Katalog

4 IIISAN1994 PA2ARTESI CUMHURIYET SAYFA EKONOM 11 Almanya'nınderdirekabetedebilmek-ÖZLEM YtJZAK AJmanya 15 aydır devam aedeı durgunluktan kısa bır sure rjçırrie çıkabılır Ancak Av- crupa nın bu en buyuk ve guçlu ekcnoırusı dev yapısal sorun- Jarli karşı karşıya Koklu du- ^zenemelere gıdılmezse rekabet güci Japonya ve ABD karşısın- da azalmaya devam edebılır Rekabette bır malı dığenn- den ustun kılan ıkı etken bulu- nuyor Bunlardan bın mahyet otekı ıse urun farklıhğı Alman- ya'da ışçı mahyetlen çok yuk- sek Bır Alman ışçı dığer gelış mış ulke ışçılennden daha fazla kazanıyor (25 dolar saat), daha az çalışıyor (37 5 saat Tıafta) ve daha fazla tatıl yapıyor(40 gun Ülkede amaç, urunun ışçılık malıyetlennın düşuk tutulması değıl, hayat standartlannın yuksek olması YıneAlmanya'- da sosyal guvenlık sıstemı oyle- sıne bır mekani2mayla çalışıyor kı ışveren, ışçıye odedığı ucretın her bır dolan ıçın 85 cent de sos- TURKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A.Ş. KENTBANK TURKIYE KONUT ENDUSTRI VITKARET &4NKASJ A S KENTFON-A 01 EYLÜL1995-31 ARALIK1993 HESAP DÖNEMINE ATT BAGIMSIZ DENETÇ1 RAPORU Turluye Konut Endustn ve Tıcaret Banlus A.Ş bunyesınde tesıs edılmış buluıun Kentfon A nın 31 Aralık 1993Unhı ıbbjnyle duienlerunış bılançosunu ve aynı tanhte sona eren dort aylık doneme aıt gelır tablosunu ıncekmıj bulunuyonız Inodemdenmız getel kabul gormuş denetım ılke esas ve standartlanna uygun oiarak yapılmış ve dolayısıyla hesap ve ışlemlerle ılgdı olarak rnu hasebe kayıtlannın kontrolu ıle gerekh gordugumu? dıger denetleme yontem ve teknıklennı ıçermıştır Gorujumua gore SOT konusu malı tablolar Kentfon A nın 31 Aralık 1993 tantundekı gerçek malı dunımunu ve bu lanhte sona ereı hesap donemıne aıt gerçek faalıyet sonuçlannı Sermaye Pıyasası Kunılu nun Teblıglen nde belırlenmış genel kabul gormuş nniusebe ılkelenne uygun olarak dognı bır bıçımde yansıtmakladır Dtntt ramlı Mtlı MifSTnriık Aj ömirCimi TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A^ KENTFON-A 31 Aralık 1993 tanhındeiu bılançMu (ralumlar bın Turk ürası oiarak goslenlmıflır) VAÜUKLAR 1 HazırOe|erler A BankaUr ZMöikulKıymetler A HısseSenetlen B- Kamu Keımı Borçbnma Senellen 2JJ1949 8.132-500 18.822207 2J11949 269M707 VARUKURTOPLAMI IBorçlar A DığtrBorçtar BORÇURTOPLAMI 4 Fon TopUm Degen A Katıhna Belgelen B- Karünu Belgelen Deger Arfışı C Fbn Gelır "JerFarkı FON TOPLAM DEĞERI 25 22995428 2061409 4J09794 29266.656 25 25 29266.631 »266656 31 Aralık 1993 tanhındekı Bılançoya üıfkın dıpnotlar , 1 Fonun Tutan Fon untutan 20 000 000 000 TL sıdır 2 Katıloıa Beigesı sayısL Fon 2.000 000 (Ikurulyon) paya bohınırıujtur 3- Fonun Surea Fon un sureı 5 yıldır 31 Arahk 1993 tanhı ıtü»n ıle Fon dorduncu ayını doldunnuştur 4- Menkul Kıymetlenn Sıgortj Tutan. 