Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 NİSAN 1997 ÇARŞAMBA EKONOMI TEAftan elektrlk yatınmı • BATVIAN (Cumhariyet) - TEAŞ Genel Müdürü Arif Demirkıran, Doğu ve Güneydoğu"daki illeri karanlıktan kurtarmak için triljonluk yatınmlara girdiklerini belirterek. "Bölgenin elektrik sorununu kökten çözümleyeceğiz" dedi. Kurban Bayramı tatilini geçirmek üzere Batman'a gelen TEAŞ Genel Müdürü Arif Demirkıran yaptığı açıklamada. Bölge Grup Müdürlüğü'nün Batman'da kurulmasmı kararlaştırdıklannı söyledi. Türkbank şirket satın aldı • ANKARA (ANKA) - Türk Ticaret Bankası, makina sanayi alanında faaileyet gösteren bir şirketin hisselerinin yüzde 80'ini satın aldı. Sermayesi 100 milyon lira olan şirketin ortaklanndan Titaş Makine Sanayi, elindeki hisselerin nominal 60 milyon liralık bölümünü, ortaklardan Kültür Yayın Limited Şirketi de 20 milyon liralık kısmını Türkbank'a sattı. Kurbanlık koyun saUlamadı • GAZİANTEP (AA) - Güneydoğu Anadolu illennden bu yılın ocak- mart döneminde yapılan koyun ihracatı, geçen yılın aynı dönemıne göre yüzde 6l.6'lık düşüş göstererek 6.5 milyon dolar düzeyınde gerçekleştı. Geçen yılın aynı döneminde, 16.9 milyon dolarhk koyun ihraç edilmişti. Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri'nden alınan bilgiye göre, koyun ihracatı ağırhklı olarak Suudi Arabistan ve Lübnan'a yapıldı. Ergani Çimento işçileri kızgm • DİYARBAKIR (Cumhuriyet) - Uzanlar tarafından satın alınan Ergani Çimento Fabrikası'nda işçiler, kendilerini Uzanlar'la karşı karşıya bıraktıktan sonra kaçtıklannı öne sürdüklen Güneydoğu Sanayici ve tşadamlan Derneği'nin (GÜNSlAD) yöneticilenne ateş püskürüyor. Çimento işçileri, ihale öncesi fabrikanın yerli işadamlan tarafından satın alınabilmesi için GÜNSÎAD'ı desteklediklerini ancak fabrikanın Uzanlar'ın eline geçmesinden sonra GÜNSİAD yöneticilennin işçileri yalnız bırakarak kaçtıklannı belirtiyorlar. İşçiler, Uzanlar'ın GÜNSİAD'a destek veren işçilerin iş akitlerini feshettiklerini öne sürüyorlar. Zeytinyağıımz tanınmıyor • İZMİR(AA)-Ege îhracatçılar Birliği Zeyiinyağı Birliği Başkanı Halis Komili, Türk zeytinyağının dünyaya yeterince tanıtılamadığını belirterek. "Dünya, ülkemizı uyuşturucu ve terörle tanıyor. Bunu artık silmeliyiz" dedi. Komili, dünyada zeytınyağı denildiğinde akla ilk gelen ülkelerin Ispanya, Italya ve Yunanistan olduğuna işaret ederek, başta devlet olmak üzere ihracatçılann da "Türkiye zeytinyağı üreticisidir" imajının oluşturulması için çaba göstermesi gerektiğini belirtti. Zarar ettiği için kapatılan Mazıdağı Fosfat İşletmesi, Refah yandaşlannı işe yerleştirmek amacıyla yeniden açılıyor Etibank Refah'ın 4ş kapısı'• Etibank Madencilik Genel Müdürlüğü'ne getirilen M. Hilmi Güler, 1990-1993 yıllan arasmda 1.5 trilyon lira zarar eden Mardin Mazıdağı Fosfat İşletmesi'nin yeniden açılması için çalışmalara başladı. YUSUF ÖZKAN ANKARA - Ordudan atılan şeriatçı subay- lan kamuda işe almasıyla gündeme gelen RP'li