Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 MART1996 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER Son dokuz gün içinde Israil'de gerçekkştirilen HAMAS saldınlannda Coplam 57 kişi hayaünı kaybetti. Pazar günü Kudüs'de bir otobüste mevdana gelen intihar saldınsı 19 kişinin ölüınüne. çok sayıda kişinin yaraianmasına vol açtı. (REUTERS) Teröre savaş açanİsrail banşıunuttu• Dokuz gün içinde art arda meydana gelen bombalı saldınlarda 57 kişinin öldüğü Israil'de halk şok içinde. Tarihinin en büyük güvenlik operasyonunu başlatan Israil hükümeti, dün HAMAS militanlannın evlerini mühürledi. HAMAS'a karşı topyekûn savaş başlatacağını ilan eden Peres yönetiminin, aldığı olağanüstü önlemleri tepkiyle karşılayan Filistin lideri Yaser Arafat, önlemlerin banş anlaşmasının ihlali olduğunu bildirdi. Bu arada, terörü öncelik sıralamasında birinci sıraya alan Peres yönetiminin, Suriye ve Filistinle sürdürülen banş görüşmelerini belirsiz bir tarihe kadar dondurduğu açıklandı. ' - • İsrail'de art arda dört bombalı intihar eylemi gerçekleştiren HAMAS terör örgütü, dün temmuz ayına kadar koşullu ateşkes başlatmaya hazır olduğunu duyurdu. İsrail'in örgüt militanlanna karşı bir eylem düzenlememesi halinde temmuz ayına kadar bir saldın gerçekleştirmeyeceklerini ilan eden HAMAS'ın, israil hükümetinden bir yanıt beklediği bildirildi. Siyasi kanadının baskısıyla böyle bir ateşkes önerdiği ifade edilen HAMAS, pazar günkü bombalama eyleminden sonra da ateşkes önerisinde bulunmuş ancak bunu 13 kişinin ölümüne neden olan Tel Aviv saldınsı izlemişti. HAMAS ateşkes önerdî Dış HaberierServisi -1sra- il'de halk, dokuz gün içinde 57 kişinin HAMAS saldın- lan sonucu ölmesinin şoku- nu yaşarken tarihinin en bü- yük güvenlik operasyonunu başlatan israil hükümeti, Fi- listinli militanlann evlerini mühürledi. HAMAS'ın as- keri kanadı. İsrail hüküme- tine militanlanna saldın dü- zenlenmemesi koşuluyla ateşkes önerisinde bulundu. İsrail, aşın dinci militan- lara karşı topyekûn savaş ilan ettiginı açıklamasından sonra intihar komandolan- nın evlerini mühürlemeye başladı. İsrail askerleri, inti- har saldınlannı planlayan ve geçen yıl sonlannda öldürü- len Yahya Ayaş'ın Batı Şe- ria'daki evinin kapı ve pen- cerelennı mühürledi. Asker- ler, intihar bombacılan tb- rahjm et-Sarahne ve Mecdi Ebu VanJeh'in, El Halil'de- ki Favar mültecı kampında bulunan evlerini de mühür- lediler. İsrail ordu radyosu, militanlann ailelennin alı- nan bu tedbire karşı 24 saat içinde İsrail Yüksek Mahke- mesi'ne başvurmamalan halinde evlerin yıkılacağını duyurdu. Pferes FKÖ'yü uyardı israil Başbakanı Şimon Peres, dün gazetecilereyap- tığı açıklamada, FKO'yü uyararak, FKÖ Anayasası niteliğindeki sözleşme met- ninde yer alan "İsrail devle- tinin yok edilmesi" ile ilgi- li maddenin kaldınlmaması halinde israil'in Batı Şe- ria'dan çekilme işleminin durdurulacağını açıkladı. Batı Şeria'daki El Halil İs- rail'in elindeki son yeryeşim birimi. Bu arada. tsrail hüküme- ti, hem