Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtiyaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenı: Orhan Erinç •
Genel Yayın Koordinatönı Hikmet
Çclinkaya # Yazıişlen Müdürlen:
fbrahim Vıldız, Dinç Tayanç (Sorumlu)
9 Haber Merkezı Müdürii. Hakan Kara
# Görsel Yönetmen: Fikret Eser
Dış Haberler Şinasi Danışoğlu • Istıhbarat
CengUYıkhnm O füiltür Handan Şenköken
• Spor Abdülkadir Yücelman # Makaleler
Sami Karaören # Diızeltme- Abduilah Yaacı
• Fotoğraf Erdoğan Köseoğlu • Bılgı-Belge.
Edibe Bnğra • Yurt Haberleri Mehmet Faraç
Yayın Kurulu. tlhan Selçuk ıBaşkan),
Orhan Erinç, Okta> Kurtböke,
Hikmet Çetinkaya, Şökran Soner,
Ergnn Bakı,DİD( Tayanç, tbnUm
Vıldız, Orhan Bursalı. Mustafa
Balbay, Hakan Kara.
AnkaraTemsılcısı: MustafaBaiba) • Haber Mikiunı Doğan
Akın Atatiirk Bulvan No: 125, Kat4, Bakanlıklar-Ankara
Tel: 4195020 (7 hat), Faks 4195027 • lamır Temsılcısı
SenlarKızık,H.ZıyaBIv 1352 S 23 Tel 4411220. Faks
44*9117 • AdanaTemsılcısı: Çetin Yiğeooğlu, InönüCd.
119 S. No.l Katl.Tel. 363 12 11, Faks-363 12 15
Koordinator Ahmet Koruban #
Muhasebe Bülent Yener #
îdare HüseyinGürer9tşletme
ÖnderÇeük •Bılgı-Ljlem. Nail
tnal 9 BıİEsayar Sistem:
Mûrûvet ÇUer
MEDYA C: • Yönetım Kurulu
Başkanı - Genel Müdur Gülbin
Erduran # K.oordınator Reha
Işıtman O Genel Mudiır Yardımcısı
Mine Akdağ Tel 514 07 53 -
5139580-5138460-61.Faks 513S4«
\ ayımlayan ve Basan: Yenı Gun Haber Ajansı, Basın \e Yayıncılık A Ş
TurkocağlCad 39 41 Cagajoglu 34334 tst PK. 246 lstanbul Tel (0212) 51205 05 (20 hall Faks-(0212) 5İ3 85 95
19MART1997 İmsak: 4.37 Güneş: 6.03 Öğle: 12.19 İkindi: 14.33 Akşanr. 18.21 Yatsı: 19.42
Gençler
için yeni dergi
• Haber Merkezi - Mavı
Jeans. teknolojı kültüriinü
benimseyenlere seslenen
hareketli bir dergi çıkanyor.
Üç ayda bir farklı konulara
ağırlık venlecek
'"Mavıology" isimli dergi ilk
sayısında "Yaşsızlık"
konusunu işliyor. tkincı
sayısında da "Unisex"
konusuna ağırlık verecek
olan dergi, tartışmaya
gönüllü herkesin konuyla
ılgili görüş ve yorumlannı
beklıyor. Fikirlerinı dergiye
ıletmek ısteyenler
İnternet'ten "Mavıology @
mavijeans com.tr" adresiyle
de ulaşabılirler
MP'den Neyruz
özel çekilişi
• ANKARA (AA) - Milli
Piyango tdaresi 19 mart
çekilışini "NevruzÖzel
Çekilişi" olarak düzenlemeyi
kararlaştırdı. Millı Piyango
Idaresi'nden yapılan
açıklamaya göre, çekiliş,
TRT ıle yapılan ışbirliği
sonucu An Stüdyosu'ndaki
'NevTuz Şöleni' ilebirlikte
gerçekleştirilecek. Çekiliş ve
şölen programı, TRT-1, TRT
Avrasya ve TRT-INT
kanallanndan da canlı olarak
yayımlanacak. Şölene,
Kırgızistan. Kazakistan,
Azerbaycan, Kınm. TRT
Halk Oyunlan ile Devlet
Opera ve Balesi sanatçılan
katılacak.
