Katalog

16KASIM1997PAZAR CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER BNino kaplumbağaları vurdu • CHICAGO(AA)- Dünyada doğal âfetlere neden olan El Nino hava akımı, bu kez Pasifîk Okyanusu'ndaki kaplumbağalan vurdu. Kosta Rika'da etkili olan Pouline fırtınasının, kıyılarda kumlara gömülü olan kaplumbağa yumurtalanru parçalaması üzerine on binlerce >avru denize ulaşamadı. Çevre bilimci Mılton Camacho yaptığı açıklamada, son ıkı yıldır kaplumbağalann daha önce görülmemış bıçımde çok yumurtladıklannı, ancak bunlann gerektiği gibi korunamadıklannı söyledi. Cezayir'de katliamlar • Dış Haberier Servisi - Cezayir'de gerçekleşen son şıddet olaylannda kesin olmayan venlere göre toplam 16 kişi öldürûldü. Başkentin güneybatısındakı Hammama'da gerçekleşen katlıamda ölenlerin arasında aynı aileden beş kadın ve beş çocuk olduğu bildırildı. Aileden bir kadın da saldırganlar tarafından kaçınldı. Başkente 15 kilometre uzaklıktaki Staoueli'de de önceki gün bir camide bomba patlaması sonucu üç kişi öldü, 37 kişi yaralandı. Cezayir'de yayımlanan El Haber gazetesi camı imarrunın odasına yerleştinlen bombanın cuma namazından bırkaç dakika önce patladığını bildirdi. Füze peşmdeki Iranlı • MOSKOVA(AA)- Rusya'da güvenlik güçlerinin, füze teknolojisini satm almaya çalışan bir lranlıyı gözaltına aldıği bildirildi. ttar-TASS ajansı. kımliğı açıklanmayan Iranlı'nın, başkent Moskova'da bazı uzmanlardan füze teknolojisi ıle ilgili son derece gizli belgeleri satm aldığı sırada yakalandıgını haber verdi Ajans, söz konusu Iranlının suçlu bulunması halınde 7 yıla kadar hapis cezasma çarptınlabileceğini kaydefti. ABD Temsılcıler Meclisi, Iran'ın balistik füze yapmasına imkân tanıyacak bazı ülkelerc yaptınm getirilmesini öngören bir yasa tasansını onaylamıştı. Irak'ın tehdit ettiği Amerikan U-2 casus uçaklarının bugün yeniden uçması bekleniyor Körfez'de kritik günDış Haberier Servisi - ABD'nın U-2 casus uçak- lannın bugün yeniden uçuşlara başlaması bekle- nirken Washington, Irak tarafından uçaklara düzen- lenecek herhangi bır saldı- nya derhal karşılık venle- ceğıni bildirdi. Bağdat Arap dünyasındaki Ameri- kan ve Ingıüz hedeflerine saldın çağnsı yaptı. ABD Savunma Bakanı HUliam Cohen, Amenkan U-2 casus uçaklanna Irak tarafından düzenlenecek herhangi bır saldınya, der- hal karşılık verileceğini açıkladı. Cohen, Irak'a ve- rilebilecek askeri karşılık seçenekleri arasında bom- bardımanın da bulunduğu- nu bildirdi. U-2 uçaklan- nın bugün yeniden uçuşa başlamalannın, kitle ımha silahlannın denetimınden görevlı BM Özel Komis- yonu (UNSCOM) görevlı- lennin Irak'ı terk etmele- nnden sonra daha da ge- reklı hale geldiğıni vurgu- layan ABD Savunma Ba- kanı Cohen "Eğer bir uça- ğunızasaldınrlarsa. bu do- ğal olarak bir askeri yanıt biçiıninde karşılık bulacak- ür" dıye