Katalog

SAYFA CUMHURİYET 27 AĞUSTOS 1997 ÇARŞAMBA OLAYLAR VE GORUŞLER İşte Bir Ihanet Belgesi Daha... Dr.ALEVCOŞKUN L ımnı ^Vdası nın Mondros Lımanrnda 30 Ekım 1918 gunu ımzalanan Sı- lah Bırakışması (Mutare- ke) Antlaşması ndan he- men 13 gun sonra, 13 Ka- sım 1918 gunu Ingılız Fransız, Italyan ve Yunan gemılennden oluşan karma donanma, Osmanlı padışahının ege- menlık sımgesı olan Dolmabahçe Sara- yı'nın onunde demırlemıştı 61 parça- dan oluşan ışgal gemılennden çıkan bır- hkler Istanbul'u ışgal ettıler Artık baş- kentın sokaklannda Ingılız, Fransız, Italyan zaptıyesı gezıyordu Sılah bırakışmasından sonrakı hemen ıkı uç ay ıçınde ulkenın onemlı strate- jık yerlen, Çanakkale Boğazı. Toros Tunellen'ne, tren ıstasyonlanna el ko- nulmuştu Ingıltere nın Istanbul dakı İş- gal Kuvvetlen Komutan Yardımcısı Amıral Webb, ışgalden hemen ıkı ay sonra 19 Ocak 1919'da Ingılız Dışışle- n Bakanlığı'na gonderdığı ozel yazıda Osmanlı devletınm hazın durumunu şoyleanlatıyordu "...Gorunürde memleketı işgal etme- diğımiz halde, şımdı \alıiennı tayın edi- yor veyagörevlerinden uzakJaştırryonız; polislerini vönetıvor. basınlannı denet- liyor, zûidanlanna gjrerek Rum ve Er- meni tutuklulan işledikleri suçlara at- dırmaksızın serbest bırakryoruz... De- mirvodannı sıkıca denetimimizde bu- lunduruvoruz ve istediğimiz her şeyi musadere (zoralım) edivoruz... Politika- mız, sungunun keskin ucuna davanı- \or... Halife ehmiz altında bulundukça Islam dunyası uzerinde ek bir denetle- me aracına sahibız... Bikliğinız gibi pa- dişah bizı buraya yerleştirmek istiyor—" (1) Ingılız Devlet Arşıvı, Dışışlen Ba- kanlığı sıyası belgelennde yer alan bu ozel raporda, Amıral Webb'ın son cum- lesıne dıkkatmızı tekrar çekmek ıste- nm "Padişah bizi buraya yerleştirmek ıstiyor_" Bu yargı doğru muydu7 Ger- çekten Vahdettin, tngılızlerı sadece Is- tanbul'a değıl, Anadolu'nun her tarafi- na yerleştirmek mı ıstıyordu9 • • • Vahdettın hakkında son yıllarda kar- şıdevnmcı basında ıltıfatla (gonul alıcı) dolu yazılar yayımlanmaktadır Bu ya- zılara bakarsanız çok yurtseverdır bu sultan Hatta, Mustafa Kemal'ı o ıste- yerek Anadolu'ya gondermıştır Gıder- ken de para vermıştır kendısıne Utan- masalar "AnadohTdaörgütlenen"Kuva- yı Mıllıye'yi o haarlamışti" dıyecek- ler Utanmasalar "Mudafaa-ı Hukuk ilkelerinin arkasındaki duşünce, Sultan Yahdettin'den geü>ordu" dıyecekler Oysa kı Padişah Vahdettın, Osmanlı devletının kurtuluşunu îngılızlenn ko- rumasında goruvordu Vahdettın veen yakınlan damadı \e Başbakan FeritPa- şa, Hurnyet ve îtılaf Fırkası Başkaru Sa- dıkBey vedınbılgmı Sait Vlolla her şe- yı Ingılızlerden beklıyorlardı Buamaç- la padişah bu kışılere "İngiliz Dostlan Cemiyeti"nı kurdurdu Ingılız yardımı- nın gereklı olduğunu belırten bir genel- ge tum beledıyelere gondenldı \ e cemı- yete uye kaydedıbnesı ıstendı ••• Çok hızlı bir Ingılız yandaşı olarak ünlenmış olan sultanın damadı Fent Pa- şa, başbakanlığa getınlışmden hemen sonra İngılız komutanı Amıral Vvebb'ı zıy aret ederek "padişahın ve kendisinin tum umutlannın önce Allah'a,sonra İn- giliz hükümetine bağh" olduğunu be- lırttı (9 Man 1919) Bu sıcak ılışkı ıle. tngılızlere kendısım bir kez daha kabul ettırmış