Katalog

SAYFA CUMHURİYET 5 MAYIS1994 PERŞEMBE 8 DIŞHABERLER Fransa, ambargo denetiminden • PARİS(AA)-Fransa, Ürdün'ün Akabe Körfezi'nde, Irak'a uygulanan deniz ambargosunun kontrol edilmesine ilişkin uygulamaya artık katılmadığını bildirdi. Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Richard Duque, Akabe Körfezi'nde Irak'a yönelik uygulanan ambargonun delinip delinmediğme ilişkin kontrol sisteminin "deniz yerine karadan yapılması" yolunda Ürdün'ün öne sürdüğü istek üzerine bu karan aldıklanru belirtti. Sözcü. Irak'a yönelik ambargo başlatıldığından bu yana denizden kontrol görevini Fransa'nın, ABDile birlikte hiç kesintisiz gerçekleştirdiğini hatırlatarak, bu çerçevede ulusal deniz kuvvetlerine bağlı bırgeminin bölgede görev yapüğını söyledi. Paris'in, bu karan ABD ile geniş işbirliği çerçevesınde aldığını kaydeden sözcü, karardan, Ürdün Kralı Hüseyın ile BM Genel Sekreteri Butros Gali'nin haberdaredıldijüni bildirdi. HoHanda'da İşçi Partisi önde • LAHEY(AA)- Hollanda'da yapılan genel seçimlerde İşçi Partisi'nin 150 üyeli parlamentoda 37 sandalye kazandığı bildirildi. Hollanda ANP haber ajansı, en son seçim sonuçlanna göre parlamentoda İşçi Partisi'nin 37, Hıristiyan Demokratlar'ın 34, Liberal Parti'nin 31 ve sol eğilimli D66 Partisi'nin 24 sandalye kazandıklannı kaydetti. Bu sonuçlara göre İşçi Partisi lideri Wim Kok'un başkanhğında 3 parüli bir koalisyon kurulması bekleniyor. Kuzey Kore'de denetime hayır • LONDRA(AA)-Kuzey Kore, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA), Yongbyong nükleer tesisinde yakıt ikrnali denetimini genişletme taleplerini reddettığini açıklayarak bu tür bir müdahaleye asla izin verilmeyeceğini bildirdi. Kuzey Kore Haber Ajansı KCNA, dışişleri bakanbğı sözcüsünün tesiste yakıt ikmaline acil gereksinım bulunduğunu ve IAEA gen adım atana kadar programın uygulanmaya devam edeceğini söylediğini kaydetti. Buigaristan'da erken seçim • SOFYA (AA) - Ekonomik kriz ile birlikte siyasi krizin de yaşandığı Bulganstan'da erken genel seçim gündeme geldi. Bugüne kadar ne hükümet değışikliğıni ne de erken genel seçımleri isteyen cumhurbaşkanı Jelyu Jelev de fıkrinı değiştirerek artık erken genel secımlerin yapılması gerektiğini açıkladı. Cumhurbaşkanı Jelev, Bulgaristan Parlamentosu'nun erken genel seçim karan alması gerektiğini belirtti. Kenya'datekne kazasc 272 ölü •MOMBASA(AA)- Kenya'nın Hint Okyanusu'na açılan Mombasa limanında aşın kalabahk yüzünden batan teknede ölenlenn sayısının dün çıkanlan 88 ceset ile 272'ye yükseldiği bildirildi. Kenya polis yetkilileri, teknenin Hint Okyanusu'nda alabora olup batmasından dört gün sonra en alt kısımda bulunan 88 yolcunun cesetlerinin su yüzüneçıktığını açıkladılar. ABD Kongresi'ninKürtoyıınıı Ankara: Irak'a ambargonun delindiği iddiası, Kuzey Irak'ta Kürt devletini meşrulaştırmaya yönelik HALUKGERAY ANKARA - Amenkan yöneüminın Irak'a uygulanan Birleşmiş Mılletlerambargosunu deldiği yolunda ABD Kongresi'nde ortaya atılan savlann, bağımsız bir Kürt