31 Aralık 1993 tanhı ıl&anyle menkul kıymetlenn toplam sıgoıta tutan 26.954 706 911TL sıdır 5- Degerlemede Uygulanan Dovız KurUn 31 Anlık 1993 tanhı ıtıbanyle degerlemeye tabı obn dovızlı ışlem yokrur TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TtCARET BANKASI A^ KENTFON-A 31 Aralık 1993 tanhınde sona eren dört aylık doneme aıt Gelır Tablotu (rikamlar bın Turk ürası oiarak gottenlmiftır) 1 Fon Geurien A Moıkul KrymetSttıjKarlan 1 Ozel kessn menkul kırnet sabf karlan 2 Kamu kesımı menkul loymet sahş kırbn B- Gerçdde?» Oeger Arbjlan C DıgerGelırier 2 FonCıdeTİen A Menkul Kıyroet S»bj Zararlan 1 Ozel kesm menkul kıymet stfaşzararbn 2 Kamu kesıon menkul kıvmet s»fjş zırtrUn B- GerçEkle^n Deger AzalışUn C FuzCıderien 1- Bankj avuts bızlen D-DıgerGıdaler 1 Ihra(iznıuaeüen 2 Ifangıderlen 3- Anohk komısyonu gıierlen 4- Noter nırç ve tasdık uoeden 5- Fon yonetun ucrerlen 6- Kahhna beigesı basım gıderlen 7 Verp, resun, harç vb gıderler 7696.685 730550 65JK2 (17D.250) (95807) (2.372.226) (60000) (109205) (241 9+8) (8 674) (261 981) (29900) (100000) 795612 6.895.527 5.546 (266.057) (37000) 0371226) (811608) (3486.891) 2 FonGdır-GıderFarfa 4.209794 TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI /CŞ KENTFON A 31 Aralık 1993 tanhınde «ona eren dört aylık döneme ılıfkın Gelır Tablosu notlan 1 Yonerjab»nkadanalınanai'ans&KOfaru%72dır 2 Tahsü Edılemeyen Anapara Faız re Temettu Tutan Yokrur TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A^ KENTFON A 31 Aralık 1993 tanhınde sona eren yıla aıt Fon Portföy Degen Tablosu (rakamlaı bın Turk ürası oiarak gostenlnuştır) A HBSESENEOERI 1 Btnka I}hrak ve Hıssedarlan a) Turkıye I; Baniası-Bedelsız 2 Dığer OrtaklıMar a)ÇımsaA-Ş. MMıgrosAŞ. c) Akal A.Ş. dJKonyaÇaneıtoA^ B-DEVLET TAHVTU VE HAZINE B0N0LAR1 FON PORTFOY DEGERI Nomınal Degen 1462-500 1462500 5143000 945000 625000 1773000 1800000 18.287619 24893119 Rayıç Degen 1455000 1455000 6.677500 1872500 975«» 1980000 1850.000 18.822.207 26954707 30% 70% 100% TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A.Ş KENTFON A Fon Portfoy Değen Tablosuıu Ilıjkın Dıpnotlar 1 Imtıyazlı HısseSenetlen yoktur 2 Bedelsız HısseSenetlen yokrur 3- Borsaya Kote Edıhnemış Menkul Kıymetlen yokrur TÜRKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A.Ş KENTFON A 31 Aralık 1993 tanhınde sona eren yıla aıt Fon Toplam Değen Tablosu (rakajnlar bın Turk ürası oiarak gostenlmıştır) A Fon Portfoy Degen B- Haar Dtgerler C BorçUrO FON TOPLAM DECER1 1 Şuphelı AlacakUr yokrur TuUr 26954707 2311949 (25) 29266631 92% I» 100% TURKIYE KONUT ENDUSTRI VE TICARET BANKASI A Ş KENTFON A Fon Değen Tablosuna llışkın Dıpnotlar yal guvenhk ve sağlık sıgortası vergısıne yatınvor Bu rakam Alman