oluyordu Bu sozlennın hava- da kalmadığını kanıtlamak ıçm hemen arkasından 30 Mart 1919'dapadışahta- rafindan onaylanan banş ıçın antlaşma metnını Amıral Webb'e sundu Bu bel- ge Vahdettın'ın en buyuk ıhanet belge- sıdır Açık seçık yurt satma belgesıdır Bu antlaşma metnı ıle Vahdettın Ingıl- tere'ye "biat" ettığını (egemenlığı altı- na gırdığını) açık bir bıçımde bıldın- yordu Osmanlı padışahı ve tum Musluman- lann halıfesı Vahdettın'ın bu ıhanet bel- gesınde padışahın ısteklen ve karşılı- ğında ûstlendığı taahhütlen şoyle sıra- laruyor "1- İ lkenin dışa karşı başımsızlığı ve iç guvenliği 15 yıl boyunca Ingiltere ta- rafından sağlanacakur. İngütere bu amaçta genekü gördûğu verteri işgalede- cekür. 2- Ermenistan'a bağımsızlık va da özerklik tanınacaktır. 3- Padişah, ımparatoıiuğun dış siya- setini yürütmekte ozgur olacaktır. 4- MiDetveldDeri seçımlen ve verel se- çimler, tngiliz konsoloslannın gözetimi altında yapılacakür. 5- Her iMe bir tngiliz konsolosu btılu- nacak ve bu kişüer. 15 yıl süreyie valile- re danışmanhk yapacaklardır. 6- Osmanh dev lerinin bakanlarma bi- rer tngiliz danışman venlecekrjr. 7- Aynca, İngütere İstanbul'da ve taş- rada mali denetkme kuruUan oluştu- rabilecektir." (2) Bu belge, Vahdettın'ın ulkeyı satmak konusunda ıhanet açısından ne derece ılenye gıdebıleceğını açık seçık goster- meye yeterlıdır Padışahın yandaşı Alemdar gazete- sınde Refo Cevat, "İngüizleri istivoruz. onkr biam 'ehmızden tutarlar" dıye avaz a\az bağıran yazılar yazıyordu Işte •'Mûdafaa-i Hukuk'Tıareketı, ar- kasından "Kuvayi Milli\e" hareketı ve bunlann dayanağı olan "tam bağunsız- lık" duşûncesı, toplumu ve devletı sa- tıp kendı yaşamlanndan başka bır şey duşunmeyen bu Osmanlı kahntılannın tasfıye edılmesı ıçın dogmuştur Yukanda sozunu ettığımız bu belge, yenı mandacılara, ıkıncı cumhunyetçı- lere ve yenı Osmanlıcılara ıbret ohnası ıçın yazı konusu edıldı Kaddafi'nın 'komutanlık konseyi' uyelen, Kuvayı Mıllıye'yi \e Mudafaa-ı Hukuk'u hıç anlayamamış, "hasbelkader" profesor olup bazı sıyası makamlara yıne "has- bclkader" gelmış kışıler acaba bu yazı- nın anlamını sökebılırler mı9 —(1) "Ingılız Dışışlen Bakanlığı Sıya- sı Belgelerı' FO/4164/19127 Salahı R Sonyel ' TurkKurtuluş Savaşı ve Dış Polıtıka' Ankara, Turk Tarıh Kurumu Yaytnı 1987 s 44 (2) G Jaeschke Turk Kurtuluş Sava- şı ıle tlgıh tngiliz Belgelerı, (Çev CKöprulu) Ankara, 1971, s 5, Sela- haltın Tansel, ' Mondoros tan Mudan- ya'ya Kadar' CI Ankara, 1973, s 140 Şerafettın Turan Turk Devrım Tanhı' 1 Kıtap, Ankara, Bılgı, 1991, s 138 Yerel Yönetimlerde Sanata ve Kültüre Yönelik Çalışmalar... HALUKIŞIK / o,™ y a a n S anat ve kulturun ıskalandığı uretme- yı ve paylas,ma>ı engellemenın bır "marifet" sanıldığı gunumuzde, umudumuzu dın tutan ve bu uğurda çabalayan az sayıdakı çağdaş yone- tımlen anmak tanımak ve yanlann- da >er almak çok ıvedı bır odevdır Karamsarlığa sığınmayı reddederek, olumsuz- luklara teslım olmayan yerel yönefımler ve onla- nn en büyuk guç kaynağı olan yore ınsanlan, de- mokrası kulturunu sanatla yoğunlaştırmanın or- neklennı sergılemektedır Geçmışın nıtelıklı de- neyımlen eskj Dıkılı \e eskı Salıhlı'den gûnumuz- de Alaçatı'ya, Torbalı'dan