devleti se- naryolannı meşrulaşürmaya yönelik olduğu bildirildi. Türkiye'de Kürtlere federasyon veya ayn birdevlet hakkj tanınmasını savunduğu bili- nen, Temsilciler Meclisi Avrupa ve Ortado- ğu Alt Komisyonu Başkanı Lee Hamilton, önceki gün ABD Kongresi'nde Clinton yö- netiminin Irak'a uygulanan yapünmlan del- diğıni savunmuştu. Hamilton'a göre ABD'nin Kuzey Irak'- taki Kürtlere para vermesi ve bu pararun Bağdat yönetiminden petrol abnmasında kullanılması, yaptınmlann delinmesi anla- mına geliyordu. Ankara'daki kaynaklar ise Hamilton'un yaklaşımırun, Irak'ın parçalanması ve Ku- zey Irak'ta bağımsız bir devlet kurulmasına yönelik planlan haklılaştıran bir yaklaşım olduğunu belirtiyorlar. Kaynaklar, Irak'taki petrolün bir başka ülkeye ihraç edilmesirun ambargoyu delmek olacagmı, oysa söz konusu durumda Bağdat yönetiminin kendi sırurlan içinde bir yerden bir başka yere göndermesinin teknik' olarak ambargoyu delmek olmadığıru bildiriyorlar. Hamilton'un yaklaşımının, ancak kuzey- de Kürt devleti, güneyde de Irak devleti ol- ması durumunda doğru olabileceğini kayde- den bir yetkili. bu konuda şunlan söyledi: "ABD, Avrupa Biriiği ve Türkiye, Kuzey Irak'taki Kürtlere yardımda bulunuyorlar. Bu yakıt ihtiyacı için de geçerii. Kiirtler, ABD'nin vermiş otduğu parayla Musul'dan petrol alıyorlar. Bu ambargoyu delmek değil, çünkü petrol Irak'ın içerisinde kalıyor. Dışarıya götürse- ler, açık bir ambargo delinmesi olur. Hamil- ton demeye getiriyor ki 36. paralelin kuzeyin- de bir Kürt devleti var, güneyinde ise Irak devleti. ABD parasayla bir devletten diğer devlete petrol almdığı zaman ambargo delinmiş olu- yor. Ona göre sanki Irak ikiye bölünmiiş de 36. paralelin kuzeyine geçen her şey ihraç edilmiştir." Ankara, Irak'ın bütünlüğünün kendi bü- tünlüğü için gereklı olduğuna inandığı için Clinton yönetiminin ambargoyu teknik ola- rak delmediğini savunmakla birlikte, bir noktaya dikkat çekiyor. Parasal kaynak aktanlıyor Teknik olarak delinme olmasa bile ABD. Kürtler aracılığıyla Bağdat'a parasal kay- nak aktarmış oluyor. Oysa Türkiye'nın, Yumurtalık-Kerkük hattından petrol çekil- mesi planı. böyle bir kaynak aktanmına ola- nak vermıyor. Çünkü elde edılecek kaynak, Bağdat'a gıda maddesı olarak gönderilecek. Türkiye'nin planına ilişkin VVashington'- dan gelen işaretler, ABD ile Türkiye'nin bu konuda anlaşacaklan yolunda. Ankara, önümüzdeki günlerde ABD'nin plan konu- sundaki değerlendirmesinin sonuçlandınl- masını bekliyor. Büyük bir olasıhkla. BM Güvenlik Kon- seyi veya Yaptırimlar Komitesi, Türkiye'nin planına uygun 'ayarlamaJan' gerçekleştire- cek. Kuzey Iraklılann Türkıye'ye, kendi böl- gelerindeki petrol arama, çıkarma ve işletme önerismde bulunmuş olduğu öğrenildi. GÜNEYAFRtKA Mandela pazartesi günübaşkan Drç Haberler Servisi - Güney Afrika'da geçen hafta yapılan tarihi seçimlerde oy sayımının uzaması nedeniyle sonuçlann açıklanması gecikiyor. Siyah lider Nelson Mandela'nın devlet başkanı seçilmesı bek- lenen parlamento oturumu ise cuma gü- nünden