Katalog

4OCAK1998PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMI / YATIRIMCIREHBERI Cumhuriyet Albnı (bin TLJ 13.000 12.950 • 13.000 ~ ^ _ 12.800 ı 12J0O 1Z850 25Aralık 26 29 30 31 2Ocak Dolar (serbest piyasa satış) 25Aralık 26 29 31 2Ocak (serbest piyasa satış) 25Aral* 26 30 31 2Ocak Gecelikfaizler(%) 25Arabk 26 29 30 31 2Ocak Borsada geçen hafta 24Ara* 25 26 31 BORSAVERİLERİ Hısse Senetlen Pıyasası Işı Hacmı (mılyar TL) Iştem Mıktan (mılyon) BıleşıkEndeks Malı Endeks Sanayı Endeksı Repo Piyasası Iş. Hac. (mılyar TL) Haftahk Faiz (Yıllık Ağırtıklı Ort. %) Aytık Faiz (Yıllık Ağırlıklı Ort. %) Tahvil Piyasası Işl. hac. (milyar TL) Tescil Piyasası Işl. hac. (mılyar TL) 506 779 273.635 Önceki Hafta 219 305 20 874 3133 4088 2526 1.872 547 83 00 84 00 159.653 Geçen Hafta 177.219 14 940 3451 4552 2660 1 481.665 82.07 83 81 116.219 % -19.19 -28 43 8.42 10.62 5 30 -20 8 -112 0.23 27.2, 46.01 BORSADA GEÇEN HAFTA Mentaıl Kıymet tflem lifctan (000) 'etrolûfi; 'ınar fct ınar sy 'tnar Sut ınar Un |ı Sa<jlık UKI Konfeks. Usaş üçak §. Uşak.Ş^ramık Uzel Makına Unal Tanm Unye Cımento VaRıf Fıp,K, Vakrf GM y O VakıfYat. Vestel 271 I 25 23 674ı Kapanif Fiyatı 172 10 10 10 10 112 Yüate 72:1 1997'de yüzde 253.59 oranında değer kazanan borsa geçen hafta da yükseldi Borsada keyifler iyiEkonomi Servisi- Yüzde 253.59 ile yılın en iyi geti- risini sağlayan Istanbul Menkul Kjymetler Borsası. 1997 yıhnın son haftasında da en iyi kazandıran yatınm aracı oldu. Borsada en iyi getiri yüz- de 10.62 ile mali sektörhis- selerinde yaşandı. Yükseliş- te IMF'nin 12 Ocak'taTür- kiye'ye gelecek olması ve olumlu kararlar çıkacağı beklentisi önemli rol oyna- dı. Hafta boyunca hisse ba- zında alımlann etkili oldu- ğu borsada alımlann gene- le yayüması ile yükseliş hız- landı. Yılı 3451 puandan kapatan borsa yüzde 8.42 oranında değer kazandı. Borsada en hızlı yükse- liş ortalama yüzde 10.62 ile mali hisselerde görülürken sanayi grubu hisseleri or- talama yüzde 5.30 ve hiz- metler grubu hisseieri de ortalama yüzde 8.78 ora- mnda değer kazandı. A tipi fon kazandırdı Yaunm fonlan yüzde 2.88 oranında getiri sağladı.En- deks bazında en yüksek ge- tiriyi yüzde 5.07 ile A tipi yatınm fonlan sağladı. B tipi fonlann getirisi ise yüz- de l.ördekaldı. Serbest döviz piyasasın- da dolar geçen hafta Türk Lirası karşısında yüzde 2.30 oranında değer kazanırken marktaki aroş yüzde 0.52'de kaldı. Kötü biryıl geçiren altın, hediyelik olarak talep gör- mesine karşın geçen hafta- yı düşüşle tamarrüadı. Cum- huriyet Altını yüzde 1.15, î^^ZZ&z^f&^&z^? Yatınm araçlarının haftahk getirisi (%)ç g Faizler, net ve dönem sonu olarak hesaplanmıştır. Repo faizleri İMKB verileridır. Dövız ve altın, serbest piyasa fiyatıctır nnnnnnJ 22 ayar altın ise yüzde 0.78 oranında değer yitirdi. Mevduat faizierinde ge- çen haftada bir değişiklik yaşanmadı. Bir yıllık mev- duat yüzde 1.59.6 ay vade- li mevduat yüzde 1.44 ka- zandınrken 3 ay vadeli mev- duatın getirisi yüzde 1.34 olarak gerçekleşti. Haftahk reponun net ge- tirisi ise yüzde 1.47 oldu. Bir kilo çay almak için 7.5 saat çalışmak gerekiyor Asgari ücret eridi• Hak-tş tarafından yapılan araştırmaya göre 1 Ağustos'ta 22 milyon 943 bin lira olarak belirlenen asgari ücret, aradan geçen 5 ayda enflasyon karşısında yüzde 40 değer yitirdi. 