Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
<• 27 NİSAN 1997 PAZAR CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
İsraiN kınama
kararı sevinç
yarattı
• ERİHA(AA)-Filistin
Özerk Yönerimi. BM'nin,
Kudüs'ûn doğu kesiminde
yeni Yahudi yerleşim
birimlerinin inşasının
derhal durdurulmasını
isteyen karannı
memnunlukJa karşıladi.
Filisrinlı görüsmeci Saib
Erakat. Filistin Devlet
Başkanı Yaser Arafat'ın ve
kabinenin. BM Genel
Kurulu'nun karannı büyük
bir karar olarak gördügünü
söyledi. Erakat, bu karann,
Israil'e, banş sürecine zarar
veren tek taraflı adımlara
sona erdirmesi gerektiği
mesajını vermiş olmasını
bekJediklerini kaydetti. Öte
yandan Mısır karan, Filistin
davası için önemli bir zafer
olarak niteledıklerini
söyledi.
Korfu
yakınlarında
çatışma
• ATİNA(AA)-
Yunanistan'ın Korfu Adası
yakınlannda. Arnavut
kaçakçılar ile kıyı koruma
görevlileri arasında çıkan
çatışmada bir kıyı koruma
görevlisinin öldügü
bildınldi. Kıyı koruma
yetkilileri, 6 kişiyi taşıyan
bir hız teknesinden, dün
geceyansı adanın
yakınlannda bulunan
de\Tİye botuna ateş
açıldığını bildirdiler. Açılan
ateş sonucu 22 yaşındaki
Marinos Zappatis'in
öldügü kaydedildi.
Rfipînlerde
yangın: 23 ölii
• VIAJVtLA(AA)-
Filipinlerin güneyindeki
Cotobato kentindeki bir
otelde dün sabaha karşı
çıkan yangında 23 kişinin
öldügü, 20 kişinin
yaralandığı bildirildi. Polis,
6 katlı Imperial Oteli'ndeki
yangının çıkış nedeninin
henüz belırlenemediğini ve
ölenlerin başkent Manilalı
oldugunu söyledi. Otelin
üçüncü katında çıktığı ve
daha sonra dördüncü ve
beşinci katlara sıçradığı
bildirilen yangından
kurtulmak için
pencerelerden atlayan
kişilerin de yaralandıklan
belirtildi.
Uygurlara idam
• PEKİN(AA)-Çın.
Sincan Uygur Özerk
Bölgesi'ndeki isyan
hareketinde rol oynadıklan
gerekçesiyle 3 kişiyi ölüm,
27 kişiyi de çeşitli hapis
cezalanna çarptırdı. BBC.
bölgedekı yerel bir
televizyonun haberine
dayanarak söz konusu 3
kişinin, Kazakistan sının
yakınlanndaki Yining
kentinde çıkan ısyan
sırasında kasıtlı adam
yaralama. kundakçılık ve
holiganizm suçlanndan
önceki gün halk önünde
yargılandıkJannı ve ölüm
cezasma çarptınldıkJannı
duyurdu.
Zaire'de son aylarda ortadan kaybolan mültecilerin sayısınm 150 bini bulduğu bildirildi
Kayıp mültecfleriıı dramıDtş Haberler Servisi - Zaire'de
kayıp olan sıgınmacılann sayısı-
nın 85 bin degil, yaklaşık 150 bin
kişi olduğu bildirildi.
Dünyanın ilgisi Kisangani ken-
tinin güneyindeki kamplardan ay-
nldıktan sonra kaybolan ve sayıla-
n 85 bini bulan sığınmacılara yö-
nelmişken yardım görevlileri 75
bin sığınmacının daha kayıp oldu-
gunu açıldadı. 50 bin Ruandalı sı-
ğınmacının kuzey Ekvator Bölge-
si'ndedoğuyadoğru ilerlediği, di-
ğer 25 bin kişinin de Angola sını-
nna doğru güneye gittiği tahmin
ediliyor. Yetkililer, bu sığınmacı-
lann çok daha kötü koşullarda ol-
dugunu söylediler.
