Katalog

(UINRAN1994CUMARTESI • • • • CUMHURİYET HABERLERIN DEVAMI 15 ^UNDEM STAFA BALBAY ARA - Ekonomık krız sıyası tıkanıklıkla bırlesınce, ountsn sonra ne olur ' sorusu daha yuksek sesle so- rulmaya başlandı Buna kımsenın verebıldığı net bır yanıt yok "Bu hukumet gıtmelıdır' gorusunde bırlesenler "Pekı yenne kım gelsın' sorusunun karsılığını venrken ayrılıyorlar DYP-ANAP DYP-ANAP-SHP Cindoruk lıderlığınde ANAYOL Mıllı mutabakat TBMM Başkanı Hüsamettin Cindoruk la, baskanlık konutunda Turkıye nın ıçınde bulunduğu durumu nedenle- rını ve çozumlerını konustuk Baskanlık konutu Cankaya Koşku nun altında Cindoruk un karşı komsusu Çiller ve HikmetÇetin, hemen altında ıse Japonya Buyukelçısı var Cindoruk 40 yıllık deneyımının ısığında lyımser "17 yaşından berı dınlenm Turkıye 'de hep bınlerı bu ulke bata- cak dıyor, ama batmıyor 58 bunalımını yasadım 701, 74 ambargosunu, 79-80'ı gordum 83'te özal geldığı zaman, ben dahıl herkes, Turkıye batıyor, Özal batıracak dedık, bat- madı Benım gorduğum, Turkıye yı batırmaya kımsenın gucu yetmeyecek dıyor Cindoruk, oncelıkle ve ısrarla parlamentonun altını çızı- yor ' Bu hukumet gıderse yenne başka umut yok goruşu- ne katılmıyor "Parlamento doğurgandır Son Meclıs'ten ıkı koalısyon hukumetı çıktı Bu hukumet gıtsın, yenısı cıkar Son çare seçım kararı alır Yeter kı parlamento dışında arayışlara gı- rılmesın Parlamento, "Gorevsende' derse bunu çekınmeden ka- bul edecek Şartı 'saltçoğunlukdesteğı' ve seçım tarıhı- nın bellı olması' "Deneyıme ılışkın goruşlerı de şoyle "Deneyım o kadar buyuk gereksızlık ıse, o zaman dene- /ımlı sıyasetçıler nıcın Avrupa da, dunyanın pek cok yerın- y e devlet yonetıyor? Bugun genc Clinton bile uzun yıllar mjren bır sıyası bırıkımden gelıyor Kımse Clinton ı cım- Iızla seçıp oraya getırmedı Cindoruk ılgınç benzetmelerıyle, verdığı orneklerle der- dını çok ıyı anlatan bır sıyasetçı Bu sozlerınde de pek çok mesaj gızlı Demirel ın konuşmalarını, Anadolu turlarını olumlu bulu- yor Demırel dıkkatlıdır partı ıcıne kansmaz Esını ak- rabasını partı ıl başkanı partı yonetıcısı yapmaya hıc calı- şmamıstır Sıyası partı kurma cabası ıçınde tuzuk ve prog- ram yazmıyor Sıyası hareketlere bulasmadan fıkrını soylu- yor Yongostencıkonusmalar yapıyor Birazdıdaktıkkonu- şuyor ama doğrukonusuyor 'dıyor Demırel bu çıkıslanyla bır "boşluğu mu dolduruyor? Cindoruk un buna yanıtı, "hayır Cumhurbaşkanı, kul- tur, sanat, sıyaset dısı her turlu toplantıya katılıp, Cumhur- başkanlığı ağırlığını da koyarak anlam kazandınyor Cindoruk, 12 Mart 12 Eylul bır yana, 27 Mayıs'la da he- saplaşmasını bıtırmemış gorunuyor Bugunku olumsuz- lukların temelını 12 Eylul e oturttuktan sonra soyle devam edıyor "Sadece 12 Eylul'den değıl, 27 Mayıs'tan baslıyor yanlıs/ık Turkıye 27 Mayıs ı asabı/ırdı, bır tek sartla 12 Mart ve 12 Eylul olmasaydı Bır kusak sıyasetçıyı bellı bır donem sıyaset dışında bırakırsanız bu bırıkımı de dıslamıs olursunuz Cindoruk a sorduk - Butun bunlar bır yana Bugune gelırsek, lyımser go- runuyorsunuz, ama lyıye gıden bır sey yok Ekonomıde sı- yasette her gun bır oncekınden daha olumsuz haberler almıyor musunuz 9 Cindoruk, Ben bugun ıyı bır haber aldım dedı ve de- vam ettı ' Isparta da petrol olduğu soylenıyor Tatarıstan Basba- kanı geldı, bır fırmaları Isparta cıvarında petrol arama ıznı I almıs Orada mutlaka petrol var dıyorlar lyı bır haber ıste *sıze ' \ Cindoruk sağda ve solda sıyası partılerın bırlesmelerı- jn sancılı olacağı gorusunde, Dunyanın en zor ısıdır dı- tor Bugun sıyaset sannesındekılerı 12 Eylul un getırdığı jFXosullann sonucu olarak acemı kurmaylar olarak nıtelı- yor Bunlarla savas kazanılmasının zor olduğunu dusu- nuyor Butun bunlarınyanındaıyımserlığınıkoruyor Parla- mento dışında hiçbir cozum aramayalım dıyerek, sanırız taşı bazı yerlere olduğu kadar Istanbutlu