Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
17 MART 1997 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI
İİzef sektör
radyasyonlu
çaylan sattf
• RİZE(AA)-EskıÇay
İşletmelen (Çay-Kur) Genel
Mudürii Turcer Ergüven,
Çernobil nükleer reaktör
kazasmdan sonra ortaya
cıkan sızıntı nedeniyle
radyasyon etkisi aituıda
kalan Doğu Karadeniz'deki
çaylann tamamen imha
edilmeyerek halkın sağlıgı ile
oynandığmı öne sürdü.
Ergüven, Rize'de yayın
yapan Çay TV'deki
söyleşisinde, "Çay-Kur'a ait
63 bın ton çayın satışi hemen
durdurulmuş ve imhasına
karar verilmiştir. Özel
sektörden ıse sadece Dosan
firması 800 tonluk bir kuru
çayı imha etmiştir. Bunun
dışında kalan özel sektör
çaylannın tamamı tüketiciye
satılmıştır" dedi.
Kayıth sermayeye
dönüş kolayhğı
• ANKARA (Cumhuriyer
Bürosu) - Sermaye Pıyasası
Kurulu. kayıtlı sermaye
sisteminden çıkan veya
Çikanlan ortaklıklara,
başvurmalan halinde, 2 yıl
beklemeden yeniden kayıtlı
sermaye sistemine
geçmelerine izin verecek.
SPK'nin "Kayıtlı Sermaye
Sistemine Ilişkin Esaslar
Iebliği"nde değişiklik yapan
tebliği, dünkü Resmi
Gazete'de yayımlandı.
Tebliğde. ortaklık
yönetimınin değişmesi veya
kayıtlı sermaye sisteminden
Çikma veya çıkartılma
nedenlennin ortadan
kalktığının tespiti
durumunda, başvuru üzerine,
•2 yıllık sûrenın dolması
beklenmeksizin ortaldıklann
yeniden kayıtlı sermaye
sistemine geçmelerine
olanak sağlandiğı belırtiliyor.
Aracı kurumlara
SPK tebliği
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Alım satım
aracılığı yetki belgesi almış
aracı kurumlann şube, iıtibat
bürosu veya acentelık
tesisine ılişkin başvurulan,
SPKtarafından 30 iş günü
içerisindö sonuçlandınlacak.
SPK'nin, "Aracılık
Faaliyetleri ve Aracı
Kurıüuşlara Ilişkin Esaslar
Tebliği "nde yapılan
değışiklik, dünkü Resmi
Gazete'de yayımlanarak
yürürlüğe girdi. Değişikliğe
göre, aract kurumlann
başvurulannda eksıklerin
tamamlanması için verilen
süreler hesaba katılmayacak.
Mazıdaği fosfat
iretimine geçiyop
• ANKARA (AA) - Etıbank
Madencilik. 1994'te
kapatılan gübre sektörünün
en önemli hammaddesinin
üretildiği Mardin Mazıdaği
fosfat kayalan tesisini
yeniden üretime açmaya
hazırlanıyor. Etibank
Madencilik Genel Müdürü
Hilmı Güler, tesıslerde
uretimin özel sektöre
yaptınlacağını, bu amaçla
ihale açılacağını söyledi.
Güler, bölgede 60 milyon ton
fosfat kayası rezervi
bulunduğunu, bunun 500 bin
- tonunun işletilmesinın
düşünüldüğünü belırttı.
Fosfatın Fas, Ürdün ve
Tunus'tan ithal edildiğini
hatırlatarak madenin
işletmeye açılması ile gübre
maliyetınde bır miktar da
olsa ucuzlama olabileceğini
belirtti
İhracatçıya vergi
istisnası
• ANKARA (AA)-Dış
Ticaret Müsteşarlıgı (DTM),
bu yılm ocak-şubat
döneminde, ihracatçılann
gerçekleştirdiği çeşitli
satışlar ve hızmetler
nedeniyle toplam 173 adet
vergi. resim ve harç istisnası
belgesi düzenledi. Dış
Ticaret Müsteşarlıgı'nın
dünkü Resmi Gazete'de
yayımlanan tebliğlenne göre,
ocak aymda imalat ve
hizmetler sektörlennde
hizmet değeri 674 milyon
365 bin dolar olan toplam 88
istisna belgesi verildi. Şubat
aymda ise imalat ve
hizmetler sektöründe hizmet
değeri 431 milyon 886 bın
olan toplam 85 belge
düzenlendi.
