Katalog

2 MAYIS1994 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER 9 Meır:7lslamcı öMûrûMû •I KAHİRE(AA)- Mısır'ın güneyindeki Tahta kasabasında polisle silahlı çatışmaya gjren yedi aşın dincinin öldüğü bildirildi. Güvenlik kaynaklan, çatışmanın. polisin gözaltına almak istediği yedi kişinin ateş açması üzerine başladığını belirttiler. Poîisten ölen veya yaralanan olmadığı bildirildi. Ölenlerin. Cemaa el-İslamiyeadlı aşın dind örgüte mensup olduklan sanılıyor. Mısır'da güvenlik kuvvetlerivle aşın dıncilerarasmda 1992 yılından bu yana meydana gelen çatışmalarda 400'e yakın kişi hayatmı kaybetti. İngiliz polisi artık silahlı • LONDRA (AA)- İngilız polisinin asırlık silah taşımama geleneği bozularak, güvenlik güçlerineyöneîik silahlı saldınlann arttığı Londra'da görevli polislere. otomatik tabanca ve makineli tüfek dağıtıldı. İçişleri Bakanlığı. dığer kentlerdeki emniyet müdürlüklerinin de kısa zamanda poi/slerini silahlandınıcağını bildirdi. Yemen'de 79 ölû var •SANAA (AA) - Yemen'de. eski Kuzey ve Güney Yemen askeri birlikleri arasında geçen salı veçarşamba günleri meydana gelen çatışmalarda 79 kişinin öldüğü, 119 kişinin de yaralandığıaçıklandı. Resmi ka> naklardan yapılan açıklamada, Yemen Sosyalist Partisi militanlan (eski Güney Yemenli) tarafından ülkenin veniden bölünmcsini amaçlayan kanlı çatışmalarda. birçok kişinin de kaybolduğu ya da kaçtığı belirtildi. Pakistan'da kanlı grev: 9 ölû • KARAÇİ(AA)- Pakistan'm Karaçi kentinde genel grev çağnsı yapan Ulusal MuharirHareketi'ne bağlı militanlann greve uymayanlara ateş açması sonucu biri polis memuru 9 kişinin öldüğü. 24 kişinin de yaralandığı bildirildi. 11 milyon nüfuslucndüstri ve liman kenti Karaci'de grev gereği ırafiğeçıkmamalan istenen otobüslerden birine ateş açılması sonucu yolculardan dördü öldü. Kızıl Tugaylar'ın lideri hasta • ROl\lA(AA)-İtalya'nın eski başbakanlanndan Aldo Moro'yu kaçırarak öldürmekten hükümlü Kıal Tugaylarterörörgütünün lideri Prospero Gallinari, kaJprahatsızlığı nedeniyle tedavi görmek üzere bir yıllısana cezaev inden çıkanldı. I978yılındaki eylemi yöneten. kaçınldıktan sonra 55 gün hapsedilen Aldo Moro'yu silahın tetiğini bizzatçekerek öldürmekten müebbet hapis hükmü giyen Gallineri. biryıllık tedaviden sonra cezaevine geri dönecek. 'Bebekyüzlü katil' yakalandı • NEVVYORK(AA)- ABD'de 15'ten fazla kişiyi öldürmek suçundan aranan \e gıyabında ölüm cezasına çarptınlan 'bebek yüzlü katil'. Richard Jamesvvhite, Atlanta'da yakalandı. "Cinayet makinesi" olarak da adlandmlan Jamesvvhite. Nevv York-Brooklyn. Boston. Philadelphia, Atlanta ve Güney Carolina'da 15'ten fazla kişiyi öldürmekten aranıyordu: Okulmüdiresinin marifetiepi •STRASBOLRG(AA)- Fransa'da anaokulu müdürü bir kadının randevuevi işlettiği ortaya çıktı. Jacline adlı 50 yaşındaki kadının " aynı zamanda bir randevuev inde 30 bayan çalıştırdığının anlaşılması. Fransızmagazin basınında günün konusu oldu. France-Soir gazetesinde çıkan haberde. Paris'in zengin mahallelerinden birinde anaokulu müdürlüğü yapan kadının. gençliğjnde para karşılığı aşk yaptığı da ileri sürüldü. Para ve lüks hayatı çok sevdiği kaydedilen