Kabila-BM görûşmesı
Öte yandan, Kisangani "nin gü-
neyinde bulunan iki sığınmacı
kampını terk eden ve ormanda
kaybolan yaklaşık 85 bin Ruanda-
lı sığınmacıdan binlercesınin aç-
lıktan ve hastalıktan yaşarrunı yi-
tirmış olmasındanendişe ediliyor.
Isyancılann lideri Laurent Kabi-
la'nın sığınmacı krizini çözmek
üzere Kisangani 'ye gitmeye hazır-
landığı ve Birleşmiş Milletler gö-
revlileriyle görüşeceği belirtildi.
Birleşmiş Milletler Mülteciler
Yüksek Komıserliği (UNCHR)
sözcüsü Paul Stromberg, Kabi-
la'nın BM görevlileri ile yapaca-
ğı görüşmelerin kayıp sığınmacı-
lar sorununa çözüm bulmak açı-
sından önem taşıdığını söyledi.
Stromberg, sığınmacılann Ubun-
Çabşmalardan kaçan baba-oğul Hutu mülteciler, sığındıklan askeri karargâhtan kendilerini alacak BM göreviilerinj beküyoriar.
du Kasabası 'na yaklaştığmı haber
aldıklannı ancak nereden geldik-
leri ve sayılan konusunda bilgi sa-
hibi olmadıklannı söyledi. Kabi-
la, sığınmacılann önemli birbölü-
münün Ruandalı Hutu milisleri ol-
dugunu ve sığınmacı kimliğini
kullanarak suçlannı saklamayaca-
lıştıklannı söyledi.
Kızılhaç Orgütü Uluslararası
Komitesi görevlisi Boris Michel,
kayıp sığınmacılarla ilgili ola-
rak"Zaman geçiyorve kimseonlar
için bir şey yapmryor. Bu insanlar
uzun süredir yoldalar. Çok aç ve
brtkinler. Birçoğu yolda öklü" de-
di. Michel. bu sığınmacılann
önemli bir bölümünün isyancı Tut-
si gerillalan tarafindan ele geçiri-
len ilk bölge olan güney Kivu'da-
ki Bukavu'dan yola çıktıkJannı
söyledi. Michel, yardım ekipleri-
nin sığınmacılan yerini tespit et-
mesi durumunda bile, insani yar-
dımı ulaşmasınm haftalaralacağı-
nı sövledi. UNICEF'ın Zaire tem-
silci İbrahim Cabbar, bu bölgele-
re ulaşmanın zor oldufunu belırt-
ti. Bu arada, BM yardım görevli-
lerinin Kisangani'nin güneyinde-
ki bölgede aramalar yapmak üze-
re yeni uçuşlar gerçekleşrireceği
belirtildi.
Öte yandan BM Genel Sekrete-
ri Kofi Annan, önceki gün yaptığı
konuşmada, isyancılan sığınma-
cılara yönelık imha pohtikası yü-
rütmekle suçladı. Diğer yandan
Mobutu iktidan, Angola'yı baş-
kent Kinşasa'nm batısındaki top-
raklan işgal etmekle suçladı.
Zaire devlet radyosu tarafindan
verilen haberde, hafta başında bir
köyün 1400 silahh Angola askeri
tarafindan istila edildiğini duyu-
rurken Zaire ordusu tarafindan 80
kadaraskerin isyancılar tarafindan
idam edildiği ileri sürüldü.
Peru lideri operasyonu savundu
Fujimori:
Yargısız infaz
iddiası yalan
Dıs Haberler Servisi -
Peru Devlet Başkanı Al-
berto Fujimori. Japonya
Büyükelçiliği konutuna
düzenlenen baskın sırasın-
da askerlerin Tupac Ama-
ru Devrimci Hareketi
(MRTA) gerillalanna yar-
gısız infaz uyguladıklan
yönündeki ifadeleri yalan-
ladı.
CNN televizyonuna
verdiği demeçte Fujimori
"İnsan haklannın çiğnen-
diğiya da yargısız infaz ya-
pıldığı savİan doğru değir
dedi. Komandolara "1\rt-
sakabnayın" emri verildi-
ğini de yalanlayan Fujimo-
ri. komandolara yalmzca
"Rebineieri kurtann" em-
ri verildiğini belirtti.
