Yardımcısı Onur
Kumbaracıbaşı, ivedi olarak önlem
alınmaması halinde devalüasyonun
gerekeceğini vurguladı. ANAP
istanbul Milletvekili Ilhan Kesici ise
küresel kriz ve siyasetteki
istikrarsızlığm 1999 yılının ilk 4
ayındaki yüklü iç borç ödemelerini
zorlayacağını ve faiz oranlannı yüzde
250 düzeyine taşıyacağını söyledi.
Başta otomotiv olmak üzere birçok
sektörde yatınmlan olan Koç Grubu
ise sanayicilerin yatınm
yapmadıklan takdirde daha da
gerileyeceklerine dikkati çekti. Koç
Holding Yönetim Kurulu
Başkanvekili Suna Kıraç "Krize
giren sektörlerde kriz yönetimi
uyguluyoruz" derken Yönetim
Kurulu üyesi Cengiz Solakoğlu da bu
önemli dönemde ülkenin hükümetsiz
bırakılmasından yakındı.
kaldık'
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu)-CHPGenel Baş-
kan Yardımcısı Onur Kum-
baracıbaşL uluslararası dü-
zeydeki bunalıma karşı za-
manında önlem alınmadı-
ğı gibi içerde de tüketim
daralmasım güçlendirecek
politikalaruygulanması so-
nucunda. "stagflasyon(yük-
sek enflasyonda durgunhık
ve işsiztik)'* ortamına gıril-
diğini söyledi.
Konsolidasyona (iç borç-
lar ödemelerinin ertelen-
mesi) gidilmesininbunah-
mı derinleştireceğini sayu-
nan Kumbaracıbaşı, "Ön-
lemler alınmasında geç ka-
hnırsa devalüasyon beöre-
büir" uyansmda bulundu.
Kumbaracıbaşı. artık ana
hedefin enflasyon değil,
durgunluk olduğunu söyle-
di.
CHP Genel Başkan Yar-
dımcısı Kumbaracıbaşı.
ekonomide kaygıya neden
olan gelişmeleri değerlen-
dirdi. Kumbaracıbaşı, As-
ya'da başlayan, giderek Av-
rupa ve Arnerika'da yayılan
bunalımın aslında Türki-
ye'yi etkilemeyebileceği-
ni, ancak zamanında sapta-
ma yapılamadığını söyledi.
Hükümetin uyguladığı
programın enflasyonun ana
nedenleri yerine harcama-
lann, bütçenin kısılmasma
dayandınldığına dikkat çe-
ken Kumbaracıbaşı şöyle
konuştu:
«tç talebi daralbcı, kri-
zi artürıcı yönde uygula-
malar vapıidı. Maliye'nin
u>gulaması bu. Hazine'nin
zaten yapnğı bir şe> yok.
Her hastalığa aynı ilacı ve-
ren doktorun teda\isine
benziyor. Ekonominin gırt-
lağını sıkarak enflasyonu
indirmeyeçalıştuar. Bu ba-
yat bir yöntem. Geçen yıl
son derece düşük olan ya-
tırımlara. hazırladıklan
bütçede de hiçbir şey aynl-
mışdeğü."
Onur Kumbaracıbaşı.
Vergi Yasası'nın zamanla-
masının yanlış olduğuna,
banka ve borsaya yönelik
ödünlerle düzenlemelerin
tüketiciye yöneltildiğine,
küçük tasarrufçulann ür-
kütüldüğüne dikkat çeker-
ken. "Kara para takipte,
şu tarihe kadar mali milat
bildirmeyenlerin çırasını
vakanz. açıklamalanyla ür-
küttüler" dedı.
Kumbaracıbaşı, hükü-
metin, dar gelirlilere "enf-
lasyonu düşürüyoruz nasıl
olsa" mantığıyla çok dü-
şük zamlar yapmasının da
tüketimin daralmasında et-
kili olduğunu belirtti.