1 Ekmek 1Kg. 1Kg. 1Kg. Çay Kurufasuiye Salça Ocak '97 15 dakika 5 saat 58 dakika 1 1 saat 36 dakika saat 37 dakika Aralık '97 17dakika 7 saat 34 dakika 2 saat 19 dakika 2 saat 20 dakika ANKARA (AA) - Asgari üc- ret, yükseltildiği 1 Ağustos 1997 tarihinden bu yana yüzde 40 eri- di. Net 22 milyon 943 bin lira ola- rak saptanan asgari ûcretin. tes- pit edildiği tarihten bu yana re- el olarak 13 milyon 765 bin li- rayagerilediği kaydedildi. Ayn- ca asgari ücretli, 1 kilo çay al- mak için Ocak 1997 tarihinde 5 saat 58 dakika çalışmak zorun- dayken, aralık ayının sonunda 7 saat 34 dakika çahşmak zorun- da kaldı. Hak-lş tarafından yapılan araştırmaya göre 1 Ağustos'ta 22 milyon 943 bin lira olarak belirlenen asgari ücret, aradan ge- çen 5 ayda enflasyon karşısında yüzde 40 değer yitirdi. Araşnrmaya göre asgari ücret, bugün reel olarak 13 milyon 765 bin lira. Asgari ücretle çalışan bir isçi aynca, 35 milyon 437 bin 500 lira olan brütmaaşmın yüzde 50'sine ulasan kısmımjelir ver- gisi, SSK. kesintisi ve fon olarak devlete ödüyor. Asgari ücretli mecburi olarak ödediği vergi- nin yanı sıra devlete her ay ör- tülü olarak 1 milyon 850 bin li- ra, yılda 22 milyon lira "enflas- yon vergisi" de ödemek zorun- da kaldı. Asgari ücretle çalışan toplam 6.5 milyon kişi bulunduğuna işa- ret edilen Hak-lş araştırmasın- da, bu kişilerin her yıl devlete top- lam 143 trilyon lira "enflasyon vergjsi" ödediği ifade edildi. Hak-lş araştırmasında, asga- ri ücretle çalışan işçinin, bir ek- mek alabilmek için 1997 Ocak ayında 15 dakika, Aralık 1997'de 17 dakika; bir kiîogram çay ala- bilmek için Ocak 1997'de 5 sa- at 58 dakika, Aralık 1997'de 7 saat 34 dakika; 1 kiîogram ku- rufasulye alabilmek için Ocak 1997'de 1 saat 36 dakika, Ara- lık 1997'de 2 saat 19 dakika ça- lışmak zorunda kaldığı bildiril- di. Aralık 1996'da 24 milyon 500 bin lira olan dört kişilik bir ai- lenin mutfak harcamalannın Ara- lık 1997'de 48 milyon liraya yük- seldiğine işaret edilen araştır- mada. 4 kişilik bir ailenin yok- sulluk sınınnın da 125 milyon li- raya ulaştığı kaydedildi. Repo aızjbesini kaybediyorEkonomi Servisi -1998 yılı başından iti- baren repo işlemlerine yüzde 6 oranında sto- paj getirilmesinin, geçen yılın en iyi yatı- nm araçlanndan bin olan reponun cazibe- sini yitinnesine neden olacaği belirtiliyor. Öte yandan repo işlem hacmi 12 Aralık iti- banyla 2.7 katrilyon liraya ulaştı. 