Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8 ARALIK 1997 PAZARTESİ EKONOMI Borsa Analizi m mı IM BJtf H H ıv m* Bankalar Akbank Altanatıfbank Demrtank DşbanK Esbank Tnansbank Garant Banfcas Şekstank T.Kalkrma Bankaa T.lş Bann. (8) ["I T.lşBank.(Q Teteöbank TSKB Yaşactaık Yapı Kredi S. Ortaama Cam ve Cam Urünteri Sanayi Cam DeneıCam Trak>aCam Aracı KurunlarSkjoal Maı.Değa. Orötama 4.550 1.69 10.81 3.05 99 63 1.69 10.81 3.05 9963 13.250 8.000 5.900 3.200 1.425 3 750 10.750 2İ25 13.500 71D.0O0 21000 2.950 2 750 1125 6.800 6.23 17.56 6.07 20.34 4.51 9.71 2.69 5.10 1.09 15.86 3.X 7.57 6.70 21.97 1.10 7.60 16.06 39417 24872Ü6 11.66 116.30 2.31 4.71 2.22 4.53 1.02 10.34 428 17.97 14 7 0 57 39 7.66 16.80 4.39 4.01 4.42 4.'1 6.02 4.40 5S74J9 16.49 2.69 3.60 8.18 10.75 24.02 11764 884.72 409.00 439.94 167.16 351.66 475.78 71.76 25O.D2 1621 483.11 639.74 959.10 158.48 117.31 287.35 315C 7.80C 7İO0 13.250 5 62 29.60 7-ı 55 315 87 4.56 2.44 16.04 - 248.72 9.72 120.04 496 5609 38.21 68.36 4 39 47.72 36.16 110.72 BoyaSanayü Bavrakt 3oya ÇBS Boya MarshaH MegesBoya Yasaş Ortaıama a.300 3.900 28.000 5.400 33.000 1.69 448.91 078 1111 2.84 18.31 1.77 31.81 2 73 12.07 2.29 17.14 5.76 238 77 44.93 293.19 693 7732 8.97 89 50 4.51 14617 6.20 149 54 Braofek Anadctı Brac* EgeBno» ErayasB*ac*k Güne/Bıaa* T.Tuborg Ortaiarre 4.300 1.47 12 64 8.47 73.59 19500 7.26 8129 3115 4888 31.000 12.93 3463 130.26 190.57 13.250 5.19 24.73 '.8.03 101.26 4.300 3.13 39S.67 52 02 148.81 7.28 44.49 4200 10677 Buyu* Mağazânr Çarşı (Jma Tarsaş 80.000 10 750 8.700 185.000 84.000 24 10 46 89 81.36 OV 30 45 129.95 14 73 64.19 29 80 137.86 32 64 614 76 • 83208 OV 68.42 373.08 2402 51B06 71.76 440.56 Çmento Sanayi Mana Ç (A) AdanaÇ.(B) AdanaÇ (Q AfyonÇ. Akçansa lAslanÇımento Batıçm Bursa Çmento SoluÇımento Çımentaş Çmsa GMaş Konya Çm. Mardırı Çim. Nığde Ç»n ÛriyeÇim. Ortalama 16.500 8.900 1.725 29 000 32 5X 64000 23 750 33.000 3.700 24.000 34.000 39.500 3.700 5.900 7.100 6.300 5.68 18.85 3.06 58.42 0.59 19.95 6.91 58.84 5.61 193.34 6.02 6610 3.93 19 34 4.62 35 80 1.92 13.19 3.10 28.29 4.39 41.94 3.29 22.21 222 19.88 2.23 17.17 326 12.07 2.87 15.34 3.89 35.45 9.08 5649 28.13 56.49 9.61 5649 13.75 13047 25.53 54.66 39.65 144.56 7 72 30.76 '022 40.93 711 26.50 - 176.34 13.60 51.86 856 3288 823 4415 6.73 42 '2 741 6290 6.42 32.65 13.74 56.03 Hava feşmauhğı ve Yan HcmetJer Çelet» Hava Ser 88.000 1183 2429 15» 11739 THY 36.000 8.22 - 572 77 99.74 USAŞ 460 000 5.84 3 91 4 72 120.72 Ortabma 817 15'.28 58.16 102.07 Perakende ve Toptan licaret EGSDçTcaret 31500 8.00 59 99 20.99 1744.73 Mpa 4600 1.92 3179 893 138.43 Sabal" oazartama 2.900 1.51 7 53 4 77 34.51 "ofaş Oto.Tic. 49 000 23 35 416.59 7524 124357 Otatara 600 6847 2164 70128 Ookıma SaRayl Akal Tekstıl Akm Tetaö Ansa AIÖSJ !p»k Altnyıkjız Arat 3erdanT BrtcMensucat BısaşT Bosa Boyasaı Tekstıl CeylanGftimlr ~'~ Giym & Mensa Mensucat Nergis Hoöog OkanTekstJ ParkTetatil Polylen Sasa Sotea Söirtaş Sönmez H. S«ımez Pamutdu Şfeş Tumtet<s Uta KonteKsıyon Yunsa Ortatama 7.800 9.400 15.750 5.000 21.000 15250 9.000 4.300 6.700 3.650 8.500 B700 5200 20.000 17250 22.500 6.300 78.000 13500 11500 5.600 28.500 5.100 12.000 3.700 10.500 2.525 7.900 14İ00 9.750 5.400 5500 11500 6.000 1.73 7.17 1.56 6.76 416 14.69 1İ7 8.75 2.76 13.t3 2.66 28.96 0.74 10.61 1.87 7.90 1.14 1852 120 6.89 0.69 12.68 1.54 1142 1.40 12.31 2.92 15.36 2.50 23.34 0.86 14.07 2.32 35 65 4.76 79.63 5.96 30 06 4.15 19.29 2.72 183.32 1025 70.64 046 3564 5.64 4420 1.52 57.83 3.11 12.13 374 3948 1.19 9.43 3.12 38.30 1.21 48.60 2.53 57 97 1.50 17.06 253 13.46 228 16.39 2.61 15.54 6.66 8.52 8.16 8.08 11.82 5.34 8.70 10.06 523 14.38 12.35 6.68 29.'3 12.90 23.88 1165 6.81 8.49 25 72 225.04 1354 1713 6.30 185 6.68 17.02 11.82 9.01 5.93 8.59 923 11790 96 76 5048 59 88 166.09 400.19 6692 129.90 150.65 100.38 