Suriye hem de Filis- tin Özerk yönetimi ile sür- dürdüğü banş görüşmele- rini askıya aldı. israil hü- kümeti sözcüsü Uri Dromi, , "Şu anda hiç kûnseyie gö- riişmüyonız Onceük sırası terörde. Diğer her şey, on- dan sonra geKyor " diye ko- nuştu ABD'nin başkenti Washington'da Suriye ile banş görüşmelerini sürdü- ren İsrail heyetinı geri çe- ken yönetim, Filistin Özerk Yönetimi ile görüşmeleri de belirsiz bir tarihe kadar askıya aldı. Israil ordusu, İsrail'in Batı Şeria ve Gazze sınırla- nnda önlemler aldı. fsrail Başbakanı Şimon Peres'in önceki gün yaptığı ve İsra- il'in teröristlen "her yerde vuracağı'' yolundaki açık- laması, askerlerin HAMAS militanlannı yakalamak için Batı Şeria ve Gazze iç- lerine girebilecekleri şek- Eytemlerden sonra İsrail çok sıkı güvenlik önlemleri aldı. linde yonımlandı. Filistin Devlet Başkanı Yaser Arafat, Israil'ın Batı Şeria ve Gazze Şeridi'ne gi- riş ve çıkışlan kapatmasının, banş anlaşmasının ihlali ol- duğunu söyledi. Filistin gü- venlik güçlerinin de, İsra- il'de düzenlenen son 4 inti- har saldınsının üçünü plan- ladığı öne sürülen bir kişiyi gözaltına aldıkları bildinldi. HAMAS camileri Filistin Özerk Yönetimi, aşındınci HAMAS'ın dene- timindeki camilerde kontro- lü ele almaya başladığı bildi- rildi. FÖYBaşsavcısı Halid El-Kidra. yaptığı açıkla- mada, HAMAS'mdenetimi altındaki bütün camilerde aramalar yapıldıgını ve bazı kişilerin tutuklandığını ifa- de etti. El-Kidra, Filistin topraklanndaki bütün cami- lerin kontrolünün Islami Vakıf Bakanlığı tarafından sağlanacağını söyledi ve "Hiç kimse camileri siyasi amaçlan için kullanamaz. Camiler sadece dua yeri- dir" diye konuştu. Bu arada, Bill Clinton'ın önceki gün Israil'e her tür- lü yardımın yapılacağı sözü arkasından dün, ABD İsra- ile geliştirilmiş bomba de- dektörleri sevkiyatına baş- ladı. Aynca terörle müca- dele birimlerine yardım amacıyla ABD'li terör uz- manlannın Israil'e gönde- rileceği de bildirildi. GÖRÜŞ TURKKAYA ATAOV Her Türlü Teröre KarşıKendine dinci bir gorunüm de veren, fakat terörist yöntemleri benimsediğı- ni açıkça ilan etmekten de çekınmeyen HAMAS adlı kuruluş, 25 şubattan bu yana sekiz gün gibi kısa bir süre için- de, savunmasız sivil kişilere yönelik (sa- yış bıçimine göre, dördüncü ya da) be- şinci eylemlerini gerçekleştirerek bu kez de en az 14 kişinin ölümüne ve 100'den fazlasının yaralanmasına ne- den oldu. Çocukların minik parmakla- n, kadınların kopuk kollan yapışıp kal- dıklan duvarlardan, kaldınm yanlann- dan toplanıyor. Eylemciler bunu kendi- lerine daha önce yöneltilmiş olan şid- dete bir tepki gibi sunuyorlar. Tepki olsun olma- sın, terorizm insan hakkının en şiddetli biçimde çiğnenmesi- dir. Daha dün dene- cek kadar yakın bir geçmişte, benim de katıldığım Avrupa Iş- biriiği ve Güvenliği Varşova toplantısında terorizme karşı kesin ve ortak tavır alınma- sını bir kez daha öner- miştim. "Dost ya da düşman " terörist aynmı temelden yan- lıştır. Bazı Batı çevrelerinin HAMAS te- rorizmine hızla