KoÇ YÖNETtCtLERl ~
'Sektörler
ktizyönetimi
uygulamah'
ŞANLIURFA
(AA)-Koç Hol-
ding Yönetim
Kurulu Başkan-
vekili Suna Kı-
raç, Koç şirket-
lerinin krize gi-
ren sektörlerde
kriz yönetimi
uygAiladıgmıbil- S u n a K ı n l
dırdı. Kıraç, sa- *
nayicilerin yatınm yap-
madıklan takdirde gerile-
yeceklerine dikkati çekti.
Şanlıurfa'da gazetecile-
rin sorulannı yanıtlarken
Koç Holding olarak bu dö-
nemde yatınm projeleri-
ni çok dikkatli gözden ge-
çirerek yatınm yapmaya
devam edeceklerini belir-
ten Kıraç, sıkışan alanlar-
da, ertelemeye gidilebile-
ceğini, ancak kendileri için
en doğru olan yolun yatı-
nma devam etmek olduğu-
nu söyledi.
'Onceden biliyordıık
1
Koç Holding Yönetim
Kurulu Üyesi ve Otomo-
tiv Grubu Başkanı Gökçe
Baymdır da otomotiv sek-
töründe diğer dünya ülke-
lerinde olduğu gibi Tür-
kiye'ye de krizin geldiği-
ni söyledi. Krizin boyutla-
nnın beklediklerinin da-
ha üzerinde gerçekleştiği-
ni ifade eden Ba-
yındır, sektörde
ciddibirdaralma
yaşandığını be-
lirtti. Bayındır,
geçen yıl ekim
ayında 33 bin
olan toplam oto-
mobil satışının,
bu yılın ekim
ayında 22 bin se-
viyesine gerilediğini be-
lirtti.
Koç Holding Yönetim
Kurulu Üyesi ve Tüketim
Grubu Başkanı Cengiz So-
lakoğkı da 3-4 yıldır yüz-
de 7'nin üzerinde gerçek-
leşen büyüme hızının bu
şekilde gitmeyeceğinin
belli olduğunu vurguladı.
Solakoğlu. bu dönemde
ülkenin hükümetsiz bıra-
kılmasından yakındı.
Işlerin iyi olduğu dö-
nemlerde herkesin işleri-
ni iyi idare edeceğine dik-
kat çeken Solakoğlu. "tş-
lerin kötü olduğu dönem-
lerde iyi yönetilen, miişte-
risine, pazarlamasına
önem veren şirketler bu
dönemlerde yol aur. Tür-
kiye'nin böyle dönemle-
rinde ekonominin üstüne
yük olan firmalar, çalış-
mayan rekabet gücü olma-
yan firmalar da bir bakıma
elenebiür" diye konuştu.
EkonomiServis-ANAP
İstanbul Milletvekili İlhan
Kesici küresel kriz ve siya-
setteki istikrarsızlığm 1999
yılının ilk 4 ayındaki yük-
lü iç borç ödemelerini zor-
layacağını ve faiz oranlan-
nı yüzde 250 düzeyine ta-
şıyacağını söyledi. Kesici,
hükümette ekonomi ile il-
gili kişilerin işi daha ciddi-
ye almalan gerektiği uya-
nsında bulundu.
ANAP milletvekili Ke-
sici, tüm dünyada yaşanan
küresel kriz ve Türk siya-
setindeki istikrarsızlığm
yurtdışından sermaye ve
borç bulma olanaklannı
çok etkileyeceğini söyledi.
Dünya üretim ekonomisi-
nin yüzde 45'ini oluşturan
kesimin 1999 yılında yüz-
de 4 küçüleceğini belirten
Kesici. Asya'daki küçül-
menin Batı ekonomilerinin
ihracat ve büyümelerine
küçük çaplı da olsa yavaş-
lama olarak yansıyacağını
dile getirdi. Batı ekonomi-
lerindeki olumsuz gelişrne-
lerin Türkiye'yi de olum-
suz etkileyeceğini ileri sü-
ren Kesici sözlerine şöyle
devam etti:
"Türkiye'nin ihracaü az
ya da çokolumsuzetküene-
cek. Uzakdogu ülkelerinde
\-apilanyüksekoranh deva-
lüasyonlar bizde de devalü-
asyon baskısına neden ola-
cak. Uzakdoğu'dan gelen
veözel sektörün hazırnkb ol-
madığı dampingli nıallar-
la mücadek zorlaşacak."