Ergin Yıldızoğlu
rahatsızhğı yüzünden
yazısını yazamadı.
Okuyuculanmızdan
özür dileriz.
Türk Telekom geçen ay 'cep'ten 2 trilyon liranın üzerinde gelir elde etti
Alo demenîıı maKyeli 3 trilyonFATMAKOŞAR
Şubat ayı itibanyla sayı-
lan 758 bin 374'e ulaşan
cep telefonu abonelerin-
den geçen ay 3 triryon lira
tahsil edildi. Toplam 3 tril-
yonluk tahsilahn 2 trilyon
13 milyar lirası Türk Tele-
kom'un, 987 milyar lirası
ise Turkcell ve Telsim'in
gelir hanesine yazıldı.
Talebi hızla artan cep te-
lefonlannın fatura ödeme-
leri trilyonlan bulurken,
abone sayısı da her ay kat-
lanıyor.
Abone sayısmın her ay
artarak milyona yaklaştı-
ğını kaydeden Türk Tele-
kom yetkilileri, buna pa-
raJel olarak da her ay tril-
yonlan bulan tahsilat ya-
pıldığını ıfade ettiler. Yet-
kılıler şubat ayı iribanyla
cep telefonu faturalann-
dan yapılan tahsilat topla-
mının 3 trilyon liraya ulaş-
tığını belirttiler.
1 milyon kişiye yakla-
şan abone sayısında 2000
yılına kadar olağanüstü
artışbekleniyor. HalenTurkcell'in614bin
441, Telsim'in ise 143 bin 933 aboneye
sahip olduğu kaydediliyor..
Telekom Muhasebe Daire Başkanlı-
ğı'ndan alınan bilgiye göre, aylık 3 trilyon
lirayı aşan cep telefonu tahsilatının yüzde
67.1'ini Türk Telekom alırken, yüzde
32.9'u da firmalann geliri olarak hesapla-
nıyor. Türk Telekom yetkilileri arada ka-
lan 180 miiyar liranın da Türk Telekom *un
payına eklendigini belirttiler.
Bu ilaveyle birlikte, Türk Telekom'un
geliri 2 trilyon 193 milyar liraya ulaşıyor.
Bu arada, söz konusu gelir rakamlanna,
abonelik ücretinin dahil olmadığı, sadece
konuşma ücretini kapsadığı belirtildi.
Posta İdaresi banka kurma hazırlığında
Postbank için başvuru
Posta İdaresi Teftiş Kurulu, banka
kurmak için Ulaş.tırma Bakanlığı'na
sunulmak üzere yasa tasansı hazırhyor.
Posta Idaresi yetkilileri. Postbank'm
kurulması ve ihtisas bankacilıgma
imkân tarunması halinde yıllık 3
katriryon liralık kaynak sağlama
vaadinde bulundular.
Daha önce de başvurulmuştu
Posta tdaresi, ihtisas bankacılığı
yapabilmek için yasal düzenlemelerin
bir an önce gerçeklestirilmesi amacıyla
Ulaştırma Bakanlığı'mn kapısını tekrar
çalacak.
Sektör kuruluşlan idarenin
yıllar önce yaptığı başvunılara sıcak
bakmamıştı. Ulaştırma Bakanlığı
Hukuk Müşaviri Esat Erdoğan,
idarenin tasansı üzerine yeniden
değerlendirmeleT yapılacağını ve
sektör kuruluşlanyla
görüşülebileceğini söyledi.