Jacline'in okul müdürlüğünden yeterli para kazanamadığı gerekçesiyle randevuevi işletmeye başladığı bildirildi. Katliamdan kaçan yaklaşık 500 bin Ruandalı, komşu ülke Tanzanya'ya sığındı Ruanda'dayüzyılıngöçü • Son dört gün içinde yanm milyon insan Tanzanya'ya kaçtı. Bunlardan lOObini, yalnızca bir saat içinde sının geçti. • Çoğunluğu yarah ve hastalardan oluşan grup, açlık ve salgm hastalık tehlikesiyle karşı karşıya. Dış Haberler Senm - Küçük Orta Afnka ülkesi Ruanda'da yaklaşık l aydır süren korkunç katliamdan kaçan 500 bin kışi. komşu ülke Tanzanya'ya sığın- dı. Mülteci dalgasının büyüme- sini engellemek isteyen asi Tutsi genllalan. iki ülke arasındaki sının kapattı. Kızılhaç Örgütleri Federas- yonu tarafından yapılan açıkla- mada. son 4 gün içinde yanm milyon kişinin Tanzanya'ya sı- ğındığı. bunlardan 100 bininin sının l saat içinde geçtiği bildi- rildi. Açıklamada aynca. çoğunlu- ğu yarah ve hastalardan oluşan grubun. açlık ve salgın hastalık tehlikesiyle karşı karşıya bulun- duğu da belirtilerek uluslara- rası yardım çağnsında bulunul- du. ' Yardım görevlileri. Ruanda Yurtsever Cephesi'ne mensup asi Tutsi gerillalannın. Tanzan- ya sınınnı kapattığını da bildir- diler. Görevliler. Tutsiler'in Hutular'a güvenlik içinde Ru- anda'da kalabileceklerini gös- termeyi amaçladıklannı söyle- diler. BM Mülteciler Yüksek Ko- miserliği tarafından bir gün önce yapılan bir açıklamada da. yaklaşık 250 bin kişinin Tanzanya'ya kaçtığı bildiril- mişti. Bu sayının iki katı olan Kızılhaç raporu. Tanzanyalı yetkililer tarafından da doğru- landı. Bu göçün son 75 yıl içinde Ruanda'da yaşanan en büyük mülıeci akını olduğu bildırili- yor. Mültecilerin çoğunluğunu, Tutsi kabilesine mensup Ruan- da Yurtsever Cephesi gerillala- nndan kaçan Hutular'm oluş- turduğu. ancak Hutular'ın inti- Hufu iktidanna karşı ayaklanan Tutsi gerillaları, hükümet için çalışmakla suçladıkiarı bir grup Hutu'yu gözaltında tutuyor. kam saldınlanndan korkan bazı Tutsiler'in de Tanzanya'ya sığındığı kaydedildi. Katiiamı başlatan suikast Ruanda'da Hutu kabilesine mensup Devlel Başkanı Ju»e- nal Habyarimana'nın 6 nisan tarihinde şüphclı bir uçak kaza- sında ölmesiyle başlavan çatış- malarda en az 100 bin kişinin yaşamını viıirdiği tahmın edılı- yor. Suikasttan sonra çoğunluk- taki Hutular. azınlıktaki Tutsi- ler'e karşı katliama airişmişler- di. Hutular'ın iktidanna karşı ayaklanan Tutsi gerillalannın da. ele geçirdikleri yerlerde KfMLtKKARTI RUANDA Nüfus: 8.205.000 Etnik gruplar: Hutu (%90), Tutsi (%9) Hükümet şeklî: Cumhurivet Başlıca ürünier: Kah\ e ve çay Gay ri safi milli hasıla: 2. l mil*yardolar(l990) Okıır yazar oranı: %50 Ö7cllikle eUerindeki listelerde isimleri ver alan hükümet ve polis yetkililcrini öldürcrck "se- çici terorizm" uvguladıkları be- lirtilivor. Bu arada BM Güvenlik Konscyi. ülkedeki korumasız sivillerin katlcdilmesini önceki gün kınadı, ancak ülkcye takvi- ye Banş Gücü askerinin gönde- rilmcsini reddetti. Ruanda'da katlıamın başladığı tarihte 2 bin 500 olan BM askeri sayısı Kon- scy tarafından 300'e indirilmiş. bunun üzcrine BM Gcncl Sek- retcri Butros Gali, Konsey'den