Devlet Bakanı Teoman Rıza Güneri'ye bağlı Etibank Madencilik yönetiminın, bu kez de yan- daşlannı işe yerleştirmek amacıyla trilypnlarca lira zarar ettiği için kapatılan Mazıdağı Fosfat tşletmesi'ni yeniden açma çalışmalanna başla- dığı öğrenildi. Mazıdağı işletmesinın açılmasında, RP'li Devlet Bakanı Fehim Adak'ın etkili olduğu kaydedildi. REFAHYOL hükümetinın ışbaşına gelmesin- den sonra Etibank Madencılık'te başlayan RP Bürokraside RP kadrolaşması sürüyor ANKARA (ANKA) - Refah Partisi'nin bürokraside kadrolaş- ması tüm hızıyla sürüyor. RP'li Devlet Bakanı Ahmet Derair- can'a bağlı Çay-Kur'un üst yöne- timi tümüyle değiştirildi. Çay Işletmeleri Genel Müdü- rü ve Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Ovalı ile genel müdür yar- dımcılan Yetiş.Sanabmetoğlu ve Muharrem Oksüz görevinden alındı. Çay-Kur Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanlığı'na Halil Kalaycı alanırken Karade- niz Teknik Üniversitesi Rize Mes- lek Yüksekokuju'nda öğretim gö- revlisi Cemal Öztürk ve Trabzon Çamlı Çay Işletmeleri Müdürü ts- mail Hacıhasanoğlu, genel mü- dür yardımcıhğı ve yönetim kuru- lu üyeliklerine, araştırma enstitü- sü biyokimya kısım müdürü Ce- ül Kayıkçı da genel müdüryardım- cılığına getırildi. Süleyman Yeğenler'in Başba- kanhk Müşavirliği'ne atanması- na ilışkin karar da Resmi Gazete'de yayımlandı. Diğer atama kararla- nyla da gümrük müfettişleri Şa- hap Yılmaz. Mehmet Yıldınm, Cemil Emre. Özden tşsever ve Abdarrahman Hakkı Toker gümrük müfetişliği görevlerine atandılar. llköğretim Genel Müdür Yar- dımcısı Kemal Zengin, bu göre- vinden alındı. Bu göreve Yaygın Eğitim Enstitüsü öğretmeni Arif Atay atandı. Kırşehir Milli Eğitim Müdür Yardımcısı Aydın Yiği- tel'in Isparta Milli Eğitim Müdür- lüğü'ne atanmagına ilişkin karar İp- taledıldı. Bu arada, Sanayi ve Ticaret Ba- kanı Yahm Erez'in MKEK ve ba- kaniığa bağlı diğer kamu şirketle- rinde başlattığı operasyon sürü- yor. MKEK Yönetim Kurulu Baş- kanlığı 'na Tuğgeneral Cemal Ata- göz atandı. Pirinç Sanayi ve Tica- ret AŞ Genel Müdür ve Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Gökçe- dağ da bu görevinden ahnırken yerine Murat Ydmazer getirildi. Baki Kutbay ise SEKA Yönetim Kurulu üyeliğine atandı. kadrolaşması ve "şeriatçı faaliyetlere katıl- dıklarT gerekçesiyle Yüksek Asken Şûra (YAŞ) karan ile ordudan atılan subaylann işe alınma- sının ardmdan, kadrolaşma için yeni ış alanla- nnın açılması da gündeme geldi. Cumhuriyet'm, Etibank'a yakın kaynaklar- dan aldığı bilgiye göre, RP tarafından Etibank Madencilik Genel Müdürlüğü'ne getirilen M. Hilmi Güler, 1990-1993 yıllan arasında 1.5 tnlyon lira zarar eden Mardin Mazıdağı Fosfat lşletmesi'nın yeniden açılması için çalışmala- ra başladı. Kaynaklar, Mazıdağı işletmesinin yeniden açıl- ması konusunda Mardinli olan Devlet Bakanı Fehim Adak'm etkili olduğunu söylediler. Kay- naklar, Adak'ın Etibank'm sermaye arttınmı ile ilgili Yüksek Planlama Kurulu (YPK) kara- nnı