pazartesi gününe ertelendi. Inkat- ha Özgürlük Partisi lıden Mangosuthu But- helezi, Zululann yaşadığı KwaZulu-Natal bölgesindeki oy sayımında hile yapıldığını ileri sürdü. Oy sayımını sürdüren Bağımsız Seçim Komisyonu, bilgisayar sisteminde mey- dana gelen aksaklıklar nedeniyle resmi se- çim sonuçlannın kamuoyuna duyurul- masının gecikeceğini açıkladı. Dokuz böl- geden yedisinde oy sayımının tamam- landığmı açıklayan komisyon, KwaZulu- Natal'ın Durban bölgesinde ve Johannes- burg'un büyük bir bölümünde sorunlar bulunduğunu bildirdi. Sayımın uzaması nedeniyle yenı parla- mentonun yapacağı ilk oturumun pazar- tesi gününe ertelendiği de bildirildi. Yenı parlamento, pazartesi günkü ilk oturu- munda devlet başkanını seçmek için oy- lama yapacak. Oylamada, siyah lider Nel- son Mandela'nın devlet başkanlığına seçil- mesi bekleniyor. Zululann desteklediği Inkatha Özgürlük Partisi'nin lideri Mangosuthu Buthelezi. se- çime hile kanştınldığını ılen surdu Seçim- de pek çok usulsüzlükler yapıldığını söyle- yen Buthelezi, bunlann sorumlusunun In- katha Özgürlük Partisi'nin başansını en- gellemeye çalışan Afrika Ulusal Kongresi (ANQ taraftarlan olduğunu savundu. Buthelezi. KvvaZulu bölgesinde seçimin tekrarlanmasını istedi. ABD'den 600 milyon dolar ABD Başkanı Bill Clinton, Güney Af- rika'ya 600 milyon dolar tutannda eko- nomik yardımda bulunma sözü verdi. CNN televizyonunda yaptığı konuş- mada Güney Afrika'ya da değinen Gın- ton, "Güney Afrika, Afrika kıtasında eko- nomik getişmenin simgesi olabiür" dedi. BOSNA-HERSEK Siyahlar, siyah harekerin efsanevi lideri Mandela'nın başkanlık koltuğuna oturacağı günü heyecanla bekliyorlar. ABD Başkanı CNN televizyonunda yaptığı konuşmada "Bosna politikamız tutarb" dedi Gmton, Bosııa politikasıııı savundu VVASHINGTON (AA) - ABD Başkanı Bill Clinton, dünyadaki her sorunu çözeme- yeceklerini belirterek "Ama ulusal çıkarlanmız tehlikeye gi- rerse yahuz hareket etmekten çekinmeyiz" dedi. Clinton, Bos- na'da çözüme masa başında vanlması gerektiğini kaydetti ve Ortadoğu'da banşın her za- mankınden yakın olduğuna inandığmı söyledi. Clinton, CNN'in düzenlediğı Global Forum programında çok sayıda yabancı gazeteci ile dünyanın çeşitli merkezlerinde- kı basın mensuplannın sorula- nra yanıtladı. ABD Başkanı, programda VVashington'ın dış politikasıru savundu. Soğuk Savaş'ın sona ermesi- ne rağmen 'dünyanın tehlikeü CBnton- Çözüme masada varthnalı bir yer olmayı sürdürdüğümV be- lirten Clinton etnik nefretin su yüzüne çıktığını, çevre sorunla- nnın büyüdüğünü ve ormanla- nn yok olduğunu kaydetti. Clinton, "İran, Irak ve Kuzey Kore gibi ülkeler. kitle imha si- lahları üretmekte ısrarlılar" de- di. Bill Clinton şöyle devam etti: "Her sorunu çözemeyeceği- mizi biliyorum. Ama ABD, lider otmanın gerektirdiği risk ve yü- kümlülükleri kabullenecektir. Bu konuda kararlıyım. Benim önceliğim, ülkemin gmenliği >e halkımızın yaşam biçimini koru- maktır. Dış politikamız, güven- lik, ekonomik refah \e demokra- sinin