Katalog

SAYFA CUMHURtYET 13MAYIS 1996CUMARTESİ 8 DIŞ HABERLER r Clinton KieVden mentnuıi • KtEV(AA;'-Resmibir ziyaret için Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan ABD Başkanı Bill Clinton, Ukrayna'nın nükleer silahlannı imha etme konusundaki çabalanndan büyük memnuniyet duyduğunu belirtti. Clinton, dûn Ukraynalılar'a seslenerek. "KüTesel banşın sağlanmasına yardimcı olma sonımluluğunu üstlenebilirsiniz. Nükleer silahlannızt imha etme konusunda aldığınız karar, ülkenizın dünyanın her yerinde saygı ve şükranla anılmasını sağlayacaktır" diye konuştu. Mangakis engeHendi • ATİNA(AA)- Yunanistan'da AB işlerinden sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Yorgos Aleksandros Mangakis'in, Atina'da yabancı misyonun katıldığı bir toplantıda Tûrkiye aleyhinde yapmayı planladığı propaganda, Atina Büyükelçiliği Maslahatgüzan Yiğit Alpogan sayesinde suya düştü. AJpogan, Mangakis'in Türkiye-AB, Kıbns, Türk- Yunan ilişkileri ve Kuzey Irak operasyonu konulannda öne sûrdüğû iddialan tek tek cevaplandırarak Mangakis'i zor durumda bıraktı. Yunan askerler birtjirini vurdu • ATÎNA(AA)-Midilli Ada'sında düzenlenen gizli bir tatbikat sırasmda, Yunan askerler birbirlerini vurdular. Midilli'nin Türk sahillerine bakan kesiminde, dört gün önce gerçekleştirilen hakiki mermi atışlı tatbikat sırasmda, hatalı konuşlandırma yüzûnden Yunan askerleri arasında açılan karşıhklı ateşte, Nikolaos Limberopulos adlı piyade onbaşmın öldüğü açıklandı. Türkiye karşıtı gösteri • BERLİN(AA)- Almanya'nın Berlin kenrinde Iranlı muhalif gruplar, Iranlı mûltecilerin Türkiye tarafmdan sınır dışı edildiği için protesto gösterisi yaptılar. Berlin Başkonsolosluğu önünde toplanan Iranlı Göçmenler Biıiiği ve tran'da Insan Hakiannı Koruma Derneği temsilcileri. sınır dışı edilenleri tran'da ölüm cezasınm bekledıgine dikkat çekerek. başkonsolosluğa bir mektup bırakmak istediler. Ancak, başkonsolosluk görevlileri mektubu geri çevirdi. Gösteri, yapılan konuşmalardan sonra olaysız sona erdı Yolsuzhık küreseOeşiyor• Uluslararası örgütlerde yaşanan rüşvet olaylan, kamuoyunun bu kuruluşlara duyduğu güveni sarsıyor. BM'ye bağlı kurumlarda yaşanan yolsuzluklar, örgütün prestijini büyük ölçüde sarstı. GLOBAL KURÜI Dış HaberlerServisi-Güngeçmiyorki bir uluslararası kuruluşun adı yolsuzluk ve rüş- vet olaylanna kanşmasm. Geçen günlerde Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) Japon başkanı Hiroşi Nakajima'nın ırkçı yakla- şımlan nedeniyle istifasının istenmesi, dünya kamuoyunun uluslararası kuru- luşlara duyduğu güveni bir kez daha sarstı. Birleşmiş Milletler'e (BM) bağ- lı askeri birliklerin Somali'deki fi yaskosunun üzerinden çok geç- medi. BM Mülteciler Yüksek Komiserliğı direktörünün ör- gürün parasal kaynaklannı şahsi çıkarlan doğrultusunda kullanması hala belleklerde. BM GıdaTanm Örgütü'nün (FAO) Lübnanlı başkanı Edouard Saouma, örgütü babasının çiftlıği gibi yö- netmeye kaUaşınca, örgüt- ten çatlak sesler gelmeye başladı. Bu arada NATO üyelen. Genel Sekreter VVTIIy Claes" ın adının Agusta rüşvet olayına ka- nşması karşısında Claes'in geçmişini araştırmayı niçin akıl etmediklerini birbirleri- ne sormaya başladılar. Bütün bu ömekler bir araya gelince, dünyada yalmzca BM'nin