uzun süre imzalamadığını ve imza karşılı- ğmda Mazıdağı işletmesinın aşılması koşulunu öne sürdüğünü kaydettiler. Adak'ın ısrarlı tavn üzerine, Genel Müdür Gü- ler'in yakın çevresine, "Bakan Bey son dere- ce ısrarlu ne yapabilirim?" dedıği öğrenildi. Uzmanlar. Mazıdağı Fosfat Işletmesi'nin yeni- den açılmasının. Etibank'a zarar verecegini vur- gulayarak yapüacak işleme karşı çıktılar. Uzman- lar şöyle konuştular: "Sırf siyasal amaçlarla Etibank'a zarar verecegini bile bile, RP'li kişilerin işe alınma- sı ve birilerinin bu sayede, o bölgede politi- kayapması için, RP'nin Mardin politikası için adım atüıyor." RP tarafından görevden alınan eski Etibank Madencilik Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü tsmail Hakkı Arslan, Mazıdağı Fos- fat Işletmesı'nin kapatılmasını kararlaştırmış- tı. Arslan, Mazıdağı tesıslerinin gübre komplek- si haline getirilmesini, böyle bir yahnmm böl- gede ekonomik canhlığı sağlayacağını söyledi. Belediyelerin geçen yılm çevre temizlik vergisi hasılatı 3 trilyon lirayı aştı Halkııı parası 'çöpe' gidiyor FtLİZ GÜMÜŞ Geçen yıl yaklaşık 3 tnlyon 54 mılyar lira çev- re temizlik vergisi toplayan Istanbul Büyükşehir Belediyesf ne bağlı ilçe belediyeleri. bu yıl çöp- ten en az 4.5 trilyon lira kazanmayı hedeflıyor. Belediyeler, geçen yıldan kalan vergı borçlannın yüzde 70'ini, bu yıl gelen yüzde 36'lık zamla birlikte tahsil ederek çöp kazançlannı arttırdılar. Halk arasında "çöp vergisi" olarak adlandı- nlan ve uygulanmasına üç yıl önce geçilmesine karşın vatandasjann yetennce bılgi sahibı olma- ması nedeniyle zor toplanan "çevre temizlik vergisi r 'ne ödeme katılımı arttı. Emlak sicil nu- marasına göre karşılaştırmalı bir sistemle vergi tarifı yapan ilçe belediyeleri, geçen yıla göre bu yıl için yüzde 36.4 oranında arttınm ile konut- larda 912 bin, işyerlerinde ise 3 milyon 748 bın liradan başlayan miktarda vergi topluyor. İlçe be- lediyeleri, büyüklük ve fonksıyonlanna göre ba- zı işyerlerinden milyarlara varan miktarlarda ver- gi tahsil ediyor. Yüzde 10'u Çevre Bakanlığfnm "Çevre Kir- liliği Önleme Fonu"na aynlan. yüzde 20'si ise Istanbul Büyükşehir Belediyesi'ne ödenmesi ge- reken vergiyi alamamaktan şıkâyet eden tstanbul Büyükşehir Belediyesi Gelirler Müdürlügü yet- kilileri. geçen yıl 610 mılyar 746 milyon lira al- malan gereken vergi paylarının yalnızca 1 mıl- yar 548 milyon lirasını tahsil edebildiklerini be- lirtiyorlar. Buna göre, geçen yıl ilçe belediyeleri yakla- şık 3 trilyon 53 milyar 730 milyon lira gelir elde etti. Yüzde 36 artışla birlikte bu rakamın en az 4.5 trilyon lirayı bulması bekleniyor. Büyükşe- İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı ilçe belediyeleri bu yıl çöp vergisinden 4.5 trilyon lira gelir bekliyor. hir belediyesi yetkilileri, ilçe beledıyelennce ken- dilerine ödenmeyen yüzde 20'lik payın, ilçe be- Içdiyelerj adıha borc, kaydedildiğini ifade edi- yorlar. Kadıköy Belediyesi"nce. çevre temizlik