Daha önce bir gerilla-
nm ellerini kaldırarak tes-
lim olmasına karşın asker-
ler tarafindan öldürüldü-
ğünü söyleyen Peru Tanm
Bakanı Rodotfo Munante,
dün ifadesinı değıştırerek
"Kimseteslimotanadı" de-
di. Peru'dakı ınsan haklan
örgütleri ise öldürülen ge-
rillalann ailelerine göste-
rilmeden gizlice gömül-
mesinin, hükümetin yargı-
sız infaz kanıtlannı orta-
dan kaldırmak istediğinin
göstergesi oldugunu be-
lirttiler. Uluslararası Kızıl-
haç Komitesi de yargısız
infaz savlannın kendileri-
ni kaygılandırdığını ve ko-
nunun araştınlacağını bil-
dirdi. Uruguay'daki solcu
Tupamaros örgütü. Fuji-.
mori'yı kınayarak Peru
Devlet Başkanf nın savaşı
seçtiğini belirtti. Urugu-
ay'ın başkenti Montevi-
deo'da yüzlerce üniversite
öğrencisi Peru Büyükelçi-
liği önünde gösteri yapa-
rak Lima yönetiminin
"katiianunı" kınadı.
Öte yandan Fujimori,
rehine bunahmının çözü-
müne ilışkin Japonya ile
Peru arasında görüş ayn-
lıklan oldugunu kabul
ederek "Japon halkı bir 60
gün daha bekk'vebilir mi>-
di? Güç kullanmaktan
başka seçenek yoktu" de-
di. Adını açıklamayan bir
Japon diplomat, Peru'nun
resmi olarak Japon topra-
ğı sayılan büyükelçilik ko-
nutuna Japonya'nın iznı
olmadan baskın yaparak
uluslararası bukuğu çiğne-
diğini söyledi. Operasyon
başanlı olduğu için konu-
nun üzerine gitmeyecekle-
rini belirten diplomat "Ya-
salan ilk çiğneyen geriBa-
lar oldu" dedi.
^ THE INDEPENDENT gazetesine göre Fransız Solu ideolojisini yitirdi
Fransa'da solım arayışıDış Haberter Servisi - Ge-
nel seçım heyecanı yaşayan
Fransa ve Jngiltere'de ikti-
dardaki merkez sağ partile-
rin yanı sıra muhalefetteki
sol partiler de tartışma ko-
nusu oluyor. Her iki ülkede
de seçimler aşağı yukan ay-
nı günlere denk geliyor. In-
giltere'de yayımlanan The
independentgazetesi, bu du-
rumun Ingiliz lşçi Partisi li-
deri TonyBtair için pek öne-
mi olmasa da Fransız Sos-
yalist Partisi lideri Lionel
Jospin için sıkıntı verici.bir
durum oldugunu yazıyor.
Gazeteye göre Fransız
Sosyalist lider Jospin aylar-
dır pek de adil olmayan bir
biçimde Tony Blair ile kar-
şılaştınlıyor. Eski merkez
sağ hükümeti basbakanla-
nndan Edouard Balladur.
"tngiliz lşçi Partisi kültürel
devrün gerçekleştirdi ama
LJonei Jospin
Fransız Sosyalistkr bunu va-
panıadı. Jospin hâlâ 80'li >il-
larda başanscdıkla sonuçla-
nan modası geçmiş devlet
müdahalesi kavranundan
söz edjyor" diyor.
Bu yorumdadoğruluk pa-
yı var. Jospin, Mitterrand
sonrası dönemde, Fransız
Sosyalistlerine yeni ufuklar
açamadı, yeni bir misyon
yükleyemedi.