de- ğil tüm uluslararası örgütlerin denetimden çıktığı inancı yay- gınlık kazanmaya başladı. **>* Ufuslararası ParaFonu 0MF) Dünya Bankası Bağımaz Devtetter Toptuhtğu (BDÎ) Kuzey Amerika Serbest Ttcaret Anlaşmas* (NAFTA) IngiMz UJuster Topfeıhığtı (Commonwearth) Dünyada yalmzca BM'nin değil tüm uluslararası örgütlerin denetimden çıktığı yolunda bir kanı yaygınlık kazanmaya f başladı. Hfroshi Naka/fma 1.800mifyon $ Sttimve KüitürÖrç {ÜNESCO] Federkx> Mayor' Zaraçoza 4S5L490 mffyonS Arap Biriiği Lkferterin kişilikleri Uluslararası kuruluşlann bu den- liyozlaşmaşına yol açan etmenlerne- dir? Bu örgütleri ameliyat masasma yanran uzmanlar, öncelikle liderlerin ki- şilikleri üzerinde duruyor. Bu örgütlerin başına lider olarak atanan kişilerin, bu gö- revi yürütecek yetenekten yoksun olduğu ve örgütü birtakım çıkar gruplannın isteği doğrultusunda yönettiği öne sürülüyor. Ay- nca lider seçimlerinin, üye devletlerin göv- de gösterisi haline geldiği belirtiliyor. Uluslararası örgütlerde her üyenın yöne- timde söz sahibi olması için "miinavebe usulü" nün geçerli olduğu birsistem uygu- lanır. Bu sistemde eğer bir ülke herhangi bir uluslararası kuruluşun bir dönem başkanh- ğını yürütüyorsa, o ülke başka bir kuruluşu o dönem yönetemez. Böyle bir ulgulama- da adaylann yeteneği değil, bağlı olduğu ülke ön plana çıkıyor. Başkan adaylan Başkan adaylan, genellikle kendi ülkele- rinin yerel yönetim kademelerinde başan- sız bulunup da emeklilik yaşı gelmemiş ki- şilerden oluşuyor. Kısaca yerel yönetimler, üst kademe yöneticilerden kurtulmak iste- dikleri zaman uluslararası örgütlerden me- det umuyor. Öte yandan uluslararası örgüt- ler yönetici kadrolannın yeterince deneyim sahibi olduklannı varsayıp, eğitimprogram- lan düzenlemeye gereİc görmüyor. Örgütün ışleyişıne ilişkin kamuoyuna bil- gi verilmemesi de uluslararası örgütlerde yapısal bozukluğa yol açıyor. Avrupa Bir- lığı'nin en büyük zayıflığı idari mekanizma- Avrupa GûvenHk ve reşkflatJ (AĞfT) Utustararast Çalsma Orgütü GUVEN KONSEYİ Daimı üyelen Çin, Fransa, Rusya, Ingittere, ABD BM GENEL KURULU SEKRETERLİĞİ Butros Gali milyon $ (1 Karaytb OrtakPazan yüksek Komisyonu SadakoOgata 1.414 mifyonS \ ASEAN BMFüisttnll MÖHecitere Yardım Ajans tfter Türkmen 632m#yorı$ UUiSİararası Atorfl Ajansı HanaBlh SOOmfymS 8M Ufcısiarafa» Uyuşturucu Kontrol ProgratH Gkırgto Giacomoffî BMKalkmma Programt JamesSpeth 4194 ffS MERCOSUR BMNüfus Fonu NafhSadık Utuslararası AdaJetDivanı Robert Jamtings 19mifyvfiS Oiinya Tlcaret Örgötû Rmato Ruggiero Utuslararası Tarımsai KaJkmma Fonu Idris Jadzaiıy 434mtfyonS BMTİcaret veKalktnma Konferan» B4mityon$ Tuna Komisyonu (OECD) sı- nın kapalıh- ğından kaynaklanı- yor. Bu, BM'ler için de geçerli. Uz- manlar, global bir kurulu- şun dünya kamuoyunun görüşle- rini dikkate alarak yönetilmesi gerektiği- ni ileri sürüyor. Bu ideal yönetim şekli an- cak medyanın globalleşmesi sonucu ger- çekleşebilir. Yargı organlannın giderek zayıflaması yozlaşmaya yol açan üçuncü önemli etmen. Örgütün kuruluş yıllannda hazırlanan bü- rokratik yasalar, günün değişen koşullanna yanıt vermiyor ve esnekliğe yer bırakmıyor. Aynca yasalan ardına alan liderler, kendi- lerini örgütün tek yöneticisi gibi görmeye başlıyor. Güçlerini