Özgür üniversite
kayıtları
• İstanbul Haber Servisi -
Özgür Üniversite'de bahar
sömestri için kayıtlar başladı.
12 hafta süreyle ikışer saatlik
oturumlar halınde yapılacak
derslerde felsefe, metodolojı,
polıtık ekonomi, tarih,
ekonomı. politika, emek
araştırmalan. sanat, ideolojı
ve medya konulan
ıncelenecek Özgür
Üniversite bahar sömestri
derslerine katılmak
isteyenlennO212 243 54 81
numaralı telefona
başvurmalan gerekiyor.
Anadolu liselîler
dernekleşti
• İstanbul Haber Servisi -
Milli Eğitım Bakanlığı'nın
Anadolu liselennde fen
derslennın Türkçe
okutulması ıle ılgili
çahşmasına karşı çıkan
velıler, Anadolu Liseleri
Gelıştirme ve Dayanışma
Derneğı adında bir demek
kurdu. Derneğin
çalışmalanna katılmak
ısteyenlerin0 216 348 83 50
numaralı telefona
başvurmalan istendi.
Yanlımcılar
Günü'ne ilgi
• Haber Merkeri-1997yi
'Yazıhmcılar Yılı' ilan edcn
Microsoft'un düzenlediği
ctkinliklerin ilki ve en
kapsamhsı olan 'Developer
Days' (Yazılım Geliştirici
Günü), Türkiye'de bugün
yapılacak. Swissotel Fuji
Balo Salonu'nda
düzenlenecek toplantıda
Microsoft Yönetım Kurulu
Başkanı Bill Gates de
telev izyondan canlı yayına
katılacak.
Basın İlan
genel kurulu
• İstanbul Haber Servisi -
Basın İlan Kurumu genel
kurulu yenı yönetım kurulu
üyeleri belirlendi. Yönetım
Kurulu Başkanlığı'na,
Başbakanlık Mûsteşar Vekili
Kadri Keskin seçildi.
İnternet zipvesi
• ANKARA (AıNKA) -
Dünyadaki İnternet
profesyonellerini bir araya
getirmek amacıyla Interprp
AŞ tarafından düzenlenen
tnternet zirvesi ve
'İnternet'97" fuan 3-6 nisan
tarihleri arasında
gerçekleştirilecek. Harbiye
Kültür Merkezi'nde
yapılacak olan etkinliğin
konferans bölümûnde,
" tnternet'in Geleceği,
înternet'te lş, Mobil İnternet
Erişımi" gıbi konular ele
alınırken fuar bölümûnde de
iletışim ve bağlanabılırlik,
web donanım ve yazılımı,
onlıne servısler, mobil
İnternet erişimi, yeni ürünler
ve teknolojiler yer alacak.
Özel okullar sınavı
• İstanbul Haber Servisi -
Özel okullar sınavı için
başvurular bugün sona eriyor.
Daha önce 10 mart olarak
belırlenen son başvuru tarihi
Sırav Yürütme Kurulu'nun
karanyla bugüne
ertelenmişti. Özel okullar
sınavı 25 mayısta yapılacak.
Saatte 43 bin millik bir hızla yol alan kuyrukluyıldız, bu ay sonunda güneş batımının ardından çıplak gözle görülebilecek
Dünya Hale-Bopp'u izleyecekÇeviri Servisi - îki yıl önce keşfedi-
len Hale-Bopp kuyrukluyıldızı, bugün-
lerde dünyadan izlenebiliyor. Newswe-
ek dergisi son sayısında Hale-Bopp kuy-
rukluyıldızına geniş yer ayırdı. Dergi ka-
pakkonusunda, Kuzey yanmküresinden
izlenebilen Hale-Bopp'u, ender görülen
bir doğa olayı olarak değerlendirdi.