ışadamlarına da atıyor Cindoruk un soylemek ıstedığı su "Parlamento bu bunalımı asar Sıgortası benım Son ca~ re olarak ben devreye gırerım Benım sıgortam kolay kolay atmaz " Sıgorta devreye gırer mı 7 Verılecek guce bağlı Guç verılır mı 7 Cindoruk un gucune bağlı Erez: Bankalar ya adam olsun, ya da batsın KEMAL YURTERI CEMİL CİĞERİM SAMSLN -Turkıye Odalar ve Borsalar Bırlığı (TOBB) Başkanı VaJım Erez, "Yuksek faiz-vergisiz kazanç cennetinden gelir sağlayan. sadece kendi çı- karlarını duşunen bankalaruı" batmasının topluma faturaettı- nlmemesı gerektığını belırte- rek. "Bundan sonra bankalar. ya gerçek bankacılık yapacak- lar ya da batıp gideceklerdir. Devlet, demir yumruğunu, bu $pekülatörlerin beynine indirme- lidir" dedı Erez. "koalisyonun tozulmasına neden olsa bile" ta- nzsız uygulanmasını ıstedığı 5 nısan ekonomık kararlan ıçın. 3urokrasının takvtye edılmesı »erektığını vurguladı TOBB Karadenız"ın ekono- rak durumunu değerlendırmek izere dun Samsun'da. bazı bu- okratlann da katılımıyla bır oplanü duzenledı Toplantının ıçılışında konuşan TOBB Baş- canı Yalım Erez'ın. hukumete 'onelık dola>lı bazı eleştınlerde >ulunması dıkkat çektı Turk ekonomısının oldukça oıçdurumda bulunduğunuıfa- la eden Erez. y aşanan sıkıntıla- m, 1988 yılından ıtıbaren orta- a çıkan ıç v e dış makro denge- ızlıklerden kaynaklandığını r ade ettı Ekonomıde y aşanan ıkıntılann "kamu kesimi açığı e bunun sonucunda ortaya çı- an hızlı enflasyon ve yüksek uz hadlerinden" kaynaklandı- ını belırten Erez. gelışmelenn retıcı \e yatınmcılan olumsuz onde etkıledığını. bazı sektor- •rde ıse ışyen kapatmalannın aşladığını kaydettı Erez, Turkıye'nın hızla bır konomık knz ortamına gırdı- ını savundu Hukumetın kn- n aşılması ıçın 5 nısan kararla- ru u>gulama>a ko>duğunu anımsatan Erez. şoyle konuştu "Bana göre bu paketin en önenıli ö/elliği ve isabetli vönii. ekonomik istikrarı sağlayacak tedbirlerie yapısal düzenlemeyi sağla.vacak tedbirlerin biriikte ele ahnmasıdır. Ancak yalmz bu tedbirler ekonomiyi düze çıkar- maz. Türk parasının saygın hale getirilmesi gerekir. Bir devletin parası, en buyük varlığıdır. Ken- di parası olmayan devlet devlet değildir. Önemli olan, hiçbir si- >asi tavize yer >ermeden uygu- ianması ve koalisyonun bozul- ması pahasına değişen şartlara göre adapte edilmesidir. Ksa sü- rede geri adım atılmamaiıdır. Ekonomi bıirokrasisi. muhak- kak yetenekli ve yetkili bürok- ratlarla takvhe edilmelidir." İşveren kesımının ıstıkrar tedbırlenne destek \ ermesını ıs- teven Erez. konuşmasında ban- kalan sert bır dılle eleştırdı Bankalardan kendı ıç sorunla- nnı ekonomı>e >ansıtmamala- nnj ıste>en Erez. sozlennı şovle surdurdu "En kısa zamanda mali bün- >elerini düzelterek ekonomive yardımcı olsunlar. Bankalar sa- dece kendi çıkarlarını duşun- mektedirler. topiumun. ekono- rninin ihtiv açianna kulak tıka- maktadırlar. Bankalar bu dav- ranışlarının bedelini bugun Türk halkına ddetmektedirler. Son 5 vılda mantar gibi banka kurul- masının nedeni, kar-faiz imkan- larından > ararlanarak kolav para kazanma \olunun açılması ve bugune kadar surdurulmesi- dir. Devlet demir vumruğunu spekülatörlerin beynine indirme- lidir. Bankalar, \a adam gibi bankacılık > apsınlar ya da batsı- nlar." Erez. konuşmasında "vergi ve kayıt dışı olan yeraltı ekono- misinin de vergi kapsamına alın- masını" ıstedı TÜRKIYEDE DÜNYADA ftfyor A/Tta/ya A r A x A 18 A 21 A S A 7! A Î3 A 21 A 26 A îi A 26 A 2- A 20 Samsur '•aozor Zonçutoatı Meteorolojı Işlerı Genei Mudurluğu nden alınan bılgıye goreyurdun kuzeydoğukesımlmer çokbulutlu DoğuKarademzıleDoğu Anado- lu nun kuzeydoğusu sağanak yağışiı dıger yerler az bulutfu ve acık geçecek Hava stcakiığı bıraz artacak ruzgar kuzey ve batı yonler den hafıf ara sıra orta kuvvette eseceK Batı Karadenızde gundo ğusu ve poyraz Ege ıle Marmara da yıldız ve