Katalog

8 AĞUSTOS1994 PAZARTESt CUMHURfYET SAYFA KÜLTÜR 13 Müzikal olarak seyircisiyle buluşacak Çalıkuşu uçnıayahazır Çalıkuşu, 19ağustosta Açıkhava Tiyatrosu'nda müzikal olarak oynanacak. Yeni yönetim tarafmdan yaz oyunlan programına dahil edilen müzikal Şehir Tiyatrolan'nın 80. yıl kutlaması için hazırlanmıştı. A S U M A R O Son derece hareketh, yerinde duramayan bir genç kız var sahnede. Birkaç gün sonra ger- çekleşecek düğünün son hazır- Uklan yapılıyor. Herkeste bü- yük bir telaş. Gelinlik provasın- dan kaçmaya çalışan bu Iıaşarf genç kızm adı, Feride, ya da 'Gülbeşeker'. ya da 'Çalıkuşu'. Hepimiz yaşamımızın birdöne- minde, tanımış ve sevmişizdir Reşat Nuri Güntekin'in unutul- maz Feride'sini. Daha sonra fil- minı, televizyon dızısmi izlemiş ve onunla birlikte gözyaşı dök- müşüzdür... Necati Cunudı'run oyunlaş- ürdığı "Çalıkuşu", şimdi Ha- kan Altınerin rejisiyle Şehir Ti- yatrosu sahnelerine konuyor. Feride rolünde Tîlbe Saran var. İstanbul'dan aynlıp Anadolu'- ya gitmesine yol açan aşkı Ka- muran'ı ise saçlan sanya bo- yanmış Hazun Körmûkçü can- landınyor. Bu kez karşımıza müzikal olarak çıkan Çabkuşu'nun şar- kı sözlerini Gülsün Siren yaz- mış, Esin Engin bestelemiş. Gencay Gürün'ün genel sanat yönetmeni olduğu dönemde Şehir Tiyatrolan'nın 80.yıl kut- lama oyunu olarak düşünülen oyunurı zengin bir kadrosu var: Kamran Ustaer, Toron Karaca- oğlu, Ismet Ay, Zihni Göktay, Nedret Güvenç, Suna PekuysaJ, Feridun Karakaya, Bensu Orfau- nöz, Hümeyra, Rozet Hubeş, Hikmet Körmûkçü, Yalçın Bo- ratap, Bennu Yıldınmlar, Berna Laçin oyunda rol alanlardan yalnızca bir bölümü. Bir başka ilginç yönü daha var "Çalıku- şu"nun, ahşılanın aksıne Açı- khava Tiyatrosu'nda, üstelık ağustosun 19'unda çıkacak se- yirci karşısına. Provalan son hızla devam ederken, "Çahku- şu"nun seçiliş öyküsünü yönet- men Hakan Altıner şöyle an- lattı:"Çalıkuşu, edebiyatmıızda- ki çok önemli romanlardan biri. Çaİıkuşu'nu okınarak belli aşa- nuları gecirmemiş Türk çocuğu çok az. Artı, butün dünyada klasikleri müzikal yohıyla geniş kitlelere ulaşûrma çalışması var ŞD anda. Aynı sistem Türkiye'de niye olmasm diye düşündük. Çalıkuşu çok uygun bir yapıya sabip. Aşk var, macera var, ent- rikası bol. On ydı kapsayan, kızın bötûn yaşamını anlatan bir bûyûk serüven var. Ayrıca Reşat Nuri'mn Şehir Tiyatrosu'nun geçmişinde bûyûk önemi var. "Yaprak Dökumü", tiyatronun tarihinde yûz oyunu aşan ilk oyundur. Böylesine önemli bir yazann oyununu müzikal olarak Şehir Tiyatrolan'mn SO.ydı için hazuiayalım dedik ve çalişmalar öyle başladı". 