takvıve asker ısteğinde bulun- muştu. Ciinton'dan banş çağnsı ABD Başkanı Bill CJinton da ülkcde ateşkese gidilmesi vc kan dökülmesine son verilmesi çağnsında bulundu. Clinton. Ruanda halkının yaşadığı acı- lann bütündünvavıdehşetcdü- şürdüğünü kavdederek. lider- lerdcn 'bu anlamsız şiddete son vermek için' çaba göstermeleri- ni istedi. Siyahlar,zafenşhndhknkutluyor G. Afrika seçimlerinde Mandela'nın liderliğindeki Afrika Ulusal Kongresi açık farkla önde Dış Haberler Servisi - Güney Afrika'- da geçen hafta yapılan ilk çok ırklı par- lamento seçimlerinde siyah lider Nelson Mandela'nın liderliğindeki Afrika Ulu- sal Kongresi (ANC) açık farkla önde gi- dıyor. Eski Devlet Başkanı Frederik VVillemdeKlerkin liderliğindeki Llusal Parti (NP) ise ikinci durumda. Siyahlar. zafer kutlamalanna şimdiden başladı- lar. Bağımsız Seçim Komisyonu tarafın- dan dün sabah vapılan açıklamava gö- re. oylann henüz vüzde lO'u sayılabiîdi. Nelson Mandela'nın liderliğindeki Afri- ka Ulusal Kongresi (ANC) oylann yüz- de 52.9'unu. eski Devlet Başkanı F.VV. de Klerk'in liderliğindeki L'lusai Parti (NP) vüzde 34.5'ini topladı. Beyaz libe- rallerin oluşturduğu Demokratik Parti (DP) ve aşın sağcı be\azlann kurduğu Özgürlük Cephesi (FF). yüzde 3 civarın- daki oy oranlanvla oldukça geride kal- dılar. Ülkedeki en büvük etnik grup olan Zululann lideri Mangosuthu But- helezi'nin >önetımindeki Inkatha Öz- gürlük Partisi (IFP) ise oylann yüzde 3. l'ini topladı. Oy sayımının bugün akşama dek ta- mamlanması bekleniyor. Seçimin kesin sonuçlannın henüz bel- li olmamasına karşın. sivahlar seçım za- ferini kutiamaya başladılar. Siyahlann yoğun olduğu bölgelerde oy sayma işle- minin sürdüğü seçim merkezlerinde toplanan siyahlar. sokaklarda dansedip şarkı söyleyerek 'zafer'ı kutladılar. AFP ajansının haberinegöre. resmı seçim so- nuçlannın açıklanmasından sonra ülke görülmemiş şenliklcre sahne olacak. Seçimlerde. parlamentodaki 400 san- dalvenin sahıpleri belirlenecek. Seçim sonuçlanna göre oluşacak ve ilk kez si- vahlan da bünyesinde banndıracak olan parlamento. 6 mayıs günü vapaca- ğı ilk toplantısında >cni devlet başkanı- nı seçccek. Yaşamının 27 yılını cezac- vinde geçiren sivah hareketin lideri Nel- son Mandela'nın ülkenin ilk siyah dev- let başkanı sıfatını kazanmasına kesin gözüvle bakılıvor. Parlamentoda 80"den fazla sandalve kazanan partiler. başkan vardımcısı atama hakkına sahip olacaİclar. Eğer hiç bir parti 80 milletvekili çıkaramazsa. en fazla o> toplayan iki parti başkan yardımcısı atavacak. Hükümet ise dev- İet başkanı tarafından atanacak. Seçim- de yüzde 5 barajını aşabilen her parti. nisbi ıcmsil sistemi uyannca bakan çı- karacak. KızdderililerBeyazSaray'da •ABD Başkanı Clinton, Kızılderili kabilelerin temsilcilerini Beyaz Saray'da topladı. • Kızılderililer.250 kabilenin katıldığı toplantıya geleneksel kıyafetleriyle geldiler. FDATKOZLUKLU VVASHINGTON - ABD Başkanı Bill Clinton, tüm kızıl- derili kabilelerinin temsilcüerini Beyaz Saray'a davet eden ilk başkan oldu. Beyaz Saray bahçesinde dev bir beyaz çadırda gerçekleştiri- len törende konuşan Clinton, kızılderililer ile ilişkilerde