poyrazdan 3 5 saatte 10 20 denız mtu hızla esecek Ams'efdajn Ammar Alına Bağdal Bom B-uKseı Ce*ievfe C«ayır Framdurt LS^Rosa Lonara Madrıd Mılanc Mostova Muııd O$lo Pa'S P"ag Bıyat Roma Vyana Y '4 A X A rA 24 Y 18 Y 15 B "6 A 24 B 20 A 24 S 5 B 15 B 20 A 20 B '6 B 50 Y 16 B 18 B 20 A 40 A 2 A 22 j Yağmurlu Bulutlu Sıslı Guneşlı Q Karlı Batıkbanka borcunu• Baştarafı 1. Sayfada ven 2182 savılı kararnamenın suresınm 22 hazıranda dola- cağını anlatan kavnaklar. yenı kararnameye. bankalann Mer- kez Bankası'na "tasfhe foraı" yatırmalanna ılışkın yenı bır madde eklenmesının duşunul- dueunu belırttıler Banka me\- zuatında yapılacak bu değışıklı- ğın. ekonomının koordınasyo- nundan sorumlu Devlet Bakanı \>kon Doğan ve ust duzey bu- rokratlar tarafından hazırlana- cağını anlatan yetkılıler. tasfiye edılen uç bankanın dış borç- lannın da. "tasfiye fonu"ndan odenmesını sağlayacak bır hu- kum ekleneceğını soyledıler Yetkılılerden alınan bılgılere gore. bankalar. uluslararası pı- yasalardan aldıklan kredıler vc yabancı bankalar ıle yaptıklan ışlemlerdekı yukumluluklennın bellı bır oranını Mcrkez Ban- kası'na "tasfiye foraı" adı altın- da vatıracaklar Herhangı bır bankanın tasfi- ye edılmesı durumunda, dış borçlan bu kaynaktan odene- rek. ulkenın uluslararası pıyasa- lardakı guvenılırhğının aşınması onlenmeye çalışılacak Bankalar Yasası'nın tasfiye ışlemlenne ılışkın şu andakı hu- kumlenne gore. bankalar bılan- çolanndakı mevduatlann bellı bır oranı kadar Merkez Ban- kası'na "Tasarruf Mevduatı Si- gorta Fonu" yatınyorlar Ban- kanın tasfiye edılmesı durumun- da. mevduat sahıplen. mevduat- lannın 150 mılyon lıraya kadar olan kısmını bu fondan alabılı- yorlar "Tasfiye fonu"nun da aynı mantıkla ışletılmesının planlandığını kaydeden Başba- kanlık kaynaklan. batık banka- lann dış borçlannın devlet tara- fından ustlenılmesıne y onelık yasal bır zorunluluk bulunma- dığını. ancak bu borçlann oden- memesının Turkıye'nın ulusla- raraM bankaeılık çe\ relenndckı ıtıbannı sarsacağını vurguladı- lar Hazıne ve Dış Tıcaret Musteşarlığj'ndan (HDTM) ust duzey bır yetkılı. Hazıne'de bu- yuk bır nakıt sıkıntısı ya- şandığını. bankalara onumuz- dekı 4 ayda yapılması gereken 120 tnlyon lıraya yakın ıç borç odemesı ıçın yenı bır plan hazı- rlandığınısoyledı Yenıplançer- çevesınde, bankalann ellennde bulunan vadesı dolmuş devlet kağıtlan. paraya çevnlmek yen- ne yenılenyle değıştınlecek Halen yurutulen hazırlık uyannca. faız oranlan enflasyo- nun 6 puan uzennde belırlene- cek yenı devlet kağıtlan. 3 yıl va- delı olacak HDTM yetkıhsı. bu calı- şmanın. bır anlamda "iç borçlar- da moratoryımı" ılan edılmesı anlamına geldığını, ancak ban- kalann ısteğıne bağlı bır değış- tırme yapılacağı ıçın 'İsteğe bağlı moratoryum" olarak ad- landınlabılcceğını soyledı Halk ucuz ekmek kuyruğunda UBa}tarafi I. Sayfada zamdan once 3 bın ekmek sa- tarken şu anda 22 bın ekmek sattıklannı belırterek "Burada en fazla 10 ekmek satıyonız. Ba/ılan, benim niifusunı fazla dive. tartışma çıkarıp daha fazla almak istiyor" dıye konuştu Ankara Buyukşehır Beledı- yesı Halk Ekmek Fabnkası yet- kılıien ıse fabnkanın tam kapa- sıteyle ıkı vardıya halınde çalış- tığını soyledıler ve şu açıklama- yı yaptılar "Talep yaklaşık 700 bin, ama şu anda 400 bin adet ekmek üre- tebiliyonı/. tabrikanın eski ol- ması sebebiy le daha fazla üretim y apılması mümkun değil. Zaten şu anda, bu ekmekleri zararına satıyonız. Aylık zararımu, yak- laşık 3.5 mily ar. Belediy e başka- nunız Sayın Melih Gokçek, Halk Ekmek fîyatınm uç ay daha arttınlmayacağını bildirdi. \ atandasların taleplerinin karşılanabilmesi için imariı yer- lerde en fazla 5, gecekondu böl- gelerinde en fazla 10 ekmek satı- yonız. Bu hizmetimiz sûrecek." İstanbul'da da vatandaşlar ozel şahıslara aıt fınnlarda 6 bın lıraya satılan ekmek yenne beledıyelenn