'Alaturka kimÜk' Çalıkuşu gibi çok tanınan, bi- linen bir konuyu sahnelemenin riskli olup olmadığı sorusuna ise, aksine avantajlı olduğu yanıünı veriyor: " Bir tanıdığı- - mızı, bir sevdiğimizi sık görmek ibtivacını hissederiz. Çalıkuşu da herkesin sevgilisi. Onu tekar görmek isteyecektir insanlar. Lstelik bu sefer mûziğın bövü- süyle nasıl oldu diye merak ede- cekler". En büyûk yenilik olan müzi- ğin dışında, yorum açısından da farklıhklar getirilnriş. Müzi- kal çerçevesi içinde daha ciddi yaklaşılan "Çaukuşu"nu 'ajma- ması gereken alaturka kimliğin- den sıymp' daha Batıü bir bakış açısı getirmişler oyuna. Feride'- nin kişiliğinde o dönemin insa- runın dramını, ikilemini, çeliş- kilerini de anlatmaya çalıştikla- nnı belirtiyor Altıner: "Işjn içi- ne bir dramarjk tiyatro tadı kat- maya çalışıyoruz. Böyle olunca, Çalıkuşu sıradan bir öykü, bir yerli fîtaı senaryosu, bir TY dtri- sinin entrikası olmaktan çıkıyor, bir tiyatro haline geüyor". Oyunun başrol oyuncusu Tilbe Saran, Feride'yi 'ele avuca sığmayan, başbelası bir yaratık' diye nitelendiriyor: "Zor, sahi- den pek çok ipi olan bir kukla gibi bir tarafmı kakunyorsunuz, öbür tarafı o arada gider gibi oluyor ama çok eğlenceli, neşeli birroT Şehir Tiyatrolan'nın repertu- vannda yer alacak 'yerli' ve 'milli' oyun söylentileri ortalık- ta dolaşırken, "Çalıkuşu"nun hangi tanımla- maya girdiğini soruyoruzAltı- ner'e: "Milli ovunla ne kas- tediliyor, yerli oyunla ne kas- tedUiyor, bunu saptamak lazım. Nazım Hikmet, Necip Fazıl. Recep Bilginer, Me- met Baydur... Bunlann bepsi verli oyun ya- zarlanmtz. Milli oyun der- seniz, bir bölün- me ortaya çıkıyor. MiUi ne, gayri milli ne? Milli kav- ramı altında, ulusun yarar- lannı düşûnen karşılığını bulu- yorsak, Çalıku- şu milli bir oyundur. Ama milli oyunun altında 'çarşaf giyiyor, eskiye öykünüyor, OsmanlTyı cağı- nyor, onu seviyor ve Cumhuri- yet'e karşı çıkıyor' derseniz, Çalıkuşu çok gavri milli bir oyun. Çünkü Cumhuriyet kişili- ğim, çekirdeğini içinde taşıyor". Tiyatroya hiçbir şekilde poli- tika sokülmaması gerektiğini de belirtiyor Altıner: "Sol poli- tikalann girdiğı zamanki dene- yünleri çok acı yaşadık. Nasıl can çekiştiğini hep beraber gör- dfik. Dilerim şimdi sağ politika- lar sokularak ya da sağ gösterip sol vurarak jine aynı şekilde po- litika sokulmaz". '80. yıl kutlama oyunu' "Çalıkuşu" on gün süreyle Açıkhava Tiyatrosu'nda izleyi- cisiyle buluştuktan sonra kışın da Şehir Tiyatrolan sahnelerin- de yerini bulacak mı, bu henüz bilinmiyor. Bu belirsizlik Şehir Tiyatrolan'nın yaşadığı çal- kanülardan, değişimlerden kaynaklaruyon "Çaukuşu, Gencay Gûrün'le ortak yaptığimız bir projeydi. Provala- ra da onunla başladık. 8O.yıl kutlama oyunu olarak düşünü- len Çalıkuşu, Açıkhava'da, tüm Şehir Tiyatrosu oynnculannm katkısıyla oynanacak, on oyun- dan sonra Harbiye'nin sahnesine monte edOecek idi. 