Katalog

28 NİSAN1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Dinçerler'in ûst kuriıl endişesi • ANKARA (ANKA)- ANAP'lı Vehbi Dinçerler. Rad> o Televizyon Üst Kurulunda SHP ve RP'nin de lemsil edilmesi gerektiğini belırterek ••Eğerittifak olurda bu partiler temsil edilmezse anti demokratik birsonuç doğar"dedi. Dinçerler, partilere üst kurul adayı göstermeleri için sağlanan kontenjarun seçimlerdede geçerli olmasını istedi. Partilerin Meclis Başkanlık Divaru'nda olduğu gibi üst kuruldada temsil edilmesinin demokrasi gereği olduğunu ifadeeden Dinçerler, "Seçimlerin yöntemi Medis'e bırakılmıştır. Meclis partilere tanıdığj kontenjan hakkını seçimlerde de tanımaü, RP ve SHP de üst kurulda temsil ediJmeli. aksi olur da ittifakla bu iki parti üst kurulda temsil edilemezse antidemokrat bir sonuççıkar"dedi. Engin Ardıç'a 1 milyar ceza İSTANBLL(AA> İnterstar televizyon kanalı haber yorumcusu Engin Ardıç, SHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardırneısı Murat Karayalçınhakkında "küçültücü sözler sarfetüğT gerekçesiyle 1 milyar lira para cezasına çarptırıldı. Küçükçekmece Sulh Ceza Mahkemesi, Yüksek Seçim Kurulu'nun "Seçim döneminde kişilerin özel hayatlanna, şeref ve haysiyetlerine saldın niteliğindeyayın yapılamayacağına" ilişkin İcaranna rağmen, Engin Ardıç'ın27Ocakl994 tanhindeki haber yorumunda JVTurat Karayalçm'ı küçültücü sözler sarfettiği karanna vardı. Mahkeme. söz konusu yorumun,"Seçimlerin Temel Hükiiınleri ve Seçmen KiitûkJeri"hakkındaki yasayı ihlal suçunu oluşturduğu gerekçesiyle Engin Ardıç hakkında bir milyar lira ağır para cezası verilmesini karariaşUrdı. Anayasa değişikljği • ANKA RA (Cumhuriyet Bürosu) - TBMM'de grubu bulunan partilerin temsilcileri, gelecek hafta bir araya gelerek Anayasa'run 5 maddesinin ivedilikle değiştirilmesi için uzJaşma arayacaklar. Anayasa Mahkemesi'nin kapatma karan alması durumunda DEP milletvekillerinin TBMM üyeliklerinın düşmesi ve ara seçime gitme olasılığına karşı, önlem olarak 84. maddenin de değişiklik paketine alındığı belirtildı. CHP'den uyarı: 'Rejim tehlikede' •ANKARA(ANKA)-CHP Genel Sekreter Yardımcısı Haydar Oymak. dövizdeki hızlı dalgalanmalar ve bankalann batma olaylannı" devletın vatandaşının kafasını kırması şeklinde değerlendirerek, "rejim tehlikede" uyansında bulundu. Doğan: Pakete destek sürüyop • \VASHINGTON (AA>- Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Aykon Doğan, 5 nisanda uygulamaya konulan ekonomik istikrar paketinin sonuçlannın bu yıl içinde görüleceğı bildirildi. IMFveDünya Bankası'nın Washington'daki ilkbahar toplantılanna katılan Doğan, IMF ve dünyanın istikrar prograrruna yönelik olumlu yaklaşımlannın sürdüğünü kaydetti • Bilget: SHP samimi degil • ANKARA (ANKA)-DEP Genel Başkan Yardımcısı Kemal Bilget, SHPyi, Kürdoloji enstitüsü kurulması, Kürtçe TVye izin verilmesi ve olağanüstü halin kaldınlması konulannda samimi bulmadıklannı söyledi. Koalisyon ortaklan bakanlann değişimini gündemdeki yasalardan sonra yapacak Onceyasalarsonrakabine HAKKIERDEilt ANKARA - Başbakan Tansu Çiller ile SHP Genei Başkanı \e Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın'ın DYP ve SHP'li bakanlar arasında yapacak- lan değişikükler, TBMM gündeminde- ki yasalann