Içborçlann 1999 yılının
ilk dört ayına yığıldığına
işaret eden Kesici, nere-
deyse biryıllık iç borcun yı-
lın ilk dört ayında karşılan-
mak zorunda kalınacağına
dikkat çekti. Kesici "Faiz-
lerinşuandayüzde 150'ler-
de olduğunu düşünürsek
bu şartlar alünda önümüz-
deki ilkbaharda yüzde 250
düzeyini kesinlikle görü-
rüz" dedi.
Ucunu gösteren olum-
suz şartlar nedeniyle hü-
kümette ekonomiyle ilgili
kişilerin şu ana kadar gös-
terdikleri ciddiyetten daha
yüksek bir ciddiyet göster-
mek zorunda olduklannı
söyleyen Kesici, hüküme-
tin de konuya ciddiyetle
yaklaşması gerektiğine işa-
ret ederek hükümetin sa-
nayici, bankacı, işçi, tanm
kesimiyle birlikte acil ola-
rak bir zirve yapması ve
IMF ile zaman kaybetme-
den bir stand-by anlaşma-
sı imzalaması gerektiğini
sözlerine ekledi.
Dış ticaret dengesi için kamunun açtığı ihalelerde 'off-set' uygulamasma geçilecek
Dışsatıın arüşı için yeni modelEkonomi Servisi - İthalattaki hız-
lı artışa karşın, artış hızı düşük ka-
lan ihracatın arttınlması için yeni bir
önlem alınıyor.
Halen sadece savunma sanayii
ihalelerinde zorunlu olarak uygula-
nan off-set sistemi, tüm kamu iha-
leleleri için yaygınlaştınlıyor. Dış
Ticaret Müsteşarlığı (DTM) yetki-
lilerinden edinilen bilgiye göre, ofF-
set sistemini tüm kamu kurum ve
kuruluşlanna ve bağlı ortaklıklan-
na yaygınlaşttnlmasını öngören
mevzuat çalışması tamamlandı.
1996 yılı başlannda Bakanlar Ku-
rulu karan ile çıkanlması öngörü-
len kamu ihalelerinde off-set uy-
gulaması, Başbakanlık'ın "konu-
nun tebüğile düzenlenebileceği'' gö-
• Off-set kapsamında ihaleyi kazanan firma, belli
miktarda dışsatım yapmayı, yabancı sermaye ve
teknoloji getirmeyi, eğitim hizmeti vermeyi de
taahhüt edecek.
rüşü üzerine, tebliğ şeklinde yeni-
den düzenlendi. Yakında resmi ga-
zetede yayımlanması beklenen teb-
liğe göre, belli bir tutann üzerinde
olan kamu ihalelerinde. "ana ihak
şaruannın sakh kalmas şartrvla" off-
set öneren fırma tercih edilebile-
cek. İhaleyi düzenleyen kamu ku-
ruluşu ihale şartlanna off-set kap-
samındaki taahhütlerindikkate alın-
masını da koyabilecek. thaleye ka-
tılan firmalar, off-set kapsamında.
ihracat dışında belli miktarda ihra-
cat yapmayı, yabancı sermaye ve
teknoloji getirmeyi, eğitim hizme-
ti vermeyi de taahhüt edebilecek.
Off-set oranı serbestçe belirlene-
bilmekle birlikte 5 milyon dolarlık
bir ihalede yüzde 30-40 düzeyinde
olabileceği belirtiliyor.
Uygulama için zorunluluk geti-
rilmesinin, olumlu sonuç alınması-
nı engellediğini dile getiren yetki-
liler. ihalelerde önceliğin ihracatta
değil diğer şartlarda olacağını savun-
dular. Bu yöntem ile Türkiye'nin ye-
ni pazarlara girmesi ve daha önce
ihraç edilmeyen üriinlerin ihraç şan-
sının arttınlması amaçlanıyor. Söz-
gelimi Türkiye'nin ihracatının dü-
şük olduğu ancak çok fazla yatınm
mah ithal ettiği Japonya, ABD,
Avusturya. Kore gibi ülkelere bu
yöntem ile ihracat arttınlabilecek.