urettığı ekmeğı 3 bın lıradan alabılmek ıçın kuy- ruklar oluşturuyor Kuyruğa gırenlerden 14 yaşındakı Fanık Akbulut. "3 bin lira için sabah sabah kuyruklarda surunmeye değer mi diyeceksiniz, ama deği- yor ağbi. Değil 3 bin lira 500 lira için bile kuyruğa gireriz. Çünkıi babamızın aldığı para artık ken- disinin yol parasına bile değmi- yor" dıyor Istanbul Buyukşe- hır Beİedıyesı Halk Ekmek Fabnkalan Genel Muduru Ya- şar Fındıkcıoğlu ıse 3 vardıya halınde uretım yapılmasına karşın vatandaşlardan gelen ta- lebı karşılayamadıklannı sovle- dı Edırnekapı ve Kartal'da bu- lunan ıkı fabnkanın gunluk ka- pasıtesınm 384 bın ekmek oldu- ğunu anlatan Fındıkcıoğlu. olanaklannı zorlayarak uretım kapasıtelennı 540 bme çıkarttı- klannı belırttı Ekmek zanunına itirazı valilik kabul ettî ^^ İstanbul Haber Senisi- İstanbul Fınncılar Odası'nca belırle- nerek y ururluğe gıren 6 bın lıralık ekmek fıyatına buyukşehır be- ledıvesınce yapılan ıtıraz. \ahlıkçe oluşturulan komısyon tarafı- ndan kabul edıldı Fınncılar Odası Başkanı Özaydın. karara ıtı- Tâ2 edeceklennı soyledı V'alılıkçe. 507 savılı Esnaf \e Sanatkarlar Kanunu'nun değışık 125 maddesıne gore gorevlendınldığı bıldınlen komısyon rapo- runda "Komisyon Başkanı Sanayi ve Ticaret tl Müdürii ile Tica- ret Odası tcnısjlcisi 6 bin liralık ekmekfiyatını uygun bulnıadıklan- ndan, istanbul F,snaf ve Sanatkarlar Odaları Birlıği Başkanı'nm bir oyuna karşılık, 2 oyla Büyukşehir Belediye Başkanlığı'nın iti- razı kabul edilmiştir" denıldı Valilik açıklamasında. komısyon karanna karşı ılgılılenn yazılı bıldınm tanhınden nıbaren 10gun ıçınde tıcarı davalan gormeye yeıkılı mahkeme nezdınde ıiırazda bulunulabıleceğı kaydedılerek mahkeme karannın kesınlık taşıdığı ıfade edıldı Acemi kurmaylarla savaş kazamlmaz • Baştarafı 1. Sayfada Cumhunyet'ın sorulannı ya- nıtlayan Cindoruk. Turkıye'nın ıçınde bulunduğu durumla ılgılı göruşlennı ve çozum onenlennı aktardı Cindoruk un. gundem- dekı konulara ılışkın değerlendır- melen şoyle PARLÂMENTONUN ÖNEMİ: TBMM. ulkenın temel kurumudur Bır parlamentonun değenyokluğundaanlaşıhr Geç- mışte parlamentonun yokluğunu çok cektık O nedenle. değennı çokıyı bılıyoruz Parlamentonun ven ve gucu tartışma dışıdır Ozetle. parlamentonun dımdık av akta duruşu. demokrasının gu- vencesı sayılacaktır Benım par- lamentodan şıkayetım. daha hızlı çalışmasını ıstememdendır Mesela ana>a;>anın onsözunu daha hızlı değışıtırmehvız Geçıcı maddelerde anayasa maddele- nne yasak koyan hukumler var Bu yasaklan kaldırmahyız EKONOMİK BLN\LIM: Ekonomıde bırdenbıre bır sıkıntı ıçıne gırdık Ben bunu onemse- mıyorum Onemlı bulduğum şu Turkıye nın bu knzı a^acak gucu var mı 9 ^nalızler ^unu gobterı- yor. parasal alanlarda ekonomık sıkıntı kendınıhıssettınvor Bunu uretım organlanna ıntıkal ettır- mezsek. dtş tıcaret dengelennı bozmazsak aşılır Buaşılmasure- cınde gorunuyor En guzelı. parlamentoya destek venyor Bugune kadar olmadık biçımde Ozel okul • Baştarafi I. Sayfada 11-I2temmuzda,yedek!ıste kesın kayıtlan 13 temmuzda yapılacak I donem on- kayıt sıstemı. 18 temmuz-19 ağustos tanhlen arasında pazartesı taban puan ılanı. salı-çarşamba onkayıt. per- şembe-cuma kesın kayıt bı- çımınde gerçek leştınlecek 19 ağustos tanhınden son- rakı kayıt donemı. Sınav \'urutme Kurulu'nca ahna- cak kararlara gore belırlene- cek basm ve televızyon ıstasyonlan destek venyor Ekonomıst de- ğılım. ama bır başka kışısel goz- lemım var Turkıye. bunalım do- nemını aştıktan sonra çok hızlı kalkınır DEMOKR\TİKLEŞV1E: Ekonomının yonetımı, kamu yo- netımıdır Turkıve. kamu yonetı- mını tam demokratıkleştıremedı dıyorum Bunu çok daha ıvı ırde lemek gerekir Çok demokratık olmavan. sınırlayıcı bır anayasa. ıyı bır kamu vonetımı ortaya çı- karamaz Çunku katılım azalır Eğer sıyasal partılerı sınırlayan anayasa hukumlen varsa, onlar orgutlenme