çıkanlmasını bekliyor. Çil- ler ve Karayalçın, özellikle ekonomik paket ile ilgili yasalann çıkanlmasında- ki güçlükleri dikkate alarak, "Önce yasalar, sonra bakan değişikliği" görü- şünü benimsedi. Çıller'in, İçişleri Ba- kanlığı'nda istediği operasyonu yapa- cak bir bakan aradığı biidiriliyor. Çiller ve Karayalçın, bakan değişikli- ğini mayıs ayına ertelerken değişiklikle- rin yaratacağı hoşnutsuzluk ortamında bazı yasalann çıkanlmasında güçlükle karşılaşılabileceği kaygısını taşıyorlar. Milletvekillerinin. bakanlık beklentisi içinde Meclis çalışmalanna daha etkin katılacağı düşünülüyor. Çiller, 27 Mart yerel secimlerinde or- taya çıkan sonucu göz önünde bulun- durarak Milli Eğitim ve İçişleri bakan- lıklanndaki kadrolaşma konusuna özel önem veriyor. Çiller, bu konudaki yak- laşımını ilk olarak partisinin seçimler- den sonra yapılan genel idare kurulu (GİK) toplanüsında gündeme getirdi. Çiller. MHP ve RP'nin İçişleri Bakan- lığı'ndaki kadrolar sayesinde devlet ola- naklannı kullanarak seçimlerde güçlen- İÇİŞİePİ'nde bUnalim Başbakan Tansu; Çiller. İçişleri'nde ope'rasyon yapacak bakan arıyor. Çiller GİK'te İçişleri Bakanhğı'ndaki durumdan yakındı. Bir DYP yöneticisine göre, "İçişlerTni MHP, RP ve oportünistler" yönetiyor. diklerine dikkat çekti. Bu durumun düzeltilmesini isteyen Çıller'e. Milli Eği- tım Bakanhğı'ndaki du- rum anımsatıJdı. Diyanet İşleri'ndeki duruma da dikkat çeken Çıller, iki bakanhktaki kadrolann gözden geçirilmesini iste- di. Çiller'i bu talimatı vermeye iten. önüne ko- nulan raporlar ve değer- lendirmeler oldu. Eski bakan olan bir DYP üst yöneticisi, bu bakanlı- klardaki durumu "İkisi de MHP ve RP'lilerin egemenhginde" sözleriyle tanımladı. Özellikle ANAP döneminde İçişleri'nde RP ve MHP'- lilerin kümelendiğini bclirten DYP vö- neticisi "Polis okullarını, akademilcri, kolejleri doldurdular. sonra kaymakam- lara. mülki>c müfettişlerine el attılar. mülki idareyi ellerine gecirme ptanı uy- guladılar" diye konuşuyor. Koalisyon hükümetinin kurulmasın- dan sonra bunlarla bir ölçüde mücadele edildiğini ve idarede düzenleme yapıldı- Kıratiıoğlu; İçişleri Ba- kanlığı için adı geçiyor. ğmı da belirten DYP yö- neticisi, ancak Çiller'in Başbakan olmasından sonraki durum için hıç de iç açıcı bir tablo çizmıyor ve şunlan söylüyor: "SayınÇiIİer Başbakan olduktan sonra, MHP'nin adamı bir müsteşar getiril- di. RP'li bir personel genel müdürü atandı. Bunlar ta- yinleri kendilerine göre yaptılar. Güneydoğu'ya verilenvalilerinS'i MHP'- li, bir bölümü RP'li. Dev- lelc, rejime saygılı, devle- tin kaymakamı. devletin mülkive roüfet- tişi, devletin polLsini yetiştirme çabaları birden boşa gitti. Şimdi bakanlığı eski ANAP'hiar, MHPIiler, RP'liler, bir de oportünistler yönetiyor. Mehmet Ağar istediğini yaptınyor. O da maşallah öyle değerli bir çocuk ki yaruı başka bir rejim gelse onla da yapar. Erbakan gelse Er- bakan'la da yapar. İçişleri Bakanlığı'- nda durum facia. üevlete formasyon veren, ruh veren yer İçişleri Bakanlığı. Ama orası böyle olunca, adamiar cirit atıyorlar." Milli Eğitim Bakanı Nevzat Ayaz'ın bazı DYP milletvekillerinin tepkisini çe- ken kadro operasvonu bu doğrultuda başlatıldı. Ancak Içişleri'nde bir adım atılamadı. Çiller. gruptan yükselen