Katalog

SAYFA CUMHURİYET 26 AĞUSTOS1994 CUMA 12 KULTUR Hollywood'un olgunlaşmış 'san ilah'ı Nick Nolte, Jefferson rolüyle yeteneğini yine konuşturuyor Ayyaşlıktan en büyük aktörlüğe... SUNGUÇAPAN Halen sinemalarda basketbol ağırhkb "Blue Chips-Mavi Nokta"sı gösterilen, Hollywood'un olgun- laşmış 'san ilah'ı Nick Nolte (Nolti diye telaffuz edebilirsiniz), bugün- lerde Paris'te son fılminin çekimle- riyle uğraşıyor. Nolte, yeni fîlminde ABD'nin üçüncü başkanı Thomas Jeflerson'u canlandınyor. En çok geçen mevsim seyrettiğimiz "Gün- detı Kalanlar" başyapıünı alkış- ladığımız James Ivory'nin yönet- menliğini yaptığı fılmin adı şimdilik "Jefferson in Paris". Senaryo, he- men hemen her James Ivory fılmin- deki gibi, yönetmenin 'aher ego' ve değışmez senaristi Ruth Prawer Jhabvala'nın. (James Ivory 30 yıb aşkın bir süredır yapımcı Ismail Merchant ve yazar Ruth Prawer Jhabvala'yla birlikte çalışır süreklı. biündiği üzere.) Ivory'nun 6 yıllık çalışması Paris'in görkemli Versailles Sa- rayı'nda kurulan fılmin setinde, 180 teİcnisyen ter dökerken, Iıer türlû baskıya karşı çıkan.. akla, bilime gû- venen inanclı bir özgüriük savaşcısı.. yol gösterici bir duşünür ve sıradan vatandaşa arka çıkan bir politikaa olarak tarihe geçmiş' JetTerson'un tngilizlere karşı sûrdürülen bağımsızhk mücadelesinde Fransa'- nın desteğini sağlamak amacıyla 1784'te Paris'e gittiği dönemin kos- tümlerini giyinmiş 300 kadar figü- ran da boy gösteriyor. 31 yıldır birlikte film yaptığı Hin- distanb Ismail Merchant'la Ruth Prawe Jhabvala'nın da yardımıyla 6 yıldır bu filmi çekmeye haarlanan yönetmen James Ivory, yaşamı bo- yunca siyasetin yanı sıra sanat, ede- biyat ve doğa bilimlerine de büyük ilgi göstermiş, idealizmi ve demokrat kişibğiyle ABD'nin sancılı kuruluş yıllanna damgasını vurmuş, Ameri- kan bağunsızük savaşının önderle- rinden Jefferson'un 1784-89 arası- ndaki Paris yaşamından kesitler ve- riyor, Jefferson'la ressam sevgilisi Maria Cosway arasındaki yazışma- lardan esinlenerek. Uçağın İceşfinde- ki öncülerden Fransız Mongolfier kardeşierin balonla uçma denemele- ri gibi, 200 yıl öncesının büyük olay- lanna da yer veren "Jefferson Paris'- te" filmi, 1995'in Mart ayında göste- rime çıkanlacak. Nick Nolte yeni fılminde ABD'nin üçüncü başkanı Thomas Jefferson'u canlandmyor. 'Jefferson Paris'te' filmi 1995'in Mart ayında gösterime çıkanlacak. tki dönetn ABD başkanı seçflen Jefferson rolünde Nick Notte (solda), 'Under Fire' da başanlı gözüpek bir gazeteci- fotoğrafçı kompozisvonuyla. Pad" oyunuyla tiyatro sahnesine çıktı Los Angeles'ta ve hemen dik- kati çekiverdi. TRT'nin ilk yıllan- ndaki en popülerdizisı olan "Zengin ve Yoksul'''dala, Senatör Jordache'in (Peter Strauss) alün yürekli. deliş- men delikanb kardeşi Tom Jordache rolüyle önce ekranda üne kavuştu. "Rkh Man, Poor Man" TV dizisinin yaru sıra dönemin namlı 'road mo- vie'lerinden "Return to Macon Co- unty"de gencecik Don Johnson'la