70.93 13127 125.10 21057 389.89 34.12 97.15 853.82 243 89 9686 102.40 946.38 19.62 32114 334 31 87 35 23228 140.49 93 94 28.09 303.19 652.97 61.99 12134 140.41 Alarko Hoöıng BorusanYa DoğanHoU. Eczacıbaşı Yat EmaHottng IhasHokjng KoçHoMng MazharlHoL Merjya Htf. NetHoktng Sabana HoUng Transtürk HokJ. TŞışeCarr, Ortaama 41.000 12.000 8.300 8.100 177500 31.500 44.500 3.400 4.400 5.600 11.500 2275 14.500 11.13 60.11 2.59 13.16 5.17 61.39 2.95 20.65 66.59 36323 5.39 84.07 17.61 106.81 2.46 2.48 4425 2.10 44.88 5.88 113.39 1.13 169.46 9.42 5188 8.09 90.82 32.11 6.09 11.71 29.18 123.52 6053 52.39 2124 24.91 1859 46.68 64.07 42.14 40.34 11.79 1618 3826 8.65 12.94 45559 1107 23.11 143.11 3.42 5.50 2358 22.24 50.61 İDonir.Çefik, Metal AıtaSmyl BurçeHı Çe*Haat Çemtaş Demsaş DâKtaş EregtDÇ. bmrOÇ Metaş Ortaiama 10.5a 7.600 4.300 11.000 9.100 28.000 2.150 7.700 319 3.83 2.22 2.90 4.32 223 0.90 2.01 2.13 19.50 6.13 117.55 22.17 20.00 5018 19.46 8.42 48.13 17.39 1325 50.13 7851 22.43 15106 29.04 336.91 154.02 71.97 5523 32.16 - 32.17 32.79 7139 121.57 Basan Yayn Sanayi Buş-n Yaymc*k ÇBS Pmtaş .Dtraı Ofset | HOnTyçS Gaz. htBrmerJya Yay. Unltyet Oaz. SabahYayncı» Ortaiama 7000 3.900 7.900 34.000 1.325 10.000 3.500 325 3.63 - 2256.71 7.75 362.97 - 25150 5.36 9554 127 5.60 11.06 50.47 5.36 107 93 2956 179.70 1.67 19.47 14.33 12453 319 30.76 9.14 155.44 1.11 1.04 650 3.12 2428 Gayri Menkul Yatrm OrtakHdan Metal Eşya, Matctoe ve Gereç Sanayi Aiarkc Sanavı '7 50C 324 r 36 S39 10324 MakmeTakm 2.075 1.69 22.36 10.94 33.15 Tasan 12.000 4.11 9.81 14.31 339.09 Ortaama 2.74 13.09 920 11357 VatafGYat.Ort. Ortaama 5.300 1.74 8.88 3.36 1.13 15.000 7.10 23.89 2359 C.44 236 11.35 4.78 1.05 MoHya ve Döşeme Sanayi Gentaş 15 000 2 93 12.50 6.64 31.14 Köebe* Moolya 8 400 320 13.84 7.90 21123 Oralara 3.01 12.92 7 01 87 53 Otomotiv ve Yan Sanayi Anaocıu Isuzu Dıtaş Dogan EgeEndûstn MP Kortsa MuÖuAkü Otofcar Otosan Parsan TofaşT Oto.FaC. UzelMakna Bosn Fretı Ortalama 19250 16 000 17250 21.500 15.000 7300 18.000 160.000 10.500 10.500 33.500 440.000 6.89 33.07 4.'9 2519 4.36 17 06 3.37 3.76 3.32 11.04 2.76 16.10 B26 35.06 7 68 23.16 4.52 34.65 3.92 28.89 7.96 2064 8.06 54.39 5.67 23.11 12.70 924 154 759 751 23854 946 10.61 15.10 9.01 17.93 10.91 54.07 16929 14427 6952 169.57 116.34 170.70 72.66 62.89 112.18 10227 7727 100.76 Ptastik Urünleri Sanayi Egectesi 7 " X 2.75 5.60 5.41 315.76 EgeProS 16.000 3.08 13.87 5.92 357.15 Pıtıaş 17.750 6.67 36.84 12.91 252-57 Rate BOctron* 49.000 1.58 10.01 5.62 13557 Otaöna 2.85 13.25 7 41 198.01 Yam Mabemeteri Borava Yaf» Doğusar Hamed* Tuğla kitema T D a m Dokûm Ortatama 17.000 17.000 7.400 6.600 12250 6.43 37.52 9.16 26451 947 - - naio 3.68 14.89 9.81 53.33 162 37.49 28.95 355.99 4 77 5437 21.38 204.19 4.31 45.42 20.73 21116 Petrol ve Petpoi Urünteri Sanayi Aygaz 28 500 621 19 41 20.96 ?6.38 Petkm 110.000 2.48 1350 12^8 2442 PetrolOflsı 33.000 8.38 21.84 1160 126.13 Tıras 4.850 2.47 957 9.67 42.55 Tupraş 17250 74.61 - - 2546.39 Ortabra 6.21 52.67 293.42 135.74 LastK Urünleri Sanayi Brea Good-Year Otalana 97500 427 15.18 9.69 45.41 86.000 5.79 12.34 9.06 165.44 4.64 1418 9.49 74.96 Enerjı Aktaş Elettnk ÇukurovaElektnk KepezElektr*. Ortaama 157 500 410.000 420.000 35.22 1520 11 70 18.54 Seramk ve Porseton EgeSer. Evap ûOTor.şı, Küta/ıya Pof UşakSef Oftalar-a 4.450 6200 61000 5600 6600 1.65 1.58 12.D7 1.62 2.37 1.70 48 73 37.64 3825 41.31 39.94 '792 10.23 2033 Sanayi 16.35 13.09 48.41 567.11 35 70 1853 7.30 23.73 32.74 13.99 16.82 13.36 Dayaraklı Tuketbn Mabemeteri ArOefr Arçelık Emsan3eşy*lE Emsan Pas.