konuştu. ABD Sa- vunma Bakanlığı'ndan bır yetkili, Irak'ın U-2 casus uçaklanna ateş acacagın- dan hıç kuşkusu bulunma- dığını savundu. Bu arada VVashıngton muhabınmız Fuat Kozluk- lu'nun bildirdiğine göre, ABD ıle Irak yönetimlen- nin son 24 saatte attığı adımlar, ABD televizyon kanallan ve gazeteleri ta- raftndan Körfez'de çaüşma olasılığının ağırlık kazan- dığı şeklinde yorumlanı- yor. ABD, Körfez'deki de- nİ2 gücünü takviye etmeye başladığını bildirdi ve bu çerçevede doğu Akde- nız'de bulunan uçak gemi- si George Washington'un rotasını Körfez'e çevirtti. Irak Devlet Başkanı Sad- dam Hüseyin'in oğlu Lday'a aıt Babıl gazetesi ise, Irak yanlısı Arap ör- gütlerine çağnda buluna- rak Arap dünyasındaki Amerikan ve Ingilız hedef- lerine saldın düzenlemele- rinı istedı. 200sflah tesisi ABD'den üst düzey bir askeri yetkıh, Irak'ın elin- de bulunan nükleer, biyo- lojık ve kimyasal silah te- sıslennin 200'den fazla ol- duğunun tahmin edıldiğini söyledi. Bu sayının bir ha- va saldınsı ıçin çok fazla olduğuna işaret eden aynı yetkili, Pentagon'un, yıl- lardır sürdürülen uluslara- rası teftiş ve ıncelemelere rağmen Irak'ın elinde 80 ila 100 bıyolojik, 100'den fazla kimyasal, 20 kadar da nükleer silah tesisi bulun- duğunu tahmin ettiğıni kaydettı. ABD Savunma Bakan- lığı uzmanlan Irak'ta ton- larca kimyasal ve bıyolo- jik silah oldugunu belırte- rek, "antraks"adlımadde- nın çok küçük bır miktan- nuı dahı ınsanlan öldüre- bıldığinı vurguladılar. Bu arada, Fransız Fran- ce 2 Kanah'na konuşan Irak Başbakan Birinci Yar- dımcısı Tank Aziz, Irak'ın elındekı kitle ımha silahla- nnın 1991 yılındaki Kör- fez Savaşı'ndan önce üre- tildiğini ifade ederek, -Kimyasal süahlann 7 yıl sonra etkili olabüeceğini düşünebüiyor musunuz?" dedi. Körfez'de gerginlik ürmanırken \Vashington yönetimi bölgedeld askeri gücünü daha da artbrabileceğini açıkladL KKTC'nin 14. kuruluş yıldönümü kutlanırken Rumlar Yeşil Hat'ta gösteri yaptı Ecevit'ten kısmi bütünleşıne uyarısı REŞATAKAR LEFKOŞA- Deviet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Bülent Ece- vit, deviet bakanlan Şükrü Sina Güret, Yücel Seçkiner ve Refaad- din Şahin, Kuzey Kıbns Türk Cumhuriyeti'nin (KKTC) 14. kuruluş yıldönümü kutlama tö- renlerine katılmak üzere dün sa- bah KKTC'ye geldiler. Kıbns Rum kesiminde ise Rumlar KKTC karşıtı gösteriler yaptı. Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit, resmı törende yaptığı ko- nuşmada Lefkoşa'dan Avrupa Birliği'ne mesaj göndererek "Eğer Rum tarafi ile Kıbns adt- na tek yanh üyelik müzakereleri- ni başlaürsanız o zaman toplum- lar arası görüşme süreci büsbü- tün kesilir ve KKTC ile Türkiye arasında zaten başlamış olan kıs- mi bütünleşme gerçekleşir" dedi. KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ise Rum liderliğınin ve Yunanistan'ın Türkiye'yi adadan çıkarmak istediğini söyleyerek Ecevit'in kısmi bütünleşme ko- nusundaki kararlılığıyla rahatla- dıklannı belirttı. Denktaş, bugün geldiklen noktadan mutlu olduklannı ifade ederek "Bugünlere büyük azap- lar çekerek sizlerin sayesinde gel- dik" dıye konuştu. Gdsterüer Kıbns Rum kesimininde KKTC karşıtı gösteriler düzen- lendi. 