birhkte rol aldı ve Jacqueline Bisset'- ye eşlik ettiği, sıradan bir sualu serü- ven filmi niteliğindeki "The Deep- Dip"le ilk kez geniş seyirci yığınian- na ulaştı 1977'de. Los Angeles'a kapağı atmazdan önce demir işçiliği, paketlemecibk, gezginci saücılık vb. gibi çeşitli işlere ya da bir AI Pacino için "The God- father-Baba" ne>se Nick Nolte için de "Rich Man, Poor Man" aynı şey- dir. Hollywood Prensi Nick Nolte'nın kadınlarla ilişkile- ri, içki kadar olmasa da hayli yoğun- dur. Birlikte "takıMığı" kadınlarla beraberliklerine ilişkin söylentiler, alkol-uyuşturucu tutkunluğu, ka- pattığı barlarla, kaçırdığı davetler ve galalara dair skandallanyla mitos haline gelen aktör, Hollywood tara, tipik bir megastar dosyasının renkli ve bildik bölümlerini oluşturan ya- şamıyla ve "Prince of Tides", "Cape Fear" vb. gibi son fılmleriyle yenı- den gözde şimdi. 1992'deen iyi aktör diline düşüp "Golden Boy Akoholî" klişesiyle anılan.. tam iyice ortadan yok olup kaybolmak üzereyken so- runlannı cözümleyerek perdeye gör- kemli bir dönüş yapan Nick Nolte. ahşkanlıklanna gem vurmasını be- cermişe benziyor şimdilik. Şurası gerçek: Çoğu stann tersıne, yaşlılık yaradı ona. Yaşlanmak. hem fıziksel yönden hem de oyuncu- luğu bakımından iyi geldi. daha bir çekici kıldı Nolte'yi, sakinleşip din- ginliğe erişti, olgunlaşıp ustalaşü git- gide. Dostlannın, bir kadını asla mesle- gi kadar tutkuyla sevmedığini bebrt- tiği, alkol ve uyuşturucu dönemeçle- rini geride bırakan Nolte'nin fılmler- de canlandırdığı karakterler de ge- nellikle içkisiz, sigarasız, kokaınsiz büyük ayyaşı sayılan Nolte hıçbir kulübe. derneğe. partiye üye değil- dir. Smokinini çekip görkemli ödül tö- renlerine fılan da pek katılmaz. "Acı- nın, kendini hırpalaytşın ve kendi keridinin kurdu" olan aktör, ıçki çağ- layanlanyla ancırleme sıgara du- manlannın tutsakhğında geçen yıllannı kapatıp alkolsüz meyve su- lanna talim ediyor artık içmek niye- tine. Prince of Tides' ile ilk ödül Kişısel nedenlerle bogazına kadar gömüldüğü alkolden kurtulmaya karar verip kendıne özgü küp gibi içiş temposuyla ölüme gıtmektense değişmeye azmederek zorlu terapı- Varbkb bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak 1743'te Virginia'da doğan, hukuk eğitiminin ardından tüm ha- yatını sömürgeci Ingilizlere karşı mücadele etmeye adayan, 4 Tem- muz 1776 tarihli 'bağnnsızlık biküri- sfnin miman olup Paris'te ABD'yi temsil ettiği yıllarda, Fransız Devri- mi'nin ileri gelenleriyle de iyi ilişkiler geliştiren JefTerson'un gerçekten ro- man gibi hayatından renkli pasajlar aktaran fılmde, Versailles'da 16. Lo- uis'le JefTerson'un buluşup kafa ka- faya verişleri gibi tarihsel sahnelerde yer ahyor. Usta Fransız kameraman Pierre Lbomme'la çalışmaktan memnun Ivory, 18. yüzyıl Fransız Aydınlanma dönemi filozoflannın Amerikan örneği sayılan, köleliğe karşı kavga verirken çeşitli Kızıl- derili lehçelerini de inceleyen, göç- menlere hoşgörüyle yakJaşan, 15 milyon dolara Fransa'dan Louisia- na eyaJetini satın alarak ABD'nin ulusal bütünlüğünü sağlayan, iki dönem ABD Başkanı seçilen Tho- mas Jefferson rolündeki Nick Nol- te'nin oyunundan da hoşnut görü- nüyor. 