ışverenın sırtında Isveç - tekınden bıle daha bu\uk bır yuk oluşturuvor İşçılık malıvetını duşurmeyı duşunmeven bunun jenne yuksek olan bu mahyetı ıyı kul- lanmayı yeğleyen Almanya, re- kabette onem taşı>an ıkıncı et- kenı seçmış, bu da malın fark- lılık gostermesı Bu farklılaşma urun kalıtesı tasanm \e bunun gıbı unsurlarda kendını gosten- vor Bu noktada orta\a çıkan sorun ıse Almanya nın \uksek kalıtelı \e pahalı urunlennın Asya ulkelennın mallan karşı- sında rekabet edememesı Al- manya nın dunva ıhracatında- kı payı 1987 den ben > uzde 14'- ten yuzde 10 a duşmuş bulu- nuyor Ekonomı çevrelennı saran dığer bır endışe ıse şu Almanva guçlü olduğu 19 yuzyıl sanayı- ınden (araba, makıne kımya) 21 yuzvıl sanayııne geçışte atı- lım yapamıyor (elektronık bıl- gısayar telekomunıkasyon bı jokımya) Bunun onemını kavrayanla- nn sayısı gun geçtıkçe artıyor Son ucret sozleşmelennde kım- ya ışçılen sendıkası ve 3 2 mıl- >on uyelı metdl ışçılen sendıka- sı daha esnek çalışma saatlen ışçı ucretlen artışının enflasyon karşısında daha duşuk tutula- bılmesı konulannda anlayış go- sterdı Ekonomı çevrelennın bır goruşu de aşın mudahalecı ve A lmanya'nın amacı, ürünıin ışçilık malıyetlennın düşük tutulması değıl, hayat standartlannın yüksek olması. korumacı pohtık sıstemın Al- manya nın yuksek teknolojıye dayab geleceğını bulutlandır- ması Devlet tekelı başta tele- komunıkas>on olmak uzere çe- şıtlı sektorlerde devam edıyor Bunun \ anı sıra bır yandan hu- kumet ulkenın guçlu olduğu baca sana>une 6 4 mılyar dolar destek venrken . temel araştı- rmaya ayırdığı destek 5 6 mıl- yar dolarla sınırh kalıyor Bu venler, Almanya'nın yenı ya- ratıa ışkoüanna fazla eğılme- vıp, guçlü olduğu sanayi da- llannda yoğunlaşüğını gosten- yor Tum bunlara karşın yıne de 1992 venlenne gore dünyada araştırma-gelıştırmeye (AR- GE) en fazla kaynak ayıran şır- ketler arasında Alman şırketlen ılkuçarasındaveralıyor 1992'- de Japon Fujıtsu şırketı cırosu- nun yıızde 11 38 ını AR-GE'ye ayıran bınncı şırket unvanını alırken Alman Sıemens yuzde 10 68 Daımler Benz ıse yuzde 9 45 ıle 2 \e3 sırayı paylaştı Almanlann değışım yolunda attıklan en onemlı ve köklu adım ıse artık polıtıkacılardan medet ummayı bırakmış olma- lan \e Alman sanayıasının so- runlannı kendısının çozmeye çalışması Irklannın karaktens- Xık ozellığı olan kusursuzluk tutkusuyla ureüm akışını yenı- den bıçımlendınvor, yenı pa- zarlar anyor, malıyetlen kısıp fıyatlan aşağı çekıyorlar Bu ve benzen şırket bazında- kı çabalar etkıleyıcı sonuçlar venyor 1993 yılı Deutsche Bank raporlanna gore, GSYIH yuzde 1 9 duşerken, ortalama saat başı venmlılık yuzde 7 artış gosterdı Türkiye Güney Afrika kapılannı zorluyor Airikapazarı ilgi çekiyor HALUK GERAY T ANKARA - Turkıye Afnka'nın en zengın