1974 Kıbns Banş Harekâ- tı'nın ardından Kuzey Kıbns'ı terk etmek zorunda kalan Rum- lar, Lefkoşa'yı bölen Yeşil Hat'ta toplandı. BM denetımindekı tampon bölgeyi ihlal eden Rum- larbanş gücü askerleri tarafından bölgeden çıkanldı. Rum radyosu 4 Rum'un tu- tuklandığını duyurdu. Otomobil ve kamyonlarla gelip sınırda 6 ki- lometre uzunluğunda bir konvoy oluşturan yaklaşık bin Rum'un, KKTC tarafina geçip eski evleri- ne dönmek istedikleri belirtildi. Işgal Karşıtı Örgüt'ün (PAK) Başkanı Aris Hacıpanayiotu "Kıbns'a yardun edebüecek ve Kıbns sorununa cözüm bulmaya çahsan ABD gibi büyük güçjere ve digerülketere, göçmenierin ev- lerine geri dönmelerini sağlaya- cak bir çözümden başkasını ka- bul etme\ecegunia söylemek isti- yoruz"dedi. Ara bölgede yüzlerce polis ve BM banş gücü asken konuşlan- dınldı. Türk tarafından BM as- kerleri ile Türk güvenlik güçleri olağanüstü önlemler aldı. Sınır boylannda toplanan motosikletli Rum ve Yunan gös- tericiler Türkiye'nin Kıbns'ta- ki askeri varhğını ve KKTC'yi protesto ettiler. Lefkoşa'da da bir grup Rum öğrenci Ledra Palas sınır kapısını ginş çıkışa kapattı. KKTC Dışişlen Bakanı Taner Etkin yaptığı açıkJamada u Suur- lanmızı koruyacak güce sahibiz, ama tatsız ola\ lar gercekleşmesi- ni istemhoruz. BM'\e durumu denetim altına almasını sövtedik" dedi. ABD yardımı reddedildi WASHINGTON(AA)- Türk hükümeti, koşula bağlanan 40 milyon dolar- lık ABD ekonomik yardı- mını tümüyle reddettiğini ABD yönetimine bildirdi. Türkiye'nin VVashing- ton Büyükelçisı Nüzhet Kandemir, ABD Dışişlen Bakanı Madeleine Alb- right, ABD Temsılciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich ve ABD Senato- su'nun Çoğunluk ve Azın- lık Grubu liderleri Trent Lott ve Tom Dashle'ye bi- rer mektup yolladı. Büyü- kelçi Kandemir, Türk hü- kümetinin 1998 mali yılı bütçesi çerçevesinde Tür- kiye'ye verilmesi planla- nan Ekonomik Destek Fo- nu'nu(ESF)"kabuledile- mez" bir koşula bağlanma- sı nedeniyle reddettiğini kaydetti İçişlerine mûdahale Amerikan Kongresı'nde öncekı gün son biçimini alan dış yardım yasası Tür- kiye'nin içişlerine müda- hale anlamına gelen ifade- ler içeriyor. Tasanya, Tem- sılciler Meclisi Alt Komi- tesı tarafından eklenen ifa- delerde, yardımın yansının sıvil toplum kuruluşlanna, iç huzursuzluktan etkile- nen kişi ve topluluklara ve- rihnesi istenmişti. Ankara bu yıl, Tahsisler Alt Komi- tesi'nin yasa tasansına ko- şul eklemesinin ardından, konuyu Amerikan yönetı- minin