'fdealist ve demokrat' başkan ABD'nin efsanevi başkanlannan, bugünkü Demokrat Parti'nin de atası, ideaUst ve demokrat' Thomas Jefferson'un doğumundan 198 yıl sonra, 194}'de Omaha-Nebraska'- da Alman-İrlanda asıllı bir aileden doğma, sette ağzından emzik gibi Marlboro sigarası eksik olmayan, oyunculuk mesleğinden neredeyse 25 yülık deneyime sahip Nick Nolte, James Ivory'nin yönetiminde ba- şanlı olabilmek için gecesini gündü- züne kaüp 1789 Fransız Devrimi hakkında bir hayli kitap okumuş, ansiklopedi ve tarihsel araştırma kanştırmış bir yıldan beri. İki yüzyıl öncesinin 'dünyayı değıştirmek istc- yen öocülerinden' Jefferson'u perdede İayıkıyla yansıtabilmek için özel dersler alarak Virginia aksanı üstü- ne epeyi çalışmış. Asi bir gençlik dönemi Gözde bir kolej futbol yıldızı ol- duğu gençliğinde asi, serkeş yapısı nedeniyle sorunlu, sabıkalı dönem- ler yaşayan.. alkolle sıkı fıkı olan, 1. 85'lik irikıyım, babayiğit Nick Notte, 1973te, WUliam Inge'in "The Last Versailles Sarayı'nda kurulan film setinde, Jefferson'ın 1784'te Paris'e girti dönemin kostümleriyle 300 kadar figüran da yer alıvor. girip çıkarken Pasadena College'e devam ederek tiyatro ve oyunculuk uğraşına da gönül veren genç Nicho- las King Nolte, ülkeyi dolaşan reper- tuvar tiyatrolannda epeyi deneyim kazandı, Inge, Tennessee NVilliams, Arthur Miller gibi yazarlann oyun- lanyla uflcunu genişlettı. 'Zengin ve Yoksul' ile ûnlendi îki çocuklu trapez yıldıa Sheila Page'le genç yaşta evlenip boşanan 'attetik altui çocuk' artık yolun yansına geldiğinde, "Zengin ve Yok- sul" dizisiyle şöhreti yakaladığı- ndaysa ondan yaşb aktris Karen Ek- lund'la yaşıyordu. Falconetti'nın amansLz takibindeki Jordacbe kar- deşlerden Peter Strauss'u, çoğu kez sollayarak bu popüler TV dizisinin güzel "kızı" Susan Blakely'yle de mercimeği fınna veren Nolte için "Zengin ve Yoksul" çok şev ifade eder. Örnekse bir Dustin HofTman için "The Graduate-Aşk Mevsimi" Nolte, Ivory'nin yönetiminde başanlı olabilmek için gecesini gündüzüne katıp 1789 Fransız Devrimi hakkında birjıayli kitap okumuş, araştırma yapmış. Özel dersler alarak Virginia aksanı üstüne epeyi çalışmış. Golden Globe-Altın Küre ödülünü "Prince of Tîdes"la kazanmasından bu yana bir adı da Hollywood Pren- si'ne çıktı. Oscar'a aday gösterildi. Alkolizm batağından güç bela paçasıru kurtanp yeniden doğduğu 1992 yıh, Nolte'yi Oscar'la taçlandı- rmadıysa da yediden yetmişe herke- sin ve özellikle de kadın seyircinin gönlündeki tahta yeniden kuruldu, nihayet uslanmış bas sesli bu "enfant terrible". Karavaruyla film seti arasındaki durağı içki olan.. uyuştu- rucular, şamatalı ilişkiler. evlilikler, boşanmalar vb. rezillilderle basının beş dakika