tep- kilere karşın Ayaz'a destek verdi. Baş- bakan, birkaç gün önce konutta topla- dığı DYP'li bakanlarla konuşurken, "Siz eleştirilere kulak asmayın. Doğru bildiğinizi yapuı" sözleriyle desteğını belirtti. Çiller. İçişlen'nde de aynı doğ- rultuda bir operasyon bekliyor. Ancak Çiller'in yakın çevresinde bu operasyo- nu Nahit Menteşe'nin gerçekleştireme- yeceği değerlendirmeleri yapılıyor. Bu nedenle Çiller, istediği operasyonu ger- çekleştirecek yeni bir içişleri Bakanı an- yor. Mayıs ayı ortalannda gerçekleşüril- mesi beklenen kabine değişikliği için DYP kulislerinde İçişleri Bakanlığı ıçın yeni adlar konuşuluyor. Menteşe'nin başka bir bakanlığa kaydınlabileceği belirtilirken İsmet Sezgin'in adı da >eni- den İçişleri Bakanlığı için geçivor. Çil- ler'in^ yakın çevresine söylediği belirti- len, "İsmet Abi ile biriikte çaJışnıak isti- yorum. Ondan yararlanmalıyız" şözleri de bunda etken oluyor. DYP'de. İçişleri Bakanlığı için Genel Başkan Yardıması Esat Kıratlıoğlunun yanı sıra Orman Bakanı Hasan EJunci'nin adlan da geçi- vor. SHP GYKüyesi Çağan istifa etti ANK.ARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - SHP'de parü içi muha- lefet genişliyor. "Koalisyondan çekilinsjn" bildirisine imza atan ısvancı Grup Yönetim Kurulu (GYK) üyeleri toplan- tılara katılmazken, isyancılara destek veren İstanbul Milletve- kili Prof. Dr. Nami Çağan da, TBMM Plan ve Bütçe Komis- yonu üyeliğinden istifa etti. Çağan. SHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Mu- rat Karayalçına ekonomik konularda danışmanlık yapı- yor ve partisini ekonomik ku- rul toplantılannda temsil edi- yordu. Çağan"ı istifaya götü- ren süreç içinde, vergi yasası- nın delınmesi ve Merkez Bankası'na banka kurtarma yetkisi verilmesi konulannda görüş aynlıkJan ortaya çıktı. Çağan'ın, son dönemde Eko- nomik Kurul toplantılanna çağnlmamasının da istifa süre- cinde etkili olduğu bildinldı. Çağan'ın SHP adına katıl- ması öngörülen ekonomik paketle ilgili bir televizyon prograrruna. son anda Kara- yalçın'ın devreye girmesiyle Sanayi ve Ticaret Bakanı Ta- hir Köse'nin katıîması bardağı taşıran damla oldu. Çağan, dün çabşmalanna etkin olarak katıldığı Plan ve Bütçe Komis- yonu üyeliğinden istifa etti. Seçimlerden sonra Grup Başkanı Aydın Güven Gür- kan'a istifalanru veren GYK üvelerinden'koalisyondan çeki- leiim' bildirisine imza koyan- lar da. GYK toplantılanna katılmıyor. Cemalettin Gür- büz, Salman Kaya, Vlustafa Ydmaz ve Şanin Ulusoy top- lantılara katılmazken, Gür- büz, grup sözcülüğü görevini de sürdürmüyor. SHP Genel Merkezi'nde de sıkıntılı günler yaşanıyor. Kül- tür Bakanı Fikri Sağlar'ın Genel Sekreter olması ve Mer- kez Yürütme KuruJu (MYK) değişikliğinin ardından. kurul- tayda Karayalçm'a destek ve- ren Hilmi Yükselen'in Parti Meclisi (PM). Muzaffer An- kan'ın da MYK üyeliğinden istifasını >eni istifalann izleye- bileeeği biidiriliyor. ÇİZMEDEN YUKARI / MUSA KART Kamu bankalanndan sonanlu kavınbirader!.. SıvnsDovası Katliam duruşması ertelendi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Sıvas'ta 37 kişinin öldürüldüğü olaylarla ilgili davada. duruşmalara getirilen "gizlilik"karannın kaldınlmaması üzerine. müdahilavukatlarve müvekkillerinin duruşmalardan çekilmesinin