Çelik IhlasEv.Aİ Kümasar PegFVofüo HaksEv Al Ves'sl Ortaıama RiPizm ÇeşAltınyunus MarmansNl Marm.Martı NetTtfcm PettkBrt Tı/. Ortaiama 23250 18.500 1.900 930 14.000 14500 10.750 5.300 16.000 8.300 3.850 2.6O0 19250 8.900 5.71 4.83 •2.74 8.35 4.50 1.94 451 1.20 4.55 4.71 2 78 198 148 4.98 0.77 232 25 83 21.52 2075 55.17 36.17 9.67 30 79 25.37 2758 81 28.84 19.14 28.70 10.64 1175 737 8.19 10.88 8.62 '160 11.63 197 34 1436 6.48 13.64 13.67 267.73 263 31 20C57 252.05 176.65 106 90 496.67 113.90 107.55 130 79 86 115 -1563 3926 455 43 276 354 298 179.19 26.35 37 45 4657 257 31 37.85 123 78 Bektr* Mattcteri ve ftgflan Sanayi AfcanaEtek. .Aseısar Belatekrık Netaş TeKtaş T.Semens Ortaama 10.600 11750 11250 72.000 25.000 15.250 4.42 2.39 3.71 6.32 5.32 4.40 456 127.88 18.94 1206 22.00 29-31 55 85 2132 ûda,lçki,TûtünSanayy AnattouGıda Ap*s Barvi anane! Fogo-Pan KeaGıda Kersvıtaş KretaıKoa KonfrutGlda Maret MertoâKfe MudunuTavuk. PnarEt PraSu PrarSût Prar Un TatKoosave ÛnalTanm Tı*ajKonsave Onabma 18.250 12500 20.750 4.300 7.100 28.000 22.000 7500 4.400 14.500 3350 5.400 6.600 6.600 12.000 17.000 10.500 8.900 3.450 3.92 2.35 7 57 233 2.15 579 5.07 2.81 2.15 1.31 1.52 190 1.40 6.99 3.32 3.04 420 1.92 2.74 3.27 1572 60.09 433.03 4197 63.96 23.82 33.74 8.72 12.85 10.81 16.17 21.54 261.60 170.67 1350 46.30 28.98 66.63 27 37 16.78 15.29 8.49 1524 7.59 1323 11.17 8.61 777 1615 1907 10.62 10 76 2187 15.46 19.51 1311 13.55 7.56 7.57 11.63 9.00 19.49 3.41 273.94 13.33 14.19 231.65 175.34 84.33 93.06 13527 139.63 16010 152.10 170.07 234.16 305 70 216.24 453 98 15.68 128.42 70.77 12440 126 62 86.21 709.35 199.74 90.25 13724 157.65 204.60 165.82 Leasing&Toctorng AWıf Fmars FactoRnans Frars.easng IhlasFrans TCısat ..easng Mnans Fact. ^tart Laasng Tcprak Leasrg VaM üssng Yapı Krect Leas. Ortatama Sigorta Akagorta Anaaolu Sıgorta Commaaal ünıon Emek Sıgorta Güneş Sıgata Ray Sıgorta Haik Sıgorta Ortaiama 2.750 2.660 3.550 4250 7200 5.100 4.900 4.600 2.600 4.600 10250 6.500 4600 1325 7.000 3650 6.800 125 2.65 1.03 4.06 175 2.83 150 2.30 1.51 2.73 1.92 6.61 4.68 3.64 0.87 453 2.32 4.96 4.90 7.44 11.48 6.12 10.01 1751 15.70 9.87 26.42 4.96 11.52 922 5620 11.92 7.94 61.33 8.77 791 21.67 19.01 2.96 4.56 2.93 5.47 6.88 824 3.15 3.58 4.39 559 4.41 15.01 6.49 6.67 1826 4.78 350 6.30 8.06 464.79 2076.12 294.61 364.42 886.50 237 30 79021 202.05 235.36 1257.79 48925 139.01 299.31 251.85 47.47 238.62 239.47 49158 238.81 Demir, Çe» DRtmda Metal An Sanayi Bousar, Erbosan =erıış AJumrıyını Sarkuysan OriaJâma Bâbre Tarn Bagiaş EgeGûbre OûbreFab. Hekteş Ortaiama 10.500 5.500 13500 18250 u . 2.65 282 3.44 3.34 3.08 12.31 1424 25.09 12.74 13.11 m R8Ç«rı omayı 137.500 4.600 11.000 3.400 5.47 228 253 1.78 3.61 4122 27 Sİ 12.46 6.79 2021 8.74 7.25 8.88 724 7.67 i 13.40 3628 6656 6.09 13.36 215.04 14433 60331 6139 144.97 165.60 170.06 270.42 87.88 168.42 — — y — * — Devahoküng Eczaobaşı taç Ortaiama Yatrm Altematıf Y. Ort. AtaYatOrt Attantt5v at Ort ADasYatnr) AvrasyaYat.Ort BumsrangYatOrt. DemirYat Ort Evren Yatnm Fııansv acnm 0. GarantıYat Ort Gtobal Yatmm Iş Yatrm Ort v y * r a z Y a t Ort. Vakıf Yatm' Taç Yat. Ort. YKBYabnm Ort. Ortabna 1.925 9.750 2.750 1425 4.050 3.750 2.750 1.075 3.600 3.450 1.350 1.900 3.650 2200 1.750 5500 2.050 1.750 130 2.87 2.30 1.63 1.03 0.79 0.75 131 0.75 2.78 0.82 0.67 0.99 0.86 137 0.70 3.12 0.90 0.80 1.16 14.50 27.06 22.96 5.47 4.42 3.05 533 4.51 22.88 3.39 2.70 8.65 2.79 6.42 331 1357 457 2.B9 5.33 KâğrtveKâğrtÜrûnteri ÇumaKâğıt Kaptamm Kârtonsan Otrrııksa Tre Kutsan Vkmg Kagıt Ortaiama Diğer Adö KaJemcik Deımod Esan Spor Ennış Ambala) Sevgi Hastanelen Gümuşsuyu Yataş Ortalana 10250 6400 11.500 4900 8.500 6.300 16250 11.000 25.000 8.100 18.000 10250 1.750 14000 5.48 127 2.18 3.59 2.79 3.40 2.90 2.74 3.50 6.15 349 3.18 3.00 1.03 418 2.63 92.56 20.49 8.50 15.64 414.43 2130 965 1517 15.05 24.86 1026 12.01 35.36 15.X 14.00 15.'2 34.14 1755 19.50 3.16 1.04 0.96 2.11 2.50 1028 1.05 1.03 1.61 1.09 3.04 1.12 6.84 1.87 121 2.05 12.60 61.49 6.15 21.96 25.19 24.46 50.30 11.80 728 45.12 7.81 27.80 1123 9.37 8.16 9.23 9459 113.84 106.82 