cephe alıp PKK teroriz- mine göz kırpmalan, son tahlilde, ken- di kalelerine de gol atmaya benzer. HAMAS'ın kendı hakkındaki imajı olumlu olabilir, hatta kendilerini meşru ve haklı bile görebilir. Ancak bu eylem- leri terorizm kapsamı içindedir. Sha- kespeare "Jül Sezar" adlı oyununda Mark Antoni'ye şunlan söyletiyor: "In- sanlann yaptıklan kötülükleryaşamak- ta devam eder. Iyilikleri ise çoğu kez, kemiklenyle birlikte gömülür." HAMAS bu eylemleriyle islamın bir kez daha yanlış tanrtılmasına vesile olmakta, özellikle Batı'daki önyargıları besle- mekte ve bu din mensuplarının Yenı Dünya Dûzeni'rim bir parçası olarak suçlanmalannı kolaylaştırmaktadır. Son sözü edilen bu önemli konuya ayn bir yazı ayırmak gerekir. Son kanlı eylemlerin sıradan masum kişileri paramparça etmesinin yanı ba- şında, her israil yurttaşının varlığına simgesel saldınlar anlamına geldiği de • Tepki olsun olmasın, terorizm insan hakkının en şiddetli biçimde çiğnenmesidir.Bazı Batı çevrelerinin HAMAS terorizmine hızla cephe alıp PKK terorizmine göz kırpmalan, son tahlilde, kendi kalelerine de gol atmaya benzer. bir gerçektir. Akan bunca kanın İsrail ta- rafından unutmakta çok zoriuk çeke- cekleri acılar bırakacağı kuşkusuzdur. İsrail'in 1948'de kuruluşundan önce, Ir- gun ve Hagannah gibi bu kez Siyonist terör örgütlerinin ünlü Deir Yassin kat- lıamı örnegi eylemlerinın açtığı derin ve onanlmaz yaraların bir türlü kapanma- ması gibi. Nazilerin Yahudi soykınmı, Siyonist terör gruplarının Filistinlileri yurtlarından kaçırmaları ve bugünkü HAMAS eylemleri taraflara bastırala- mayan psikolojik travmalar yaşatmak- ta, ınsanlara kâbuslar gördürmektedir. Ayrıca böylesine olayların yurttaşın, hatta ulusun kişiliğini bile değiştirebile- ceğini psikolojik ve psikiyatri bilim dalları bıze söylüyor. Her iki tarafın değer- lerinin sarsılmakta ol- duğuna kuşku yok. In- sanlıklarından zaten çok şey kaybettikleri- ne inanmalann her iki toplumun sivri uçlannı daha da bileyecektir. HAMAS'ın bu eylemle- ri durdurma kararı çok yerindedir. Ikinci adım tüm Arap ve Müslüman topluluklann bu karann ileriye dönük olarak hep sür- mesini sağlamak için gerekerı her şeyi yapmalandır. israil'in özel anti terör gru- bu oluşturması ve şu anda Suriye'deki resim heyetini geri çekme karan belki yararlı olabilir, amatemel birçözüm de- ğildir. Temel çözüm içtenlikle sürdürülecek banşçı adımlardayatar. Hem İsrail hem Filistin 1991'deki Madrid görüşmele- rinden bu yana banş sürecine inançtan geri adım atmamaya kararlı görünüyor- lar. Bunun somut kanıtlarta beslenme- si gerekir. Omeğin, işgal altındaki Kudüs'ün nü- fus bileşimi türlü yollardan değiştirilme- melidir. Bu denli hukuk dışı girişimlerin terörist seçeneklere cesaret verdiği besbellidir. Eski Sovyetler Birliği ye Yu- goslavya'dan gelen yeni Yahudi göç- menler işgal altındaki topraklara değıl, "Yeşil Haftın gerisindeki yerlere yer- leşmelidirler. Ve Batı yalnız HAMAS'ı değil, terörün her türlüsünü kına- malıdır... Yaser