22 Temmuz 1995 tarihinde Alan Ha-
le adında bir bilim adamı gece geç saat-
lerde evine dönerken gökyüzünde par-
lak bir ışık dikkatini çeker. Gökyüzün-
de tanımlanmamış hiçbir objenin kal-
madığını bilen Hale, bunun o güne dek
keşfedilmemiş bir kuyrukluyıldız oldu-
ğunu anlar. Hale'den 120 kilometre öte-
de amatör astronom Tom Bopp, gökyü-
zünde o güne kadar görmediği yeni bir
ateş topunun parlak görüntüsü karşısın-
da heyecana kapılarak Harvard-Smith-
sonian Rasathanesi'ni arar ve kuyruklu-
yıldız hakkında bilgi verir. Bir gün son-
ra Bopp'u arayan Harvard Rasathanesi
şumüjdeyi verir"Tebrikler. Yenibir kuy-
rukluyıkİız keşfettiniz."
Bilim adamlan aylardır Hale-Bopp'u
izlediklerini, özellikle şafak sökmeden
oldukçanet bir şekilde görülebildiğini be-
lirtiyor. Ancak bu haftadan başlayarak
nisanın ilk haftasına kadar sürecek olan
dönemde gecenin ilk saatlerinde saatte
43 bin millik bir hızla yol alan Hale-
yol deneyen astronomlar. Hubble teles-
kopunu devreye sokamamakJa birlikte,
1990 yılında yörüngeye oturttuklan Ulys-
ses insansız uzay aracı yardımı ile kuy-
rukluyıldızın yakınına sokulmayı plan-
lıyor. Hale-Bopp heyecanını paraya çe-
virmekte gecikmeyen bazı açıkgözler,
Hale- Bopp turları düzenleyerek üzerin-
de yıldızın adı yazılı giysı ve aksesuva-
n piyasaya sürerek ve buna benzer çe-
şitli yollarla dünyada Hale-Bopp rüzgâ-
n estirmeyı başardılar. Teleskop üretici-
leri satışlannda geçen yıla oranla yüzde
30 civannda bir artış oldugunu belirti-
yorlar.
Hale-Bopp kuynıkluyıldızı BuJgaristan'dan çıplak gözle izlendi. (REUTERS) Tfirkiye'den de görülecek
ÜNLÖ KUYRÜKLUYİLDIZLAR
İHeptun* /
İ I Jüpilerj»- Hale-Bopp
j / Ufgun
>; koşultmta
jj güneşm
// yefçekimi
<yV kuynıHuyıiduı
y\. yakatar ve bir
Bopp izlenebilir. Astronomlar güneş bat-
tıktan hemen sonra teleskop veya dürbün
kullanmadan, çıplak gözle kuzeybatı yö-
nünden Hale-Bopp'un görülebıleceğini
ileri sürüyorlar. Bu ayın sonunda kuyruk-
luyıldız yeryüzüne en yakın konumuna
girecek ve 122 milyon millik bir mesa-
feden geçecek ve 23 derecelik biraçı çi-
zecek.
KuyTukJuyıldızlar, buz halinde büyük
toz kümeleridir. Şimdiye dek 100 mıl-
yon kuyrukluyıldız tanımlanabilmiştir.
Çaplan ortalama birkaç mil genişliğin-
de olan kuynıkluyıldızlar, güneş ve ge-
zegenlerle aynı zamanda oluşmuşlardır.
Kuynıkluyıldızlar ısındıkça ıçindeki ha-
reketli parçalar buharlaşır ve dev bir gaz
bulutu oluşturur. "Baş" veya "koma"
adı verilen bu bulut, kuyrukluyıldızın
çok uzak mesafelerden görülmesuü sağ-
lar. "Kuyruk" ise milyonlarca mil uzun-
luğundaid gümüş renkli egzoz gazıdır
Bilim adamlan, kuynıkluyıldızlan in-
celeyerek gezegenlerin oluşumu ile ilgi-
li ipuçlan elde etmeye çalışrruşlardır.