karşı- lık.lı saygı ve yardım içeren yeni birdönemin açılacağını söyledi. Clinton. konuşması sırasında Amerika'nın gerçek sahipleri- ne. federal hükümerin vükümlü- lüklerini tam anlamnb yerine getireceğine' daır vaatte bulun- du. ABD Başkanı. "Eşsiz tarihi ilişkilerimiz çercevesinde kabile- lerin egemenliğine saygı ve ba- ğımlılık sözü veriyorum" dedi. 545 kızılderili kabilesinden 250"sinin katıldığı toplantıda. Amerikan yerlileri geleneksel elbiseleriyle gösteriler de yaptı. Bu sırada, bir grup kızılderili de ABD'nin yüzyıllardır kızılderi- lilerin haklanm çiğnediğini ve ikinci sınıf insan muamelesinde ABD Başkanı Bill Clinton, Kızılderili reislerle birlikte Beyaz Saray'ın bahçesinde düzenlediği tö- rendeAmerikan hükümetiyle Kızılderililer arasındaki ilişkilerde 'yeni bir döncm" vaat etti. bulunduğunu belirterek Beyaz Saray karşısında pankartlı gös- teri düzenledi. Başkan Clinton'ı dinleyen kı- zılderililer. vaadedilen sözlerin >erine getirilmesini bekleyecek- lerini belirttiler. Daha sonra kızıldenli kabile liderlen söz aldı. Başkan'ın, ko- nuşmacı kızılderili kabile lider- lerinden 10'unun sözlerini dik- katle dinleyip not tuttuğu dik- kati çekti. Bayan Clinton da ta- rihi buluşmaya tanıklık ctti. Kızılderili liderler. ABD yö- netiminin kendilerine birçok vaatte bulunduğunu ve bu.va- atlerin yerine getirileceği konu- sunda 'umutlu' olduklannı an- lattılar. Amerikan yerlileri, sis- temden ayn kalmayıp sistemin bir parçası olarak yönetime katkıda bulunacaklannı ifade ettiler. Önceki günkü toplantı sırasında. özellikle I.3 milvon kızılderilinın yararlandığı sağlık hizmetinde bütçe kesintisine gi- dilmesinin'büyük mağdurıyete neden olacağı da dile getirildi. Toplantının sonlan tartışmalı geçti. Bir kızılderili kabile lideri. toplantı sona ererken. "Bugiine kadar hiç bir değişiklik getirme- yen sözlerden artık usandık" diye sitem etıı. Ortadoğu Christopher Esad'la goruştu ŞAM (AA)- ABD Dışişle- n Bakanı VVarren Christop- her, önceki akşam Suriye'yc gitti. Christopher. Surive Devlet Başkaru Hafiz Esad'a, İsrail'ın işgal altında tuttuğu Golan tepelerinden kademeli olarak çekilmesi konusundaki önerilerint sımdu. Şam yönetimi, fsrail'in Golaı» tepelerinden bütü- nüyJe, çekılmesini istediğiu- den, İsrai{'in kendi köyîeri- nin güvenliğinin sağlanması koşuluyla kısmi çekilme önerismin kabul edilmeyece- ği beiirtiKyor. İsrail önerisinde, kesin şeklİyfe ne kadar Golan top- rağı bırakılacağı belirtilmez- ken, iki aşamaii çekilme pfanına göre üç Dürzi köy ü- nünSuriye'ye iadcsiyle, İsra- il yerleşim birimlerinin bölge dışına Uışınması öngörülü- yor. ABD Dışişleri Bakanı, Ortadoğu banş sürecinde tıkanan Israil-Suriye üişkile- rinin yanı sıra Washıngton yönctiminin hassasiyeüe üzerinde durduğu, kaygj ve şikayet kaynağı çok önetnli konulan Suriyeli yetkiKJerte elcalıyor. POLMKADA SORUNLAR ERGUJN BALCI Türkiye ve ABD'nin Kuzey Irak Politikası Dış politika, iç politikanın uzantısıdır. Meydanlarda ya da gazete köşelerinde Atlantik'ten Çin Seddi'ne kadar uzanabilirsiniz; "Kişi başına 2500 dolarlık gelir ortala- ması ve yılda 15 milyar dolarlık ihracatla'bu işi nasılya- pacağız, bu