Arafat, israil'in Fılistinlilere karşı aldığı önlemleri tepkhle karşıladı. HAMAS DIŞ GÜÇLER TARAFIıNDAN DA DESTEKLENtYOR Ortadoğu barışııu sabote etmeye yeminli Dış Haberier Servisi - Fi- listin tslami Cıhad Örgütü (HAMAS), 1987 sonlann- da başlayan israil işgaline karşı başlatılan Filistin dire- nişi. bir başka deyişle "in- tifada hareketi" ile birlikte doğdu. Ilk dönemlerinde HAMAS. dini liderŞeyh Ahmet Yasin'ın önderliğın- deki Islamı sosyal ve refah birliğinin bir koluydu ve o zamanlar israil küçümse- mek gayesiyle HAMAS'ı cıddiye almıyordu. Onu sonradan devleti yıkmaya kadar ileri gidebilecek, Is- lam adına çıkan gruplann tehlikeli birmeşalesi olarak değil, Filistin Kurtuluş Ör- gütü (FK.Ö) için kullanabi- leceği bir karşı agırlık ola- rak görüyordu. Ancak 1989"da Filistinli milliyet- çiler için halkın desteğıni kaybeden HAMAS. bu kez silahlı saldınlara yöneldi. HAMAS, liderleri Şeyh Ya- sin'in tsrail tarafından ele geçirilmesi üzenne eylem- lerine hız vermeye başladı. Üyelerini camilerden ve ha- yır kurumlanndan özellik- le klinik. okul ve işlettikJe- ri spor klüplerinden topla- yan HAMAS, 1990yılında Ürdün'deki Müslüman Kar- deşler'den ve Afgan sava- şından dönen mücahitler- den yardım almaya başladı. HAMAS'a Suudi Arabis- tan, tran ve diğer Körfez ül- kelerinin yanı sıra ABD ve Avrupa'da dahil pek çok yerden para geliyor. İsrail gizli servisi Mossad, kendi- ne has metodlan olan ve şimdiye kadar dağıtama- dıklan HAMAS'a sızmak- ta büyük güçlük çekiyor. İsrail kentlerine süreklı olarak bombalı saldın ey- lemleri düzenleyen bu ko- mandolar Israil-Filistin iliş- kilerini de olumsuz yönde etkiliyor. HAMAS militan- lan Filistin polisi ile çatış- maya girmekten kaçınmak- la birlikte israil'le savaşa devam edeceklenne dair yemin ediyorlar. HA- MAS'ın askeri kanadı son derece özerk ve oldukça gizli hücreler topluluğun- dan oluşuyor.Aşın dinci te- rörörgütü HAMAS'ın elin- deki en büyük güçlerden bi- ri de intihar komandolan. İntihar olaylannın planlayı- sı olarak tanınan "mühen- dis"lakaplı Yahya Ayaş'ın geçen Ocak a>ında Gaza kentinde bir bombalı saldı- n sırasında öldürülmesi ise HAMAS'ın bugüne kadar aldığı darbelerin en büyüğü oldu. Ayaş"ın öcünü alacak- lannı tekrarlayan HA- MAS'lıiar ise o günden bonra tsrail"e saldınlannı yoğunlaştırdılar. DIŞ BASIN Economist Terorizmin haklılığı Dürüst bir hükümet, çoğu kez terorizmin meşru nedenlere dayandığını kabul ehnek zorunda kalır. Ancak bu her zaman böyle değildir. Oklahoma City'deki bombalama olayı veya 1970'lerde Baader-Meinhof militanlannın gerçekleştrdiği terör eylemlerinın meşruluğu söz konusu edilemez. Öte yandan Iran veya Libya örneğinde olduğu gibi başka bir ülke tarafından desteklenen terorizm farklı bir kategoriye dahil edılmelidir. 