6.62 4.94 0.47 035 0.14 0.66 7.97 0.48 12.08 2.77 0.54 4.88 0.57 0.88 1.19 3.04 145 467.94 19.79 2829 19.35 4757 31.81 271.40 5358 76.00 54126 209.01 320.11 21.86 54.99 105.38 102.53 StMKBOrtataması 7.42 4320 2153 12621 0 Yıl sorıu Mançosu açıklanmayaıılar Bu sayfada yer alan tablolar, ESYATIRIM tarafından hazırlanmıştır. Bakan Çelebi'den, yüzde 50 enflasyon hedefi için topluma çağn 6 Inanın, düşürelim'ADANA(Curahuriyet Gû- ney llleri Bürosu) - Devlet Bakanı Işın Çelebi, enilasyo- nu hükümetin değil tüm top- lumun Indirebileceğini belır- terek, "Herkes enflasyonun yüzde 50'ye düşeceğine iıutn- sın, fırraalar fiyat artışlan- nı buna göre düzenlesin, enf- lasyonu düşürûrüz" dedi. Adana Sanayici ve Işadam- lan Derneği tarafindan duzen- lenen 'Ekonorai ve Enflas- yonla Mücadele' konulu "Arama Konferansı'na katı- lan Bakan Çelebi, geçtiğiıniz temmuz ayında yıl sonunda enflasyonun yûzde 85-90'da kalacağını söylediğini, o za- man bu sözün çeşitli kesimler- • Devlet Bakanı Işın Çelebi, "Herkes enflasyonun yüzde 50'ye düşeceğine inansın, firmalar fiyat artışlannı buna göre düzenlesin, enflasyonu düşürürüz" dedi. ce inandıncı bulunmadığını, şimdi ise oranın yüzde 88'de tutulduğunu belirterek şu gö- rüşleri dile getirdi: "Bugün ennasyon yûzde 50 olacak derken bunu ben söylemi- yorum. Uzmanlarırj kap- samlı çalışmalan, hazırhk- lannın sonucu böyle göste- riyor. Ekonomide trend ani değişmez. Enflasyonu hepi- miz. toplum olarak indirece- ğiz. Herkes enflasyonun yüz- de SO'ye düşeceğine inansın. firmalar Tıyat artışlannı bu- na göre düzenlesin, enflasyo- nu düşürürüz. tnanırsak yüzde 5O'ye indireceğiz." Mal bazrndaki ticarelte As- ya ülkelerinin büyük rekabet gücü kazandıgını, Tûrkiye'nin de rekabet gücü edinmesi ge- rektiğini kaydeden Çelebi. "Türkiye, bir fınans ve ener- ji üssü olabilir. Ancak bu- nun yolu siyasi ve makro ekonomik istikrardan geçer. Türkiye bunu sağlamak zo- runda. Bu enflasyonla ba- şaramaz" diye konuştu. Çe- lebi, Tûrkiye'nin Güney Ko- re ve Endonezya'daki gibi kriz yaşamamasının en önemli ne- deninin KOBl'lerin üretimi omuzlaması olduğunu bildir- di. DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ / ERGİN YILDIZOĞLU LONDRA Mahşerin Obür Atlısı Tayland ve Endonezya'ya yardım ettikten sonra IMF ve Dünya Banka- sı, şimdi de Güney Kore'yeyardım et- meye hazırianıycx. Ancak IMF'nin elin- deki araçlara bakınca, Güney Kore- liler hesabına endişe etmemek elde değil. IMF ve Dünya Bankası, etlerin- deki testereyi neşter zanneden, iki bunak beyin cerrahına benziyoriar. IMF'nin şimdi, Türkiye ekonomisi üzerinde de operasyona hazıriandı- ğını düşündükçe... Hastalığın cinsi... 1994'ten bu yana, önce Japon- ya'da sonra da genel olarak Doğu Asya'da bir aşın üretim krizinin yaşan- dığına ilişkin tespitlerin bir "fantezi" olduğu söylendi hep. Bu fantezilere itibar etmeyen gerçekçilerin denkle- mi ise şöyleydi: "Piyasa, zaman za- man ortaya çıkan dengesizlikleri arz ve talep mekanizması yoluyla temiz- lerve tkanıklıklan aşar; ekonomikya- şam kendine akacak yeni bir mecra bulur" (özetleyen Kuttner, Business Week 15.12.97). Ancak pi- yasalar, fazlayı temizleye- mediler. Mallann satılması geciktikçe, kârtann gerçek- leme süreci yavaşlar, bu yavaşlamanın yarattığı açık, kredi ile kapatılmaya çalı- şılır. Nitekim, 1990'larda kredi (döviz ve borç piya- salan) hacmi genişledi, ser- mayenin dolaşımını kolay- laştıran bir serbestleşme süreci içinde ekonomik fa- aliyet kendine yeni bir yol buldu. Nereye gitti dersi- niz? Ucuz kredi ve küresel- leşme miti ile kurulması teş- vik editen yeni üretim kapa- sitelerine, lüks inşaatlar, borsa spekülasyonuna, şir- ve Avrupa bankalan, bunun tam gö- beğindeydiler, dünyanın ikinci büyük ekonomisi Japonya'da. IMF, hastayı öldürmek mi istjyor? Bu noktada bizim bunak doktor- lar devreye girdiler. IMF; Asyalı hükü- metlere, yardım