kanıtlama kaygısma ka- pılan liderler, uluslararası örgütleri gerek- siz ve yararsız bir yarişın içine sokuyor. Üye devletler kendilerine göre ''yoldan çıkan" örgütü uyarmak için örgütten çekil- mek ve parasal yardımı kesmek gibi iki önemli silaha sahip. Ingiltere'nin önde ge- len devlet adamlanndan Sir Brian Unju- hart uluslararası örgütlerin halihazırdâki Avrupa Biriiği (AB) Avrupa Konseyi NATO GENEL SEKRETER 3 SAAT SORGUYA ÇEKİLDİ NATO'nun6 patronu' Qaes^ yolsıızhıklar için hesap verdi Dış Haberler Servisi - NATO Genel Sekreteri Wniy Claes. hakkındaki yol- suzluk suçlamalanyla ilgili olarak dün sorgulandı. Belçika Yüksek Mahke- "mesi tarafindan dün üç saat süreyle sorguya çekilen >Villy Claes, savcılann Bel- çika Ekonomi Bakanı oldu- ğu dönemdeki şaibeli sa- vunma ihalelen konusunda- ki sorulannı yamtladı. Yolsuzluklarla hiçbir ilgi- sinin olmadığını savunan Claes, sorgulandıktan sonra gazetecilere yaptıgı açıkla- mada "Adakt makamlanna söytemek istediklerimi so- nunda sö\1e>ebild»ğim için çok mutluyum" dedi. Claes'in sorgusuna, NA- TO daimi temsilcılerinin ka- tıldığı resmi olmayan bir toplantı için dün öğle saatle- rinde ara verildi. Toplantının tamamlan- masının ardmdan genel sek- reter Claes yeniden mahke- meye dönerek ifadesini ta- marnladı. Wilry Claes'in hakkmda- ki suçlamalarla ilgili olarak basına bilgi veren NATO mothercare"HERŞEY AYNI ÇATI ALTINDA" N€Ş€Lİ MflMfl SflflR€Rİ - Biberon - Biberon başlığı • Emzik • Biberon fırçası - Biberon ısıtıcısı - Sterilizatör - Biberon başlığı temizleme aleti - Biberon çantası - Mama önlüğü • İlk bardak - Kilitli bardak - Çatal / Kaşık - Mama tabağı - Saklama kabı Valikonogı Cad. No: 43 Nısantas. / İSTANBUL Tel: 0 (212) 232 94 09 Bağdat Cad. No: 301 Caddebostan / İSTANBUL Tel: 0 216: 385 06 76 kaynaklan ise, örgüt üyesi devletlerin genel sekreterin suçsuzluğuna inandığını açıklayarak Claes'e destek verdiler. Agusta skandah NATO Genel Sekreteri Claes'in başının derde gir- mesine ve sorgulanmasına neden olan Agusta skanda- h'nın geçmişi, Claes'in Bel- çika Ekonomi Bakanı oldu- ğu 1988'euzanıyor. Belçika ordusuna satın alınacak helikopterler için 1988 yılında açılan ihaleye katılan Italyan Agusta fır- masının. ihaleyi kazanmak için iktidardaki Flaman Sos- yalist Partisi'ne 1.8 milyon dolar tutannda rüşvet verdi- ği ileri sürülüyor. Claes hakkındaki iddialar bununla bitmiyor. Fransız Dassault fırmasmın, F-16 savaş uçaklannın anti-radar sistemleri için 1989'da Bel- çika ordusu tarafindan açı- lan ihaleyi kazanmak ama- cıyla hükümete rüşvet verdi- ği iddialar arasında. Iddialara göre, Dassault fırması 220 milyon dolarlık ihaleyi kazanmak için Cla- es'in partisine 2 miryon do- lar rüşvet verdi. Willy Claes'in NATO ge- nel sekreteriiği koltuğuna oturmasından hemen sonra ortaya atılan bu iddialar ye- ni genel sekreteri güç du- rumda bırakmış, hem Belçi- ka hem de NATO içinde çe- şitli kesimler Claes'in isti- fası içinbaskı yapmayabaş- lamıştı. Uluslararası örgütlerin denetlenmesi gündemde Rüşvete karşı acil çözümDış Haberler Servisi - Uzmanlar, uluslararası örgütlerde yolsuzluk ve rüşvet olaylannın önünü almak için şu önerilerde bulunuyor: #Tüm uluslararası örgütlerde üst düzey yöneticilerin görev süreleri