dikkatıne getinnış, tasannın getirilen koşullar ile kabul edilemeyeceğıni bıldirmışti. Böylece Tür- kiye, 1998 bütçesi çerçe- vesinde ABD'den sadece 150 milyon dolar savunma dış yardım kredisi alacak. POLİTİKADA SORUIVLAR ERGUN BALCI Irak BunalımıKörfez'de son bunalım neden patladı? Irak, BM Silahsızlanma Komisyonu UNSCOM'un çalışmalannı engelleyip komitedeki ABD'Iİ uzman- lan neden sınır dışı etti? ABD'ye göre UNSCOM, Irak'ın şimdiye dek giz- lemeyi başardığı bakteriyolojik ve kimyasal silah programlan hakkında önemli yeni bulgulan ele ge- çirmek üzere idi. Saddam Hüseyin bunun üzerine yeni bir kriz çıkartarak UNSCOM'un çalışmalannı engelledi. Irak'a göre ise BM ıle yaklaşık 7 yıldır işbirliği yap- malanna karşın ambargo, ABD'nın vetosu nedeniy- le kalkmryor. Iraklılar "Ağzımızla kuş tutsak, ABD ambargoyu kaldırmaz. Çünkü UNSCOM'daki ABD'li uzmanlar VVashington'un isteği doğrultu- sunda hep olumsuz rapor veriyor" diyorlar. Iddiaların hangisi doğru? Aslında ikısinde de gerçek payı var. Irak lıderı Saddam Hüseyin'in ne mal olduğu bili- niyor. Bu bakımdan Irak'ın bakteriyolojik ve kimya- sal silah programlan hakkında bazı bilgileri BM'den sakladığı iddiasında önemli ölçüde gerçek payı ol- duğu düşünülebilir. Amerikan basınında çıkan haberlerde Irak'ın bü- yük bir olasılıkla çiçek mikrobu ve Antrax ile VX ad- lı zehırli gaz üretmeyı planladığı, bu konuda gizli ça- lışmalar yaptığı öne sürülüyor. ••• Ancak Saddam olayının VVashington için bir sap- lantıya dönüştüğü de gerçek.Bu bakımdan Iraklılar "Biz ağzımızla kuş tutsak bıle ABD ambargoyu kal- dırmaz" derken pek haksız sayılmazlar. ABD'nin 6 yıldır izlediği Irak politikası, tam bir fi- yaskodur. VVashington, bir yandan "Irak'ın toprak bütünlü- ğüne saygılıyız" şarkıları söylerken, öte yandan Ku- zey Irak'ta kendine bağlı özerk bir Kürt bırimi kur- maya çalıştı. Böylece petrol bölgesinde bir ileri üs sahibi olacaktı. Ancak bu politika tutmadı. Kürdis- tan Demokratik Partisi (KDP) lideri Mesut Barzani, açıktan açığa Saddam'la işbirtiğine girerken Kür- distan Yurtsever Birliği (KYB) lideri Celal Talabani de el altından Bağdat'la diyalog kurdu. Neden? Çünkü Kuzey Irak'ta ekonomik felaket yaşanıyor. Kürt liderter bölgenın asgari ekonomik gereksinme- lerini karşılayabilmek için Bağdat'la işbirliği yapmak zoaındalar. Üstelik Kuzey Irak'taki boşluğu dışan- dan Iran, Suriye ve PKK doldurmaya kalkışınca bu kez Türkiye'nin de işe kanşması ile bölgede durum tam bir arapsaçına döndü. Ne var ki ABD, Nuh diyor peygamber demiyor. Bağdat'la herhangi bir diyaloga, (Kürt liderlerin bu diyaloğu kurmasına rağmen) kesınlikle karşı. ABD'nin Irak'a ambargoyu kaldırmamasının ne- deni sadece Saddam'a karşı duyduğu nefret değil. Irak'ın eskisi gibi petrol satmasına izin verilirse Suudi Arabistan büyük zarara