Bankacılar sıcak bakmıyor
Bankacılann pek sıcak bakmadığını
anımsatan Erdoğan, "O zamanki
politikalar gereği devlet kuruluşlanna
bankacılık yapma imkâıu tanınmanuşO.
Bu istek tekrar eie alınacak" dedi.
Yakın bir tarihte yasal düzenlemeler
konusunda Ulaştırma Bakanlığı ile bir
görüşme yapılmasınm gündemde
olduğunu söyleyen Posta îdaresi Teftiş
Kurulu Başkan Yardımcısı Hikmet
Yavuzyiğit, bankacılık fikrinin de yer
aldığı ana statünün bakanlıktan
geçtiğini, bunun ilk adım olarak
degerlendirilebileceğini söyledi.
Yasa tasansı hazırladıklanm da
ifade eden Yavuzyiğit. "Posta'nın
ihtisas bankacıhğı yapması herkes
için kolavlık getirecek, girişimJere üımlı
bakıkiığı söylenebitir" dedi.
Posta bankacılık yaparsa.»
Düzenli ödemeler (kira, elektrik, yakıt,
su, doğalgaz vs.) için avans hesabı
açtınlarak buraya yatınlabilecek.
Açılacak avans hesabından, aylık
ödemeler yapıldıktan sonra, hesapta
kalan paraya günlük faiz
uygulanacak. Bankalann yıllık
faizlerinin 6 puan altında kalacağı
tahmın edilen faiz, hem
Postaya hem vatandaşa gelir
sağlayacak. Posta idaresi parayı peşin
alacagı için hesap kaçırmak mürnkün
olmayacak. Posta İdaresi'nin akşam
Zıraat Bankası'na teslim ettiği
havalelerden eline geçen parayı
nemalandırma imkânı olacak. Burada
bozdurulan dövizden idare de kâr
edecek.
Bölgedeki yatınmcılar, TEDAŞ için harekete geçti
Doğulular KİT'lerine
sahip çılayor
HACER GEMİCİÖZDEN
ADANA-TEDAŞ (Tür-
kiye Elektrik Dağıtım AŞ.)
ihalelerine katılmak üzere
harekete geçen Doğu i1leri
yahnmcı ve kitle örgütleri-
nin özelleştirmedeki ağırlı-
ğı giderek artıyor. Batman-
lılar TÜPRAŞ'ın Batman
Tesisleri'ne teklif vermek
üzere harekete geçerken
Siirtliler de bölgelerinde
bulunan Kurtalan Çimento
için 5 gün önce ölB'ye
teklif götürdüler.
TEDAŞ için bir anonim
şirket oluşturan Urfalılar
ise ihalenin ardından Suri-
ye doğalgazı ve santral iha-
lelerinde de yeralmak isti-
yorlar.
Denk bütçe için özelleş-
tirmeden elde edilecek ge-
lire güvenen REFAHYOL,
KJT'leri haraç mezat satar-
ken, bölgelerindeki
KlT'lerin bazı çıkar çevre-
lerinin eline geçmesini is-
temeyen Doğu illeri halkı,
KlT'lerini sahipleniyor. Ti-
caret ve sanayi odalan ve
valilikler başkanlığında
oluşturulan gruplarla özel-
leştinnede yer almaya çalı-
san bölge yatınmcı ve kit-
le örgütleri, yörelerinde
bulunan KıTIer için arka
arkaya teklifler oluşturma-
ya başladılar.
RATMAN: Batmanlı sa-
nayiciler, bir yandan TE-
DAŞ Müessesesi için tek-
lif vermeye hazırlanırken
bir yandan da özelleştirme
kapsamına alınacak TÜP-
RAŞ'ın Batman Tesisleri
için kollan sıvamış durum-
dalar. Batman Ticaret ve
Sanayi Odası Başkanı
Mehmet Teymur, TÜP-
RAŞ'ın Batman Tesisle-
ri'ni bölge işadamlan ve si-
vil toplum örgütleri olarak
almak istediklerini belirtti.