sıkıntısına duşer O da kaulımı azaltır Sıyasal par- tıler kapatılırsti bınkımlcrındcn vazgeçılmış olur Genç sıyasal partıler kemıkleşınceye kadar doktnnlennı ortaya koyuncaya kadar geçecek zaman, kamu yo- netımıne ve ekonomi yonctımıne zarar venr Istıkrar getırmez. aravışlar ortaya çıkar Turkıye hep bundan sikıntı çekmıştır Anayasanın yanlı^ı vasalara. par- tılere. seçım Mstemıne yansır Isı bır kamu vonetımı. ıyı bırsıyasal yonetım kurabılmenın ılk ^ırtı seçım \asasıdır Bugunku seçım vasasr demokraiık deeıldır ACEMİ KLRMA\LAR: 10 senede bır mudahaleîer oldu Sı- yasal personelı vasakladık Bu ne demekîır' Bır ordunun kurmav heyetını yasaklarsanız. acemı kurmaylarİa savaşı kaza- namazsınız Ordınu yonetemez- sınız aynı şeyı bır buvuk şırketie duşunebılırsınız Bır kuşak sıya- setçıyı bellı bır sure sıyaset dışında bırakırsanız. bınkırmn- den faydalanamazsınız Sıyaset bılımı bakımından da bunun onemlı bır yanı var Sıyasal partı bınkımındenvazgeçıyorsunuz O zaman devlei. kendı sıyasal bın- kımınden vazgeçmı^ bır kadro- nun elıne gınyor O kadro tecru- be kazanana kadar geçen sure halkın. devletın zaranna oluyor Tabu ben bugunku yonetıcılen kınamıyorum, ama onlar benım tespıtlenmın cıddı orneklendır SAĞDA-SOLD\ BİRLİK: Dunyada rastladığım en zor ış partılen bırleştırmektır Kuçuk bır partının de buyuk bır partıye katılmasının zorluklannı çok ya- şadım Bazı müzakereler yonet- tım Çok fazla baskıcı olmamak gerekıyor Her gun "Birleşin" de- mek bu ınsanlan bıktınr Bence kamuoyu oluşturmak gerekıvor Bır sure sonra taban zaten bu ıh- tıyacı soy ler Olacak^a erken ol- sun olmayacaksa da laflar orta- dan kalksin herkes ışıne baksın Bu konuda tahmın yurutmek çok zordur Bcklemedığınız par- tıler bırleşır bekledıkierınız bır leşmcz Burada cn zor ış. genci başkanları aşmaktır B\ŞBAK\\L1K: Ben bır bu- nalım donemınde bana bır gorev duşerse yapanm Parlamento başkanlığı. oteden berı bır cazıbe merkczıdır Sıyasctte nıeclıs baş- kanları bır alternatıftır \ ıldırım Akbulut ta da avnı şey olmu^tu Bo7beyli hadısesı var Ben bu i:je talıp dcğılım ama bana ulkem 40 y ı Ida bır gorev \ eny orsa ona gıre- nm Çunku zalcn 61 vaşındayım bu vaştan sonra ben kendımı nc gune »aklayacağım' Ama bu go- rev ın duşmemesını dılıyorum. hukumetımızın duşmcmesını yu- rekten dıjıvorum MİLI.İ MLTABAKAT: Bır parlamentonun karar almasi ıçın tam mutabakata gerck vok- tur Bu krızıgoturebılecek muta- bakat vctcrlıdır Ama bır "'milli mutabakat'" hukumetı bu do- nemde. Turkıye'dekı engellerı a$- makta çok taydahdır. buyuk btr destektır Şardar oluştu Bu bır hesap kıtap me>,elesı değildir "V a da bunun bır planlaması da ol- maz Şartlaroluşmuştur LAİKLİK: Bunu tartışmayı gereksız goruvorum Dını bıl- meyen dın tanf edıyor. laıklığı bılmeyen laıklığı tant edıyor Üs- telık hıç ustune vazıte olmayan kışıler. bunlann savunuculuğunu yapıyor Kımı mılıng yapıyor. kımı ortalığa çıkıyor ve beyanna- me yayımlıyor Bu. Turkıye'nın yumuşak karnıdır Sıyasetyoluy- la değıl, bır loplumsal yaşam yo- luyla çozulmuş meseledır. Turkı- ye bunu çozmuştur RP'ye bu munakaşalar oy kazandırmıştır Halk bunu şoyle algılamıştır "Birtakım din düşmanlan var, di- nimize sahip çıkmamız gereki- >or." OLAYLARIV ARDENDAKÎ GERÇEK • Baştarafi I. Sayfada tesı İstanbul da yazılıyor Sı- yasal partıler ve Mechs orta- dayoktur Is dunyasıyla med- yaıçıçedır Gazetelerınvete- levızyonların kursulerınde belırlı guç odaklarından esın- lendığı ılk tumcesınde ortaya çtkan hukumet formullerı olusturuluyor Bazı ışadam- ları, ışlerını guçlerını bırakmı- şlar nasıl bır hukumet ku- ralım dıye kafa yoruyorlar, ta- sarımlarını da gazetelerdekı bellı kışılere yazdırıyorlar, gorunuşe bakılırsa, oyle bır hukumet aranıyor kı pıyasa- ya guven versın Bunun anlamı nedır? Konuyu eşeledığımız za- man, ortaya bır başka gerçek çıkıyor, ıs dunyasındakı