geçiremezler. İçkisi, ser- keşliği, muhalif oluşuyla motosiklet- siz ve daha oturakh bir Mickey Ro- urke'u da çağnştıran Nick Nolte, ge- nelde "artistik kariyer"iyle kötü alı- şkanhklannı ve isyankar tavnru aynı potada kaynaştırmanın üstesinden gelmiş, ama ıçki alemlerinde de her- kesle başı derde girmıştır. Eğlenceli muhabbetiyle, kendıne özgü ritüel- lere ve özel dostlara gereksinen.. ış- ret alemlerinin vazgeçilmez gönül adamlanndan biri olan.. bütün za- manlann. Barrymore'dan bu yana, Hollyvvood'dan gelmiş geçmiş en ler, bakım ve irade sonucunda içki il- letinden sıynlan ve zaman zaman, "Steinbeck'in yolundan giderek bü- yüdüm ben; normalde içmeyen ada- ma gü\enemezsin, bense acı çekme- yene güvenmem!" gjbi özlü sözler de paralayan Nolte, bundan önce 198Tde "VVeeds" fılmiyle Golden Globe ödülüne aday gösterilmiş, ama Altın Küre'yi kazanamamıştı. İlk ödülünü "Prince of TWes"la alan oyuncunun. özel hayatı ve geçmişi hakkında sıkça yalanlara başvur- ması da, alçalıp yükselen, fırtınalı seyreden yaşantısından kaynaklanı- yor. Örnekse 5 yaşındaki oğlu Braw- ley'nin adının Irlanda'dan, İrlanda çayırlanndan ileri geldığini söyle- miştir bir söyleşisinde; oysa gerçek- te, onu oğul sahibi yapan son kansının en gözde amcasmın adıdır Brawley... Tıpkı De Niro gibi, rolüne önce- den hazırlarup canlandıracağı ka- rakterin havasma, yaşamasına, çev- resine girerek perdede kanlı-canb bir şekilde somutlaştırmaya uğraşan Nolte, tüm meslek yaşamında deği- şik tipleri oynadı hep Karel Reisz'ın 1978 yapımı "VVho'll Stop The Ra- üı"inde feleğin çemberinden geçmiş, uyuşturucu kaçakçısı eski bir Viet- nam gazisi, 196O'lı yıllann tanınmış "Beat" yazan Jack Kerouac'ın ünlü "On The Road" romanınm unutul- maz karakterlerinden Neal Cas- sady'nin öyküsünü aktaran, John Byrum'un "Heart Beaf'inde "Beat Generation"un namb, efsanevi bir kahramanı, Amerikan futbolunu konu edinen. Ked Kotchoffun "North Dallas Forty"sinde de zirve- deki bir futbolcu oldu. îki yıllık kokain dönemi John Steinbeck'den uyarlanan "Cannery Row", kokain ağırhklı iki yıl nedeniyle işsiz kalan Nolte'nin 1982'deki dönüşüydü. İkinci evlibği- ni yaptığı Lübnanb, uzun bacakb Sharon Haddad'dan "Cannery Row"un çekimi sırasında gönül iliş- kısine gınştiğı rol arkadaşı Debra VVinger yüzünden 1983'te evini terk edıp aynlarak boşandı. "Seinpatik fırlama zenci komed- yen" Eddie Murphy'le eşleştığı mat- rak polisiye denemesı "48 Hours"la zirveye giden yolu açtıktan sonra, 1983'te Roger Spottiswoode'un yö- netiminde, Hollywood usulü "na- muslu siyasal sinema"nın başyapıtı "Lnder Fire"daki gazeteci-fotoğ- rafçı kompozisyonuyîa en iyi oyun- lanndan birini verdi, tıpkı "^Vboil Stop the RaüTdeki rock düşkünü, Vietnam gazisi maceraperest karak- teri gibi. Gerçekçi bir tavırla ABD'nin "arka bahçesT'ne, 1940'lann politik melo'lanna, (özellikle de "Casablan- ca"ya) gönderme ve çağnşımlarda bulunarak bakmayı deneyen "L'n- der Fire"daki. gerçeklerin peşıne düşmüş gözüpek Amerikalı fotoğ- rafçı rolünü, yıllann eskitemediği "lady" Katharine Hepburn'le oy- nadığı "The L Itimate Solution of Grace Quigley" izledi. Birlikte olduğu kadınlar, alkol ve uyuşturucu tutkunluğu, skandallanyla mitos haline gelen aktör son fılmleriyle yeniden gözde şimdi. 