Off-set sisteminde "ihale konu-
su ile ilgili makn ihraç edilmesi" şar-
tı bulunmayacak. Bu durumda ör-
neğin Çanakkale Köprüsü'nün ya-
pım ihalesini kazanan firma, ihale-
de off-set teklifi vermişse, ihracat
şartını alanıyla ilgili olmayan ürün-
ler ihraç ederek de yerine getirile-
bilecek. Ancak off-set kapsamında
satümasında güçlük çekilen, yeni pa-
zar imkânı bulunabilecek, yüksek
katma değerli ürünler değerlendi-
rilecek.
Yağmupdan kaçarken doluya tutuldular
Fatma Koşar
Cumtiur-ry&t
TurKocagı Cad 33/4
Çukurova-
lı Otomo-
tiv'in düzen-
lediği kam-
panyayakatı-
lıp ödeme
yaptığı halde
araçlannı ala-
mayarak mağdur olan tüketiciler, yağmurdan
kaçarken doluya tutuldu. Bin civannda oldu-
ğu tahmin edilen tüketicilerden yaklaşık
700'ünün başv'urduğu Müstakil Tüketiciler
Birliği'nin Başkanı Mehmet Bülent Deniz.
mağdurlann sorununu çözmede tüketici örgü-
tü yerine kendi hukuk bürosunu devreye sok-
tu.
tstanbul Barosu, Deniz'in avukatlıkla da
bağdaşmayan bu davranışlannı görüşme kara-
n aldı. tstanbul Barosu'nun, Deniz'i disiplin
kuruluna sevk ermesi bekleniyor.
Ticari kaygıyla kendisine başvuran tüketici-
lere eksik bilgi vererek yanlış yönlendirdiği an-
laşılan Müstakil Tüketiciler Birliği Başkanı
Deniz, tüketicilere paralannı kurtarma şansla-
nnın düşük olduğunu söylediği halde dava aç-
tıklannı iddia ederken mağdurlar, Deniz'in ek-
sik bilgi verdiğini bildirdıler.
Deniz, kendisine gelen tüketicilere, "kay-
bettikleri paranın yüzde 10'unu talep ederek"
yardımcı olmayı vaat etti.
Deniz'in başkanlığını yaptığı tüketici örgü-
tünü devreye sokması halinde tüketiciler, en faz-
la 5 milyon lira ödeyerek haklannı arayabile-
ceklerdi.
Ançak Deniz'in maddi çıkar sağlama yolu-
na giderek avukatlık yapmaya soyunması söz
konusu mağdurlara pahalıya patladı.
Off-set nedir?
Off-set sistemi. kamu
projelerinde ihaleyi alan
firmanın belli
miktardaki ihracaü da
garanti etmesi anlamına
geliyor. 1984-1987
yıllan arasında savunma
sanayii ihalelerinde bir
süre zorunlu olarak
uygulanmış, ancak ihale
şartlannın değişmesine
kadar bazı sorunlara yol
açması nedeniyle daha
sonra zorunluluktan
çıkanlmıştı.
Bu sistem tsrail ve
Avusturya gibi ülkelerde
yaygın olarak
kullanılıyor. Almanya'da
ise genellikle açık
pazarlık usulü ile ihale
yapılırken, firmalardan
off-set sistemi
kapsamında ihracat
taahüdü alınabiliyor.
ÇİFTÇİ DOSTU
SADULLAH USUMİ
Pamuk SOS VeriyorL
Pamuk, dünya piyasalannın en değerli ve geçerli ürün-
lerinden biri. Hele Türk pamuğunun ünü ve kalitesi dıl-
lere destan. Ülke ekonomısine ise katkısı yüzlerce tril-
yon lira.
Aynca, Türkıye'de pamuk üretimınden geçimıni sağ-
layan insan sayısı 5 milyona yakın. Pamuk sanayımi-
zin ihracatından her yıl sağladığımız gelir 6 ila 7 mil-
yar dolar.
Pamuk, Türkiye için büyük birgelır kaynağı. Yeıiı üre-
ticilerimizjn dediği gibi tam bir beyaz altın. Eğer, bıraz
akıllı ve dikkatli bir politika izlemiş olsaydık, yıllık ihra-
cat gelirimizin 15 milyar dolara çıkması işten bile de-
ğıldi.