ardından. mahkeme yargılamaya ara verdi. Ankara DevJet Güvenlik Mahkemesi (DGM). önceki gün yapılan ve akşam geç saatlere kadar süren duruşma sonunda aldığı ara kararla. yargılamaya 30 mayısa kadarara verildiğini bildirdi. Mahkemenın. bu hafta hergün yapılması planlanan duruşmalan keserek yargılamayı 30 mayısa ertelemesi, müdahil avukatlann ve olaylarda yakınlannı yitiren müdahillenn duruşmalardan çekilme karan almasına bağiandı. DGM'in, önceki gecealdığı ara kararla yargılamaya 33 gün ara veririlirken, tutuklu sanıklann tahliye edilmesi yönündeki sanık avukatlannın isteminin ise reddedildiği öğrenildi. DYP, Erdem, Pakdemirli, Alptemoçin ve Özal için Meclis soruşturması istedi EskiANAP'lılara 'hayali' soruşturması ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Hayali ihracatcılar için sonunda Meclis soruşturması açıhyor. DYP'liler, hayali ihracat nedeniyle ANAP dönemi bakanlan Kaya Erdem, Ekrem Pakdemirli, Ahmet Kurteebe Alptemoçin ve Bozkurt özal hakkında Meclis soruşturması açılmasmı istedi. Soruşturma açılırsa. DYP'li Devlet Bakanı Mehmet Ali Ydmaz ile bugün görevde olan baa bürokratlann da kapsama girebileceği belirtiiiyor. DYFlilerin seçimden önce hazırladıklan hayali ihracatla ilgili soruşturma önergesi dün TBMM BaşkanlığYna verildi. SHP'nin bu konuda hazjrladığı önerge bir türlü gündeme getirilmezken, önceki gün DYPgrubunda yapılan eleşüriler uzerine DYP'liler harekete geçti. DYP Denızli Millet\ekilı Nabi Sabuncu, ırilyonlarca lirabk hayali ihracat yolsuzluklannın üzerine gidılmemesini eleştirmişti. Başbakan Tansu Çiller. bunun üzerine soruşturma önergesinin işleme konulması için grup yönetimıne talimat verdi. Başbakan'ın seçim öncesi meydanlarda konunun üzenne gideceklerini söylemesine karşın. hayali ihracat soruşturma önergesi DYP'lılerin bazı kaygılan nedeniyle askıya alınmıştı. Kaygılannın başında ıse. hayali ihracat yapanlararasmda Devlet Bakanı Mehmet Alı Yılmaz'ın şirketinin de bulunması gelıyordu. Aynca. soruşturma açılması durumunda bazı bürokratlann da soruşturma kapsamına alınması gerekiyor. Bu bürokratlann bir bölümü koalisyon hükümetinin biriikteçalıştığı ve önemlı noktalarda bulunan kişiler. Hayali İhracat TBMM Araştırma Komisyonu'nun raporu doğrultusunda hazırlandığı belirtilen DYP'nin soruşturma önergesınde. ihracatın ülke kalkmmasında iticı bir güç olmasına karşın 1984-1990yıllan arasında ihracatı arttırmak bahanesıyle y ürürlüğe konulan teşvik tedbırlerinin yanlış ve maksatlı uygulamalar sonucu. devletin trilyonlara varan zarara uğratıldığı belirtiiiyor. Önergede şu görüşlere yer veriliy or: "Bir nevi devletin eli ve kolu bağlanarak devletin hayali ihracatçıların işini kola\ laştıran kunını haline gelmesine sebebiyet vermişlerdir. Hayali ihracatla ilgili her türlü \ ay ın, ihbar ve rapor yoluyla > apılan uy arılar. ilgili üst düzey bürokratlarda beklerilerek hayali ihracatçılara trilyonlara varan haksız ödemcler y aptırılmıştır. Hatta bu dav ramşlar o kadar ileri gönîrübnüşrür ki, hay ali ihracatçılara haksız ödeme > apmak istemey en kamu göre* lileri y a süriilmüş veya pasifize edilmişlerdir. Bu sebeplerden dolayı ey iemleri TCK'nın 240. maddesine uy an Devlet eski Bakanı ve Başbakan V ardımctsı Kay a Erdem. Maliye ve Gümriik