'Idi' diyorum çünkü bu arada gelişmeler oldu. Yeni yönetim Çaİıkuşu'nu 80.yıl oyunu olarak önce gördü, sonra görmek istemedi ve yaz oyunu olarak Uan etti. Finalde, butün Şehir Tiyatrosu oyuncularının katılacağı dügün sahnesine rolü olmayanlann katümasını da ya- sakladı. Aynı yönetim ktşa Çaİı- kuşu'nu nerede nasıl ovnata- caktır, yine onlann iki dudağmın arasmda.". Hakan Altıner, ülkenin gene- Iinde yaşanan fırünanın onlara da büyük ölçüde yansıdığını be- lirtiyon "Oyunun yanyana akan iki nehir gibi bir kaderi oldu. Bugü- ne kadar yaptığım hiçbir rejide karşdaşmad^ım bir ortamda çaüştnn. Bunun sonu ne olur, ber oyunun sonumı merak ettigün- den daha fazla merak ediyo- rum". Oysa Tilbe Saran, bu konuda daha umutlu ve iyimser. Bugü- ne kadar Şehir Tiyatrosu'na sa- hip çıkan İstanbul seyircisinin "Çalıkuşu*'nu da Iıer tüıiü en- geUemeye karşın' kucaklaya- cağına gönülden inanıyor. Bunlar, oyun başlamadan önce konuşulanlar, gerçekte ne olacağı oyun başlayınca görüle- cek: " Biz o\umı bildiğimiz gibi yapıp Çaİıkuşu'nu 19 ağustos gecesi uçuracağtz. Bakalun se- yird bu uçuşu nasıl karşılaya- cak, hakikaten çok büyük bir merakla bekliyoruz". Sayın Hüsamettin Cindonık, Meclis Başkanı Sayın D. Fikri Sağlar, Kültür Bakanı Sayın Hikmet Çetin, Dışişleri Bakanı Sayın Ali Şevki Erek, Gümrükten Sonımlu Devlet Bakanı Saym Nahit Mentese, İçişleri Bakanı Saym Ismet Atilla, Maliye Bakanı Sayın Kaya Köstepen, Ulaştırma Bakanı Sayın Hayri Kozakçıoğlu. İstanbuJ Valisi Sayın Recep Tayyip Erdoğan, İstanbul Bûyük Şehir Belediye Başkanı Türk Hava Yollan A.O. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumu A&B Halkla tllskiler YurdaerAcar Alarko Holding A.Ş. Alma Reklamcüık Tic. ve San. Ltd. Şti. Almanya Federal Cumhuriyeti Başkonsolosluğu, tstanbul Almanya Federal Cumhuriyeti Dışişleri Bakarüığı Zekai Altınbek Altınçizme FJektronik Seza Altındağ ve Ekibi Arup Mühendislik ve Muşavirlik L.Ş. Atatürk Hava Umanı Gümrük Müdürlüğü Atatürk Hava Umanı Yolcu Salonu Müdürlüğü Sanat Vakfı YönetimAteşhhah İstanbul Kültür ve Kunılu, 22. Uluslararası İstanbul Müzik Festivali'nin gerçekleştirilmesine gerekli bütün imkânları, nıekânları ve maddi TheG desteği sağlayan tüm Bakanlık, kıırum ve kişilere teşekkür eder. Ayasofya Müzesi Müdürlüğü Aygaz A.Ş. Dr. Suphi Ayvaz BBC Senfoni Orkestrası Bilkent Akademik Oda Orkestrası Billboardla Tanıtım Ajansı Ltd. Şti. Boeing Commercial Airplane Group Borsa Lokantalan - Catering Borusan Holding A.Ş. BP Petrolleri A.Ş. British Ainvays The British Council Burla A.Ş. Cemal Reşit Rey Konser Salonu Cihangir Otelcilik A.Ş. Cumhuriyet Gazetesi DAP Araştırma ve Doğrudan Pazarlama A.Ş. AsU Inel DUber Eczacıbaşı Holding A.Ş. EfesPUsen Ekinciler Holding A.Ş. Emck Turizm EnkaVakfı Bulent Erkmen Gelincik Çiçekevi Genoto "SAAB" Gön Deri A.Ş. Grup 4 Gûvenlik Sanayi ve Ticaret A.Ş. The Guide lstanbul/Me-Pa Medya Pazarlama San. ve Tic. Ud. Şti. Günaydın Radyo Güler Nakliyat Cavit Gürpınar ve Ekibi Hollanda Başkonsolosluğu, İstanbul HürFM Hürriyet Gazetesi Işıklar Holding A Ş. Iberia-ispanyoi Havayollan IBM Turk Ud. Şti. İdil İnşaat Ticaret A.