tngiltere'de ise sağa kayan
Tony Blair'in hedefı. sendi-
kalann ve özel çıkarlann de-
netimindeki devletçi ve re-
fah toplumcu lşçi Partisi
imajını tarihe gömmek. Oy-
sa Fransız Sosyalistleri
skandallar ve Mitterrand'ın
U dönüşlerinin ardından gö-
rünürde bir ideolojileri ve
hedefleri olmadan ortaya
çıktılar. Siyasal koşullar on-
lan zaten merkeze yaklaştır-
mıştı. Jospin, partinin tekrar
sola mı kayması yoksa mer-
kezde mi kalmasına karar
veremiyor ve her iki yolu da
deniyor. Jospin'in yaşadığı
en büyük ikilemlerden bin
de Avrupa Para Birliği
(EMU). Jospin EMU'yu
onayladığnı söylüyor. Ama
diğer yandan, EMU'yakatı-
lım kamu harcamalannda
daha fazla kısıntı yapıhnası-
nı gerektirirse onaylamaya-
cağını belirtiyor. Ingiltere'de
EMU'yu desteklemek vata-
na ihanet sayılırken Fran-
sa'da EMU'ya karşı çıkmak
ülkenin uzun dönemdeki
ekonomik geleceğinı tehli-
keye atmak olarak görülü-
yor.
Sağlam birideolojileri ol-
mayan Jospin ve arkadaşla-
n saldın karan aldılar. Se-
çimleri, ülkenin en sevilme-
yen politikacılanndan biri
olan Başbakan Juppe'nin ki-
şiliğine yönelik bir referan-
dum haline getirmeyi tasar-
lıyorlar. Bir yandan da mer-
kez sağ partilerin bulaştığı
mali skandallan gündeme
getiriyorlar. Oysa Mitter-
rand döneminde sosyalistle-
rin ve müttefıklerinin kanş-
tığı mali skandallar halkın
belleğinden silinmedi.
Seçim karan sosyalistleri
lojistik ve ideolojik kanşık-
lık içindeyken yakaladı.
Yunan halkı diyalogdanyana
MURATtLEM
ATİNA - Türkiye ile Yunanistan ara-
sında son günlerde AB ve ABD çe\Te-
lerinden gelen baskılar sonucu diyalog
konusunda olumlu gelişmeler yaşanır-
ken Yunan halkının büyük çoğunluğu-
nun Türkiye ile diyalog istediği ortaya
çıktı.
Bugüne kadar bu konuda yapılan ka-
muoyu araşrırmalannda yüzde elli beşi
geçmeyen dostluk yanlılan ilk kez yüz-
de altmışı geçtiler. Yunanistan"da ya-
yımlanan sol eğilimli Elefterotipia ga-
zetesinin Hetro Analis adlı şirkete yap-
tırdığı araştırmada özellikle gençler,
işadamlan ve yüksek öğrenim görmüş
kesimlerin büyük bölümünün Türkiye
ile diyalogdan yana olduklannı söyle-
diler. Kamuoyu araştırmasında halkın
% 62.2'si Türkiye ile diyaloğa evet der-
ken % 33.3 'ü diyaloğa hayır, geri kalan-
lan yorum yapmadılarya da konu ile il-
gilenmediklerini söylediler. Araştırma
sonuçlanna göre Yunanistan iktidar
partisi PASOK'lu taraftarlann % 60.5'i
Türkiye ile diyaloğa evet derken ana-
muhalefet Yeni Demokrasi Partisi 'nde
diyaloğa evet diyenlerin sayılan %
68.6'ya ulaştı.
Öte yandan, hükümet sözcüsü Dünit-
ris Reppas'tan sonra Yunanistan Başba-
kanı KostasSimitis' de bir açıklama ya-
parak protestocu 32 milletvekilinin gi-
rişimlerinı kabul etmediğinı açıkladı.
"Diyalog konusunda hjçbirzamanazm-
hğm esiri oüna>p
acagi2" diyen Kostas Si-
mıtis. her konuda olduğu gibı bu konu-
da da kararlılıgını ortaya koydu.
POLİTtKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Yumuşama Zorlanıyor
Çok değil iki hafta önce Türkiye ile Yunanistan ara-
sında bahar havasından söz ediyor, Atina'nın Anka-
ra'ya peş peşe yaptığı dostluk jestlerini sıralıyorduk.