1 Ocak 1998'den itibaren ihraç edilecek kâğıtlarla yapılacak repo işlem- lerinden elde edilecek ka- zançlar üzerinden yüzde 6 oranında stopaj alınması- nı öngören Bakanlar Ku- rulu karan nedeniyle, repo- nun 1998 yılında eskisi kadar cazip olmayacağı söyleniyor. Söz konusu kararname, tahvil ve bono kazancmdan da yüzde 6 oranında stopaj alınmasını öngö- rüyor. Öte yandan Merkez Bankası verilerine göre. repo piyasası 5-12 Aralık tarihleri arasında kaydettiği 123.3 trilyon lirahk ar- tışla şimdiye kadarki en yüksek düzey olan 2 katrilyon 663.8 trilyon liraya ulastı. ....**•- t 1 I ** YORUM ÖZTtN AKGÜÇ MNG Grubunun gücüyle bankacılık hizmeti vermeye başlayan MNG Bank, deneyimli kadrosu ve yenilikçi yaklaşımıyla size farklı bir bankacılık hizmeti sunuyor. Aradığınız size özel, tam hizmeî bankacılığı ise size MNG Bank ile tanışmayı îeklif ediyoruz. III HlfVfi Bank 6 şubesii/le hizmetinizde Istanbul Merkez (Taksim) İstanbul Kozyatağı Istanbul Bakırköy İstanbul Mecidiyeköy Ankara İzmir Genel Mûdürlük: Mete Cad. No. 40 80060 Taksim - İstanbul Telefon: (212) 251 36 22 Faks: (212) 251 31 03 BANK Hangi Ekonomik Göstergelop Önemli Yazılı medyanın ekonomi sayfalarında, ekono- mi haberlerinde genellikle ağırlık, borsa endeksi, döviz kurları, faiz oranları, fiyat artış hızı gibi konu- lar üzerindedir. Bilgiler, yol göstermeler, yorumlar daha çok rantiyeye yöneliktir. Reel ekonomide ge- lişmeler ikinci, üçüncü planda kalır, bazen de hiç yer almaz. Bir ekonominin uzun sürede iyiye gidip gitmediği konusunda en azından ipuçları veren bazı göstergeler vardır. Kanımızca önemli olanla- rı, köşenin elverdiği ölçüde belirtmeye çalışalım. • Ekonominin büyüme hızı ister Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH), ister Gay- ri Safi Milli Hasıla (GSMH) artışı ile ölçülsün, eko- nominin büyüme hızı en önemli göstergelerden biridir. Mal ve hizmet üretimirv arttırmadan ülkede gönenci (refahı) arttırmaya, sorunlan çözmeye ola- nak yoktur. Büyüme hızı kadar, bunun kaynağı, düzenli olup olmadığı da önemlidir. Ekonomimizin büyüme hızı yeterli ve sağlıklı olmadığı gibi düzen- li de değildir. Yatırımlardan kaynaklanan iç dina- mikle beslenememekte, çoğu kez yurtdışından kı- sa süreli kaynak girişinin boyutuna bağlı kalmak- tadır. • Harcamalann yapısı, dağılımı Yaratılan gelir.iki ana bölümde tüketim ve yatı- nm harcamalan olarak kullanılmaktadır. Bu neden- le tüketim ve yatınm harcamalannın GSMH oran- lan büyük önem taşımaktadır. Gelecekte mal ve hiz- met üretiminin artışı büyük ölçüde yatınmlara bağ- lı olduğundan, GSMH'den yatınmlara aynlan pay büyük önem taşır. Aynca tüketim harcamalannın yapısı da büyümeye, insan kaynağının gelişmesi- ne katkıda bulunarak etki yapar. Türkiye'de özel kesimin tüketim harcamalan daha çok gıda, yarı dayanıklı ve dayanıklı tüketim malları üstünde yo- ğunlaşmıştır. Hizmetlere, özellikleeğitim, sağlık ve kültüre ayrılan paylar son derece sınırlıdır. Devlet