Ş. İspanya Başkonsolosluğu, tstanbul İspanya Dışişleri Bakanlığı Bilim ve Kültür Üişkileri Genel Müdürlüğü tstanbul Büyük Şehir Belediye Başkanlığı: -İSKİ • ttfaiye Müdürlüğü - Park ıv Babçeler Müdürlüğü - ŞeMr Tiyatrolan Müdürlüğü tstanbul Devlet Senfoni Orkestrası tstanbul Emniyet Müdürlüğü t.T.Ü. KüJrür ve Sanat Birliği t.T.Ü Vakfı İstanbul Telefon Başmüdürlüğü İstar.bul Ticaret Odası ttalyan Kültür Merkezi, tstanbul Kamera Reklam Turizm Tic. San. A.Ş. Ferhat Karakaya ve Ekibi Mahmut Karaman ve Ekibi Esen Karol Rıdvan Kaya ve Ekibi Konya Ticaret Odası Cemil Koral Ara Kuyumcuyan Betül Mardin The Marmara-tstanbul Mas Matbaacüık A.Ş. Mercedes-Benz Türk A.Ş. Milli Piyango Idaresi Genel Müdürlüğü Milli Reasürans T.A.Ş. Milli Saraylar Daire Başkanlığt-Dolmabahçe Sarayı Müdüriugü Milliyet Gazetesi Mimeray Ofset Koll. Şti. Bernar Nahum Number One FM Prof. Ersin Onay Organik Kimya Sanayi ve Ticaret A.Ş. Osmanlı Bankası A.Ş. Oto Basımevi Rıfat Öktem Pan Yayıncıük •— : — Bilgin Peremeci — •- ' • Perfektüp Ambalaj Sanayi ve Ticaret A.Ş. Procter & Gamble Profilo Holding A.Ş. Promoshop Radyo Qub Radyo Foreks Rusya Federasyonu Başkonsolosluğu. tstanbul Sabah Gazetesi Stichting Nederlands Impresariaat Tekfen Holding A.Ş. Tiyatro Tiyatro Dergisi Muhtecim Tuncer ve Ekibi Turcas Petrolcülük A.Ş. Tiirk Hava Yollan A.O.: - Cbarter Müdürlüğü • İstanbul Sattş Başmüdürlüğü - Kargo Müdürlüğü - Taksim Satif Oflsi Türk Henkel Kimyevi Maddeler Sanayi ve Ticarct A.Ş. Turk Pirelli Lastikleri A.Ş. Turkiye İş Bankası A.Ş. Türkiye Sınai Kalkınma Bankası A.Ş. Türkiye Vakıflar Bankası A.Ş. Ulusoy Otobüs İşletmesi Rengin Uz ve Ekibi Prof. Dr. Mahir Vardar VIP Turizm Westdeutsche Landesbank (Europa) AG Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Yapı Merkezi İnşaat ve Sanayi A.Ş. Yonca Müzik Entemasyonal Tic. A.Ş. Young and Rubicam - Reklamevi tKSVayrtca fesHvak kattlan tüm sanatçı ve topluluhlara, bastn, radyo ve TV menguptarma, Festival süresince çaltfan gençlere ve tüm emeği geçenler ile desteklerini esirgemeyen sanatsever izleyicüerimize candam tefekkiir eder. BUASAMADA ŞUKRAN KURDAKUL 19 Mayıs Cad. No. 8, Şişli, İSTANBUL Tel: 275 12 44/45 Fax: 266 47 12 PAZAH HARİÇ HER GÜN, SAAT 9:00 - 20:00 ÎLKMECLtS Hrfzı Veldet VeUdedeoShı 80.000 (KDV içinde) Çalıkuşu Sahnede.. Muhsin Ertuğrul Sahnesi Çalıkuşu ile açıyor perdele- rini bu yıl. İlk gösterimin 19 ağustosta Açıkhava Tfyatrosu'nda yapılacağını öğrenince şaşırmadım. 