ve etkılı ülkesı olan Guney Afnka Cumhunyetı"- nde pazar kapmaya çalışıyor Ankara 27 nısanda bu ulkede yapılacak genel seçımlerde ıktıdara gelmesıne kesın gozuyle bakılan sıyası partılerle gorüşmelen sürduru- yor Pan-Afnka Kongre Partısı nden ust duzey vetkılılenn onumuzdekı hafta Turkıve ve gel- mesı beklenırken Nel- son Mandela nın lıderlı- ğını yapıığı Atnka UIu sal KongreM (ANC) kadrolannın Turkıye'de eğıtılmesı ıçın goruşme- ler \urutuluvor Kendısıne venlen Ataturk Banş Odulu nu aimavı reddeden Man- dela nın partısı ANC nın onumuzdekı ^unlerde, "özunuHİ. «lüzeltecek" bır4^ınşımde bulunması beklenıyor Turkıye yurutulmesı planlanan ı^bırlıgı proje goruşmelennın ancak ANC nın vapacağı "dü- zelüne" gınşımının ardından surdurulebıleceğını bıldırdı Güney Afrika pazarı urkıye, Ataturk Banş Ödulu'nu dlmayı reddeden Mandela'nın onumuzdekı gunlerde 'ozurunu duzeltecek' gınşımde bulunmasını beklıyor Işbırlığı proje goruşmelennın, ANC'nın >apacağı 'duzeltme' gınşımının ardından surdurulmesı beklenıyor Türkıye 35 mılyon nufusu ve kışı başına du- şen 4 bın dolarlık gelın>le Afnka nın en zengın ve buvuk ulkesı Gunev Afnka'ya ılk gıren ulke- lerden bın olmak ıstıvor Guney Afnka da hukumetın uyguladığı ırk avnmcılığı (aparthe- ıd) polıtıkası nedenıyle bu ulkeye Bırleşmış Mıl- letler tarafından ckonomık ambargo u>gu- lanmışü Ambargonun geçen vıllarda kalkması- ndan sonra butun ulkeler Gunev Afnka pazan- na oncelıkle gırerek pay kapmak ıstıyor Turkıye, Guney Afnka pazannın nısan a>ı- ndakı seçımlerden sonra patlayacağını hesap- layarak seçımlerde yer kapması kesın olan uç kesımle ıyı dıyalog kurmak amacıyla, bır heyet gondermıştı Heyet, yönetımde olan beyazlar ve sıyahlann partısı oiarak ANC ıle Pan-Afnka Kongresı yo- netıalenyle goruşmeler yaptı Sıyah ve beyaz- lann vardığı anlaşmay- la kabul edılen geçıcı anayasaya gore. beş yıl ıçın her partı aldığı oy oranında yönetımde pav alacak Boy lece azınlıktakı beyazlar, ulkenın yuzde 80 ını oluşturan sıyahlarla bırlıkte yönetımde bu- lunacaklar Dışışlen heyetmın ANC ıle vaptığj goruş- melerde Mandela nın odulu reddetmesındcn Turkıye"nın duvduğu "fıayal kırıklığmın" ıleül- dığı bıldınldı ANC vetkıhlennın de, durumu duzeltmeye kararlı olduklannı aktardıklan oğ- renıldı Pan-Afnka Kongre Partısı'nın dış ılışkı- ler başkanının onumuzdekı hafta Turkıye'ye gelerek ıncelemelerde bulunması beklenıyor Turkıye ıle Gunev Afnka arasında ekonomık ılışkılen gelıştırecek hukuksal altyapının hazı- rlandığını kaydeden yetkılıler metınlenn 27 nı- san seçımlennden sonra goreve geiecek huku- metle ımzalanacağını bıldırdıler Turkıye nın Guney Afnka y a gırmest "ekonomik etki alanı" oldukça genış olan bu ulke aracılığıyla Afnka - nın en buvuk pazarlanna vaklaşmak anlamına gelıyor