eski Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin ve Ekrem Pakdemirli ile Devlet eski Bakanı Yusuf Bozkurt Ö/al haklannda Meclis soruşturması açılmasmı talep ederiz." POLİTIKAGtJNLÜĞÜ HİKMET ÇETtSKAYA Oyun tande Oyun... Gazetelerin ekonomi sayfalarına baktığınızda Tür- kiye'nin nereden nereye geldiğini görüyorsunuz... Türkiye vurgunlarcenneti... Kır şişeyi dön köşeyi... Aklın varsa işini yürütürsün... Yıllardır yazıp çiziyor ve diyoruz ki: "Olan emekçi yığınlara oluyor, onlar bu acımasız eko- nomik çarkın dişleri arasında ufalıp gidiyor..." Liboşizmin sözcüleri ayağa kalkıyor: "Bırakın bu eskimiş kafayı; Türkiye çağ atlıyor, Av- rupa 'yla yanşıyor..." Serbest piyasa ekonomisi zengini daha zengin, yok- sulu daha yoksul yaptı, devlet içindeki yiyiciler her şeyi altüstetti..." Haberin başlığına bakıyorum: "Marmara Bankası'nın en buyük açıkgözü..." Haber şöyle başlıyor: "Marmara Bankası'nın en büyük mudisi olan meyve suyu üreticisi Ali Akman 'ın, banka batmadan önce, 150 milyar lira olan mevduatını, sayılan bine yaklaşan işçi- leri arasında paylaştırarak hepsine ayrı ayrı hesap açtı- ğı ortaya çıktı..." Ne derler? Vay uyanık vay! işadamı Ali Akman böylece kendisini kurtarıyor. Kişi başına 150 milyon ödeme yapılacağından, olayı kazasız belasız atlatıyor... Ya batık bankalara para kaptıran devlet bankaları ne yapacak? Milliyet'ten Fîkret Bila'nın haberi hayli ilginç... Okuyorum: "Halk Bankası'nda da bir başka skandal yaşandı. Ocak 1994te Mehmet Savaş Hazine'den Halk Bankası Genel Müdur Yardımcılığt'na geçti. Savaş, Halk Ban- kası na geçince TYTBank ve İmpexbank'taki Halk Ban- kası hesaplannm kapatılması yolunda talimat verdi." Işin bundan sonrası biraz karışık ama hiç önemli de- ğil... Şöyle: "Halk Bankası TYT Bank'taki 12 milyon dolarını kur- tarmak istedi. Ancak TYT Bank daha önce 64. madde kapsamına alındığı için bu hesabını kurtaramadı..." Hey gidi dünya hey! Kurtaramayınca dünya yerinden oynayacak değil. Çünkü burası Türkiye'dir ve her şey olağan sayılır. Bakıyoruz sonra neler olmuş: "Buna karşılık lmpexbank'ta bulunan 17 milyon dolar- lık hesabına karşılık bu bankanın Halk Bankası nezdin- deki TL hesabına el konularak paranın kurtanldığı söy- lendi..." Aman çok şükür! Bu arada Etibank'ın 5.5 milyon dolarından bir haber yok. Galiba bu para geriye alınamamış. Bir ülke düşünün ki hayali dışsatımdan milyarlar vu- ranlar devleti kazıklıyor ve bunun faturası emekçi yığın- ların sırtına vuruluyor. Neden? Enflasyonun artması, işçi ve memurücreflerininfazla- lığından ötürü... Bankalar batıyor, devlet bankalannın paraları uçup gi- diyor, sonunda fatura yine işçiye ve memura oluyor. Neden? işçiler çok para kazanıyor, memura ve emekliye yüz- de 5 zam verirsek işin içinden sıyrılırız... Işte böyle bir ülkede yaşıyoruz... Eh bu arada Tezcan Yaramancı özelleştirmeyi adım adım gerçekleştirryor... Tezcan Bey, her gece İstanbul sosyetesinin bir daveti- ne konuk oluyor, antika tutkusu ise giderek büyüyor. Fır- sat bulduğunda siyasi parti liderleriyle konuşuyor... Bankalar batıyor ama Tezcan Bey Türk Hava Yollarf- nı henüz batıramadı... Üç gün önce CHP Genel Başkanı Deniz Baykalı ara- mış Tezcan Yaramancı. Biliyorsunuz CHP Türk Hava Yolları için Meclis araştırması