Teymur, bunun için şimdi-
den bir anonim şirket kur-
duklannı söyledi. Ticaret
ve Sanayi Odası'nın bu gi-
rişimine valilik ve özel ida-
re de destek veriyor.
SÜRT: Siirt Ticaret ve
Sanayi Odası Başkanlı-
ğı'nda toplanan bir grup, 5
gün önce ÖlB'ye bölgede
bulunan Kurtalan Çimento
için teklif götürdü. Söz ko-
nusu tekliflere Uzanlar'm
da talip olduğunu söyleyen
Siirt Ticaret ve Sanayi
Odası Genel Sekreteri Tev-
fik Nalbant konuyla ilgili
teklifleri Devlet Bakanı U-
fiık Söylemez'e de ilettikle-
rini belirtti.
Bu arada Siirtliler de çi-
mento fabrikasının yanı sı-
•ra bölgelerinde bulunan
TEDAŞ için teklif verme-
ye hazırlanıyorlar.
ADIYAMAN: Adıya-
manlı yatınmcılar da böl-
gelerinde bulunan TE-
DAŞ'ı almak istiyorlar.
Ancak Adıyaman ve Kah-
ramanmaraş TEDAŞ'ın
birlikte satışa çıkanlması
bu grubu zorluyor. fkisini
TEDAS ihaleleri
Yerel sanayici
MÜSİAD'a karşı
ADANA/l3USföirik)^$ klif ü
şy ) $ n teklif v«tme sü-
resi 30 nisan olarak belirlenen 25 TEDAŞ müessese-
sinin ihaiesinde MÜSİAD ile bölge sanayıcileri kapı-
şacak. Özellikle enerjı sektöründekı özelleştirmeden
pay almak üzere Yatmm Holding'ı oluşturan MÜSİ-
AD karşısında bölge işadamlan ile kitle örgütleri yer
alıyor. Adıjaman, Maraş ve Şanlıurfa'dan sonra Kilis-
li sanayiciler de bölgelerinde bulunan TEDAŞ'ın Ki-
lis ve Gaziantep müesseselerini almak üzere 5 milyar
lira sermaye ile bir şirket kurma karan aldılar.
Önümüzdeki yıllarda Türkiye'nin enerji darboğazı-
na girecek olması nedeniyle bu sektörde yapılan özel-
leştirmeden herkes pay almak istiyor. TEDAŞ ihalele-
rinde yer alacağını söyleyen NfUSlAD'ın ardından
özellikle Güney illerinde bir hareketlenme oldu. Tica-
ret ve sanayi odalan başkanlan tarafından bir araya ge-
tirilen yöre sanayici ve kitle örgütleri. birer birer ano-
nim şirket oluştururak ihalelelere katılma karan aldı-
lar. Son olarak bu listeye dahil olan Kilisliler de Kilis
Ticaret ve Sanayi Odası Başkanlığf nda toplanarak bir
anonim şirket kurmak üzere harekete gectiler.
Kilis Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı MehmetÖz-
çiloğhı, sanayici ve işadamlanmn katıhmıyla kurula-
cak şirkerin fİzibilite çalışmalannın devam ettiğini söy-
ledi. Işletme hakla 30 yılhğına kiralanacak olan TE-
DAŞ'ın satın alınması için kurulacak şirkette hiçbiror-
tağın yüzde 10'dan fazla pay sahibi olamayacağını da
belirten Özçiloğlu, şu anda 5 milyar lira olarak belir-
lenen şirketin sermayesinin ihale alındıktan sonra 5
trilyon liraya çıkanlacağını kaydetti.
birlikte almak için yeterli
güçlerinin olmadığını söy-
leyen Vali Kadir Çalışıcı
Enerji Bakanı Recai Ku-
tan'a önümüzdeki hafta bir
ziyaret yapılacağını ve bu
iki müessesenin a>nlması-
nı isteyeceklenni belirtti.