yeni dünyanın nasıl lideri olacağız?" diye soranları "vizyonsuz", "dar ufuklu" bulabilirsiniz; ama ekonomi bir kez teklemeye başlayınca tüm o tatlı düşle- rin nasıl iskambil kağıdından bir şato gibi yıkıldığını, dört bir yandan nası! baskılara hedef olduğunuzu da görür- sünüz. Türkiye'nin içine yuvarlandığı ekonomik bunalıma ko- şut olarak son zamanlarda dış baskıların belirgin biçim- de arttığı gözleniyor. Başkan Clinton, KKTC Cumhurbaşkanı Oenktaş'ın "Güven Arttırıcı Önlemler" paketini kabul ettiğini, bir iki gun içinde anlaşma olacağını söyleyip Kıbrıs konu- sunda baskı yaparak Türkiye'yi oldu bitti ile karşı karşı- ya bırakmayı amaçlamıştır. Clinton mart ayının sonlarına doğru da Başbakan Tansu Çiller'e gönderdiği mektupta, Fener Patrikha- nesi'ne ilişkin bazı isteklerde bulunarak, patrikhanenin serbest çalışmasını istemişti. Almanya ise, elinde somut bir kanıt olmadan NATO yardımı çercevesinde gönderilen Alman silahlarının Güneydoğu Anadolu'da PKK'ya karşı kullanıldığı iddia- sıyla yardımı durdurdu. Son olarak Türkiye'nin Kerkük-Yumurtalık petrol hat- tındaki petrolü "kurtarma" girişimi ABD'nin muhalefeti ile karşılaştı. VVashington. bu girişimin, Irak'a karşı uy- gulanan ambargonun delinmesi anlamına geleceğini belirterek, Ankara'nın tutumunda ısrar etmesi halinde Türkiye'ye bazı yardımlann tehlikeye düşebileceğini ima etti. • • • Türkiye Irak'a uygulanmakta olan petrol ambargosun- dan şimdiye dek 20 milyar dolar zarara uğradı. Ankara, Irak'ın BM kararlarına uyma yolunda önemli adımlar at- tığını, Güvenlik Konseyi'nin 715 sayılı kararını kabul edip silah sistemlerinin denetimine izin verdiğini belir- terek, ambargonun kaldırılmasını, hiç olmazsa hafifletil- mesini istiyor; ABD'ye ambargodan ötüru Türkiye'nin her yıl 4-5 milyar dolarlık kayba uğradığmı anlatıyor. Türkiye, Kuzey Irak Kürtleri ile Saddam yönetimi arasın- da diyalog kurulmasını da istiyor. Ne var ki Washington yumuşamıyor. ABD. Kuzey Irak'taadeta "çözümçözümsuzlüktür"politikası uygulu- yor. Ambargonun, Bağdat hükümetini yıpratacağını, Saddam Hüseyin'e karşı ayaklanmanın meydana gele- ceğini umut ediyor.. ABD'nin bu politikası son derece tutarsızdır. Çünkü ambargonun halk üzerinde yarattığı büyuk sıkıntılar, ABD ve Batılı ülkelere karşı nefreti körüklerken, kitleler de son umut olarak Saddam ın çevresinde kenetleniyor. 2. DünyaSavaşı'nın sonlarına doğru Alman halkının kor- kunç hava saldırıları karşısında çaresizlik içinde Hitler'- in çevresinde kenetlendiğı gibi Aynca Irak gibi polis rejiminin egemen olcfuğu bir ül- kede halk ayaklanmasını beklemek herhalde tazla iyim- serlik olur. Olsa olsa bir general Saddam'a karşı darbe düzenler. Bu durumda da bir diktatör gider, yerine baş- ka bir diktatör gelir. Saddam'ı diktatör olduğu için muha- tap kabul etmeyen VVashington yeni diktatörü nasıl mu- hatap kabul edecektir? • • • ABD'nin tutarsız politikası yüzünden Kuzey Irak'tadu- rum kemikleşmekte, bölgede "Çekıç Guç "ün kanatları altında bir Kürt devleti kurulmaktadır. Celal Talabani ile Mesut Barzani'nin liderliğindeki "Kürdistan Cephesi" 1991 yazında Bağdat yönetimi ile Kuzey Irak'a