ver- gisinden 251 milyon 441 bin lira toplandığı be- lirtilirken beklenen hedefe ulaşılamadığı ifade edıliyor. Geçen yıl 119 milyar 500 milyon lira çev- re temizlik vergısı toplayan Beşiktaş Belediye- sı'nin ise bu yıl, verginin ılk taksidi ödenen ocak a>inda yaklaşık 130 milyar lira vergı topladığı kay- dediliyor. Beşiktaş Belediyesi yetkilileri, böyle*- ce ilçede vergi mükelleflerinin yaklaşık yüzde 80'ine ulaştıklannı vurguluyorlar. Şişli Beledi- yesi'nin de geçen yıl 160 milyar lira topladığı ver- ginin, bu yıl yılın ilk taksidinde 250 milyar lira- yayaklaştığı ve mükelleflerin yüzde 70'ine ulaş- tığı kaydediliyor. MERKEZ BANKASI KURLAR1...:•• J Satılan KTPler işsiz ordusu üretiyor ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Özelleştirme programının çok yavas ışlediği 1995 yılı ve 1996'nın ilk 7 ayûk bölümünde satılan KÎT'ler- den çıkanlan işçi sayısı 13 binı aş- tı. Satılan KlT'lerde. 1995 yılında 7 bin 200,1996 yılının ilk 7 aylık bö- lümünde de 5 bin 873 işçinin işine son verildi. Özelleştirme Yasası'nın özelleş- tınne sonucunda işten çıkanlanlara ış kaybı tazmınatı ödenmesine ıliş- kin madde çerçevesınde. Iş ve İşçi Bulma Kunımu tarafından hazırla- nan Hstelere göre. hemen hemen hıç özelleştirme yapılmayan 1996 yılı- nın ilk 7 aylık bölümünde, 1995'te satılan KlT'lerden yaklaşık 5 bin 873 çalışamn işine son venldi. Verilere göre, geçen yılın yalnız- ca ılk 7 aylık bölümünde, KÜ- MAŞ'tan 11, Karabük Demir-Çelik Fabrikası'ndan 30, Et ve Balık Ku- rumu'nun satılan kombinalanndan 47. Adıyaman Et Işletmesi'nden 47, Süt Endüstrisi Kurumu'ndan 615, Yem Sanayii'nin satılan fabrikalann- dan 72, TESTAŞ'tan da 4 işçinin işi- ne son verildi. Aynı dönem itibanyla işine son venlenlerin sayısı, birçok işletmesi satılan TURBAN'da 243 'e, ORÜS'te 1054'e. HAVAŞ'ta 743'e, Sümer Holding'de 3 bin 7'ye ulaştı. Özelleştirme programının çok kü- çük bir bölümünü oluşturan bu KÎT'lerin satışının ardından 1995 yılında da 7 bin 200 işçi işten çıka- nlmıştı. 1.5 yılda özelleştirme sonu- cunda işsiz kalanlann sayısı 13 bin 74'e ulaşırken, yetkililer, bu tablo- lara, geçen yılın son 5 aylık dönemin- deki verilerin dahil olmadığına dik- kat çektiler. BM'den Güneydoğu'ya 120 milyon dolar ANKARA (AA) - Birleşmiş MilletleT Türkiye Temsilcisi Poul Van Hanswijck de Jonge. BM olarak. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun kalkındınhnası için, 3-4 yıl içinde toplam 120 milyon dolar (16.2 trilyon lira) yardımda bulunacaklannı söyledi. De Jonge, gelecek 3-4 yıl içinde harcamayı planladıklan 120 milyon dolarlık mali yardımın yanı sıra Doğu ve Gûneydoğu'daki projelere teknik yardımda da bulunacaklannı belirtti. BM'nin Türkiye'de son 40 yıldan bu yana daha çok batı bölgelerine yönelık projeleri desteklediğini hatırlatan De Jonge, bundan böyle BM fonlannın önemlı bır kısmını Doğu ve Güneydoğu Anadolu'nun kalkındınlması için harcayacaklannı ifade etti. Kalkınma göstergelerine göre, Türk eğitim