Çankaya'ya, Urla'dan Bergama"ya, Ayancık'tan Çanakkale'ye, Kar- tal'dan Foça ve Alıağa'ya (elbette hepsını sırala- yamadıgım yorelere) yapılacak bır yolculuk, bu goruşlen kanıtlayacaktır Bu yazının konusu, ışte boyle bır yolculuğun ız- lennden oluşmaktadır Eskı Salıhlı Beledıye Baş- kanı Zafer Keskiner. yöresınde sanat ve kulture yo- nelık çalışmalar başlattığında, dahası Salıhh'ye bır sahne kazandırmaya gınştığınde, ılk olumsuz tep- kıyı yakin çevTesmden gormuştu Bugün o karşı çı- kanlan kımse bılmese de Salıhlı "Şiir tkindileri, Oyun Yazma Yanşmalan, Tiyatro Kurslan" ve otekı etkınlıklenyle bolgesının bır kutup yıldızı olarak sureklı anımsanır 1989 Oyun Yazma Yanş- ması'nda "Külrengi Sabahlar" adlı oyunuma ve- nlen odul ıse onur duyduğum yazarlık başanlann- danbındır Aradanyıllargeçtı, Ankara EkınTıyat- rosu, "Külrengi Sabahlar"ı geçen suremde (mev- sımde) sevgılı yonetmenım Rüştu Asyalı'nın yo- rumuyla sahneledı ve Altınoluk (Altandros) "Ya- şama Say'gı'' etkınlıklenne çagnldı O geceyı unu- tamıyorum tnanılmaz bır Ege gecesmde. sahılde portatıf bır sahne ve ıkı bıne yakın "insan" Sahneye çağnldım, "Yaşama Saygı" arusına pla- ket verecek kışının, Altınoluk Beledıye Başkanı ol- duğunu söyledıler Tuhaf bır adamdı, ne cehaleo- nı kurnazlıkla orten gozlen, ne paıiak kumaştan ta- kım elbısesı, ne de arabesk tavırlan vardı Kısaca, "kasaba politikacılan"na benzemıyordu, sozunü esırgenuyor, coşkusunu damıtılmış bır ıncelıkle ve gumbur gumbur dıle getınyordu Başkan İsmail Aynur'u o gece tanıdım Kuşkusuz yamız değıldı Sözgelımı, beledıye meclıs uyesmden çok, adsız bır "gonüüü'' gıbı koşuşturan Mehmet, zabıtasın- dan şofbrune beledıye çalışanlan ve çocuğundan yaşlısına tum Altınoluklular olmadan, butun bun- lar hayalden oteye geçemezdı Ankara Ekın Tıyatrosu, ıçınde bulunduğumuz suremde, yıne Asyalı'nın yorumuyla, bu kez "Memleket Hikâyeleri" adlı oyunumu sahneledı Oyunum, başta Ankara olmak uzere, bırçok yerde ızleyıcısıyle buluştuktan, hakkında çıkan onca ya- zıdan sonra bır gün bırden "yasaklandı" Bu yazı- nın konusu olmadığından duyduğum denn kaygı- yı ve yaşananlan anlatmayacağım Tiyatro, çabasını sanat alanından -ınanılmaz, ama gerçek- hukuk alaruna taşımışken, "Memle- ket Hikâyeteri''nın mahkeme karanyla Altınoluk 'ta oynanacağını oğrendım, çok sevındım Çağnnın gerekçesı, AJtınoluk'a gıttığımde tum görkemıyle karşımda duruyordu. Uç gun süren etkınlıklerle kutladılar açıhşmı Haklıydılar. Asos taşıyla, engellerle boğuşarak ve bmbır emekle yapmışlardı Sırtını lda*ya yaslayan bır sanat mabedı, konuklannı yalnızca AJtınoluk- lulara aıt olan bır onurla selamlıyordu 5000 kışı- lıkrı, doğaya, sanata ve ınsana saygmın hanka bır orneğıydı Sıze, bu coğrafyada mılattan sonra ya- pılmış en buyuk tıyatrodan "Alünoluk-AltandrDS Amrıtivatrosu"ndan soz etmeye çalışıyorum Doğanın esırgemedığı gûzellığı, kûltur ve sana- tın sonsuz soluğunu yaşatacak bır anıtla zengınleş- tıren Altınoluk ve Altınoluklulan, yaşadığımız su- reç de göz önûnde tutulursa, hıçbır ovgü sozcüğû- nûn anlatamayacağını, ancak yolunuzu oraya du- şûrdüğunûzde anlayabıhrsınız DOĞANŞEHİR ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ HÂKİMLİĞİ'NDEN EsasNo 