uğrayacak. Zira Ri- yad, Irak'a petrol ambargosunun dünya piyasalann- da yol açtığı boşluğun yaklaşık % 75'ini doldurmuş durumda. Suudi Arabistan'ın petrol ihracatında bü- yük patlama olmuş. Irak tekrar petrol ihracatına baş- larsa, hem Suudi Arabistan'ın payı azalacak hem de petrol fiyatlan düşebilecek. Suudi Arabistan, ABD'nin en büyük silah pazarı. Riyad petrol gelirterini arttıracak ki ABD'den ultra modern silah alımlannı sürdürebilsin. özetle, ABD'nin Irak'a ambargoyu kaldırmama- sının ekonomik yanını da göz ardı etmemeli. • • • ABD, son bunalımda dünyada yapayalnız kaldı. Irak'a bir askeri müdahaleyi Ingirtere'den başka des- tekleyen yok. Güvenlik Konseyi'nde Rusya, Fransa ve Çin Irak'a saldınya destek vermiyorlar. Mısır'ın başını çektiği Arap ülkeleri ise, ABD'nin Irak'ı bombalamasına ke- sinlikle karşı çıkıyorlar. Araplar, Israil'de Netanyahu hükümetıne en ufak baskı yapmayan VVashing- ton'un herfırsatta Irak'ın tepesine binmesine isyan edip çrfte standarttan yakınıyorlar. • • • Başbakan Yardımcısı Bülent Ecevit önceki ak- şam TRT1 'e verdiği demeçte "ABD'nin Irak politi- kası çökmüştür" dedi. Ecevit'in değerlendirmesi doğrudur. Amerika'nın büyük düşü Saddam'ın, VVashing- ton'a yakınlık duyan Iraklı bir general tarafından dev- rilmesidir. Ama o general bir türiü ortaya çıkmıyor. Bu arada Irak halkı da ambargonun altında eziliyor. Eğer Irak, 7 yıl sonra hâlâ bazı silah programlan- nı saklayabiliyorlarsa, demek BM önümüzdeki 7 yıl içinde de Irak'ın tüm silah programlannı ortaya çı- karamayacak. Newsweek dergisi "zehirli gaz bir banyo büyük- lüğündeki odada bile üretilebilir" diyor. Yani UNSCOM'un Irak'taki tüm banyolan denet- lemesi gerekecek. VVashington'un politikası son zamanlarda Ameri- kan basınında da eleştiri konusu oluyor. The VVas- hington Post'un yazarlanndan Jim Hoogland "Be- yaz Saray Saddam'a sadece sopa gösteriyor. Irak diktatörü de ne yapsam sopadan kurtuluş yok he- sabı ile işbirliğine yanaşmıyor. Oysa Saddam'a ha- vuç da gösterilse, silahlann imhası konusunda da- ha ciddi işbirliği yapabilir" diyor. ••* Bunalımın Türkiye'yi de çok yakından etkilediği açık. Güneyde Irak'la aramızdaki sınır ticareti tümüyle durmuş durumda. Kuzey Irak'ta binlerce Türk komyonu ve tankeri atıl bekliyor. Eğer ABD Irak'ı vurmayı karariaştınrsa umanz An- kara Incirlik'in kullanılmasına izin vermez. Böyle bir karar büyük hata olur. Israil ile askeri işbirliği anlaşmasından ötürü Arap ülkelerinin zaten tepkisini çeken Türkiye, Irak'ın In- cirlik'ten bombalanmasına izin verirse, bölgede tam bir yalnızlığa gömülür. KUTLAMA Spor yazan arkadaşımız YAŞAR SAYGI ile eşi VtLDAN SAYGI'nın Kadıköy Şifa Hastanesi'nde ikiz kızlan oldu. EYLÜL ve YAĞMUR adları verilen ikizlere uzun ve sağlıklı bir ömür diler, SAYGI ailesini kutlarız. CUMHURİYET SPOR SERVÎSÎ