"Daha önce burada çimen-
to tesisleri saüldı ve biz iyi
bir sınav veremedik" diyen
Vali Çalışıcı, TEDAŞ'ı
kaptırrnak istemediklerini
söylüyor.
ŞANLIURFA: Şanhur-
fa TEDAŞ için 1000 ortak-
lı bir şirket kuran grup, bu
ihalenin ardından Suriye
doğalgazmın getirilmesi ve
santral ihalelerinde yer al-
mak istiyor. Ticaret ve Sa-
nayi Odası Başkanı İsmail
Demirkol. bölgelerindeki
TEDAŞ için kimsenin tek-
lif vermeyeceğini. kaçağın
yüzde 50'den fazla olacağı-
nı belirtirken "Zaten ihale-
ye giren olursa onu da hoş
karşılamayız. Bu kaçağın
önüne bizden başka kimse
geçemez, biz yatınmcı isti-
yonız. TED,\Ş'ın kânnı ye-
meye gelecek kişiler yaör
runcı otamaz" diyor.
KAHRAMANMA-
RAŞ: Adıyaman ve Kahra-
manmaraş TEDAŞ mües-
seselerini almak üzere ilde
birA.Ş. kuruldu. Ticaretve
Sanayi Odası Başkanlı-
ğı'nda yüriitülen dağıtım
şebekesi için gerekli olan
para toplanmaya çalışılı-
yor. Bu arada Adıyamanh-
lann ortak önerisine Kah-
ramanmaraş'ın taraftar ol-
madığı belirtiliyor.
R.J.REYNOLDS REKLAM VE PAZARLAMA A.Ş.
DUYURU
Ürünlerimizin perakende satış fiyatları 17 Mart 1997
Fazartesi gününden ifibaren aşağıdaki gibi belirlenmiştir:
Sjlcttı
IVinston
Uzun
Kıso
Lıghfs Kıso
Uzun
YENİ FİYAT
150.000 TL
140.000 TL
140.000 TL
150.000 TL
90.000 TL
ESKİ FİYAT
140.000 TL
130.000 TL
130.000 TL
140.000 TL
85.000 TL
Kısa 80.000 TL 75.000 TL
jro
aro
Uzun 80.000 TL 75.000 TL
Kıso 70.000 TL 65.000 R
Uzun DEĞİŞMEDİ 50.000 TL
ANKARA PAZARI
YAKUP KEPENEK
MerkezSağın
Ekonomi Çıkmazı
Belirsiz ve devingen konularda öngörüde bulun-
mak olanaksız sayılmazsa da çok güçtür. Türkiye
ekonomisi belirsiz-devingen nitelemesine tam an-
lamıyla uyuyor. Ekonominin önü görülemiyor.
Ekonomi üzerine öngörü yapılamıyor. O kadar ki,
ekonominin geleceği üzerine yaptıkları kestirimle-
rin gerçekleri yansrtmadığını, en ileri teknikleri kul-
lananlar da sonunda açıkça belirtmek zorunda ka-
lıyoriar. Yazılannda gelecek aylann enflasyon, dö-
viz kuru ve büyüme oranlanna ılişkin eski hesapla-
nnı değiştiriyor, yeni sayılar üretiyorlar.
Neden?
Çünkü yıllardır somut bir ekonomi potitikası uy-
gulanmıyor. Ekonominin ne kısa dönemli güncel
sorunlan konusunda somut önlemler alınıyor ne de
gelecek birkaç yılm gelişme çizgisine açıklık kazan-
dınlabiliyor.