sektörünün güçlendinlmeye ihtiyacı olduğunu belirten De Jonge, "Eğitim sektörünün güçlcndirilmesi, kalkınmayı olumlu * etkileyecektir" dedi. Uzun süredir Türkiye'de bulunan ve Turkiye'yi çok iyi tanıyan temsilci De Jonge, ekonomıdeki gelişmelen de değerlendirdi. Türkiye ekonomisinın yükselme trendi içinde olduğunu kaydeden De Jonge. "Türkiye ekonomisini beş yıl öncesiylc karşılastırdıgımda, çok önenıli oranda bir büyüme kaydettiğini görüyonım" dedi. 23 NtSAN 19d7 CİNSİ DÖVİZ SATIŞ EFEKTİF AUŞ SATIŞ 1 ABDDolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılıni 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Fin Markkası 1 Hollanda Florini 1 Ingiliz Steriini 1 Irlanda Lirası 11spanyol Pezetası 1 Isveç Kronu 11svıçre Frangı 100kalyanüreti 1 Japon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Lüksemburg Frangı 1 Norveç Kronu 1 Portekiz Esküdosu 1 S. Arabistan Rıyali 1 Avrupa Para Birimi 131,930 76,425 101,860 10,873 3,702 20,074 22,718 25,253 67,927 213,900 203,100 904 17,070 89,809 7,715 1,046 94.551 430,200 3,702 18,730 760 35,282 148,780 132,570 76,794 102,530 10,916 3,725 20,173 22,848 25,638 68,346 215,020 204,120 912 17,248 90,387 7,800 1,053 94,978 435,870 3,725 18,856 767 35,346 150,100 131,770 76,333 100,840 10,846 3,693 20,007 22,661 25,160 67,759 213,640 201,070 893 17,007 89,584 7.657 1,038 93,842 419,530 3,656 18,661 752 34,841 132,740 76,986 103,560 10,957 3,739 20,250 22,935 25,735 68,606 215,840 206,160 923 17,314 90,730 7,859 1,061 95,690 446,850 3,753 18,928 775 35,788 SERBEST DÖVİZ CİNSİ ABDDoten AUŞ SAT1Ş 134250134550 Alman Markı 78550 78800 Isviçre Frangı 92000 92750 Franstz Frangı 23225 23450 Hollanda Ftonnı 69700 70100 Ingılız SteHim 219000220500 S.Arab Rryalı 35500 35800 Avusturya Şihnı 11125 11200 100 Kal. üreti 7860 7960 ALTIN CİNSİ AUŞ SATIŞ Cumhunyet 9800000 10000000 Reşat 10200000 10850000 24 ayar arbn 1484000 1490000 22 ayar brfenk 1400000 1460000 Türk tütünü pazar paymı Amerikan tütününe kaptınyor Tekel özelleştirüemez Gerekli önlemlerbugüne kadar alınmadığı için hatta çok defa aksi yapıldığı için Türk tütünü kendi ülkesindeki pazar payını sürekli olarak Amerikan tütününe kaptırmaktadır. Bundan 10 yıl önce 1987 yılında Türkiye'de tüketilen sigaralarda 60.000 ton Türk tütünü kullanılıyordu. 1996 yılında 90.000 ton olan iç tüketimin ya- nsı oryantal, yansı da blended sigaralarla kar- şılanmış, bu sigaralann üretiminde 52.000 ton Türk tütünü, 38.000 ton Amenkan tütünü kul- lanılmıştır. Yani bu süre içinde ıç tüketim yüz- de 50 artarken Türk tütünü kullanımı gerile- miştir. 