Dunya nın onde gelen ulkelennın tamamının pazara gırebılmek ıçın mucadele ettıklenne dık- kat çeken kaynaklar, Turkıye nın çeşıtlı kesım- lerle kurduğu dıvalog ve ambargonun kalk- masından hemen sonra ılı^kılen gelıştırmış ol- ması nedenıyle surecek olan mucadelede bır oncelık almasının beklendığını bıldırdıler ANKARAPAZARI YAKUP KEPENEK Düzen ve Değişim Özlemi Seçım sonuçları toplumsal beklentılerın gostergesıdır Sonuçların değısım ve duzen ozlemını bırlıkte yansıttığı açıkça goruluyor Değışım ve duzenın bırlıkte ıstenmesı çe- lışık bulunabılırse de var olan koşullarda bu durum doğal karşılanmalıdır Toplum değışım ve duzenı bırlıkte ozluyor Toplumsal olaylarda fızık olguların tersıne deney ya- pılamaz Ancak Livanelı olgusu ılgınç bır deneydır Buolgu ve seçımın sonuçları toplumun yerelyada genel yonetım- lerın durust ve açık çalışmasını ıstedığının somut bır kanıtı sayılmalıdır Toplum durustluk yonunde değışım beklı- yor Aynı toplum yasal ve kurumsal anlamda da duzen ıstı- yor Yasa ve duzen eksıklığı yıllardır bır toplumsal yara ozellığı taşımaktadır Var olan yasal yapı ve kurumlar gıde- rek çurumekte ve çokmekte yerlerıne yenılerı konulama- maktadır Asıl duzeltılmesı gereken budur Yasal ve kurumsal çokurttunun orneklerı çoktur Bunun en çarpıcı orneğı seçım sonuçlannda yasanıyor Gerçek- ten de 1960 tan bu yana ılk kez seçımlere bu olçude kara leke duşmuştur llgınçtır hukumet ortagı partüer de bun- dan şıkayet etmekte kendı sorumluluklarını unutup sorum- lu aramaktadır Sıyasal partılere ılışkın yasal duzenlemelerhıçdesaglık- lıdeğıldır Partılerın gelır ve gıderlen yadaparasal kaynak- ları doğru durust denetlenmıyor Sıyasal duzenı tumuyle değıştırmek ısteyenlere sıyaset yapmak serbesttır ancak toplumun en devıngen kesımlerı bılınçle sıyasetten uzak tutulmaktadır Unıversıte yonetımlerının alt bırımlerde nasıl oluşacağı bıle belırsızdır Son Vergı Yasası uygun deyımıyle delık deşık edılebılmıştır Ozel TV yayınlarına ılışkın bır yasal duzenlemenın bulun- madığı nedense yıllardır gozardı edılebılıyor Türkıye, özel TV yayınlarının kaçak yapılabıldığı, özel TVIerın vergı vermedığı esı bulunmaz bır ulkedır Kaçak TV'lere toplum kaçak gecekondulardan kaçak kent yapılarından kaçak (hayalı) dışsatım yağmasından gelmedı mı9 Ve tum bu yasadışılıklar yapanın yanında kâr kalmadı mı? Suregelen yasadışılık ve doğruluk du- rustluk ve erdem gıbı toplumun dokusunu oluşturan ana değerlerın ayaklar altına alınmasının sonuçları oy sandı- ğında patlıyor Yıllardır sıyasetle uğraşanlar ve hükumet edenler bu ya- sal ve kurumsal yıkıntının uzennde oturmanın sorumsuzlu- ğunu taşıyor ••• Hukumet bugunlerde ekonomık ıstıkrar onlemlerını açık- layacaktır Ancak ıstıkrar onlemlerının duzensızlığın duzen sayıldığı bır ortamda