almak istiyorsanız, vergileri yükseltin, kamu harcamala- rını kısın diyor. Ancak bu ülkelerin hiçbirinde ciddi bir büyük bütçe açı- ğı sorunu yok. IMF; faizleri yükseltin ve ekonominizi soğutun diyor. Ama bu ülkelerde belirgin bir enflasyon tehlikesi yok, üstelik tasarruf oranla- n oldukça yüksek. Aksine, Asya ül- keleri kapasite fazlası (talep yeter- sizliği) basıncı altındalar. Fiyatlar dü- şüyor, bu yüzden şirketlerin geürieri düşüyor, borçlannı ödeyemiyor, ye- ni borç alamıyorlar; bankalar birbiri ardına batıyor, uluslararası kredi, bu piyasalan terk ettiği için de genel bir likidite sorunu var. IMF reçetesi bu ekonomilerin karşı karşıya olduğu IMF yardımı halk arasında protestolara yol açtı. ket evlenmelerine ve çok yüksek bü- yüme hızları sergiieyen ve getiriler sunan "gelişmekte olanpiyasalara". Bu piyasalar dahafazla kredi alma ola- nağı buldukça daha hızlı büyüdüler. 1990'larda, Doğu Bloku'nun çökme- sinin getirdiği "iyimseriikle" ve bu ucuz kredinin bestediği ortamda, dün- ya ekonomisi adeta yann yokmuş gi- bi büyüyordu. Bu sırada, dünya ekonomisinin birçok noktasmda, tüketim kapasite- si ile üretim kapasitesi arasındaki ma- kas açılıyor, borsa tırmanışı giderek bir köpüğe dönüşüyor ve bankalann mali temeli hızla çürüyordu. Ama önemli mi? "Tarihin en gûçlü borsa b/manış<n/"yaşıyorduk; bir "yenieko- nomi" vardı, "ekonomik dalgalanma- lan sona ermişti", Asya Kaplanları "birinci lige" çıkmaya hazırianıyor- lardı... Dünya ekonomisindeki, bu sa- adet zinciri, sürecin en hızlı yaşandı- ğ;, kaprtalizmin en çok "pahadığr, umutlann en çok yükseldiği yerterde, Asya Kaplanlan'nda koptu. Fazla kapasite, giderek dış ticaret dengesizliklerine, buradan da batık borçlara ve mali bir krize dönüşme- ye başladı. Artık, dövizler değer kay- bediyor, borsalar birer birer yıkılıyor- du. Bölgede 60 trilyon dolardan faz- la bir borç piyasası oluşmuştu. ABD sorunu daha da ağırlaştıracak. Işsiz- lik artacak, iflaslar birbirini izleyecek, siyasal istikrarsızlık gelişecek, hükü- metler büyük bir olasılıkla daha bas- kıcı olacaklar. Bu ülkelerdetoplumun çoğu için yaşam, cehenneme döne- cek. Abartıyor muyum? Gelin ister- seniz bir başka kurtarma operasyo- nunun sonuçlanna bakalım. Meksika nasıl kur(u)tuldu? Meksika; 1994 sonunda krize gi- rince, IMF reçetesini uygulama kar- şıhğında yaklaşık 50 milyon dolarlık bir yardım aldı. Yardım adı attmda ve- rilen bu yüksek faizli krediler için Mek- sika, 1996 yılında 13.5 milyar dolar faiz ödedi. Bu, Bank of Mexico'ya göre o sene ülkenin toplam petrol ih- racatından 2 milyar dolar daha bü- yük bir meblağdı. Diğer taraftan Mek- sika Istatistik Enstitüsü'ne (MIE) gö- re 1994 Aralıkı'ndan 1997 Ağusto- su'na kadar Meksika'da imalat sana- yiinde üretkenlik (yaygın işten çıkar- maların da etkisiyle) yüzde 20.4 art- tı. Hem uluslararası bankalar hem de çokuluslu şirketter bu IMF reçetesi sa- yesinde kârianna kâr kattılar. Ya top- lumun çoğunluğunu oluşturan işçiler ve emekçiler? MIE'ye göre aynı dö- nem'de imalat sanayii işçilerinin üc- reti yüzde 44 geriledi. Benzer bir se- naryo bugünlerde, enflasyonu engel- lemek ve yabancı sermayeye güven vermek adına Brezilya'da da yaşanı- yor. Tûrkiye'nin eli kulağında... Bir başka bunama emaresi Bunamanın bir emaresi gerçek olanla hayali olanı ayırt etmekte zor- lanmaksa diğeri de hafıza kaybıdır. IMF de bugün geçmişi hatııiamakta zortuk çekiyor. IMF, 1929-33 arasın- da {"New Deal" başlayana kadar) ABD'de denk bütçe saplantısı ve enf- lasyon fobisi ve serbest piyasa dog- masınm etkisiyle uygulanan ve daha sonra gereksiz yere depresyonu uzat- tığı için eleştirilen politikalan izlemek- te ısrar ediyor. IMF'nin bu bunaklığı sadece Asya ülkelerine değil, dünya ekonomisine ve hatta adeta dini bir inançla savunduğu küreselleşme sü- recine pahalıya patlayacak. IMF po- litikalannı uygulamaya zorlanan