Dışişleri Bakanı Theodoros Pangalos, Avrupa
Hıristiyan Demokrat Partilere karşı Türkiye'yi savun-
muş, Yunanistan BAB'da (Batı Avnıpa Birliği), Türki-
ye aleyhindeki vetosunu kaldırmış, Gümrük Birliği
(GB) anlaşmasının Türk tanm ürünlerini de içermesi-
ni kabul edeceğini bildirmişti.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Onur Öymen ile Yu-
nanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Yorgo Papand-
reu arasında Malta'da yapılan görüşmede mutaba-
kat metni hazırlanarak Hollanda Dışişleri Bakanı
Hans van Mierloya sunulmuştu. Metinde bir Uz-
manlar Komitesi'nın ya da "Akil adamlar"m iki lüke
arasındaki anlaşmazlıklan ele alarak çözüm konu-
sunda tavsiyelerini bildirmeleri öngörülüyordu.
•••
Ne var ki bu olumlu tablo son günlerde bir dizi
olumsuz gelişme ile bozulma eğilimine girmeye baş-
ladı.
Bu gelişmeler şöyle sıralanabilir:
• Başbakan Kostas Simitis'in PASOK Parti-
si'nden 32 milletvekili 20 nisanda Simitis'e bir mek-
tup yazarak Türkiye ile diyalog ve yumuşama süre-
cine karşı çıktı.
• PASOK içindeki bu çatlak sesin yankılan sürer-
ken bu kez Yunanistan Cumhurbaşkanı Kostis Ste-
fanapulos Avrupa Konseyı Parlamenterler Mecli-
si'nde (AKPM) yaptığı konuşmada, Türkiye'yi sert bi-
çimde suçlayarak Ankara'nın 1983 tarihli Deniz Hu-
kuku'nu kabul etmemesi yüzünden Ege'de greginlik
çıktığını, Türkiye'nin Lozan Anlaşması'nı ihlal ettiği-
ni, Kıbns'ta ise çözümü engellediğini ileri sürdü.
• Bu arada Oymen ile Papandreu arasında Mal-
ta'da mırtabık kalınan belge de ansızın tartışma ko-
nusu oldu Pangalos yaptığı açıklamalarta mutaba-
kat belgesine yeni koşullar getirdi.
• Son olarak Avrupa Birliği (AB) konusunda iki ül-
ke arasında tartışma çıktı. Türkiye ile AB arasında 29
nisanda Lüksemburg'da yapılacak Ortaklık Konseyi
toplantısı öncesinde AB dönem başkanı Hollanda
tarafından hazırlanan Ortak Tutum metni henüz ke-
sinleşmeden ve taslak konusunda görüşmeler de-
vam ederken Pangalos tarafindan basına sızdınldı.
•••
Metinde Türkiye açısından hem olumlu hem de
olumsuz yanlar var. Pangalos'un taslak üzerinde gö-
rüşmeler tamamlanmadan haberi basına sızdırması,
Türkiye'yi bir oldu bittiye getirerek metinle bağlama
amacını ortaya koyduğundan, Ankara tarafından
haklı olarak tepki ile karşılandı.
Salı günü Lüksemburg'daki Türkiye-AB Ortaklık
Konseyi toplantısında görüşülmesi öngörüleh tas-
lakta Türkiye açısından olumlu bölüm, Türkiye'nin
AB'ye tam üyelik için ehil bir ülke oldugunu ve diğer
aday ülkelerle aynı objektrf standartlara göre mu-
amele göreceğini belirten maddedir.
Ancak metnin diğer bazı maddelerinde Türkiye ile
AB arasındaki ilişkilerin geleceği Ege ile Kıbnstaki
Türk-Yunan anlaşmazlıklanna vegüneydoğu sorunu-
na bağlanıyor.
Türkiye'nin kabul etmesi çok zor olan bir madde-
de ise, Ankara'nın Yunanistan'a karşı kuvvet kullan-
ma tendidinden vazgeçmesi isteniyor.
Türkiye bilindiği gibi, Yunanistan'ın Ege'de kara-
sulannı 12 mile çıkarmasını savaş nedeni (casus bel-
li) olarak görüyor.
Ankara, Atina 12 milden vazgeçtiği takdirde, kuv-
vet kullanmaktan vazgeçebileceğini belirtiyor. Ancak
Yunanistan, Ege'de karasulannı 12 mile çıkarmaya-
cağına ilişkin bir taahhütte bulunmayı kabul etmiyor
ve 1983 tarihli Uluslararası Deniz Hukuku Anlaşma-
sı'nın kendisine bu hakkı verdiğini rfade ediyor. Tür-
kiye ise, Deniz Hukuku Anlaşması'nı imzalamadığını
ve Ege denizini bir Yunan gölüne çevirecek olan 12
mil uygulamasını kesinlikle kabul etmeyeceğini bil-
diriyor.