Ancak, 1980 yılından sonra işbaşına gelen hükümet-
terin izlediği yanlış polıtıkalaryüzundenbu kadar önem-
li bir gelir kaynağımızı kaybetmek üzereyız. Belki de
kaybettik.
Zira, 18 yıl zar zor ayakta kalabilen pamuk üreticisi
bu yıl artık tamamen çöktü. Milyonlarca üretıcınin bir
kısmı pamuğunu malıyetinın yarı fıyatına, bir kısmı da
üçte biri fiyatına satabildi.
En acısı da, üretımin en azından dörtte biri tariada
kaldı. Manisa, Aydın ve Söke ovalannda on binlerce
dekar arazi sular altında. Tarlaların kenarında bile çiz-
mesiz dolaşmak mümkün değil. Bir yandan ışçı sıkın-
tısı, bir yandan erken başlayan yağışlar pamuklann za-
manında toplanmasına engel oldu.
• • •
1980 yılından sonra işbaşına gelen hükümetlerin
hepsi tüccar ve sanayıciden yana politikalar izledıler.
Destekleme alımlan kaldırıldı. Her yıl düşük alım fiyat-
lan verildi. Üreticileri koruyan Çukobiriik, Antbirlik ve
Tariş gibi tanm satış kooperatiflen birliklen etkısiz ha-
le getirildi. Tüccar ve sanayıcılere düşük faızlı krediler
sağlanırken, kooperatifler yüksek faizli krediler kul-
lanmaya zorlandı.
Hatta, sahibi üretıcıler olduğu halde, hükümetler ta-
nm satış kooperatıflerinı tüccar ve sanayıciye hızmet
verecek biçimde yönetmeye çalıştılar. Yılmaz hükü-
metinin 1998 yılında izlediği politikalar da bardağı ta-
şıran son damla oldu. Sonuçta üretıcı ekonomik kri-
ze sürüklendi.
Hükümetin açıkladığı alım fiyatlarından sadece Ta-
riş, Çukobiriik ve Antbiriik ortakları yararianabiliyor.
Halbuki, pamuk üreticilerinın yansından çok fazlası
bu birliklere ortak değil. Birlikler de ortak dışı alım yap-
madığı için hepsınin kaderi tüccar ve sanayicinin iki
dudağı arasında. Üreticilerın elındekı pamuğu istedi-
ği fiyattan alıyor, üreticı de yapabılecegı bir şey olma-
dığı için tüccara mahkûm oluyor.
Nitekim, buyıl birlikortaklan pamuğunu Antbirlik ve
Tariş'e 195 bin lıradan satarken, ortak olmayanlar 100
bin ile 140 bin lira arasında alıcı bulabıldi. Çukurova
bölgesınde ise fiyat 160 bin lira ilan edıidiğı halde, üre-
ticıler tüccara pamuğunu 80 ile 120 bin lira arasında
satmak zorunda kaldı.
Dünyada en ucuz pamukTürkıye'de. Amerika ve Av-
rupa borsalannda işlenmış pamuk fıyatı 470 bin hra
civannda. Aynı kalıtedeki pamuk Izmir Borsası'nda
410 ile 415 bin lira arasında ışlem gorüyor. Bir aydan
beri de fıyatlar bir tek lira bile tırmanmıyor.
• • •
Türk pamuğunun tek kurtuluş yolu ihracat. Yapılan
tahmini hesaplara göre, tekstil sanayıındekı kriz yüzün-
den iç tüketimde 250 bin ton civannda azalma ola-
cak. Geçen yıl iç tüketımimiz 1 milyon 150 bin ton ci-
vanndaydı. Bir miktar rthalat ile açık kapatıimıştı.
Bu yıl ise tam tersı birdurum söz konusu. Adana'da
geçen gün toplanan "Pamuk Danışma Grubu "nda
yapılan hesaplara göre, 1998 yılı rekoltesi 831 bin ton
olacak. Buna karşılık, iç tüketimimizın 800 bin ton ci-
vannda kalacağı tahmin ediliyor.