hizmetleri ise son yıllarda reel büyüme gösterme- mektedir. Nüfusu artan bir toplumda bu durum göreli birgerilemeyi yansıtmaktadır. özel ve kamu kesiminin tüketim harcamalannın yapısı, insan kay- nağını geliştirmeye yönelik olmalıdır. • Yatınmlann ekonomik sektörler itibarıyla da- ğılımı Yatınmlann GSMH'ye oranı kadar ve belki de da- ha ağırtıklı olarak yatınmlann ekonomik sektörler arasında dağılımı önem taşır. Yatırımlann sektörel dağılımı incelendiğinde, ekonomik kalkınmayönün- den bu dağılım son derece olumsuz olarak gözük- mektedir. 1997 yılı geçici tahminlerine göre Türki- ye'de yatınmlann yaklaşık üçte birinden azı tarım. imalat sanayii.enerji ve madencilik, kısacası üret- ken alanlara yapılıyor. Eğitim yatınmlannın toplam yatırımlar içindeki payı ancak yüzde 3.2. Bu pay sağlık yatınmlannda yüzde 2.6'ya değin düşüyor. Türkiye, bir yanda GSMH'ye göre az tasarruf edi- yor ve gelirini de kötü kullanıyor. • İşsizlik sorunlan Son yıllarda yaşanan iç göç olayı, bilinçsiz kent- leşme, ulusal bir yerieşme politikamız olmaması, işsizliği kentlere taşıdı. DlE'nin tahminlerine göre (Misan 1997 itibanyla), kentlerde gizli ve açık işsiz- lerin oranı yüzde 15.0'i aşıyor, bu oran eğitimli gençler arasında (lise ve yüksek eğitimli olanlar) yüz- de 30.0'u aşıyor. işin kötüsü eğitimli gençler ara- sında işsizlik oranı yükseliyor. • Dış ticaret ve cari işlemler açıklan Türkiye dışa açılıyor, dış denge, reel döviz kuru gürültüleri arasında 1980'li yıllardan sonra birtür- lü dış ödemelerdeki açığı kapatamadı. Hele son yıl larda dış ticaret açığı 20.0 milyar USD, cari işlem- ler açığı da 5.0 milyar USD düzeyine oturdu. Bu tür bir yapı Türkiye'nin dış borçlannı sürekli kabart- tığı gibi, ekonomik büyüme açısından da büyük bir belirsizlik yarattı. • Dış borç stokunda büyüme Türkiye'nin 1980'li yıl- lann başlannda 13.0 mil- yar USD dolayında bulu- nan dış borç stoku, sürek- li artarak 1997 yılında 82.0 milyar USD'yi aşmıç borçlann yaklaşık yüzde 30'unun kısa süreli oluşu Türkiye'yi bu alanda da- ha kaygan bir ortama sokmuştur. Ekonomi gerçekten iyi- ye gidiyor mu? Sorunlar ağırlaşıyor mu yoksa çö- zülüyor mu? Bu sorulann yanıtını bu- labilmek için, ekonomi- nin büyüme hızı, bunun kaynağı, harcamalann ya- pısı, yatırımlann dağılımı, işsizlik oranı, dış ticaret ve cari işlemler açıklan, dış borç stoku gibi temel gös- tergelere bakılmalıdır. Yapı Kredi 'den yeni şirket ANKARA (ANKA)- Yapı Kredi Bankası, yeni bir uygulamayı daha yaşama geçiriyor. Banka, tüm sektörlerdeki mal ve hizmetlerin yurtiçi ve dışına ulastınlması. pazarlanması ve satışı için "çağn merkeri" kuracak. Yapı Kredi Bankası bu amaçla, tntek İnsangücü Telekomünikasyon Destek Hizmetleri \e Pazarlama A.Ş. adıyla 25 milyar lira sermayeli ayn bir şirket oluşturdu. Şirketin ilk yönetim kurulunda Selçuk Altun. Mehmet Faik Türkmen ve Ulkü Feyyaz Taktak görev aldı.