özerklik formülü üzerinde anlaşma ortamına girmişti. Ancak Çe- kiç Güç'ten yüreklenen Kürt liderleri, 1991 in sonlarına doğru uzlaşmaz tutum takınarak görüşmeleri kesti. VVashington'un sakat politikası hem Türkiye'ye hem de Irak halkına pahalıya mal olurken, Saddam güçlen- mekte, bu arada Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmak- tadır. Ama belki ABD'nin asıl amacı da budur. Bosna'dagerginlikartıyor Sırplar,BM tanklannasaldırdıDış Haberler Servisi - Bosna'- nın kuzeydoğusundaki Brcko kentı yakınlannda ağır silah yı- ğınakİannı sürdüren Sırplar. önceki akşam vine kuzeydoğu- da bulunan Sapna bölgesınde Birleşmiş Millctler tanklanna ateş açtılar. UNPROFOR sözcüsünün açıklamasına göre. cumartcsi akşamı Tuzla kentinin doğu- sundaki Sapna bölgesınde bu- lunan bir gözlem istasyonunu takvîye etmek amacıyla yöreye giden 4 Danimarka tankına Sırplar tarafından ateş açıldı. Tanklar. bunun üzerine ateşe karşılık verdi. UNPROFOR sözcüsü. tankların isabet alma- dığını. Sırpların kayıpları olup olmadığı konusunda ise bilgi sahibi olmadıklannı bildirdi. İzzetbegoviç'in çağnsı Bosna-Hersek Cumhurbaş- kanı Alia İzzetbego»iç, Hırva- tistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman'dan. Boşnak-Hırvat Federasyonu'nun ilerleme sağ- laması için nüfuzunu kullan- masını istedi. İzzetbegoviç, Hınatıstan Devlet Başkanı'na gönderdiği mektupta. Boşnak ve Hırvat temsilcileri arasında. özellikle federasvonun gelecekteki kan- tonlarının haritalan ve yöneti- cilerinin atanması gibi konula- nn çözümleneceği acil bir top- lantı önererek. derhal çözüm is- teyen konulann başında mül- tecilerin cv lerine geri dönmeleri ve ilctişim olanaklannın tekrar kurulması geldiğini hatırlattı. Bosna-Hersek Cumhurbaş- kanı İzzetbegoviç. Boşnak-Hır- vat Federasvonu için Washing- ton'da vanlan anlaşmaya mu- halif olanlan etkisiz kılması için. Hınatistan Devlet Başka- nı Tudjman'ın işbirliğine gü- venmek istediğini belirterek, söz konusu muhaliflerin anlaş- mayı baltalamak için barbar eylemler yaptıklannı ve çatış- malan tekrar başlatmakta hiç tereddüt etmediklerini kaydet- ti. Alia İzzetbegoviç. Tudj- man'ın Saraybosna'ya yapa- cağı ziyaretin bu hedeflerin ger- çeİcleştirilmesine katkıda bulu- nacağına dikkati çekerek. 18 mart tarihinde vanlan Boşnak- Hırvat Federasyonu'nun haya- ta geçirilmesi için belirlenen takvimin geciktiğini ifade etti. İngilterş'ye sığınan 150 binin üzerindeki Boşnak mültecinin, İngiliz vergi yükümlülerine ma- li külfet yüklediği iddialan, yeni birsiyasi tartışma başlattı. Avam Kamarası'nda. bir ya- zılı önergeye verilen cevapta, son üç yılda İngiltere'yeziyaret- çi veya mülteci sıfatıyla 155 bin 990 Bosnalı Müslüman, Sırp ve Hırvat'ın geldiği belirtildi. Sunday Evpress gazetesi, fn- giltere'den siyasi sığınma iste- yenlere kişi başına haftada 41.13 sterlin para yardımı, ayn- ca kiralanna katkı olarak haf- tada 37 sterlin verildiğini yazdı. Gazete, İngiltere'de vatan- daşlann kimlik taşıma zorunlu- luğu olmaması nedeniyle Bos- na'daki iç savaşın sona er- mesinden sonra bu mültecilerin ülkelerine gönderilmesinde so- runlar ortaya çıkabileceğini be- lirtti.