ge- lişmekte olan ülkeler, bir taraftan da- ha da daralan iç talebin, diğer taraf- tan, acil döviz elde etme gereksini- minin basıncı ile rekabet- çi devalüasyon mekaniz- masını da kullanarak ih- racatlarmı, ne pahasına olursa olsun arttırmaya çalışıyorlar. Bu kendi pa- zarlanndaki fazla kapa- site basıncının diğer pa- zarlara ihraç edilmesine, oralardaki fazla kapasite sorununun daha da ağır- laşmasına, böylece aşın üretim krizinin ve dep- resyon tehlikestnin yay- gınlaşmasına yol açıyor. Depresyonist basıncın yaygınlaşması ise kaçı- nılmaz olarak uluslarara- sı rekabeti ve devletlera- rası tjcari sürtüşmeyi sert- leştirecektir. Bu sürecin ilk belirtileri su yüzüne çıkmaya başladı bile. Ge- çenlerde ABD parlamentosunun, ko- rumacı bir refleksle Clinton'ın dış ti- caret anlaşması yapma yetkisini sı- nırladığını gördük. Bu hafta da ABD'nin Japonya'yı daha çok ABD otosu almaya zofiadığını yazıyordu ga- zeteler (Intemational Herald Tribune 5/2/97). Kendi iç pazan daralırken ve oto sanayii talep sıkıntısı çekerken Ja- ponya doğal olarak ABD oto şirket- lerine özel yer açmak istemeyecek- tir. Gelen haberler, ABD tanm üreti- cilerinin (tahıl ve sebze/meyve), et, şe- kerteme, cips vb. üreten çokuluslu şir- ketlerin de Asya pazannın daralma- sından dolayı ciddi bir ihracat soru- nu yaşamaya başladıklannı gösteri- yor. (Morgan Stanley, Global Eco- nomic Forum 5/12/97). Birönceki sa- yısında "kapasite fazlası sorunu pa- lavra" diye yazan The Economist, bu hafta çokuluslu şirketleri uyanyor ve Asya krizinden dolayı büyük getir kay- bına uğrayacaklarını söylüyor (6/12/97). Mahşerin dört atlısı; açlık, savaş, sosyal kargaşa ve ölüm, şimdi bun- lara, toplumun önemli bir kesimi için işsizlik, yoksulluk, açlık ve sosyal kar- gaşa anlamına geldiği için IMF politikalannı da ekleyebiliriz sanınm. Sektör Endeksleri 05/12/97 Bankalar Aracı Kururrtar Leasmg&Factoring Hokjmg Yatınm GaynmerfcjlYaLOrt. Sıgorta Gıda Içlo. Tütûn Sanayn MoMya ve Döşeme Sanavn Dokuma Sanayıı a r a c » KâğrtveKaJtUrimlen BasmYaymSanay» Gübre Tanm llaçlan Sanayii llaçSanayü Boya Sanayi Petrol ve Petrol Urûnleri Sanayii Lastkûrûnleri Sanayii Plast* Ûrunlen Sanayi Serarmk ve Porsaer Sanay» Cam ve Cam Ürünten Sanayi Çımento Sanayii Dermr Çe» Metal Ana Sanayi D. Ç. Dıştnda Meta) Ana San. DayanM T üketm Manenöer Bektrik Mak. ve Aygrtlan San. Otomotiv ve Yan Sanayı Metal Eşya, Makme ve Gereç San. Enerji Yapı Mabemeten Perakende Ticaret ve Toptan Ticaret BûyukMağazatar ftğer Tunzm Hava Taşımactbğı ve Yan Hizm *>^irııL>ı VI 49 1tWt MWI 1(WB ^m «MKIOmr £.1,\i.\wtO (fUnulUuOOrı 447.77 387İ3 186.18 394.43 322.52 341.58 307.68 198.37 195.14 188.75 206.42 179.90 550.75 249.85 172.16 323.05 298.20 192.44 211.94 138.81 22B.10 308.72 231.37 203.37 25020 301.18 34729 184.41 402.63 208.48 536.81 278.11 197.84 253.01 154.65 28/11/97 429.85 417.02 175.91 388.67 312.38 32724 317.98 197.59 18120 188.12 200.78 166.56 441.98 22406 161.20 323.07 308.41 192.43 209.18 138.36 232 01 312 66 224.06 204.36 234.X 307.94 340,50 178.31 383.23 229.B0 538.11 277.99 201.59 252.74 164.87 Haftakk Fark% 4.17 -7.14 5.84 1.43 3.24 4.38 -324 0.39 7.69 0.34 2.31 8.01 24.61 11.51 6.80 -0.01 •3.31 0 01 1.32 0.32 -1.69 •126 3.26 -0.48 6.83 -2.19 1.99 3.43 5.06 -928 -054 0.04 -186 011 -620 Yılık Fark% 347 77 28723 86.28 294.43 222.52 241.58 207.68 98.37 95.14 88.75 105.42 79.90 450.75 149.85 72.16 223.05 198.20 92.44 111.94 38.81 128.10 208.72 131.37 103.37 150.30 201.18 247.29 84.41 302.63 108.46 436.81 178.11 97.84 153 01 54 65 MERKEZ BANKASI KURLARI CİNSİ 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 fVBD Dolan Mman Markı Avustralya Doian kvusturya Şilini îelçika Frangı )animarka Kronu : ransız Frangı : in Markkası •lollanda Flortni ngiliz Steriini rtânda Lirası spanyol Pezetası sveç Kronu sviçre Franaı 100-ltâtyanLireti 1 1 1 1 1 1 1 1 Japon Yeni tanada Dolan <uveyt Dinan .