isteyecek. Oldukça telaş- lanan Yaramancı, Deniz Baykal'a "ricada" bulunmuş ama ilgi görmemiş... Türkiye'de gemisini yürüten kaptan. Tezcan Yara- mancı'nın Boeing uçakları var. Tezcan Bey'in, işadamı Ali Akman gibi Marmarabank'a kaptırdığı 150 milyarı yok. Tezcan Bey akıllı biradam. Asil Çelik'ibatırıpdevle- tesatan bir kişi. Bakın nereden geldik, gazetelerin ekonomi sayfaları- nı okurken Tezcan Bey'in Boeing ucaklarını görüverdik. Bu konuyu da bir başka yazımızda anlatırız... Bugün hava pırıl pırıl. Sanki yaz gelmiş. Onun için içi- nizi daha fazla karartmayayım... Yargıtay Gerger'in cezasını onayladı ANKARA (ANKA) - Yargıtay. gazeteci-yazar Haluk Gerger'e geçen yıl Ankara Yükseliş Koleji salonunda düzenlenen "Denizlerleçoğalınzyannlara"adlı anma toplantısına gönderdiği mesajda "devletin ütkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğu aley hine propaganda y aptığı" gerekçesiyle Ankara DGM tarafından verilen 20 ay hapis ve 208 milyon lira ağır para cezasıru onayladı. Bu kararla hapse girmesi kesinleşen Gerger, "Ben bu cezayı emekçilere ve tüm ezilenJere olan borcumun bir tak.sidi olarak görüyorum" dedi. Prof. Dr. SAVAŞ TAŞKENT ILO'nun saptamalanna göre, memurlann calışma koşullannın belirlenmesine katılma- lan konusunda en yaygın biçimde uygulanan yöntem, "daıuşma'*dır. Bunun temel nedeni. danişmanın, devletin tek yanlı olarak karar verme anlayışıyla bağdaşması ve toplu pa- zarlık sonucunda greve başvurulması riskıni ortadan kaldırmasıdır. Böylelikle. hüküme- tin tek yanlı düzenleme yapma olanağı, devle- tin egemenük yetkisi doğrultusunda, korun- mak&dır. a) Amerika Birieşik Devlederi Hükümet programında memur sendikacılığı/4 Memurlanntoplupazarlık hakkı ABD'de kamu kesimindeki iş ilişkileri. di- ğer gelişmiş ülkelere göre farklıhk gösterir. Çünkü, bu ülkede merkeziyetçi olmayan bir yapı vardır; yetkiler federaJ hükümet, eyalet- ler ve belediyeler arasında dağıulmış durum- dadır. Ülkenin bu federal yapısı dolayısıyla, kamu kesiminde belirli bir toplu pazarlık dü- zeründen söz etmek mümkün değildir. .\merikan sisteminde sendikakşma hakkı. toplu pazarlık hakkıyla biriikte değerlendiri- lir. Bu nedenle, kamu görevlilerinin kurmuş olduklan sendikalar, aynı zamanda toplu pa- zarlık hakkına da sahiptirler. Ne var ki, gerek federaJ devlette ve gerekse federe devletlerin çoğunda memurlann maaş- lan yasa ile belirlenir. Sendikalar, mali konu- lar dışında kalan calışma koşullanna ilişkin bağlayıcı nitelikte toplusözleşmeler yapabil- mektedirler. b) Abnanya Almanya'da memurlann toplu pazarlık hakkj yoktur. Bu ülkede memurlann "kamu gücünu" temsil ettıkleri ve devletle özel bir calışma ilişkisı içinde olduklan kabul edil- mektedir. Yerleşik görüşe göre. bu ilişki özel kesimde kullanılan yöntemlenn onlara uy- gulanmasına ve hatta bunun düşünülmesine bile olanak vermez. c) Avusturya Avusturya'da kamu sektöründe herhangi bir sendikanın toplu görüşme ve pazariığa oturmak için yeterli olup olmadığma hükü- met karar \ermektedir. Her iki tarafın da gö- nüllü olarak katıldığı bir sistem uyannca gö- rüşmeler yürütülür. d)Fransa Fransa'da memurlar ile yönetim arasın- daJci ilişki. "statii" temeline dayanır. Bunun anlamı, hiyerarşik otoriteye tanınan mutlak üstû'nlük