nasıl başarılı olacağı hıçbır bıçımde gundeme getırılmıyor Bu durumda sorulması gereken ana soru sudur Ekono- mık ıstıkrar onlemlerıyie bırlıkte bır yasal ve kurumsal yenıleşme gırışımı gundeme getırılemez mı" 7 Örneğın neden duşuncenın suç olmaktan tumuyleçıka- rılması yoluna gıdılmesın 7 Sıyaset yasaklan neden kaldı- rılmasın 9 Unıversıte ozerklığı sendıkal haklar gıbı demok- ratıkleşmenın kımı koşe taşlarının konulması yönunde adım atılamaz mı^ Topluma aıt olması gereken kent rantla- rının yıne topluma mal edılrnesı konusunda neden yasal duzenleme yapılmasın 9 Ve her yonuyle sakıncalı ve ılkel olduğu gorulen sıyasal partıler ve seçım yasaları neden değıştırılmesın 9 , Ulkenın oncelıkle bır yasal ve kurumsal yenıden yapılan- maya buyuk gereksınımı vardır ve bu sağlanmadıkça yapı- lacak ışler havanda su dovmekten ote bır sonuç verme- yecektır Bugunlerde açıklanan ekonomık onlemlerın yuku, bırçok kez bu koşede vı/rgulartdığı gıb; emekçılere çektırılecektır Kım ne derse desın bu kaçınılmazdır Ekonomık ıstıkrar onlemlerı, en azından yasal ve kurumsal bır yenıden yapı- lanma tasanmını ıçermelı ve bunun yaşama geçınlmesı kesınkes sağlanmalıdır Yıllardır suregelen kamu yonetımının çurumesı top- lumsal beyın lyıceçılgınlaşmadanyada kaçık durumu- na gelmeden tersıne çevrılmelıdır Bu da yapılmazsa hukumet etmenın gerçekten hıçbır anlamı ya da olumlu ya- nıbulunamaz Olsaolsabıreyselçıkaradayalıyada ıslev- sız hukumet etme soz konusudur Işlevsız olmak ıse yok olmanın obur adıdır ••• Olumsuzluklar ıçınde de kımı guzellıkler yeserıyor Usta sanatçı Rutfcay Aziz Ankara AST ta Ay Carmela 1 yı sah- nelıyor Altan Erkeklı ve Aslı özgören çok başarılı bır Ûz- gurluk Agıtı sergılıyor DÜNYA EKONOMİSİNE BAKIŞ / ERGİN YILDIZOĞLU LONDRA Yeni Dünya Düzeni veIslam rhe Economıst yazarlarından bırının tro- ubledcrescent (sorunlu hılal) oiarak ıfa- de ettığı Kuzey Afrika dan baslayarak Ortadogu dan geçıp Turkıye yı de ıçıne alarak Iran Pakıstan Afganıstan ve Tur- kı cumhurıyetlere kadar uzanan bır coğrafyada Islam gerek devlet yonetımınde gerekse de muha- lefet hareketlerı ıçınde etkısını son yıllarda lyıce arttırdı Bu etkı ozellıkle 1980 ler boyunca Turkıye de kendısını gosterdı ve son yerel seçımlerde tum dıkkatlerı artık yadsınamaz bır şekılde ûzerınde topladı Yenı Dunya Duzenı ısım babalarının tum ıddıalarına ragmen belkı bır demokrası ve barıs donemı olmadı ama Islam dakı bu yukselışe buyuk olçude katkıda bulundu Bu surecı hızlandırdı İslami hareketin gelişmesinin kökleri Son yıllarda Islamı hareketin gıderek artan guç- lenmesının nedenlen Sudan Ulusal Islamı Cephe lıderlerındenDr HasanTurabı'yegoresoyle fGeç- mıste) Islam gerılerken Batılı guclerın gelısmekte olması bagımsız gelısmeyı engelleyen bır cazıbe