bir dönemle sınırlandınlmalı. •Denetmenlerden hiçbir belge gizlenmemeli ve istedikleri bilgilere erişme hakkı tanınmah. •Uluslararası diplomatlar ve BM'nin üst düzey yöneticileri mal beyanında bulunmah. •Üst düzey yöneticilerin atama ışlemleri çokuluslu bağımsız bir komisyona havale edilmeli. •Yolsuzluk iddiasının ortaya atılmasıyla ilgili olarak örgütün bütçesinde otomatik kesintiye gidilmeli. •Tüm kuruluşlar, harcamalannı dönem dönem kamuoyunun bilgisine sunmalı. •Bütçe harici yapılan tüm harcamalardan, örgütün yöneticileri sorumlu tutulmalı. AVRUPA'DAN EDİP EMİL ÖYMEN Çeçenler Yalnız Kaldı Rusya'nın arka bahçesi, Kafkasya. Burada ne ka- dar top, ne kadar asker, ne kadar ne bulunduracağı Avrupa'da Konvasiyonel Kuvvetler Anlaşması (AKKA) tarafindan saptanmıştı. Rusya ise, bunu dikkate al- mayacağını açıkladı çoktan. Amerikan Yönetimi'nin de göz kırpıp "Olur, ama biz görmemiş olalım" dedi- ği de artık belli. Türkiye'nin rtirazlarını dinleyecek kim- se yok. Çünkü Kafkasya'daki güvenliği sağlayabile- cek tek güç Rusya. Ona da AKKA'yı delmesi için bu kadarcık taviz verilir. Hele Savunma Bakanı Graçov, "Batı'nın, bizianlayacağını umuyoruz" dedikten son- ra. Kafkasya arka bahçesinde istediği gibi oynaması- na izin verilen Rusya, burada yeni Çeçenyalar yaşan- masını önlemek için hemen harekete geçti. Bundan böyle Kafkasya'nın güvenliği için Rusya, Ermenistan ve Gürcistan işbiriiği yapacaklar. Bu, bir tahmin de- ğil. Tiflis'de "güvenilir kaynaklar"a dayanan bir ger- çek. Bir tür Çevik Kuvvet kuracak bu üçü. Ola ki Kaf- kasya'nın kuzeyindeki yamalı bohça gibi iç içe Müs- lüman topluluklar yeni Çeçenyalar yaratmaya kalkar. Rusya, Ermenistan ve Gürcistan kuvvetleri arasında yapılacak işbiriiği ve eşgüdümün aynntılan henüz bel- li değil. Ama yapılacağı kuşkusuz. Hele Amerika da artık buralarda banş ısterken. Malum, petrol hikâye- leri var. Ve zaten Kuzey Kafkasya, Ceçenleri yalnız bırak- mak zorunda da kaldı. Ne de olsa geçim dünyası. Bu- ralar Rusya Federasyonu içinde. Moskova'ya kafa tutmanın sonu Grozni. Çeçenya'nın kuzey komşusu Stavropol Bölgesi. Bölgenin istikrannı korumak için Moskova'nın emriyle yörede ikili 'dostluk ve işbiriiği' anlaşmalan imzalar oldu. En sonuncusu da Çeçen- ya'nın Batı komşusu Kuzey Osetya ile imzalandı. Kal- muk, Dağıstan, inguş, Kabarday-Balkar, Karaçay- Çerkes cumhuriyetleri sıralannı daha önce savdılar. Stavropol Valisi Yevgeny Kuznetsov, "Bölgedeki bütün komşulann çıkartan doğrultusunda kapsamlı ilişkiler kurmak için atılan adımlann tamamlandığını" açıkladı. Çeçenya'nın başına gelenler, bütün Kuzey Kafkas- ya'ya ibret oldu. Rusya Federasyonu dışında kalan Gürcistan'ın Abhazya bölgesine Kuzey Kafkasya'nın yardım için seferber olmasına Rusya o tarihte göz yummuştu. Gürcistan'ı da Abhazya bunalımı, Bağım- stz Devletler Topluluğu'na çekebilmek için uygun bir şantaj fırsatıydı. Ama iş, kendi toprak bütünlüğüne gelince iş değişti. Toprak bütünlüğü ve hatta 'ötesi' Rusya'nın da derdi. Bölgede artık kim Moskova'dan kopmaya kalkışa- bilir? Hepsi ekonomik bakımdan bağımhyken? Da- ğıstan mı? Ruslar dizginleri bir bıraktı mı ortada Da- ğıstan kalmaz. Etnik çekişmeyi önleyen Rusya çün- kü. Kabarday-Balkar mı? Onlar Çeçen dramında ses