yaygınlaştırılması temelleri üzerinde yükselmektedir. Savunmamızı iki büyük savaşı yüriitebilecek şekilde yapüandı- rıvoruz. Dünyanın jandarması ounamalıyız, ama çıkarlarunız tehlikeye girdiğinde yalnız hare- ket etmekten de kaçınmayız." PoUtikamız tutarlı Clinton. CNN muhabinnin Saraybosna'dan yönelttiği so- ruya karşıhk Bosna'da çözümü Avrupa ile birlikte aradıklannı söyledi ve "Politikamızda zik- zak yok" dedi. Eskı Başkan Ge- orge Bush'tan daha etkın bir şe- kılde Bosna'da çözüm için ça- lıştığını kaydeden Clinton, "Eli- mizden geleni yapıyoruz, yol da katettik" dı\e konuştu. Başkan Clinton, Bosna'da çözüme masa başında ve görüşmeler yoluyla vanlacağını ifadeetti ve "Biz kontroMe değiliz. sadece etkimizi kullanmaya çalışıyo- ruz" dedi. Bir soru üzenne Sunve Dev- let Başkanı Hafız Esad ile yaptı- ğı görüşmeyı hatırlatan Clin- ton. "Ortadoğu'da banş ile ilgili düşüncelerini samimi olarak dile getirdi" dedi. Esad ve İsrail Başbakanı İzak Rabin ile te- maslanna devam ettiğını belir- ten Clinton. "Bir barış şansının her zamankinden fazla olduğuna inanı>orum" şeklınde konuştu. Clinton. vanlacak bir Orta- doğu banş anlaşmasının Lüb- nan'ın toprak bütünlüğünu tanıması gerektiğıni. nükleer si- lahların yayılmasını önleme an- laşmasına uyması gerektiğini belirtti. Başkan Clinton. "Anlamsız bir yolda gidiyorlar. \erdikkri sözü tutsunlar. Nükleer güce sa- hip \e bunu başka ülkelere de ve- rebilecek bir Kuzev Kore iste- miyonız" dedi. BMgözlemcileri Brcko'ya yerleşti Dış Haberler Servisi - Bosna-Hersek'in kuzey kesi- mindeki Brcko kentinde görev yapacak BM gözlemcılerinin ilk grubunun dün kente yerleş- tığı bildirildi. Eski Yugoslavya'daki BM Banş Gücü'nün Zagrep'teki sözcüsü AFP'ye yaptığı açıkla mada, BM gözlemcilennin 7 kişilik ilk grubunun, Brcko- dan geçen Sava ırmağının ıkı yakasında görev yapacaklannı belirtti. Olaylar daha önce şöyle ge- lişti: Bosna-Hersek'in Brcko kentine son günlerde yoğun bı- çimde yığınak yapan Sırplar. bölgede ateşkes ilan edilmesini önerdiler. Birleşmiş Mılletler'- ın eski Yugoslavya özel temsıl- cisi Yasuşi Akaşi. Bosnalı Sırp- lann lıden Radovan Karadzic ile önceki günkü görüşmesin- den sonra yaptığı açıklamada, Sırplann Brcko'da ateşkes ilan edilmesini istediklerini söyledi. Akaşi'nin açıklamasına göre Sırp tarafı. bölgeye asker sev- kiyatının karşılıklı olarak dur- durulmasını da önerdi. BM ile Sırplar arasında vanlacak an- laşma kapsamında. Sırplar, bölgeye BM gözlemcilen yer- leştinlmesinı kabul edecekler ve Gorajde yakınlannda geçen haftadan bu yana engellenen İngilb konvoyunun geçişine izin verecek. Gözlemciler, Bosna-Her- sek'te bundan sonra çatışma- lann patlak vereceği noktanın Brcko kenti olduğu konusun- da birleşiyoriar. Ülkenin ku- zeydoğu kesiminde yer alan Brcko, kuzeyde Sırp kontrolü alündakı bölgelerle ülkenin iç kesimindeki Sırp güçleri ara- sındaki bağlantı noktası üze- rinde bulunuyor. Kent merke- zinin Sırp kontrolünde olması- na karşıhk. kenti diğer Sırp bölgelenne bağlayan kondor, Boşnaklann denetimi altında bulunuvor. Gflvenli bölge tartışması Bir yandan Brcko'da ateş- kes ilan edilmesini isteyen Sırp- lar diğer yandan kentteki yığı- naklannı sürdürürken Boş- naklar kentin Birleşmiş Millet- ler tarafından 'güvenli bölge' kapsamına alınmasını istıyor- lar. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Butros Gali ise Brcko'nun güvenli bölge ilan edilmesı için BM Banş Gücü'- ne daha fazla asker sağlanması gerektiğini söyledi. Genel Sekreter Gali önceki akşam Norveç'in başkenti Oslo'da düzenlediği basın top- lanüsında Brcko konusuna değindi. Gali şöyle konuştu: "Brcko'nun gmenli bölge ilan edilmesi için öncelikle konuyu dikkatle incelemeli >e bunun ne gibi yeni ka>naklar gerekrire- ceğini ortaya koymalıyız. İkinci olarak, bunun için daha fazla BM askerine ihtiyacımız var. Üçüncü olarak ise, BM Güven- lik Konseyi ve NATO'nun bu konuda karar alması gereki- yor." ASKERİ ÇÖZÜM GÜNDEMDE ABD,Haiti'ye karşı sertleşiyor Dış Haberler Servisi - ABD- Haiti ilişkilen tekrar gerginleş- meye başladı. Başkan Clinton, Haiti'de cuntacılan işbaşından uzaklaştırmak için askeri güç kullanabileceğini belirtirken ABD'nin BM Temsilcisi Ma- deleine Albrightda Güvenlik Konseyi'ne Haiti'ye tam eko- nomik ambargo uygulanması- nı öngören bir karar tasansı sundu. Başkan Clinton, Haıtı ko- nusunda yaptığı açıklamada adaya meşru Cumhurbaşkanı Jean-Bertrand Aristide'nin dönmesini sağlamak için aske- n güç kullanılmasını göz ardı etmediğini söyledi. Secimle iş- başına gelen Jean-Bertrand Aristide askeri darbe sonucu devrilerek ülkesinden Ame- rika'ya kaçmak zorunda kal- mıştı. Clinton şöyle konuştu: "Haiti'de her gün öldürül- mekte olan insanları düşündük- çe, askeri güç kullanmanın göz ardı ediletneyeceğine inanıyo- rum." Bu arada VVashington'da üst düzeydeki bir yetkili, Ame- rika'nın Haiti'ye askeri uzman göndermeyi düşündüğünü söyledi. AFP'nin haberine gö- re Amerikalı yetkili Washing- ton' nun bunun dışında başka askeri çözüm formülleri üze- rinde de durduğunu belirtti, ancak aynntı vermedi. Geçen yıl haziran ayında Hai- ti cuntası iie sürgündeki Cum- hurbaşkanı Jean-Bertrand Aristide arasında BM gözeti- minde ımzalanan Governors Island anlaşması uyannca, Anstıde'in 1993'te 30 ekıme kadar Haiti'ye dönmesı gere- kiyordu. Ancak askeri cunta sözünde durmayarak anlaş- mayı çiğnedi. Haiti'ye geçen >ıldan bu yana petrol ve silah ambargosu uygulanıyor. An- cak cunta, komşu Domınik Cumhuriyeti'nden petrol ala- rak ambarsoNu delıvor. AÇIK OTURUM 5 MAYIS 1994 PERŞEMBE 20.15 HBB SOSYAL GÜVENLİK Selabattin Sadıkoğlu 'nun haztrladığı, Şükrü Samsunluoglu'nun yönetmenli- gini yagtığı progranu Gazeteci-Yazar Sedat Agralı yönetiyor. Programa, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay, Türk İş -Ge- nel Başkanı Bayram Meral, Türkiye İşveren Sendikalan Konfederasyonu (TİSK) Başkanı Refik Baydur ve Türkiye İşçi Emeklileri Cemıyeti Genel Başkanı Ethem Özgü konuşmacı ola- rak katıhyorlar. Konuklar 'Sosyal Gü- venlik" k'onusunda tartışıyorlar.