Güneş sisteminın ">erseri çocuklan"
olarak tanımlanan kuyrukluyıldızlar, sis-
temin sofuk dış bölgesinde vaıiıklannı
sürdürürler.
Hale-Bopp'u incelemek için pek çok
Hale-Bopp kuynıkluyıldızı, bugün-
lerde Türkiye'den de izlenebiliyor. Şehir
ışıklannın uzağında, kırsal bölgelerde. sis
ve pusun görüş mesafesini azaltmadığı
havalarda, sabaha karşı, kuzeydogu yö-
nünde görülebilen kuyrukluyıldız, 21
marttan sonra güneş batımından sonra da
izlenebilecek. Ne var ki bu tarihte ay ışı-
ğmın engelleyici bir faktör olarak orta-
ya çıkacak ve kuyrukluyıldız çıplak göz-
le izlenemeyecek, Giderek kuzeybatı yö-
nüne kayan Hale-Bopp'un en net görü-
lecegi tarih 11 nisan. Bu tarihten sonra
giderek ufka yaklaşan yıldız güney ya-
nmküreye kayacak.
Bodrum Kalesi'nde
içki salısı yasaklandı
e-posta : tan (« vol. com. tr
BANUDtLEKTEZEL
BODRUM - Dünyaca ün-
lü Bodrum Kalesi'nde Doğu
Romabatığının sergilendiği
şapelin yanma minare yap-
tırarak camiye dönüştüren
Kültür Bakanlığı. şimdi de
kale içinde içki sattşına ya-
sak getirdi.
Kültür Bakanlığı'nın içki
satşi yasağı'nı içeren yazısı
Bodrum Müze Müdürlü-
ğü'ne 'aciP kaydıyla gönde-
rildi. Bundan böyle kale için-
deki kafeteryada içki satıla-
mayacak.
Karara tepkı gösteren Bod-
rumlular,"Kültür Bakanlığı
Bodrum'da turizmi ne za-
man yasaklayacak merak edi-
yoruz" diye konuştu. Bod-
rumlu tunzmciler, uygula-
mayı 'çagdışı' olarak nitele-
yip bunun Türk turizmine
büyük zarar vereceğini sa-
vunarak şunlan söylediler:
"Bodrum Türkiye'nin
dünya\a açılan bir pencere-
si. Kaledeki kafeteryada yü-
lardan berlturistler bira içe-
rek serinler ve yorgunluk
atarlardı. Şimdi turistlere iç-
kiyasağını nasıl anlatacağız?
Kültür Bakanhğı bugidişte tu-
rizmi de yasaklayacak. Biri-
leribu gidişedur demelL Tu-
rizm Bakanlığı bu konuda
derhal harekete geçmeü."
Bu arada başta turizmcıleT
ve müze çevreleri olmak üze-
re kamuoyunun tepkilerine
karşın bakanhğın talimatı ile
kale içinde başlatılan mina-
re yapımı hızla sürüyor.
Minare bittiğinde Doğu
Roma batığının bulunduğu
yerden çıkanlıp şapelin iba-
dete açılıp açılmayacağı me-
rakla bekleniyor. Kalede iç-
ki satışının da yasaklanma-
sıyla "Bakanhk şapeH cami-
ye dönüştürecek" yorumlan
yoğunlaştı.
Ke^fYık
Yeryüzüne ne kadar
yakm geçtâOeri (Mll)
Maksimumhi2(MPH)
Bağıl parlakhk
Çapı(MlU
Makstmum kuyruk
uzunluğu
Gelecek nyarete
Hale-Bopp
23Tem.'95
122 milyon
99.000
40
25
20°
2.400
HyakutakeN
Halley
MÖ 240
39 milyon
122.000
3
7
8°
64
Hyakutake
300c.'96
9 milyon
197.000
3
2
80°
63.000
Kohoutek
18 Mart 73
75 milyon
250 000
1
4
25°
79.000
•MMHMBH
West 1
5Kasmfi'75
75rmlyon
211.000
240
10
30'
6.5müyon
YAŞLILARA SAYGI HAFTASI BAŞLADI
Süracülerden korna jesti
ANKARA/tSTANBUL (Cumhu-
riyet) - Cumhurbaşkanı Süleyman De-
mirei, yaşlılan yakından ilgilendıren en
önemli sorunlardan birinin sosyal gü-
venlik sısteminin yetersizliği olduğu-
nu belirterek sistemin tüm yurttaşlan
kapsayacak biçimde genişletilmesi ge-
rektiğini bildirdi.