2000'li yıllann başında iç tüketimin 110.000 tona ulaşacağı, bunun yaklaşık 44.000 tonunun oryantal, 66.000 tonunun blended tip sigaralar- la karşılanacağı tahmin edıliyordu. Yani ıç pi- yasa için üretilecek sigaralarda kullanılacak Amerikan tütünü miktan 38.000 tondan 56.000 tona çıkacak, Türk tütünü miktan ise sabit ka- lacaktır. Halbuki Tekel sigara fabrikalanndan bazıla- n özelleştirilir ve bazı Tekel markalannın üre- tim hakkı bu özelleştirme ile birlikte devredi- lirse 2000'li yıllann başmda iç tüketimde kul- lanılacak Türk tütünü miktan, iyimser bir tah- minle 40.000 tondan ibaret olacaktır. Bu kısa değerlendirme. özellikle tütün üreti- cilerimizin birkaç yıl sonra dayanılmaz ölçüler- de gelir kayıplanna uğramasının kaçınılmaz ol- duğunu kânıtlamaya yeter. Böyle bir akıbetten kurtulmak için reform niteliğinde düzenleme- ler yapmak gerekirken bir çare imış gıbi, özel- leştirme konusundaki arayışlan ve temaslan sürdürmek son derece yanlış ve zararlıdır. Buna rağmen sigara fabrikalannın özelleşti- rilmesi konusunun Türkiye'nın gündemındeki yeri hâlâ korunmaya çalışıldığı için bunun ne- denleri ve doğuracağı sonuçlarüzerinde dikkat- le durmayı görev sayıyoruz. Türkiye'de ve gelişmekte olan birçok ülkede sigara tüketimı sürekli artarken gelişmiş ülke- lerde özellikle ABD'de dikkat çekici bir şekil- de gerilemektedir. 1976-1980 döneminde 620 milyar adetle en yüksek düzeyine çıkan sigara tüketimi sonraki yıllarda sürekli gerileyerek 1995'te 35 yıl önceki 487 milyar düzeyine in- miştir. Durum böyle iken Clinton yönetimi, genç- liği sigara alışkanhğından korumak için bir di- zi yem yasaklar koydu ve tütünün esrar gibi ayuşturucu bir madde olduğu- nu kabul etti. ABD'de bazı sigara tüketici- leri, içtıkleri si- . gara yüzünden akciğer kanse- rine yakalan- dıkları iddiası ile açtıklan da- valan kazana- rak üreticı fir- malan ağır taz- minatlar öde- meye mahkûm eden mahkeme kararlan aldır- dılar. Son ola- rak ABD'de si- gara üretıcısi önemlı bir fır- T ö r k i y e ' d e tütünden 500 bin ma, sigara ıç- mekle kanser arasında bağlantı bulunduğunu kabul ederek 22 eyaletle bir anlaşma imzaladı ve sigaradan zarar görenlere tazminat ödemeyi kendiliğinden kabul etti. ABD'de sigara üreten firmalar, gelişen bu olumsuz koşullann. ülkelerinde sigara tüketimin- deki gerilemeyi hızlandıracağını gördükleri için gelişmekte olan ülkelerin iç pazanna saldır- maktadırlar. Bu saldında araç, harmanlannda yüzde 85 Amerikan tütünü olan sigaralardır. Yani Tekel sigara fabrikalan özelleştirilip önemli bazı mar- kalann üretim hakkı bu fabrikaların yeni sahip- lerine devredilerek Tekel iç piyasadan dışlan- dıktan sonra iç pazara hâkim olacak sigaralar- dır. Özelleştirme konusunu. bu gerçekleri dik- katte tutarak inceleyelim. 1- Her şeyden önce şunun bilınmesi gerekir. aile yani yaklaşık 3 milyon vatandaş geçimini sağlıyor. Bütün ülkelerde sigara endüstrileri yasal veya yasal olmayan tekellerin elindedir. Yasal olma- yan tekellerçokuluslu şirketlerdir. Bu, sigara en- düstrisinin ayıncı özelliğidir. Türkiye'de, Tekel Sigara Fabrikalan'nın özel- leştinlmesi, bu fabrikalann çokuluslu şirketle- re devri demektir. Yani yasal tekelin yerine ya- sal olmayan tekellerin tercihi demektir. 