ceşıt- lı gruplar IMF turnıkesınden gecerken kendılerını gozete- cek bır hukumet aranısı ıcın- dedırler, bankalar ve sırket- lenn ellerı devletın ıcındedır- ler tekeller devletle haşır ne- şırdırler Eğer boyle olma- saydı, ış dunyası devlet yone- tımıne bu kadar meraklı olur muydu"? Kurulacak yenı bır kabınede hangı tekelın hol- dıngın, bankanın yandaşı yer alacaktır darboğazdan ge- çerken bağlı bulunduğu gru- bu ne kadar gozetecektır? Pıyasaya guven verecek yenı hukumet baslığı altın- da, ısıtılıp da tezgaha surulen çoğu gorusun ve yazının al- tında yatan, bu kavganın dı- savurumudur Başbakan Tansu Çiller'ın cevresınde guvensızlığın yo- ğunlaştığı ızlenıyor, ama, ışa- damının hukumetı İstanbul - dan kurduğu mılletvekılının Meclıs'te pısıp oturduğu, ga- zetecılığın bankacıhkla ıç ıçe geçtığı bır ortamda, asıl umutsuzluk ve guvensızlık koalısyon hukumetınden çok, yozlaşan ortamdan kaynak- lanmaktadır Bugun medya adı altında toplanan basın, radyo ve tele- vızyon dunyasında olçuler bozulmuştur Turkıye'de bankacılığın ha- lı ortadadır, ama, basın ve te- levızyonun bankalarla ortak- lığı mı bankacılığı yozlaştır- mıstır yoksa bankacılığın yozlasması mı basın ve tele- vızyonu bozmuştur"7 Ulkenın bunalımlı bır evre- den gectığı gercektır Bu ev- rede halk coktan devreden çıkmıstır Turkıye nın ıçıne duştuğu bunalımdan alacağı ılk ders su olmalıdır Demokrasının gerıye ıtıldığı halkın devre- den çıkarıldığı medyanın kır- lendığı bır ortamda saltpıya- sa lafazanlığıyla bır ulke dırlı- ğe kavuşamaz Istanbul da kurulacak hu- kumetlerle Ankara'dan ulke- yı yonetmek sevdasından vazgeçılmelıdır • • • Prof. Gökdere: Hükümet karapara aklayabilir ECETEMELKUR4N ANKARA - Hukumetın. ba- tık bankalan ve Hazıne'yı ra- hatlatmak ıçın bankalann dev- letten alacaklanna karşılık, dış borçlan ıçın yabancı bankalara devlet kağıdı vereceğı ıddıasıyla gundcme getmlen "para ope- rasyonu" bılımadamlannca "tnoratoryum" olarak nıtelen- dınldı Bılımadamlan banka- lann dış borçlannın odenmesi- nın. "aceleye getirilmesinin". para operasvonunu "kara para aklama operasyonu"' halıne ge- tırebıleceğını soyledıler Ha- zıne'nın çıkaracağı uzun vadelı dev let tahv ılleny le dışa bağımlı- lığın artacağını vurgulayan bılı- madamlan. alınacak onlemle- nn faturasının. her durumda kuçuk tasarruf sahıplenne çı- kacağını vurguladılar Başbakan Tansu Çiller'ın bankalann dış borçlannı devlet kağıdıyla odeyeceğı vc bu dev- let desteğı karşılığmda. banka- lardan. Hazıne'den alacaklarını uzun vadeye yaymalannı ıste- yeceğıyolundakısavlar bılıma- damlannca olumlu karşılan- madı Goruşlennebaşvurduğu- muz Sosyalıst Bırlık Partısı Ge- nel Başkanı ıktısat protesoru Sadun Aren. soz konusu ope- rasyonla. sıstemın "çökeceğini" savunarak. yurtdışındakı ban- kalara olan borçlann, uzun va- delı devlet tahvıhyle odenme- sını "Bu moratoryum ilanıdır' 1 bıçımınde yorumladı Soz ko- nusu yontemle Turkıye'nın yurtdışında "on para etmeyece- ğinin ilan edileceğini" soyleyen Aren. boyle bır çozumun ola- naksızlığını dıle getırerek. "Bu veni bir borçlanma demektir. Bu da IMPnin konuya ilişkin eğili- mine bağlı. Eğer boyle bir borç- lanma olanaklı olsaydı, daha önce yapılırdı, doviz de bu kadar yükselmezdi. Demek ki, boyle bir şey olanaksız. Bu çözüm için Turkiye'nin yurtdışında yeterü guvenilirliği yok" dedı Aren, bankaların dış borçla- nnın odenmesı karşılığmda. el- lerındekı Turk parasını Ha- zıne'ye aktarmalannın en çok mudılen etkıleyeceğını belırte- rek. "Bankaların likitidesi orta- da. Bankalar, başkalarının pa- ralannı Hazine'ye vermiş ola- caklar. Önerilecek çozumlerin farurası her durumda kuçuk he- sap sahiplerine çıkacak" dedı A Ü Hukuk Fakultesı oğre- tım uyelennden Prof Dr \h- met Gökdere ıse gundeme getı- nlen çozumun ancak "kısa dö- nemi kurtaracağını" belırterek. batık bankalann