yaratmıştı (Şımdı) toplumda buyuk bır boşluk var Sosyalızm lıberalızm ve materyalızm artık Muslu- man kıtlelerın ılgısını çekmıyor Ve kıtleler artık akıllıca tarıfedılmıs pozıtıfbır Islamı cagrıya cevap vermeye hazırlar (Impact Hazıran-Temmuz/1992 ve Şubat-Mart/1993) Batılı guclerın gelısmesı' II Dunya Savaşı son- rası ekonomık buyume 1960 ların sonunda yerını uluslararası bır ekonomık krız ve gıderek bır pohtık ıstıkrarsızlıga bıraktı Bu sureç boyunca daha Yenı Dunya Duzenı baslamadan ıkı gelısle Islamı hareket ıçın verımlı bır zemın hazırladı 1- IMF ra- kamlarına gore 1970 lerden sonra buyume hızı Afn ka ulkelerınde ortalama eksı %14 ve Ortadogu da da eksı %10 oldu Bu ulkelerde kışı başına GSMH 1982 de Batı nın %10 una eşıt bır duzeyden 1988 de %6 9 una eşıt bır duzeye gerıledı 2- Bu bolgelerde hem hukumetler hem de Batı yanlısı hukumetlere karsı dolayısıyla Batı ya karşı gelışen sıyası hare- ketler ıse kıtlelerın yasammda bır lyılesme getrme- de başarısız kaldılar 1967 de Mısır ın Israıl e yenılmesı ve Arap mıllı- yetçılığının Nasır populızmı ıle kendını ıfade eden şeklının gerılemesıyle Islamı hareketin gelısmesı ıçın uygun ıdeolojık kosullar olusmaya basladı Nasır ın olumunun ardından modernıst/populıst- reformcu (aydınlanmacı bır gelenegı devam ettır- mesı açısından da Batılı) dusunce de gerılemeye başladı Bu donem boyunca sosyalıst akımlar ıse Arap mıllıyetçılığından ve gerıleyen populızmden oluşan bosluğu dolduramadılar Sosyalıstlerın bu basarısızlığında Stalınızmın etkısı altında kalarak kendılerını populızmden ayırt etmekte başarısız kalmaları çalısan yığınlara hıçbır sekılde cazıp gelmeyen SSCB dekı burokratık dıktatorluğe karsı eleştırel bırtutum almayı basaramamaları ve ıktıda- ra geldıklen yerlerde de ozgurluk yerıne baskı ve ekonomık sıkıntı getırmelerı buyuk rol oynadı Boy- lece baskı ve somuruye karsı ka^nayan hoşnutsuz- luk kazanmda oluşan sıyası boslukta Islamı hare- ket yoksul ve Musluman nufusun ıçnde gelısmeye başladı Bu sureçte 1979 Iran Devnmı çok onem\ı bır do- nemecı olusturur Çurumus Şah rejımı muazzam bır kıtle hareketı ıle yıkıldı Bu hareket ıçınde Islamı orgutlenme belkı de en guçlu sıyası yapılanma ıdı ama ıktıdarı ele geçırmesı hıç de kader değıldı Devrımın hemen arkasından ortaya bır sıyası bos- luk ve muazzam bır demokratık ortam cıktı Bu or- tamda sol un herçesıdı ıle sag ın herçeşıtı halkın destegını kazanmak ıcın bır propaganda ve orgut- lenme çabasına gırıstıler Bu donemde sol hareke- tin gıderek halkın çoğunluguna sırın gorunmek ıçın Islamın pohtık platformunu (kendılerının de aslında Musluman olduğunu soyleyerek) ve soylemını ka- bul ettıklerı goruldu Rafınerılerdekı (esas oiarak dıncılerın etkısınden uzak kalmıs olan) -şçı hareketı- nı gehstırmek yerıne