2- Tekel'den alacaklan fabrikalarda sigara üretecek ve bunlan ülkemizde pazarlayacak şir- ketler, yabancı markalı ithal sigaralara ve diğer çokuluslu şirketlerin Türkiye'de üretippazarla- makta olduklan Amerikan tütünü ile hazırlan- mış blended sigaralarla rekabet edebilmek için üretimlerinde blended sigaralara ağırlık verecek- lerdir. Bu nedenle özeUeştirme, yüzde 85 Amerikan tütününe mukabil sadece yüzde 15 Türk tütü- nü ihtiva eden blended sigaralann kısa sürede iç piyasaya hâkım ol- ması ve Türk tütünü- nün Türk sigara paza- nndan kovulması so- nucunu doğuracaktır. 3- Özelleştirmeden yararlanacak çokulus- lu şirketler Türkiye 'den tütün almaktaolan şir- ketlerle ortaklık veya başka bir şekilde işbir- liği halindedirler. Bu nedenle özelleştirme- nin kaçmılmaz sonucu olarak çokuluslu şir- ketler yalnız sigara pa- zanmıza hâkim ol- makla kalmayacak, ekici tütün piyasala- nnda ve ihracatımız- da bugün müşahede edilen etkinliklerini arttırarak bu alanlarda şart ve fıyat dikte ede- almaktadırlar. 5- Söylendiği gibi Akhisar ve Samsun-Bal- lıca sigara fabrikalan özelleştirilirse bugün hiç sözü edilmese de Tekel'in en az 3 sigara fabri- kası, muhtemelen Adana. Malatya ve Bitlis si- gara fabrikalan er geç kapatılacaktır. 6- Tekel Sigara Fabrikalan kâr eden ve dev- lete yük olmayan kunıluşlardır. Bu kuruluşla- nn kânnı çokuluslu şırketlere bırakmanın ya da onlarlabölüşmeninhaklısayılacakhiçbirnede- ni yoktur. Sonuç cek konuma geleceklerdir. 4- Özelleştirmeyi, Tekel Sigara Fabrikala- n'nda teknolojinin modernize edilmesi amacı da haklı göstermez. Çünkü Tekel Sigara Fabri- kalan'nı alması söz konusu olan çokuluslu şir- ketler, teknoloji geliştiren ve makine üreten şir- ketler değildir. Onlar da teknolojiyi Tekel'in yapuğı gibi dün- yanm uzmanlaşmış birkaç kunıluşundan satın Türkiye'de tütün üretimi. 500.000 ailenın ya- ni yaklaşık 3 milyon vatandaşın başlıca geçim kajnağıdır. Türk tütünü kıraç ve fakir toprak- lann ürünüdür. Bu topraklarda başka ürün ye- tıştirmek kann do> r unnaz. Bu nedenle Türk tü- tününün yetıştirildiği topraklar gibi, bu toprak- larda tütün üreten vatandaşlar da fakirdir. Tekel Sigara Fabrikalan 'nin özelleştirilmesi, geçimini Türk tütünü üretmekle sağlayan bu vatandaşlanmızın ekonomik hayatını tahrip ede- cektir. Türkiye'de, belki de yalnız Türkiye'de si- gara fabrikalannın özelleştirilmesi konusu. Türk tütününün ve tütün üreticilerinin kaderinden so- yutlanarak salt bir özelleştirme konusu olarak ele alınamaz. Hangi gerekçeye dayanırsa da- yansın, devlet bu çıplak gerçeğı görmezlikten gelemez. Özelleştirmelerin saydamlık içinde yapılacağı yetkililer tarafindan sürekli olarak ifa- de edilmektedir. Tekel Sigara Fabrikalan'nın özelleştirilmesi konusu tam bir karanlık içinde- dir. Karanlıkta saydamlıktan söz etmek aldat- macadan öte bir anlam ifade etmez. Tekel Sigara Fabrikalan 'nin özelleştirilip özel- leştirilemeyeceği. her şeye rağmen özelleş- tirilecekse kapsamının ve şeklinin ne olacağı, tesislerin gerçek sahibi olan Türk halkına açık- lanmalıdır. BİTTİ