80 yıldır, her türlü engele, çelmeye karşın büyük sorumluluklar yüklenen bir sanat dalının varolma gösterisi olarak değerlendir- dim olayı. Reşat Nuri ve Çalıkuşu.. Reşat Nuri'nin edebiyatımıza, tiyatromuza katkılan- nın, karanlıktan gelen seslerin uğultuya dönüştüğü bir ortamda, daha iyi anlaşılacağını sanıyorum O günleri yaşayanların birçoğuna hiçbir umar, hiçbir çıkar umudu kalmamış gibi görünen 1918-1922 yılların- da, Ulusal Kurtuluş Savaşımıza ve oluşumunun ilk evre- lerine özgü sıkıntılarla boğuşan tiyatromuza inananlar- dan biriydi Reşat Nuri. Daha 1920'den önce Temâşâ, Büyük Mecmua, Nedim, Zaman dergi ve gazetelerinde yayımladığı Yunan tiyat- rosu, tiyatroda gerçekçilik, sahne dili, oyuncunun ruhsal durumu, dekor vb. konuları işleyen yirmiyi aşkın yazı dünyayı ve tiyatroyu tanıyan bir kafanın ürünleri olarak görünür bana. O yıllar, dekorundan, ışığından, makyajından, yapıtın- daa oyuncusundan, en önemlisi Türkçesinden itibaren çağdaş Türk tiyatrosunu oluşturmak insana inanmakla eş anlama geliyor olmalıydı. Seyircisiyle, yazarıyla, oyuncusuyla, rejisörüyle. 1917'de Diken dergisinde çıkan Eski Ahbap öyküsüy- le, yazma uğraşına, o bitmeyen kavgaya katılan Reşat Nuri sahnemizin henüz Ermeni Türkçesinden kurtula- madığı dönemde yeni Türk Tiyatro Mektebi'nin de için- dedir. Muhsin Ertuğrul'un becerilerine, ustalığına, yetiştiri- ciliğine, öncülüğüne inanarak. "Rejisör Ertuğrul Muhsin Bey... Ismininyanıbaşına bu ünvanı ilk defa yazarken çok memnuniyet ve ümit duyu- yorum.. I. Muhsin'in bu defa rejisör sıfatiyle tekrar Da- rülbedayi'ye dönmesi mes'ut bir hadisedir. Rejisörsüz tiyatro bahusus, tiyatro mektebi kabil değildir." Reşat Nuri'nin 1918 tarihini taşıyan bu yazısı savaşı- mın niteliğini ve bulunduğu çizgiyi göstermiyor mu? "ReşatNuri ve Çalıkuşu "demiştim.. Bu sözcüklerin birbirleriyle iki yönlü üişkileri olduğu- nu sanıyorum. Reşat Nuri'nin romancılık yaşamıyla. Romanımızın gelişme serüvenindeki birikmeler ve sı- çramalarla. Erken cumhuriyet döneminin edebiyat tarihçilerinden ismall Habip (Sevük) diyor ki: "Çalıkuşuçeyrekyüzyılın (1900-1925 arasının) sonunu süsleyen ve çeyrek yüzyıllık boşluğa merhale olan za- ferdi." Ismail Habip'in coşkulu yargılarını anlamak için roma- nın Vakit gazetesinde 1922 yılında "tefrika" edildiğini anımsamak gerekiyor. Bugün şöyle düşünüyoruz: 1920'lerde kişiliğini algılamaya başlayan okumuş kentsoylu kadının, köy, kasaba, küçük kent koşullarında- ki yaşam serüveniyle birlikte geri bıraktırılmış Anadolu'- nun gerçeklerini yansıtma özelliği Çalıkuşu nu gündem- den düşürmemiştir. Bir konuşmasında romanının kurgusu üzerinde şu açıklamayı yapıyor Reşat Nuri: 'İstanbul Kızı diye dörtperdelik bir piyes yazmıştım. Onu bozarak büyücek bir roman yaptım. ilk romanım denilmek lazım gelen bir roman. Çalıkuşu." Şimdi Necati Cumalt gibi usta bir tiyatro yazarının oyunlaştırdığı Çaİıkuşu'nu göreceğiz sahnede. 19 ağustosta, tiyatromuzun varoluş gösterisinde Fe- ride'yle buluşmak üzere. 