sonucunda. calışma koşullannı dü- zenleyen kurallann. memurlar dışianarak, devletçe tek yanlı olarak belirlenmesidir. Kamu sektöründe temel ilkeler ile çalışan- lann hak ve yükümlülüklerini belirleyen 13 Temmuz 1983 tarihli yasa, 4. maddesinde çalışanlarla idarenin statü ilişkisi içinde oi- duklannı vurgulamaktadır. Bu nedenledir ki, Fransa"da memurlann maaşlan devlet tarafı- ndan tek yanlı olarak belirlenir. Bununla bir- iikte. kamu çalışanlannı temsil eden sendika- lar, ulusal düzeydeki ücretler ile ilgili değişik- lüderi hükümetle birükte tartışabilirler. An- cak, bu durum bir toplu pazarlık olarak de- ğerlendirilemez. Çünkü devlet. sendikalarla pazarlık ma- sasına oturmak zorunda değildir. Sistem, gö- nüllü katılıma dayanmaktadır. 1984 yılından bu yana, sendikalann hükümet ile bir toplu- sözjeşme yapmalan mümkün olamamıştır. Öte yandan. aynı yasanın 9. maddesi uya- nnca. kamu görevlileri temsil edildikleri danı- şma kurullan aracılığıyla kamu hizmetlerinin organizasyönuna ve işletmesine katıbrlar. Be- lirtilen alanda eşit temsilcilerden oluşan bir kurul. görüşmeleri yürütür. e) Ir^iltere Bu ülkede kamu hizmetinde uygulanan gö- rüşme ve pazarlık "VVnittey" sistemıne da- yanmaktadır. \Vhitley Konseyleri ve Komi- teleri. Hazine ve kamu sendikalannın eşıt sayıdaki temsilcilerinden oluşmaktadır. Gö- rüşme ve pazarlıklarda konu açısından her- hangi bir sınırlama yoktur. Maaş ve temel is- tihdam koşullan sadece ulusal düzeyde taruşüabilmektedir. Bu alanda yasalann rolü çok küçüktür. Yasalar açısından bakıldı- ğında, birieşik kralhkta devletin öğretmenler dışındaki kamu görevlileri ile toplu pazarlık yapma yükümlülüğü yoktur. Ancak, toplu sözleşme yapıldığmda kabul edilen hüküm- ler, kamu görevlisinin sözleşmesinin bir par- çası olarak sonuç doğurmaktadır. Görünüşte, kamu hizmeti sendikalannın toplu pazarlık için geniş bir tartışma alaru bu- lunmaktadır. Ancak. son yıllarda. mevcut si- yasi ortam dolayısıyla, sendika taleplen ka- bul edilmemeye başlanmıştır. "Sözİeşmenin İhlali Yasası" uyannca sendika üyeleri ya çabşacaklar ya da işten çıkanlmayı göze ala- caklardır. 1984 yıhndan beri Haberleşme Merkezi'nde çalışan kamu personeli toplu görüşme ve pazarlık dışmda bırakılmıştır. f)İsveç İsveç'te kamu kesimi sendikalan. 1966 vı- lından bu yana toplu pazarlık hakkını kullan- maktadırlaf. Siyasi demokrasiye aykın olma- mak ve aynca kamu hizmetinin amaçlan. he- defleri, kalitesi ve kamuyu ilgiiendiren hükü- met kararlan ayn kalmak üzere, tüm calışma koşullan toplu pazarhk yoluyla saptanabiK mektedir. Görüşmeler, sendikalar ile merkezi işveren kuruluşu arasında yapılmakta ve vanlan anlaşma maddeieri, kanun niteliğinde kabul edilmektedir. g)İsviçre İsviçre'de kamu personeJine toplu pazarlık hakkı yerine sadece "göraşme" hakkı ta- runmışür. Sendikalar, merkezi personel kuru- luşlannın müdürleri veya personel işlerinden sorumlu bakan ya da son aşamada üç bakan- dan oluşan bir kurul ile görüşme olanağına sahiptirler. İstihdarn koşullan ile ilgili konu- larda normalde hükümet veya parlamento karar verir; bazen de halk oylamasına başvu- rulur. Örneğin. Zürich halkı, kamu personeü- nin çalışrna saatlerinin 44 saatten 42 saate dü- şürübnesi konusunda oy vermiştir. SİRECEK