Türkiye ŞofÖrler ve Otomobilciler
Federasyonu (TŞOF) üyesi sürücüle-
rin, Yaşlılara Saygı Haftası boyunca
korna çalmayacaklan bildırildi. Yaşlı-
lan Koruma Derneği Genel Başkanı
Mihriban Kural, ülkede yaşlılara iyi
davTanılmadığını belirterek bu kesime
yönelik "Aloundat" servisi kurulma-
sını istedi.
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel,
Yaşlılar Haftası nedeniyle yayımladı-
ğı mesajda. geleneksel aile anlayışı-
nm yerini çekirdek aile yapısına bı-
rakmasıyla, artık gençlerin isteseler
bile yaşlılarayeterince zaman ayırama-
dıklanm ve onlarla gerektiği gibi ilgi-
lenemediklerini belirtti. Ankara'da kut-
lamaprogTamı kapsamında "Yaşhhk ve
Kenüeşme" ıle "YashhkveSağhk" ko-
nulutoplantılar düzenlenecek. Kavak-
lıdere Kuğulu Park önünde 21 mart
cuma günü de maddi yardıma gerek-
sinimi olan yaşlılann adresleri yurt-
taşlara dağıtılacak.
Yaşlılar Haftası. Istanbul'daçeşitliet-
kinlıklerle kutlanmayabaşlandı. Sos-
yal Hizmetler II Müdürlüğü'ne bağlı
özel ve resmi huzurevlerinde kalan 16
kişilik bir grup yaşlı. Yaşlılar Haftası
nedeniyle dün lstanbul Valisi Rıdvan
Yenişen'i ziyaret etti. AralanndaÖzel
Acıbadem Huzurevi'nde kalmaktaolan
eski Bolu Valisi Ziyaettin Oğuz'un da
bulunduğu yaşlılar, Vali Yenışen'den
Atatürk'e sahip çıkılmasını istediler.
Heyette bulunan emeklı öğretmen
Türkan Geniş'le valı arasında çarşaf tar-
tışması yaşandı. Geniş'in çarşaf giyen
kadınlann "Bunu bir simgeolarak kul-
landıklan ve Atatürk düşmanlıgı yap-
üklan" şeklindeki şıkâyetini Yenişen,
•"Hepsine de öyle dememek lazun" di-
ye yanıtladı.
Başbakan Necmettin Erbakan, Yaş-
lılar Haftası nedeniyle Sosyal Hizmet-
ler ve Çocuk Esirgeme Kurumu'ndan
bır grup yaşlıyı kabul ettı. Erbakan,
Türkiye'de bulunan 5 milyon yaşlı yurt-
taşın birçoğunun huzurevlerinde ya-
şamak zorunda kaldığmı belirterek hu-
zurevlerine büyük önem verilmesi ge-
rektığini söyledi.
Yaşlılar Haftası'nın ilk gününde, Da-
nca Huzurevi'nde kalan bir grup yaş-
lı, Huzurevi Müdürü Bilge Yıldınm'ın
görevden alınmasını protesto etmek
için Türkiye Gazeteciler Cemıyeti
(TGC) Başkanı Nail Güreli'yı ziyaret
ettı. Güreli, TGC'ye ait Danca Huzu-
revi'nin Müdürü Bilge Yıldınm'ın 'hiç-
bir gerekçe gösterilmeden' görevden
alınmasını 'son iktidann vahim dene-
cek şekilde kadrolaşma süreci içinde
olması' olarak değerlendirdi.