çıkartmadılar. Karaçay-Çerkesler mınltıdan öteye git- mediler. Rusya'nın bölgedeki en güçlü müttefiği Ku- zey Osetya oldu. Kuzey Kafkasya liderteri, Çeçen bunalımının ardından, Moskova-yanlısı bir kulüp kur- ma niyetindeler. Halklan da onlara uymayacak da ne yapacak? CIA yenileniyor \VASHINGTON (AA)- ABD Senatosu'nun onayı- nm ardmdan. CIA'nın yeni başkanı olarak göreve baş- layan John Deutch, örgüt bünyesınde önemli değişik- likler yapmayı planladığını ve üst yönetim kadrosunun yenileneceğini söyledi. Deutch, bir grup CIA ça- lışanıyla yaptıgı toplantıda, örgüt dışından oluşturula- cak bir uzmanlarekibinden, Operasyonlar Dairesi'nin başına getirilecek kişi için bir 'adaylar listesi' isteyece- ğini belirtti. CIA'nın, yurt- dışı personelinin faaliyetle- ri ve gizli operasyonlar bu dairenin sorumluluk alanın- da bulunuyor. Deutch, CIA'nın daha etkili ve kongrenin baskılan karşı- sında daha iyi hesap verebi- lir bir sekılde çalışması için bir dizi değişiklik yapaca- ğını, ancak bunlann radikal olmayacağmı ifade etti. Hırvatlann eline geçen Pakraç k»mhasım terk etmeye hazırianan Sırp müheci kadın, eşyalannın önünde ağlnor. Bosııa için yeni çözüm arayışı Dış Haberler Ser\isi - Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Butros Gali, banş gücü askerlerine karşı artan saldınlar nedeniyle, eski Yu- goslavya'daki banş gücünün rolü- nün, kapsamlı bir şekilde gözden geçirilmesi çağnsında bulundu. Gali'nin Paris'de başdanışmanla- nyla yaptıgı toplantıdan sonra ya- yınladığı bildinde, kendilerinden, "yeni duruma cevap vermek için alternatifler üzerinde çalışmala- nnı" istediği belirtildi. Butros Ga- li ve danışmanlan. Paris'de yaptık- lan ve 2.5 saat süren görüşmede, Hırvatistan'da kötüleşen durum, ateşkes süresinın sona ermesinden • BM'nin Bosna'daki güvenli bölgeleri koruyamaması, yeni çözüm yollan bulunması için yetkilileri harekete geçirdi. sonra çatışmalann şiddetlenmesi ve BM banş gücü askerlerine yapılan saldınlann artması konulannı ele aldıklan belirtildi. Toplanhya, es- kı Yugoslavya Özel Temsilcısi Ya- suşiAkaşi, BM arabulucusu Thor- vald Stoltenberg, BM'nin eski Yu- goslavya'daki güçlerinin komutanı Rnpert Smith ve Fransız birlik- lennin komutanıde katıldı. Gali, toplantıdan sonra gazeteci- lere yaptıgı açıklamada, "görüşme- miz çok olumlu ve yarariı geçti'' dedı. BM'nin Bosna özel temsilci- si Yasuşı Akaşi ise toplantıdan ön- ce gazetecilere, eski Yugoslavya'da bulunan 22 bin BM askerinin geri çekilmesi veya başka görevler veril- mesi konusu da dahil olmak üzere, "muhtemel bütün şıklann" ele alı- nacağını kaydetti. Bosna-Hersek'in Başkenti Sa- raybosna, dün yoğun Sırp ateşine maruz kaldı. Yaklaşık son 4 saat- tir Saraybosna'nın özellikle Isken- deriye mahallesi ve Yahudi mezar- lığı çevresine Sırp mevzilerinden yoğun havan mermisi atışlan yapı- lıyor. Aynca Saraybosna'nın çevresin- deki Trabeviçe tepelerinden Sırp keskin nişancılann yoğun uzıuı menzilli tüfek atışlan da dün sabah- tan bu yana sürüyor. Sırp atışlan- na karşılık Boşnaklar da, Sırp mev- zilerine yönelik atışlarla bunlara karşılık veriyorlar. Türkiye'nin Sa- raybosna Büyükelçisi Şükrü Tü- fan da aralannda olmak üzere pek çok yetkili de, kentte gerilimin art- tığını vurguluyorlar.