Ortaklık Konseyi'nin salı günü yapacağı toplantı-
da, Pangalos'un oldu bitti yapma girişimine karşın
çetin pazariıklann yapılacağı anlaşılıyor.
•••
öte yandan Kıbns'ta da yumuşama umutlanna
gölge düşmüş ve Rumlar\n bugün Karpaz bölgesi-
ne gelerek Apostolos Andreus, manastınna yapma-
lan öngörulen ziyaret ıptal edilmiştir.
Ancak bu tabloya bakıp "Yunanıstan'a güvenil-
mez" diyerek aşın karamsariığa kapılmak yanlış olur.
Banşı kurabilmek için sabıriı, serinkanlı ve kararlı
olmak gerektiği unutulmamalıdır.
Humeyni iktidan, İsraiPi, şah rejimi gibi bölgede statükonun birjandarması gibi gördü
Israil^e karşı Iraırm kozıı cliıı birliğî
Arap yanmadasında Umman, hem çev-
re ülkelerinden hem de Iran'la ilişkileri açı-
sından bir hayli farklı bir ülkedir. Genç
şeyhliklere hiç benzemeyen ve tarihten ge-
len bir kişılifi ve güçlü bir ulus duygusu
vardır. Şah döneminde Hürmüz liman ken-
tini birlikte koruyorlardı. Um-
man'ın "Marksist" diye bilinen Güney Ye-
men'e komşu Dofar eyaletindeki devrim-
ci sılahlı eylemi şahla birleşerek bastıımış-
tı. Mesira Adası'nda, lngiliz denetimine
verdiği askeri üsten Amerika'yı da yarar-
Jandırmayı kabul etmiş; şah yönetimine da-
ha da yakınlaşmıştı. Ancak daha sonraki
yıllarda Irak'm körfezde etkisini arttırmak
istediğini sezen Umman, Iran-Irak sava-
şında, Kuveyt ve Suudi Arabistan'dan fark-
lı olarak Irak'a yardım için paçalan sıva-
madı. Bu tavır, Islamcı Iran'ı Umman'a
daha da yaklaştıımış, çogunluğu "tbad0ı"
Müslüman olan Umman'da yüzde 10 ora-
nında Şii bulunuşu ilişkileri bozmamıştır.
Öte yandan, Umman'm kendi topraklann-
da yabancı varlığmı her çıkarma girişimi
yanında Iran'm desteğini bulacaktır.
Jran'ın Afganistan'la ilişkileri. hele ora-
da Sünni Islamcılar iktidarda oldukça.
önem taşımayı sürdürecek. İki ülkenin ta-
rihleri iç içe olmuş, Pers imparatorlukJan-
nın geniş sınırlan sık sık bugünkü Afgarüs-
tan toprakJannı içine almış. Afganlılar da
Durrani yönetiminde Iran'a taşmışlardı.
Bu temaslar iki topluluğun uygarlığını et-
kilemiş, Afganistan'da konuşulan iki dili;
Peştu ve Dari dillerini Farsçaya yaklaştır-
mıştı. Gene dil yönünden hem Afganlıla-
ra, hem Farsi topluluğa yakın olan Baluçi-
ler. her iki ülkeyi ve aynca Pakistan'ı ilgi-
lendiriyor. Afganistan'da Özbelder gibi
Türki ve Sünni halklann yanı başında. Ha-
zaralargibi Türki, fakat Şii gruplar da var-
dır. Iran bu türlü nedenlerden. özellikle iç
savaştan örürü Afganistan'la yakın ilgisini
sürdürüyor.