Ekonomi polıtikası yokluğunun asıl sorumluluğu
da hükümetin DYP kanadrnın üzerindedir. Çünkü
hükümetin büyük ortağı RP, ekonomide güven ko-
nusunda da "ateşle oynuyor". Özellikle bütçe açı-
ğı gibi çok önemli ekonomik göstergeleri "sayı
oyunlanyla" değişik gösteriyor. RP'nin sermaye bi-
nkimi anlayışı esas olarak ticaret, toprak ve öbürta-
şınmazlann ve altın gibi değerli madenlerin alım-sa-
tımından doğacak rantlara dayalıdır ve ayn bir tar-
tışma konusudur. Ele alınması gereken, önceki dö-
nemterle de bağı nedeniyle DYP'nin ekonomi poli-
tikasıdır.
DYR 1991 'den bu yana süreklı olarak hükümet-
te olan tek partidir. Geçmişi, eski Adalet Partisi'ne
(AP) dayanan DYP'nin, yeıîi pazan gümrük duvar-
lanyla korunan birortamda, "devletdesteğiyle" sa-
nayileşmeye öncelik veren bir sermaye birikimi an-
layışını "taşıdığı" söylenebilir. Ancak DYP, 1991'de
hükümete geldikten sonra, tarihsel işlevini bir yana
bıraktı ve 1980 sonrasında ANAP'ın izlediği, yine
"aşın devlet desteğiyle" dışa açılmaya ya da dış-
satıma dayalı birikim anlayışına yakınlaştı. Yani eko-
nomi politikasıyla ANAP'laştı; yine de onu da tam
anlamıyla uygulayacak biryapıyı geliştiremedi. So-
nuçta DYP'nin ekonomi potitikası "ikircikli" ya da
"iki cinsiyetli", erdişi bir özellik taşıyor. Kısaca ülke,
"ekonomi politikasız" yönetiliyor ve bu okju doğal
meyvelerini veriyor.
DYP'nin "hızlı özelleştirme" yaklaşımı ya da pa-
ra ve döviz kuru uygulamalannın göreli olarak tek-
nik düzenlilik içinde yürütülmesi, kuşkusuz "kendi
içinde've "çapında" önemlkjir. Ancak bunlann enf-
lasyon oranının azaltılması ya da dış ticaret açığı-
nın daraltılması gibi salt "güncel" sorunlann çözü-
münde bile "yetersiz" kaldıklan, her gün, "dışanda
düşürülen kredi notlanyla", içerde de güvensizliğin
artışıyla, görülüyor. Bu sonuç bir bakıma "kaçınıl-
mazdır". Çünkü DYP ne kendi 1980 öncesi özgeç-
mişine yakın ne de 1980'lerin ANAP çizgisine ben-
zer bir sermaye birikimi politikasını geliştirip uygu-
lamaya koyuyor. AP-ANAP ikilisinin gerçekçi bir bi-
leşimine de yönelemiyor.
DYP'nin sanayi üretimini degişen koşullara uygun
olarak arttırmaya dayalı bir sermaye birikimi politi-
kasından yoksun kalması, yalnızca bu partinin top-
rak ve ticaret çıkarlan ağırlıklı toplumsal yapısına
bağlanamaz. Gerçekte merkez sağın ekonomi po-
litikasızlığının kökleri daha denndir.
Merkez sağın düşünsel kökenlerı, özellikle
ABD'deki biçimiyle, rekabetçi serbest piyasa eko-
nomisini egemen kılmayı öngörür. Yalnız bizdeki
merkez sağın çok önemli bir özelliği var; özel ser-
maye birikimini sağlamak için devlet "sûrekli des-
tek" olmalıdır. Bir taraftan "devlet destekli" bir ta-
raftan da rekabetçi olunamıyor. Birinci açmaz bu-
radadır.