antı-emperyahst olduğu ıddı- ası ıle Humeynı rejımını desteklemek gıbı olumcul pohtık hatalar yaptılar Ayrıca sıra Muslumanlığı or- tak platform oiarak kabul etmek (Turkıye de yerel seçımlerden once TVdekı tartısmalara katılanların hemen hepsının kendılerının de aslında Musluman olduğunu soyleyerek RP lı adayları elestırmeye kalkması gıbı) gerek sosyal demokrat gerekse de sosyalıst laık guclerın elestırılerınde bır tutarsızlık yarattı ve etkılerını azalttı Bu surecın Musluman hareketin zaferı ıle bıttığını bılıyoruz Dığer taraftan Iran devrımının ılk yıllarında fabrı- kaların devletleştınlmesı yoksullara toprak dağıtı- Iması ahlaksal bır saflığın ve adaletın sağlanma- yaçalışılması ABD konsolosluğunun ısgal edılerek Batı ya kafa tutulması dunyanın gerı kalanında Musluman ve yoksul kıtleler arasında ılgı çektı Isla- mı hareketin gelısmesıne buyuk bır ıvme ka- zandırdı 1980 lerın başında Fas Tunus ve Sudan da daha sonra 1980 lerın sonunda Cezayır de ya- şanan ekmekayaklanmalarında bu etkı tum sıdde- tı ıle goruldu Yukarıda anlattığım pohtık bosluktan dolayı bu toplumsal çalkantılardan neredeyse sa- decejslamı hareketler hem de kıtle mucadelesının dınamıklerını oğrenmıs kadrolar edınerek guçlen- mıs bır sekılde çıktılar Yeni Dünya Düzeni ve İsiam Dogu blokunun çokmesı dunyanın en buyuk kıtle hareketlerıne sahne oldu Fransız ıhtılalının slogan- lan altında gerçekleştı Bır azınlık ıktıdarının çoku- şu halk ıradesının sıyası alana dogrudan yansı- ması oiarak gerçekleştı Ancak boyle algılanmadı Aksıne, genış halk yığınları sosyalıstlerın de yardımı ıle (') bunu sosyalızmın çokuşu olaıak algı- ladılar Kaderını SSCB ye bağlamıs olan sıyası ha- reketler ıse tam bır saskınlık ıçıne dustuler Toplum- sal muhalefetın ıçındekı pohtık bosluk daha da de- rınlestı Sol da bır umutsuzluk amaçsızlık ve moral bozukluğu hâkım olurken genelde mıstısızm yuk- selen değerler ve aydınlar arasında aydınlanmacı dusunceden kopuşu savunan post-modernızm ge- lıştı Bıreycıhk ve akıldışıcılık (ırrasyonahzm) yaygı- nlastı Tarıhm yapılabıleceğı ve bızzat ınsanlar ta- rafından yapılabılecegı fıkrı gozden dustu Bu koşul- larda Islamı hareket kendıne katılanlara dunyayı değıştırmeyı vaat etmenın yanı sıra bır amaç bırlı- ğı, toplu bır sıyası yasam bırlığı, aktıf bır mucadele olanağı sağlayarak ve ılahı bır ırade karşısında esıt- lık vaat ederek ortaya çıkan boşlugu tumu ıle dol- durmaya başladı Laık ve demokrat hatta sosyalıst muhalefet guçlerı ne yapacaklarını kendılerını hangı maddı guçlerle ılışkılendırmelerı gerektığını kavrayamayacak ve dını kalpsız dunyanın kalbı bır afyon (ağrı kesıcı anlamında) oiarak gorup ona dort elle sarılan kıtlelere konusmasını bılmez bır durumda oldukça Islamı hareket de gelısmeye de- vam edecek