üksemburg Frangı ^orveç Kronu 3 ortekız Esküdosu S. Arabistan Rvyali Avrupa Para Bırimi 8 ARALIK 1997 DÖVİZ AUŞ 196,000 110,600 131,470 15,733 5,353 29,046 33,018 36,207 98,036 325.830 287,090 1,304 25,037 136,550 11,213 1,511 137,900 638,490 5,353 27,212 1,079 52,417 218,290 SATIŞ 196,950 111,130 132,330 15,795 5,387 29,189 33,207 36,758 98,638 327,530 288,530 1,315 25,298 137,430 11,337 1,521 138,520 646,900 5,387 27,396 1,088 52,512 220,230 EFEKTİF ALIS 195,760 110,470 130,460 15,694 5,340 28,939 32,935 36,073 97,791 325,440 284,220 1,299 24,944 136,210 11,157 1,502 137,050 622,660 5,286 27,111 1,066 51,762 ÇAPRAZ KURLAR 1 «an Dolan 1.7723 Mman Markı 1.4833 Anstralyı Dolan 12 469 Hrot»r*a Şiliti 36 560 BtlcikaTrangı 6.7473 Duımaria ttonu 5.9310 FnKBFflMi 5.3580 Fis Maıtka» 1 9967 HoHMda Ronni 149.74 ppanvpl Ptzeta» 7.7B53 Bveclroıib 1.4331 fivıçre Franıjı 1737.25 129.48 1.4218 36.560 7.1891 180.99 3.7506i mı11rianda L. IIÛRİ 1S0H: SATIS 197,440 111.350 133,650 15,834 5,400 29,300 33,290 36,898 98,885 328,350 291,420 1,320 25,394 137,770 11,408 1,531 139,390 663,200 5,454 27,500 1,102 53,168 Japo* Yeni Katada Dolan Lütaemtıurg Frangı Nonrec Kronu PorÛAzUo S.ArtMslaa 3.2846 ABD 1.6630 ABD Riyali Dolan 1 4650 ABD Dolan 1 1182 ABO Dolan 1 3554 ABD Dolan 266.950 Tl GOZUCUYLA TÜRKEL MtNİBAŞ Müsteşar Hükümete Eğilmez İse!.. Hazine Müsteşarı Eğilmez'in istifası cuma akşa- mı haber bültenlerinde ifşa edildiğinde bazılannın ra- hat bir soluk aldığı kesin. Özellikle de IMF ile seçim arasındaki trapez ipinde ustalıklarını sergileme ça- basında olanların! Türkiye kamuoyunun çoğunluğu ise biraz şaşkın- dı. Doğrusu bu şaşkınlıkta, bürokratların, hükümet- teki partilerin hatta bu partiierin önde gelen bakan- lannın 'adamı olmak' lakabıyla tanıtılmasına alışma- sının payı büyüktü. Bürokrat!.. Sözcük anlamının ötesinde, zaman za- man aşağılamak için de kullanılan sözcüklerden sa- dece birisi. Entelektüelin kısaltılmışı entel gibi! Sayın Eğilmez, tanıma uygun hareket etmişti. Ne hükümet ne de hükümeti oluşturan siyasal partile- rin adamı ve çıkar alanı içinde olmayacağını kendi ince üslubu içinde anlatmaya çalışmış... Anlaşılama- dığını anladığında da istifa etmişti. Daha açık bir deyişle, trapez ipine çıkmayı redde- dip... Istikrar paketini egdirip büktürmeyeceğini de- faaten açıklamasına rağmen, hükümetin seçime alt- lık yapan demeçleri devam edince 'anlamayana ce- vaptır' deyip oyundan çekilmişti. Hem de enerji ihalelerinin sonuçlarının açıklana- cağı bir günde!.. Kısacası, yeni bir hükümet krizine neden olması beklenen istifanın beklenmedik bir yanı yoktu. Ama enerji gibi ciddi tarttşmaların odaklandığı bir ihalenin sonuçlan açıklanmadan istifa etmiş olması, hüküme- tin ekonomiden sorumlu kanadına büyüteç tutul- ması gerektiği sinyalini veriyordu. Eğilmez'in istifası ilk etkisini doğal olarak İMKB en- deksi üzerinde gösterdi. Son günlerde enerji ihale- lerine katılan şirketlero sürekli alım geldiğinden yük- selen endeks, bir anda 150 puan birden düştü. İs- tifa haberinin kesinliği öğleden sonraya sarkıtıldı- ğından dövize yöneliş bir ölçüde dengelendi. Sayın Eğilmez'in istifasının gerekliliği önümüzde- ki günlerde daha da anlam kazanacak. Özellikle de enerji ihalelerinin sonuçlan açıklandıktan sonra! • • • Gazetelerin Hazine'nin kapısını aşındırdığı saatler- de Istanbul Üniversitesi'ndeTürkiye-Hindistan eko- nomik strateji ve politikalan üzerine düzenlenen top- lantıya konuşmacı olarak katılan İMKB Başkanı Os- man Birsen ise borsanın geleceğiyle ilgili gayet olumlu bir tablo çiziyor... Satır aralannda da olsa ekonomi yönetimindeki değişikliklerden İMKB'nin etkilenmeyeceği güçlü bir yapıya oturduğunu vur- guluyordu. Birsen'in tanımı makro ekonomik dengelerin sağ- lam olduğu ülkeler için geçerliydi, ama... •Ekonominin üretime