yurtdışındakı ışlemlennın çok ıyı araştı- nlması gerektığını soyledı Borçlanma nedenının, tıcan ış- lemler olabıleccğı gıbı "kara para aklama" ışlemlen de ola bı- leceğıne dıkkat çeken Gökdere. "Hukumet, dış borçlan odemeyi aceleye getirirse, kara para ak- lamaya katılmtş olabilir" dedı Bov le bır durumda. soz konusu para operasyonunun "aklama operasyonu" olabıleceğını sov- ley en Gökdere. "ihracat v e itha- lat işlemleri adı altında karapara aklama amacımn söz konusu olabileceğini, ancak bunu kanıt- lamanın çok güç olduğunu" an- latarak yabancı bankalarla yapılan bazı ışlemlenn belgele- nnın kayıp olduğu ıddıası go- zonunde bulundurularak. dış borç odemelennde acelecı dav- ranılmaması gerektığını soyle- dı Bankalann dış borçlannın odenerek. Hazme'dcn alacak- lannı uzun vadeye yayma ışle- mının. bankalar açısından go- nullu olmasını "kayırma" ola- rak nıtelendıren Gökdere. "Dış borçlar hemen odenecek. sonra da "Hazıne'den alacağını uzun v adey e y ay' denecek. Bunu, ras- yonel düşünen hiçbir banka ka- bul etmez. Bu durumda Ha/ine yük altında kalır. Fikir cazip olsa da, bankalar kayırılıyor" goruşunu dıle getırdı Impexbank hisselerine tedbir FULİLNEBİLER Bakanlar Kurulu karanyla tasfiyesıne karar verılen Impcxbank'ın hısselen uzenne bankanın eskı sahıbı Kıbnslı ışadamı Asil Nadir taratından tedbır konuldu İstanbul 6 Tıcaret Mahkemesı. A.sıl Nadır'ın avukatlan tarafından salı gunu yapılan başvuruyu dun sonuçlandırdı Bankanın Mehmet Reşat Karamehmet. Bülent Şemiler ve Hürrem Rla ya satışının ardından çıkan sorunlar nedenıyle Asıl Nadır tarafından açılan tespıt davasında daha once de uç kez tedbır konulması ıstenmıştı Ancak mahkeme. bu baş- v urulan reddetmıştî Bankanın kapatılması karannın ardından Nadır'ın avu- katlan Rezzan Aydınoğlu. Ertuğnıl Cülsoy ve Mehmet Esinli tarafından yapılan başvuruda. Impe\bank"ın hısselerının yuzde 98'ının Asıl Nadır tarafından şartlı bır sozleşmeyle satıldığı. bugune kadar satiş bedelı olan 2 7 mılyon dolann odenmedığı. bankanın taşınmazlannın. lıkıdıtesınm. men- kullennın veıştıraklen gıbıaktıf varlıklarmın boşaltıldığı be- lırtıldı Hısse senetlennın yeddı emın olarak Hurrem Fıla'ya. satış bedelının odenmesınden sonra Şemiler \e Karameh- met"e teslım edılmek uzcre venldığını. ancak hıssclenn satışın ertesı gunu usulsuz bır biçımde Karamehmet ve Şemiler ta- rafından alındığı da belırtılerek. yonetım kurulu uyelen ve hıssedarlann mal varlıklan uzenne 27 mılyon dolarhk tedbır konulması ıstendı Talepte aynca bankanın hısselenne de tedbır konması ıstenıyordu Mahkeme. dun verdığı ıhtıyatı tedbır karannda. "banka- nın hısselen uzenne tedbır va'zına dava sonuna kadar hısse senetlennın tasfiye ışlennıyurutmekle gorevlı Emlak Banka- sı T \ Ş 'nın kasasmda muhatazası" hukmunu verdı Asıl Nadır'ın telefonla avukatlanndan karar hakkında bılgı aldıktan sonra. karardan çok memnun olduğunu ve aradan yıllar geçtıkten sonra haklılığın kanıtlanmasının sevındıncı olduğunu soyledığı oğrenıldı A.sıl Nadır'ın av ukatlan. Karann. Şemiler \e Elıyeşıl aılesı ıle yonetım kurulu uyelerı ıçın ceza davasına yol açabıleceğı- nı. hukumet tarafından alınan kapatma karannı etkıleyebıle- ceğmı ve tasarrut sahıplen açısından da hukukı değışıklığe neden olabıleceemı one surduler Almanya'da cami vergisi kavgası • Baştarafi I. Sayfada vayımlanan haberler uzenne Mıllı Goruş Teşkılatlan Gencl Sckreterı ve Almanya Islanı Konseyı Şev hulıslamı Ali V üksel. 