1986'da Paul Mazursky'run "Down and Out in Beverly Hills"- indeki yersiz yurtsuz çulsuz serseri rolü için ucuz şaraba tabm ederek metrolarda yattı kalkü, bir ay kadar yıkanmadı, o kadar ki bu fibndeki rol arkadaşı Bette Midler, koktuğu için Nick'e dokunmayı reddedecek- ti. 1987'de hapishane filmi "Weeds"- le Altın Küre adayı oldu. Bir Texas Ranger'ının hikayesini anlatan. Walter Hill'ın şıddet ağırlıkb macera fılmı "Extreme Prejudice"le Ama- zon ormanlannda çekilen "Farewall to the King"in ardında "skeçü film" "New York Stories"de Martin Scor- sese'nin yönettiği "Life Lesssons" bölümündeki ressam Lionel Dobie rolünde yine "döktürme" fırsatını buldu. Kansıyla yeni bir yaşam Bu arada "zehirden kurtulup arın- ma" dönemi terapi yıllannda okumanın tadına vardı ve kitaplar ufkunu yeniledi. dünyaya bakışı ve beklentıleri giderek değiştı. Bu arada Batı Virginia'b doktor kızı Becky Linger'a 1983'te rastlayıp evlenmiş ve Becky 1986'da, oğlu Brawley King Nolte'yi doğurmuştu ona. 1990'da bir kez daha eski "manita"sı Debra VVinger ve yönetmen Karel Reisz'la bir araya geldi: "Everbody VVins". Arthur Miller'in senaryosu- nu yazdığı fılmde, rahatsız edilen bir kadına yardım eden bir hukukçuyu oynadı. Nolte. Her başanh erkeğin arkasında bir kadın durur misali, Becky. Nick'i, yavaş yavaş kendisini tahrip etmek- ten kurtanp normale döndürdü, al- kolle gelecek olan intihann kıyısından yaşama çekti kocasını ve yaşamını çekip çevirdiği Nick Nol- te'yle dünya arasında bir köprü ola- geldi Becky. 'Tüm rollerin ustası' Sorunlannı çözümleyince Holl- ywood'da "leading man" olmayı da becerecekti Nolte giderek. Yönet- men Paul Mazursky, Nolte'nin de, Humphrey Bogart ya da Jack Nic- hobon'un her rolünü pekala oynaya- bileceği görüşünde. Tanınmış Ame- rikab kadın eleştirmen (daha doğru- su otorite) Pauline Kael de. genelde muhalif. ters ve sorunlu karakterleri oynayan Nick Nolte hakkında, "iki ayağı bir pabuca girmiş, bir türifi bit- mek bilmeven sonınlarla meşgul ve fena hakte sıkışmış olan tüm rollerin ustasKİır o!" gibisınden övgüler düz- mekten kaçınmadı New Yorker'- daki yaalannda. Şimdi Thomas Jefferson rolü, Nick Nolte'yi yeni başanlara taşıya- cak gibi görünüyor, James Ivory'nin "Jefferson Paris'te" fılmiyle. Kitabevinde yangın • İST ANBUL(AA) - Kadıköy Gençlik Kitabevi'nde çıkan yangın maddi hasara yol açtı, Mühürdar Caddesi'ndeki Gençlik Kitabevi'nin derx>sunda, elektrik kontağından çıktığı beürlenen yangın sonucu, depoda bulunan kitaplann bir bölümüyandı. Yangın, Kadıköy İtfaiyesi'nin mühahalesi sonucu diğer bölümlere sıçramadan söndüriildü. Hadim'ekûltûp merkezi • KONYA (AA) - Konya'nın Hadim ilçesinde yapımına başlanan Kültür Merkezi, önümüzdeki yıl hizmete açılacak. Belediye Başkaru Mürsel Ayrana, bu yıl tamamlanması planlanan merkezin ödenek yetersizb'ği nedeniyle yetiştirilemediğini beürterek, çabşmalann 1995 yıbnda tamamlanacağım söyledi. 