dayalı sermaye birikimi ye- rine sıcak para akımlarına bel bağladığı, •Piyasaiann siyasilerce manipüle edildiği, •Makro ekonomik dengelerin seçim hedefleri üze- rine oturduğu ülkeler için değildi. Kaldı ki, böyle bir görünümün mayıs ortasından beri öncelikle borsa- lar olmak üzere piyasalan sallayan uluslararası tay- funun etkilerini olumlu dönüştüreceği de ayn bir tar- tışma konusu. Her ne kadar, müsteşarın gidişi endeksi düşürüp, dövizi tırmandfrmış gibi görünse de... Dolardaki yük- selişin asıl nedeni uluslararası piyasalardaki do- lar/mark paritesinin yükselmesinden kaynaklanıyor- du. Hatırlanacağı gibi ABD. geçen temmuz ayında 193 bin kişiye yeni iş olanağı sağladığını açıklaya- rak yatınm ağırlıklı bir ekonomiye sahip olduğu me- sajını vermişti. Kasım ayında bu rakamın 404 bin ki- şi olarak hem de umulanın iki katı olarak gerçekleş- tiğinin açıklanması, dolara olan güveni sağlamlaş- trdı. Uluslararası piyasalarda dolar 1.7805 markayük- selince, iç piyasada da 197.600 lirayı buluverdi. Kısacası, müsteşarın istifasının piyasalardaki doğ- rudan etkisi zannedildiği gibi yüksek değildi. Buna karşılık, piyasaların erken seçimle ilgili beklentileri- ni güçlendirdiği kesin. Bu beklentinin kırılmasıysa... Ekonomi bürokrat- larının hükümetten bağımsız kimlik sergilemedikle- ri sürece olanaklı değil. Hele hele batk kredilerin peşin- de koştuğu savıyla yaratılan sanal kahramanlarla hiç değil. Yener Dinçmen Hazine Müsteşarı Ekonomi Servisi - Mah- fi Eğilmez'in istifasıyla bo- şalan Hazine Mûşteşarlığı'na Ziraat Bankası Genel Müdü- rû Yener Dinçmen atandı. Müsteşarhk için adı geçen Eximbank Genel Müdürü Selçuk Demiralp ise Dinç- men'in boşalttığı Ziraat Ban- kası Genel Müdürlüğü'ne ge- tirildi. Ekonomiden sorumlu Dev- let Bakanı Güneş Taner'in, önceki gûn "Atama karar- namesini pazar günii ha- arlayacağız'' demesinin ar- dından, akşam saatlerinde haber merkezlerine Hazine Müşteşarlıgı görevıne Dinç- men'in getinldıği haberi ulaş- tt. Dinçmen daha önce. Ha- zine ve Dış Ticaret Müsteşar Yardımcılığı, Washington Büyûkelçiliği Maliye Ata^e- liği, iki kez Maliye Bakanlı- ğı Hazine Genel Sekreterli- ği, KIT Yönetim Kurulu üye- liği, Washington Büyükelçi- liği Maliye ve Ekonomi Mü- şavirliği görevinde bulundu. Atamadan sonra konuşan Dinçmen. "Kamuda çok uzun yıllar görev yaptık. Şimdi çok sorumluluk is- teyen bir başka göreve ge- tirildim. Allah mahçup et- mesin" dedi. Daha önce Borsa Başkan- lığı için de adı geçen ve Exim- bank Genel Müdûrlüğü dö- neminde yaptığı çıkışlarla basının tamdığı bir isim olan Demiralp ise Dinçmen'in ye- rine atandı. Demiralp, daha önce Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı Banka ve Kam- biyo Genel Müdürlüğü ve Ereğli Demir Çelik Fabrika- ları (Erdemir) yönetiminde de bulunmuştu. Hazine arazileri sermaye piyasasında ANKARA (AA) - Maliye Bakanlığı, Hazine arazileri- ni Gayri Menkul Yatınm Or- taklıklan (GMYO) kanalıyla elden çıkarmak için hareke- te geçti. Milli Emlak Genel Müdürlüğü ile Arsa Ofısi Ge- nel Müdürlüğü'nde bu konu- dabaşlatılan çalışmalann hu- kuki alt>apısı tamamlandı. Yetkililer, Hazine arazile- rinin GMYO ile satışının ye- ni yılın başlannda hayata ge- çirilmesinin planlandığmı, uygulamadan diğer gelirler- le birlikte 1998"de 100 tnlyon lira beklendiğini vurguladılar. Teşkilat Kanunu'nun 2. maddesinde "Yatırım Or- taklıklan kurar, işletir" hük- mü yer alan Arsa Ofisi Ge- nel Müdürlüğü, söz konusu yönetmelik değişikliği ile Ar- sa Ofisi'nin "Ortak olduğu Gayri Menkul Yatınm Or- taklığı şirketlerine sermaye karşılığı arsa vermesi" ön- görüldü. Arsa Ofısi Genel Müdür- lüğü. Hazine arazilerini Mil- li Emlak Genel Müdürlü- ğü'ndensatınalacak. GMYO şirketi, bu arsa ve arazilerde gayrimenkule dayalı çeşitli projeler üretecek. Söz konu- su kuruluşlar, halka arz edi- lecekhisse senetleriyle serma- ye piyasasına girecek.