Lübnan
Iran'ın Lübnan'daki Şiilerle ilgisi, Isra-
il'e karşı tavn ve Irak'a rakip Suriye'de bir
müttefik bulmasıyla birleşmiştir. Öte yan-
dan, Lübnan Şiileri'ne ilginin, Iranlı din
adamı imam Musa el-Sadr'ın 1960'larda
bu ülkeye giderek baskı altındaki Şii top-
luluğuna destek olma amacıyla "EmeP ör-
gütünü kurmasıyla başladığı anımsanabi-
lir. Ancak o yıllarda, Iran şahının dinci mu-
haliflerini güçlendireceği gerekçesiyle
Lübnan'daki Şiilerden yararlanmadığını
belirtmeliyim. Aynca şah için Israil, Ame-
rika'nm bölgedeki büyük müttefikiydi. Şa-
hın işkence agı SAVAK'ı geliştirmiş olan
Israil, petrolünün çoğunu iranVJan alıyor,
bu ülkeye silah satıyordu.
Humeyni iktidan, lsrail'i, şah rejimi gi-
bi bölgede statükonun birjandarması gibi
gördü. lran'ın kendi Yahudi azınlığına ta-
rih boyunca genelde iyi davranmış olma-
sına karşın lslamcı yönetim, Filistin dava-
smı destekliyordu. İsrail'in Lübnan'a sal-
dınsını firsat bilerek Devrim Muhafızla-
n'nı Hizbullah grubuna destek olmak üze-
re Lübnan'a yolladı. Lübnan Şiileri bir
yanda bıraz daha ılımlı Emel ve aşın Hiz-
bullah gruplanna bölündülerse de genelde
hiçbiri Israil'le anlaşma yanlısı değildir.
Bu eğilimleri tran'ınkine uyuyor. Ne var ki
tran, militan bir lsrail karşıtlığnıı zaman za-
man terk edebileceğini de göstermiş.
Irak'la savaş yıllannda lsrail yedek parça-
lanru kabul etmişti.
lran'ın, Lübnan'ın kaderine sınırlı mü-
dahalesini Suriye bir lütuf gibi karşıladı.
Irak'm Iran'a 1980'deki saldınsı, Suri-
ye'nin gözünde yanlış bir hesaptı. Baas
Partisi'nin başka bir kanadının iktidarda
olduğu Şam da tran gibi Bağdat yönetimi-
ne karşıydı. Şam'da 1970'den bu yana ik-
tidarda olan Alevi azınlık, Şii Iran'la uyum
içinde kaldıkça, bir çeşit yalnızlıktan da
kurtulacaktı. Ancak Iran, Alevilikle Şiili-
ğin yakınhğına ilişkin herhangi bir resmi
açıklama yapmarriıştır.
Sürecek
HANGİ ÜLKEDE, NASIL DARBE YAPILIR? AMERİKALI
BAŞKAN OANIŞMANINOAN, AYRINTILITARİFLERLE
KAN GÖLÜNE DÖNEN CEZAYİR'DE SİYASAL İSLAM
VE DEMOKRASf İLİŞKİSİ
1 MAYIS'IN GÜNDEMİNDE NELER VAR?
İLK KEZ NOKTA'DA YAYINLANAN BELGELERİYLE
RUSYA'NIN ERMENİSTAN'A SİLAH SEVKİYATI
PERU'DAKI OPERASYONUN PERDE ARKASI
NETANYAHU'NUN YOLSUZLUKLARI İSRAİL'I SARSIYOR
DAKTİLODAN BİLGİSAYARA YAZININ ENSTRÜMANLARI
ORKESTRA ŞEFİ SERDAR YALÇIN'LA MÜZİK,
EDEBİYAT VE HAYAT ÜZERİNE
• TAŞ DEVRINOEN GUNÜMUZE TAŞLARIN SIHRI
• GENÇ KADINLAR KADINCA İÇİN YAZIYOR
• KIBRIS'TA ÖZELLEŞTIRME TAM GAZ
• YUNANİSTAN İNAOİNOAN VAZGEÇTİ:
BAB'DA KOMŞU ENGELI KALKTI
• HALK BANKASİ NA YABANCIDAN OZEL ILGİ
• CRROE GENÇLIK FESTIVALİ BAŞLIVOR
• MUSA KART İN ÇIZGİLERI
Nolıta Derglıî, internet Web Adresizhttp: HWK.med>aie\t.conınokta
Hckta Oergjsi. E-Mail Adresi: nofc<a<Şmed'>air\i.cı>ıtı