3 konferans ve toplantı salonu, 3 okuma sa]onu, kütüphane ve diğer sosyal tesislerin yer alacagı merkez, 3,5 milyar liraya mal olacak. Biga'da, oda mezar bulundu • BtGA (AA) - Çanakkale'nın Biga ilçesine bağb Gümüşçay beldesi yakımndaki Dedetepe mevkiinde, 6'ncı yüzyıl sonlanna ait olduğus anılan bir oda mezar bulundu. Çanakkale Müze Müdürü Nurten Sevinç, 18 Mart Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesı ile yapılan ortak çabşma sonucu, nısan ayında bir lahitin bulunduğu bölgede gün ışığına çıkanlan mermerden yapılmış oda mezann, 360x360 santimetre boyutlannda olduğunu bildirdi. 18 Mart Üniversitesi öğretim görevbsi Veysel Tolun da, oda mezann arkeolojik değerinin önemine değinerek, mezarda 2 adet kline (mermer yatak) bulunduğunu, çabşmalann tamamlanmasından sonra bunlann, Çanakkale Müzesi'ne gönderileceğini bildirdi. Bu arada, 4.5 metre derimikteki oda mezann, geçmiş yıllarda define avcılan tarafından soyulduğu anJaşıldı. Picasso'nun çabntı taMosuBrüksehte bulundu • BRÜKSEL (AA) - İsveç'in başkenti Stockhobn'deki Modern Sanat Müzesi'nden çabnan Picasso tablolanndan biri, Brüksel'de bulundu. Pobs, tahmini değeri 1.3 milyon dolar olan "Kara Gözlü Kadın" tablosunu, bir Belçikabya satmak isteyen üç Isveçbnin yakalandığını açıkladı. Söz konusu tablo ile Picasso'nun diğer beş tablosu ve George Braque'ın iki tablosu, Stockholm'deki müzeden Kasım 1993'teçabnmıştı. Hollyvvood'a güveniik sistemi • LOS ANGELES (AA) - Hollywood'un kendisi kadar ünlü simgesi olan "Hollywood" yazısı artık çok gebşmiş bir güvenb'k sistemi ile korunuyor. Enfraruj televizyon kameralan ve odak lensleri ile yaaya yaklaşan herkesi tespit eden güvenbk sistemi, "İzleniyorsunuz. Park görevbsi gebnek üzere" uyansında bulunuyor. Geçen hafta çabşmaya başlayan güvenb'k sistemiyle bugüne kadar 17 kişinin yaarun çok yakınında tespit edildiği, bu kişilerden 10'ununkaçüğı, diğerlerinin ise görevliler tarafından uyanldığı bebrtildi. Hollywood"un Mount Lee tepesinde yer alan ve 15 metre yuksekliğindeki harflerden oluşan yazıya zarar vermeye çabşanlann bu güvenbk sistemiyle engelleneceği kaydedibyor. Kilometrelerce uzaktan göriilebilen Hollyvvood yazısı, 1923 yıbnda Hollywood tepelerine yerleştirümişti. Aspendos için uyan • ANTALYA(AA)- Arıtalya'daki tarihi Aspendos Tiyatrosu'nda düzenlencek konserler ve kültür etkinliklerinin, hazırlanacak bir "Kullanım Yönetmebği" çerçevesinde gerçekleştiribrıesi istendi. Antalya Sanat Derneği Başkanı Doç.Dr. Mehmet Arman, 15 bin kişinin doldurulduğu ve güçlü ses cihazlannın kullanıldığı konserlerin, antik tiyatroda onanlması imkansız zararlara neden olabileceğini bebrtti.