'Detay' dergisi yeniden yayımlanıyop Kültür Servisi - Bir süredir ya>ımlanmayan ekin. düşün. yazın dergisi "Detay"ın, temmuz-ağustos sayısı çıktı. Yayın vönetmenliğini Ulus Fatih Demirci'nin yaptığı derginin Yazı Işleri Yönetmeni Jale Sinar. Derginin bu sayısında Ulus Fatih Demirci, Odisseus Elitis, Pedro Shimose, Asaf Halet Çelebi, Uysal Scrçe. Kemalettin Koç. Mehmet R. Şu, Jale Sinar, Sema Cndeğer, Kenan Yalçın, Jules Renard'ın şiirleri yer alıyor. Dergide aj nca Latife Se\gi'nin "O Nokta". Behiat Ay'ın "Düşünce, İnsan, özgürlük"Muzafler Uyguner'in "Dilimizi Niçin Sevmiyoruz", Tanseli Polikar'm "Sanatçının Pegasus'u" başlıklı yaalan ve Erdal Öktem'in "Yeni Elbise" adlı öyküsü okunabilir. Saray batıçesinde yazlık sinema İstanbul Haber Ser>isi - Günümüzde artık bir nostalji olan yazlık sinemalar, lüks otellerin çam ağaçlanyla çevrili bahçelerine taşındı. Swissotel TTıe Bosphorus. yazlık sinema geleneğini canlandırmak amacıyla, Euroconsult finnasının sponsorluğunda 55 filmlik bir festival düzenledi. İlk kez gerçekleştirilen festivaldegösterimesunulacak fılmler, bir zamanlar Osmanlı padişahlan ve sadrazamlann:n gezdiği, şimdilerde ise Swissotel'in "'arka bahçesi" niteliğini taşıyan Sultan Park'taki yeşilükler üzerinde kurulan perdeden izlenecek. 25 eylül tarihine kadar sürecek olan festivale konuklar. her akşam saat 20.00-01.00 arasmda bar ve özel barbekü eşliğinde ağırlanacak. Otopark vemeşrubat ücreti dahil.bilet fiyatlan 150 bin lira olarak belirlenen fımler saat 21.30"da başla> acak. Açılışı. başrollerini Patrick Swayze ile Pauline Collins'in paylaştığı "City of Joy"(Zevk Şehri) adh fılmle yapılan festivalde. aralannda Oscar kazananlann da bulunduğu 55 film gösterilecek. Billy Idol hastaneye kaldırıldı BLRBANK (A.A) - Cnlü şarkıcı Billy Idol. yüksek dozda aldığı ilaan etkisiyle komaya girdi ve hastaneye kaldınldı. Şarkıarun hangi ilacı aldığı bilinmiyor. St.Joseph Tıp Merkezfnde tedavi gören 38 yaşındaki şarkıa Billy Idol, önceki gece merkeze getirildi ve gördüğü tedaviden sonra hayati fonksiyonlan normaledöndü. Menajeri. Billy Idol'un sağlık durumunun normale döndüğünü, ailesi ve arkadaşlanyla birlikte olduğunu söyledi. Asıl adı VVilliam Michael Broad olan Bilry Idol, "Rebel Yell", "VVhite VVedding" ve "Craddle Of Love" " adlı hit parçalanyla tanınıyor. İnegöl'de Yılmaz Güney filmleri tNEGÖL (A.A) - İnegöl Halkevi tarafmdan düzenlenen "'Yönetmenler ve Izleri" adlı sinema günleri, 12 ağustosta "Yılmaz Güney FilmlerT'yle başlayacak. Evrensel kültürü geliştirmek ve fnegöllülerle sanat değeri yüksek filmler izlettirmek amacıyla düzenlenen sinema günleri, 12 ağustos günü başlayacak ve birer hafta arayla devam edecek. Yılmaz Güney'in; "Endişe", "Zavallılar", "Sürü", "Arkadaş" ve "Duvar" filmleri gösterilecek. İnegöl Halkevi, sinema günlerinin ardından Eisenstein ve Charlie Chaplin filmleri göstermeyi planlıyor.