SÖYLEŞİ ATTİLÂİLHAN
'Refah'ın 'Anlayamadığı'...
7O'li yıllarda yazmışım, yazımın başlığı hayli çar-
pıcı: 'Füzeye Karşı Baryemez Topu!' (Bkz.
'Hangi Sağ', s. 67 ve sonrası, II. Basım, Bilgi Yayı-
nevi) Sorun, anlaşılıyor ki, çeyrek yüzyıl önce bile
kafamı kurcalamış (30 Aralık 1976). Müslümanlığın,
• Batı medentyeti'ne bakışı yanlış görünüyor, bir tür-
lü Hristiyanlığın, insanlığın gelişme tarihinde, bir
sonraki aşamaya geçmiş oldugunu kavramamış!..
Hâlâ 'Haçlı Seferieri'nde olduğu gibi, 'iman kuv-
vetf'yle '^efere'nin hakkından gelebileceğini zanne-
diyor.
Köprülerin altından az mı su aktı? Haçlı Sefer-
leri'nde Hristiyanlık (Batı) ile Müslümanlık (Doğu),
her ikisi de 'ümmet' dönemini yaşıyorlardı; eşit dü-
zeyde, eşit kavramlaria fakat karşıt inançlarla yük-
lü birer toplumdular; çatışmayı, 'iman kuvveti' faz-
laolan kazanabilirdi; ama, 'Hristiyanlık', 'Aydınlan-
ma'dan sonra, 'vatan' ve 'millet' dönemine ge-
çince, yâni dini toplumsallıktan çıkarıp, birey-
selleştirince (lâiklik) durum kökünden değişti.
Hristiyanlık (Batı), insanlığın gelişme tarihinde,
müslümanlığın bir adım önüne geçti, çünkü Is-
lâmlık 'ümmet' düzeyinde kalmıştı.
Sonucu anlatmalı mıyım? XIX. yy'ın nihayetin-
de, Osmanlı Imparatorluğu da dahil, bütün yer-
yüzündeki Islâm ülkeleri, 'Batı'lı, Hristiyan ve
beyaz' emperyalizmlerin, açık ya da gizli birer
sömürgesi haline düşmüşlerdi: 'ümmet' döne-
minin 'balyemez topu' ile, 'aydınlanma' sonra-
sının, ilme dayanan askeri teknolojisine direne-
bilmek imkânsızdı.
Peki, çâre?
iki IM daha dört
Çâre, Arap coğrafyasında değil, Türk coğrafya-
sında gündeme ahnmıştır. Rus esaretindeki 'Ce-
dit'cilerie, 'Genç Osmanlılar1
ve' Jöntürkler', 'va-
tan' ve 'millet' kavramlannı ortaya atmış, 'ısla-
hat/Reform' taleplenyle ortalığı kanştırmıştır. As-
lında meselenin reform değil 'devrim'le halledi-
lebileceğini kavrayan, elbette bir tek Mustafa Ke-
mal idi; çünkü çözümün 'iktidan' ele geçirmek-
ten değil, 'hâkimryet'i ele geçirmekten geçtiği-
ni, ilk o gormüştü: 'Hâkimiyet kayıtsız şartsız mil-
letindi', 'vatanı bizzat milletin azm-ü-karan kur-
taracaktı' - ki ülke, 'muassır medeniyet seviye-
sine yükselebilsin'. Bu bir bakıma, 'ûmmet' ka-
tegorisindeki 'kırsallığı' üzerinden atıp, 'sanayi top-
lumlan'nm 'kentselliğine' ulaşabilmek manasını
taşıyordu.