1993 241 KararNo 1997 65 Yukanda esas ve karar numarası yazılı bulunan dava dosyasında, davacı Köy Hızmetlen Genel Müdurlugü vekıh tarafından davalılar Fehmı Taşkın ve arkadaşlan aleyhtne mahkememıze açılan tazmınat davasının yapı- lan yargılaması sonunda, mahkememızce venlen kara- nn taraflara teblıgıne ılışkın olarak Yapılan tum araştırmalara rağmen teblıgata yarar açık ve kesın adresı tespıt edılemeyen ve duruşma günü de ılanen teblığ edılen davalı, Bıngol ılı Genç ılçesı Yayla köyü nüfusuna kavntlı Ahmet oğlu 1963 d lu Fehmı Taş- kın'a karann hukum lusmı olan Hüküm 1 Davacının davasının davalılar Şahabettın Erkan ve Fehmı Taşkın yonunden kabulü ıle talep mıktan da dık- kate alınarak 18 000 000 - TL zarar-zıyan alacağının bu davahlardan olay tanhı olan 27 07 1993 tanhı ıtıbanyla ışleyecek yasal faızıyle bırlıkte müştereken ve mutesel- sılen tahsılı ıle davacı tarafa venlmesıne, 2 Davalı tarafın davayı ıhbar ettığı Hur Sıgorta AŞ ıle Mengerler Sıgorta AŞ hakkında hukûm tesısıne yer ol- madığına. 3 Karar ve ılam harcı olan 648 000 TCden peşın alı- nan 45 000 TL'nın mahsubu ıle bakıyesı olan 603 000 TL harcın davalılar Şahabettın Erkan ıle Fehmı Taş- kın'dan müştereken ve muteselsılen tahsılı ıle Hazıne'ye ırad kaydına, 4 Davacı taraf yaranna, AAL tanfesıne göre hesap edılen 1 690 000 TL vekalet ucretınm davalılar Şahabet- ttn Erkan ıle Fehmı Taşkın'dan müştereken ve mutesel- sılen tahsılı ıle davacı tarafa venlmesıne, 5 Yapılan yargılama gıderlen olarak davanın ılk açı- lış gıden 114 000 TL, posta pulu olarak 180 000 TL, ba- sın ılan masrafı 552 000 TL tel masrafı olarak 30 000 TL, bılırkışı masrafı olarak 2 202 000 TL olmak uzere toplam 3 078 000 TL davacı tarafından yapılan yargıla- ma gıdennın davalılar Şahabettın Erkan ıle Fehmı Taş- kın'dan müştereken ve muteselsılen tahsılı ıle davact ta- rafa venlmesıne, suçüstü ödeneğınden yapılan 8 500 TL'nın davahlardan Şahabettın Erkan ıle Fehmı Taş- kın'dan müştereken ve muteselsılen tahsılı ıle Hazıne'ye ırad kaydına, davalılarca vapılan gıderlenn kendı uhde- lennde bırakılmasma daır venlen karann davalı Fehmı Taşkın'a teblıgıne esas 7201 S Ynın müteakıp maddele- n gereğmce ılanen teblıgıne, ılanın yayımı tanhınden ıtı- baren 15 gün sonra karann kesınleşeceğının teblığ yen- ne kaım olmak üzere ılanen teblığ olunur 23 05 1997 Basın 26171 ILAN T.C. BARTIN 2. ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN EsasNo 1992 374 Mahkememızde davacılar Huseyın Nalcı, Gülsüm Tokluoğlu vs vekıllen Av Ilknur Aydın tarafından dava- lı Hazıne aleyhıne açılan tescıl davasının sonunda Dahılı davalı Bartın Demırcıler mahallesınden Meh- met kızı Menşure'nın tum aramalara rağmen bulunama- dığından mahkemece venlen "Bartın Demırcıler Mahal- Iesı25patta 71 ada, 12 parselde kayıtlı 126'1440hısse- ve sahıp Mehmet kızı Menşure hıssesının ıptalıyle dava- cılardan Ahmet oğlu Huseyın Nalcı adına kayıt ve tescı- lıne" daır karar HUMK nın ılgılı maddesı gereğınce teb- lığ yenne geçmek üzere ılanen duyurulur Basın 32955 BELGESELİN YENİADRESÎ JAMAİCA FİLİPİNLER BREZİLYA KOSTA RIKA NEXT 20 km AVUSTRALYA MAYALARIN İZİ TROPİKAL AVUSTRALYA Her gece belgesel kuşağında Kanal 6> "Türkiye Ekranı