1960'lardaki Kuzey lrlanda'da ve son yıllarda İsrail'de olduğu gibi meşru nedenlerin varlığını kabul etmek gerekir. Bünunla birlikte meşru nedenlerin ortadan kalkmasıyla şiddetin de sona ereceğine ilişkin yanılgı tuzağma da düşmemek gerekiyor. Yakın tarih, nedenleri ortadan kalktığı halde süregelen terör örnekleri ile doludur. Gerçekte. hükümetler teröre yol açan sonınlara çözüm buldukça terör eylemlennin bitmediğini, tam tersıne şiddetlendiğine tanık olur. Bunun nedenlerinden biri terorizmin kendi momentumunu yaratmasıdır. Dolayısıyla şiddet eylemleri, kimlik arayışı içinde bulunan kişilenn mılitan kimliği altında "ait olma" ihtiyacını gidermesıne yardımcı olur. Diğer bir neden de "gözünü kan bürümüş" militanlann geriye dönüşü olmayan bir yola baş koymalandır. Ayrıca hükümetin çözüm olarak öne sürdüğü önerilerin herkesi memnun etmemesi olasılığını da göz ardı etmemek gerekiyor. Toplumbilimcüer, uzlaşma yoluyla terör eylemlerine kanşmış aşın uçlan memnun etmenin mümkün olmadığını ileri sürerler. Bu durumda hükümetlerin yapacağı tek şey, meşru nedenlerle yola çıkıp gayn meşru THE INDEPENDENT İsrail itidalini korumalı yollara sapan teröristlenn birer "suçlu" olduğunu gözler önüne sermektir. Ne var ki bu göründüğü kadar kolay bir politika değildir. Bu politikanın amacı terorizmle mücadelede şiddeti enterne edebilmektir. İsrail ve FKÖ. son HAMAS saldınlan olmasaydı bu sonuca ulaşmak üzereydi. (2 Mart) Dış Haberier Servisi - Bir hafta içinde 4 büyük bombalı saldınya hedef olan Israil'den soğukkanlılığını korumasmı beklemek olanaksızı istemektir. Ne var kı bugüne dek banş görüşmelennde kavdedilen yolu bir anda sıfırlamamak için gerek Israillılenn gerekse Fılistınlilenn yapacaklan tek şey itidallennı korumalandır. Aşın uçtakı mılitan azınlığın banş görüşmelerini. yasalan ve demokrasıyı riiçe sayarak masum ınsanlan öldürmesi karşısında çoğunluğun suskun kalması beklenemez. Ancak ıkı taraf da öfke ve intikam duygulannı bastırarak mantık çerçevesınde hareket etmek zorundadır. Aksi takdirde bölgenm bir anda geriye dönüşü olmayan bir kaosa sürüklenmesı ışten bile değildir. Şu ana kadar iki tarafın liderleri olaylar karşısında itidallennı korumayı başardılar. tsrail hükümetinin terönst eylemlen önlemek ıçın aldığı sert önlemlerin HAMAS militanlannın intihar saldınlann engelleyemıyeceğını ılen süren toplumbılımcıler. hükümet yetkılilenn tsrailleri etkısine alan panik duygusunu gidenneye ve kitlesel öfkeyi dındirmeye yönelik çalışmalara öncelik vermesıni salık veriyor. Arafat ise diğer taraftan kendı uzerıne düşen yükümlülüklen elınden geldiğınce yenne getıriyor. Bölgede etkınlıklennı sürdüren Islami terör örgütlenne karşı sert önlemler alacağını bıldıren Arafat'ı Fihstın halkı tümüyle desteklıyor. 29 mayısta yapılacak İsrail seçimlennde sağcı Lıkud partisinin kazanması durumunda Filistin Özerk Yönetimı'nin nihai statüsü konusunda kimse kesin bir yorumda bulunamıyor. Likud Partısi lıden Netanyahu'nun Gazze ve Batı Şeria'da güvenlik önlemlerini arttırmak amacıyla bölgeyı asken abluka altına almasının terör eylemlennı arttıncı etkı yapacağı öne sürülüyor.Bu durumda Ortadoğu banşının geleceğı İsrail haikının gösterecegı olgunluk ve soğukkanlılığabağlı. (4Mart)