Ek olarak özel girişimciliğin kaynaklannda, özel-
likle ABD ve Ingittere'de 1980'lerde ekonomide
"devletin küçûltülmesi"^yolunagidildi. özel serma-
yeyi devletle beslemeyi iş edinmiş bulunan bizde-
ki merkez sag, son yıllarda açıkça kanıtlandığı gibi,
devleti küçültme ve aynı zamanda özel sermayeyi
besleme "çelişkisini" çözemiyor. Ikinci açmaz da
budur. Çünkü Türkiye özel kesiminin çok büyük bir
bölümü, özellikle büyük ticaret ve rant çıkarlan, sü-
rekli olarak "devletin sütünü içtikterinden" devfet-
siz ekonomiye uyum gösteremiyortar. Bu durum
ekonomiyi "sislı"tutuyor, ekonomide göz gözü gör-
müyor. Sonuçta, ekonomiyi izleyenler geleceğe dö-
nük kestirim yapamıyor, hükümet edenler devletin
rant olanaklannı yandaşlanna dağıtıyor ve sürekii
enflasyon emekçiler için yıkım oluyor.
ANAP ve DYP bağlamında merkez sağın ortak
çıkmazı, somut ekonomi politikası yokluğudur. Bu
politikasızlık sorunlan birikimli olarak derinleştiriyor
ve buradan toplumun içerdiği gizligücü körelterek
doğal gelişimine engel oluyor.
Merkez sağın irdelenmesi sürekii olarak ekono-
minin direksiyonunda olduklan için önemlidir. Ya
merkez sol, diyeceksiniz. O da ayn bir acıklı öy-
küdür.
RJ Reynolds ve PhilSA kâra geçemedi
Marlboro ve
bflançosu zararda
Kısa DEĞİŞMEDİ 40 000 TL
EkonomiServisi- 1991 yı-
lında özel sektöre üretim izni
verilmesinden sonra hemen
harekete geçerek peşi sıra Iz-
mir Torbalı 'ya yatınm yapan
dünyanın iki sigara devi RJ
Reynolds International ve
Phüip Morris, Türkiye'de za-
rarediyor.
Fabrikasmı, 1992 yılında
198 gün gibi rekor bir hızla
kurduktan sonra, bugüne ka-
dar 100 mih/on dolarlık yaü-
nm gerçekJeştiren, en son
olarak da ISO 9002 kalite bel-
gesi alan RJ Reynolds Torba-
lı Fabrikası, dünya sigara tü-
ketiminde ilk sıralarda yer
alan Türk pazannda henüz
umduğunu bulamadı. Aynı
şekilde Sabancı Holding or-
taklığıyla 1993 yılında üreti-
me başlayan Amerikan Phi-
lip Morris'in de Türkiye'dekı
bilançosunu zararla kipattığı
belirtiliyor.
Türkiye'deki ciroian tril-
yonlan bulan Camel, Salem,
VVinston, Monte Carlo, Ege
sigaralan üreticisi RJ Rey-
nolds ile Marlboro, Parli-
ament, L&M üreticisi PhilSA
Philıp Morris-Sabancı şirke-
ti yetkilileri, ciro ve kârduru-
mu konusunda açıklama yap-
maktankaçınıyorlar. RJ Rey-
nolds Türldye'nin Genel Mü-
dürü Servisünin Gülçur, ko-
nuyla ilgili sorulan yanıtlar-
ken, "Torbabfabrikasının he-
nüz kendini amorti etmediği-
ni" söylemekle yetindi.
Gülçur, Türkiye'de yatın-
ma devam edeceklerini ve bu
yıl 30 milyon dolarlık yatnm
planiandığını belirtirken 90
milyon dolarhkihracat hedef-
lediklerini kaydetti. Sigaraya
reklam yasağıyla ^topyekûn
karartma" uygulandığını be-
lirterek Avrupa ülkelerindeki
katı yasaklann tüketimi art-
tırdığım ifade eden Gülçur,
hükümete, "Türldye'deki ya-
bnmımızı gözden geçirebifi-
riz" mesajını da verdi. 1996
yılı ciro ve kâr-zarar durumu
henüz belli olmayan PhilSA,
1995 yılında 22.8 trilyonluk
ciroya karşın 788 milyar lira
zarar etmiş; 3.9 trilyonluk ci-
ro yapan RJ Reynolds Türki-
ye ise 1995 yılını 723 milyar
lira zararla kapatmıştı.