Bu arada Amerika'nın GSM kredilennın cazibesi yü-
zünden biraz da ıthalat yapıhrsa, Türkiye'de fıyat den-
gelennı koruyabilmek için gene de 200 bin ton kadar
pamuk ihraç etmemız gerekecek.
Maliyeti 250 bin lıraya yaklaşan pamuğunu 80 ile 140
bin lira arasında satmak zorunda kaian üreticilerin bir
kısmı, borçlannı ödeyebilmek için daha şimdıden trak-
törlerini, hayvanlannı, tarialarını satışa çıkarmaya baş-
ladı.
Bu nedenlerle birçok bölgede ureticiler pamuk ek-
mek istemiyor. Örneğın, Antalya'da eKim zaten bitti sa-
yılır. Adana ve çevresınde ise üretıcıienn buyukçoğun-
luğu pamuk ekmemekte kararlı. Tarsus'ta bu yıl pa-
muk ekimi hemen hemen sıfırianacaK. Manisa ve Sö-
ke'de ureticiler pamuk yenne buğday ekmeye hazır-
lanıyor.
Durum gerçekten çok vahim. Eğer. cıddi onlemler
alınmazsa Türk pamuğuna yazık olacak. Herkes teks-
til sanayiindekı krizin çözülmesı ıçın çare anyor. Buna
birdiyeceğımizolamaz. Elbettesanayidekı krızçözül-
melidir. Ancak, sanayinin hammaddesi oian ve 5 mil-
yona yakın insanımızın geçim kaynağı olan pamukta-
ki krizi düşünen yok...
Eğer, pamuktaki knzçözülemezse, gelecekyıl kur-
tarılan fabrikalarda ışleyecek yerli pamuk bulamayız.
Fabrikalar bu kez bir daha açılmamak üzere kapanır.
Ithalat çözüm değildir. Taşıma suyla değirmen dönmez.
Üsteiik, ekonomimiz de bu yükü çekemez.
İlk önlem olarak prim yenıden ele alınmalıdır. Hükü-
met 10 sent primi 20 sente çıkaracağını açıklamıştı.
Öncelikle bu sözünü yenne getirmeıi ve 10cak 1999'dan
itibaren ödemelere başlanmalıdır.
Zira sanayicıye dayanan bıçak, üretıciyi çoktan del-
di geçti.
E k m e k
fiyatlannın serbest bırakıl-
g m a s i ş beklenen rekabeti yaratmadığı
için tüketicinin ale> hine oldu. 70-80 bin lira> a satılan ekmeğin ağırlığını 300 grama ka-
dar düşürerek son 1.5 a> içtnde ortalama 20 bin lira zam yapan finncılaı; yıl başında
ekmeğin gramajını 250'ye düşürmeye hazırlanıyor. Fh'atiann serbestçe finncı tarafin-
dan belirlendiği son 15 ay içinde avm fı\atla saölan ekmeğin ağırüğt 100 gram azaldı.
İstanbul Barosu ve Tüketiciyi Koruma Der-
neği'ni (TÜKODER) harekete geçiren olay,
Türkiye'de tüketici sorunlanndan çıkar sağla-
maya çalışan demekleri bir kez daha gündeme
getirdi.
istanbul Barosu'nun M. Bülent Deniz'i mes-
lekten ihraç etmesi beklenirken TÜKODER
mağdurlann şikâyetini kabul etmeye başladı.
Mağdurlar için örnek dilekçeler hazırlayan
TÜKODER'in Başkanı Mehmet Sevim, tüke-
ticilerin en fazla 3 milyon lira ödeyerek hakla-
nnı arayabileceklerini belirtti.
Sevim, gelecek hafta Mecidiyeköy Kültür
Merkezi'nde bir toplantı düzenleyeceklerini
ifade ederek Adliye'nin önünde örnek dilek-
çelerin dağıtılacağını. daha sonra toplu bir şe-
kilde teslim edileceğini söyledi.
TÜKODER'e başvıırmak isteyen tüketici-
ler (0 216) 414 34 52 - 349 85 10 telefon
numaralanndan derneğe ulaşabilirler.
Doğayla uygarlık bvduşuyor...
yakında!
Cu