2 Şubı't 1994 tarıhlı Mıllı Gaze- te de vayımlanan açıklamasında "Almanya'da İslam Konseyi'nin kiliseler gibi maddi imkanlara sa- hip hale gelmesi Cumhuriyet mu- habirı ve Cumhuriyet ailesini ne- den korkutmaktadır" vorumunu vaparak "Bu hakkı almamamıza şaşmamak la/ım" demı^tı Mıllı Goru^ Te^kılatı'ndan sonra Sulcvmancılar tankatı da Almanvadakı Turklen temsıl edebılme hakkını kazanabılmek ıçın harekete geçtı Bu amaçla Su- levmanular ın denetımındekı merkezı Koln de bulunan İslam Kulııır Merkezı nın başvuruda bulunduğu oğrenıldı Bonn da 16 Mart 1994 tarıhınde gcrçekleştı- nten Hınstıyan-Vluilumanlar Konseyı toplantısında Alman- ya dakı Suleymancılar ın lıden Tahsin Şafak tarafmdan başvu- runun yapıldığının açıklandığı belırlendı Kuzey Ren Vestfalya Evaletı Kultur Bakanlığı yetkılı- len de Sulevmancılar denetımın- dekı İslam Kultur Merkezı tarafı- ndan "kamusal hukuk kurumu" olabılme yolunda gereklı başvu- runun yapıldığını doğruladılar Suleymancılar ın 1979 yılmda da "cami vergisi" tahsıl edebılme hakkını sağlavacak "kamusal hu- kuk kurumu" başvurusu yaptığı bılınıyor Bu başvuruyu anımsa- tan ılgılıler 15 \ıl sonra Sulev- mancılar'ın Refah Partısı'nın destekçısı Mıllı Goruş'e rakıp çı- karak yenıden başvuruda bulun- malannın "Almanya'daki VTüsliı- manlar arasında ciddi bovutta re- kabet başlattığım" vurauluvor- lar Kamuoyunda "cami vergisi" olarak bılınen olay Almanya da Muslumanlan temsıl etme hakkı kazanan kurumun elde edeı-eğı maddı \e polıtık haklann yasalar taratından duzenlenmesını ıçen- vor Mıllı Goru^ ve Sulevmancı- lar ın Almanya da kamusal hu- kuk kurumu olarak tanınmavı hcdcflcmelennın ardında yatan gerçekler ıs>e şoyle 1- Hukuksal açıöan Almanya'- da katolik ve Protestan kiliseleri ile eşdeğerde olunacak. 2- Hınstıyan ışçılenn sosval so- runlannı Katolik ve Protestan kı- lıselen ustlenmekıe ve bu gorev le- rınden dolayı da devlet elıyle pa- rasal olarak desteklenmekte Mıllı Gonış veya Sulevmancılar kamusal hukuk kurumu olarak kabul edıldıklennde "kilise vergi- si" gıbı "eanu vergisi" gelınnı dev let clıy ie tahsıl edebılecekler 3- Almanya'da maaşlı olarak ealışan yaklaşık 628 bin Turk iş- çisi ortalama 50 mark olan camı vergisi ni bordrolanndan kesil- mek suretiv le kamusal hukuk ku- rumu starusunu kazanmış orgute mecburen odeyecek. 4 Bu hakkı kazanan kurum. kamuoyunda dınsel. sosyal ve polıtık açıdan temsıl hakkını da kazanmış oluyor 5- Bovjece Abnanya'da vaşa- van liını İslam toplumunu tetnsil yetkisini ele geçirdiktensonra baş- ka bir kuruluşa avnı hakkın tanı- nması olanaksızlaşacak. Suleymancılar Almanya ge- nelınde 270 camn le guçlu bır or- gutluluğe sahıpler AlmanSendı- kalar Bırlığı DGB'nın Turkıve Masası Sorumlusu Mete Atsu ta- rafmdan hazırlanan raporda. Su- leymaneılar şoyle tanımlanıyor "Bir cins tarikat olan Süley- mancılık 1888 Silistre/Romanya doğumlu ve 1959 İstanbul ölümlü Suleyman Hılmı Tunahan tarafı- ndan kurulmuşrur. \ andaşlannın inancına gore 'Suleyman Hılmı Tunahan Peygamber sülalesın- den gelmiş olup butun ev lıvalann en buvuğu ve sonuncusu olduğu gıbı olmeyıp arşa çıkarak oradan bızı ıdare etmektedır Suleyman Efendi'ye mürit olanlar ise Meh- di'nin ordusudur. Nakşibendi tari- katının butun duşunce ve inanç- larını olduğu gibi benimseyen Sü- leymancılığın esası ibadetrir. Bu tarikata gore butun gerçeklerin kaynağı Kuran'dır. Insan her dav- ranışında Kuran hukumlerine, Sünni inançlara bağlı kabnalıdır. Suleymancılık Kuran dışında hiç- bir kural ve kanun tammaz. Devlet yonehmi. mahkemeler ve butün dev let kurumları Kuran hükümle- rine gore dûzenknmeli, kadınlar Kuran'dan başka bir şey okuma- malıdır. Nikah. şeriat kurallanna gore oimalı: veni harfler ve şapka afıbnalıdır. Şer'i bir yonetim ku- rulması için çalışan Suieymancdık ozellikle 1950'den sonra Ana- dolu'nun batı iUerinde te daha çok goçmenler arasında vayddı." Dıyanet İşlen tarafından ya- pılan açıklamada ıse Suieyman- cılığınamaçlan şoyle açıklanıyor "Atafürk ilkelerine düşmanca davranmak, tarikat orgütû kur- mak, dinsel amaçlı siyasi faaliyet, çarpık ve yasadışı eğirim yapmak, kendilennden olmayanı kafırlikle suçlayarak boluciılıik, kamu ku- rulaşİarına adam yerleştirmek, halktan yardımlarla variıklannı artırmak."