Refah'ın anlayamadığı, ne? Sanıyor ki, demok-
•rasinin koşullan, 'millete' intikaletmiş 'hâkimiyet'm,
meselâ bir Refah iktidan ile tekrar 'ümmet'e intika-
line elverişlidir. Eğer hayli safça bir hile değilse bu,
basbayağı cahilliktir. Batı'da, Hristiyan tabanlı lâik
demokrasiler var, yıllardır Vatikan'la flört halindeki
Hristiyan Demokrat Partiler, oralarda zaman zaman
iktidar oluyorlar. Dikkat isterim, 'iktidar oluyoriar'
dedim, neden, 'hâkimiyet' millete kalıyor da on-
dan! Yine ondandır ki, hiçbir Hristiyan demok-
rat partisi, ülkesini Hristiyan 'Şeriatı'na geri gö-
türmeye, ya da Vatikan'ın emrine sokmaya kal-
kışmıyor. Nedeni açık: çünkü, böyte bir davra-
nış, 'hâkimiyet'in 'gaspı' anlamına gelir, oysa
demokrasi 'hâkimiyetin' ancak 'millette' kalma-
sı ile mümkün! Başka tüıiü söylersek, demokrasi-
nin imkânlannı kullanarak, demokrasiyt tahrib ede-
mezsiniz; 'hâkimiyet'in müdafaa-i nefs mekaniz-
malan harekete geçerek, size engel olur.
Refah'ın, yalnız yönetim kademelerinin değil, ta-
banının da anlaması gereken, galiba şu: çözüm el-
bette Meclis'de, Meclis'den güvenoyu almış Hü-
kümet'le çözülecektir, yeter ki Meclis de, Hükü-
met de, demokrasinin temeli olan 'vatan', 'millef
ve'milletin hâkimiyeti' prensıplennden aynlmasın;
o ki, milletin hâkimiyeti prensibini kullanarak, 'hâ-
kimiyeti' 'millet'ten alıp 'ümmet'e vermeye kal-
kışırlar; bizatihi demokrasiyi, onun savunma
mekanizmasını karşılarında bulurlar.
İki iki daha dört!
Tarih söylüyor
Ne yapalım kı, Refahta 'taşralılık' var, hani 'sa-
nayileşme' istiyor ya, Türkiye'de tahammül
edemediği her şeyin 'sanayi toplumuna ait', 'sana-
yi toplumunun sonuçlan' oldugunu kavrayamıyor.
Meselâ, kadınlann çağdaş giyinmesine karşı! 'Üm-
met kafası' işte bu! Çağdaş giyimi Avrupa'ya,
Hristiyanlık mı soktu Allah aşkına? Ne münase-
bet! Hristiyan Avrupa, Ortaçağ'da nasıl giyinir-
di, bir hatırlasanıza! Erkeğin de, kadının da -bu-
gün bizim de benimsediğimiz- kılık kıyafete gir-
mesi, üretime bilimlerin uygulanması, sanayileş-
me üretim biçiminin, erkeği de, kadını da değiş-
tirmesi sonucunda meydana gelmedi mi?
Diyecekler ki, "Türkiye'de bütün bunlar, kanun
zoa/y/a yaptınlmıştır." Giilüp geçiniz! Japonya'da
kimse 'Kıyafet Kanunu' çıkarmadı ama, Japon top-
lumu 'ümmet' olmaktan çıkıp 'millet' olunca, sa-
nayileşti; sanayi toplumunun koşullan, neredeyse
kaçınılmaz şekilde, geleneksel Japon kadınını da,
erkeğini de, eski koşullanndan -kırsall'ktan, köy-
lülükten, taşralılıktan, tek kelimeyte feodallıktan-
çıkarıp, çağdaş giyinmeye, çağdaş yaşamaya sevk
etti.
'Siyasi Islâm', modern toplumlann klâsik ge-
lişme şemasını belleyip, dinlerin bu şemadaki
yerini kavramadıkça, ne köylülükten kurtulabi-
lir, ne taşralılıktan! Gittikçe sanayileşen ve şehir-
leri büyüyen Türkiye'de hiçbir gerici ya da tutucu
taşralılığın geleceği yoktur ve olamaz. Bunu ben
söylemiyorum, tarih söylüyor.
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.ada.com.tr./-bilgiyay/yazar/ailhan.html