Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 31 MART1994PERŞEME Rahatlatıcı yiyecekler, sorunlarla başa çıkmamıza yardımcı olurken canlandıncılar, yeniden ayağa kalkma gücünü veriyor Sevdiğin yemeği ye,moraJindüzelsin ELITEServlce JliDITH M. FERTIG "Bir köpek ısırdığmda, bir an sok- tuğunda mutsuz olduğunuzda, en sev- diğiniz >emeği yiyin ya da düşünün. Kendinizi daha iyi hissettiğinizi göre- ceksiniz." Bu satırlar. LaurieCoJwin'in "Her Zaman Mutlu" adlı kitabmdan alın- ma. Ancak Colwin. yaşamın aslında hiç de kitabının başlığı gibi olmadı- ğının farkında. "Yaşamın zorluğun- dan yakınıvorsanız, bugün çok yonıl- dum diyorsanız ideal akşam yemeği- niz rahatlatıcı, hoş kokulu >e hazmı kolay bir şe> olmalı. Size bir an için bile olsa güveniikte olduğunuzu his- settirecek bir şeyler yemelisiniz" di- yor yemeklenn morali yükseltme gücünc sahip olduğuna inanan Col- vvin. Kitabında tanımladığı bu yön- temin adını da "yiyerek terapi" koy- muş. Çikolatanın ve karbonhidratlann içinde bulunan belli bazı kimyasal- lar. insanlann morallerini gerçekten yükseltıyor mu yoksa yiyeceklerin rahatlatıa etkisi tamamen psikolo- jik mi araşttrmacılar henüz karar vc- remediler. Belki. her ikisindc de bi- raz doğruluk payı vardır. Ancak emin olduklan bir şey varsa o da özellikle ufak tefek konulan büyüte- rek sorun haline getirmeye yatkın olduğumuz soğuk kış aylannda yi- yeceklerin bizi rahatlatmaya yar- dımcı olabileceği. Baharatlı, acılı olmasın Medet umulan bu yiyeceklerin baharatlı. soslu ya da acılı olmama- lanna dikkat etmelisiniz. Özellikle televizyon seyrederken bolca tüketı- len patatescipsi ya da patlamış mısır türü atıştırmaya müsait yiyecekler ıse rahatlatıcı olmaktan çok vakit geçirtici sayılıyor. Peki o halde bızı ıahatlatacak. tatmin edecek. güçlcndirecek yiye- cekler hangileri? "Rahatlatıcı Yiyecekler" kitabı- nın v.azan Holly Garrison, "Rahat- latıcı yiyecekler, onları yiyenler ka- dar çeşitli olabilir. Rahatlatıcı yi- yeceklere uzandığunızda, aslında gü- neşin her zaman parladığı, anne >e zorlu bir toplantıyla başa çıkmak için biraz çikolata > atıştınlabilir. İptal edilen bir randevu için çikolatalı pasta. Stresli geçen bir haftanın sonunda tavuk kızartması, biftek ya da gözleme rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Telaşlı bir günü huzurla sonuçlandırmak için peynirli makarna ya da elmalı turta yiyebilirsiniz. babamızın koşulsuz setgilerinin tadı- nı çıkardığunız huzurlu çocukluk günJerimi/e uzanıyoruz" divor. İngilızler. bunlara "anaokulu yi- yecekleri" diyor. Yorgun İngilızlerı. kenıın çıldırtıcı kaosundan biraz uzaklaştı- rmayı uman bazı Londra restoran- lan anaokulu yiyeceklerinin rek- lamını yapıyorlar. Sütlaç vc muhal- lebı yemek isteycn Londralılar bu restoranlara akın edivor. Hangı ço- cuk yemeğinin sizi rahatlataçağını. kcndi kişisel çocukluk deneyimlerı- nız belirliyor. Rahatlatıcı yiyeceklerin en önem- Ii özellıkleri renkleri. Koytı renkli >i- yecckler. acil ve çok öncmlı olma- yan durumlar için birebır. Örneğin. zorlu bir loplantıyla başa çıkmak için biraz çikolata atıştınlabilir. İp- tal edilen bir rande\ u içinse biraz çi- kolatalı pasta. Okuldan sonra gergınlik atmak için bir brovvnie. Orta koyulukta yiyecekler, "Başa çıkıyorum, ama daha da iyi olabilir''' mesajını taşıyor. Stresli geçen bir haftanın sonunda ta\ uk kızartması. biftek va da gözleme rahatlamanıza vardımcı olacaktır. Telaşlı bir günü huzurla sonuçlandırmak için pey- nirli makarna ya da elmalı turta yi- yebılirsınız. İlk yivecek kaynağına duyu- lan tizlem Ancak açık renkli yiyeceklere sa- nldığımızda başımız belada demek- tir. Beyaz. sütlü. yumuşak. yatıştın- cı yiyeceklere duy ulan açlık ilk yiye- cek ka> nağımız olan annemıze dön- mekiçın duy ulan gereksınımi göste- rir. İşler bu kadar kötü olduğunda bize yemek hazırlayacak bırisıni de istiyoruz demektır. Sütlaç. krem şanti, ılık süt. muhallebi geçıcı ola- rak da olsa. bizı de endişelerimizi < ufaltır. Karnımız tok, sırtımız p< olunca birisinin bizi yatağımı. taşıyıp üstümüzü örteceğini düşl ycrekuyuyakalınz. Yatağa yatıp tüm somnlanmı unutmak ne kadar cazip olursa c sun. her zaman mümkün olmuyor Eğer yapmamız gereken işler va sa, rahatlamaktan öte gereksinimlı nmiz de var demektir. "Geceyan Soğuk Spagetti" kitabının yaza Maggie NValdron rahatlatan yiyı ceklerle canlandıran yiyecekk arasındaki farkı ortaya koyuyo Rahatlatıcılar. sorunlarla başa ç kmanıza yardımcı olurken car landıncılar. size yeniden ayağ kalkma gücünü veriyor. Çeşitli bitl çaylan ya da ıhlamur genellikle e iyi canlandıncılardan sayılıyoı VValdron. soğukalgınlığı ıçın keki ya da tarçın. mıde rahatsızlıklan içi nane önenyor. Bedeniniz. eczane raflannın ı>l mediğini bilir: Rahatlama her za man ilaç kapsülü ile sağlanmaz. Ba zen sizi en rahatlatacak şeyi bir fin can ya da bir tabağın içinde bula bılirsınız. Doğum kontrol hapıücretsiz oldu STOCKHOLM (Cumhuriyet) - Stockholm'ün merkezindekı Gamla Stan (Eskı Kent) ve Kungsholmen semtlerinde yaşay an v e doğurgan y aştaki kadınlardan dörtte birinin geçen yıl çocuk aldırması üzenne. bu bölgelerde doğum kontrol hapı ücretsiz olarak dağıtılmaya başlandı. Hapı edinmek isteyenlerya sağlık merkezlcrine baş\ uracaklar v a da lıse ve hazırlık sınıfının hemşirelenne gidecekler. Bir vıl siirevle verilecek Ücretsiz doğum kontrol hapı bir yıl süreyle venlccek ve yalnızca buikısemtteoturankadınlar yararlanabilecekler. 15-44 yaşındakı kadınlan hedef alan projev le ılgıli bilgıler. bu semtlerdeoturupdason 1 yıl içinde çocuk aldırmış olan herkeseiletildi. Aynca. okullan ziyaret eden seksologiar. cinsel ilişki sırasında korunma yöntemleriy le ilgıli bilgıler verdıler. Bir yıl sonra bu projenın sonuçlan değerlendırilecek ve yurt çapındauvgulanıp uygulanılmaması konusunda karar alınaeak. 'Kardelen Günü' gezisi düzenleniyor ANKARA(LBA)-Doğal Çiçeksoğancılar Derneği "Kardelen Günü" gezisi düzenliyor. Türkive'nin4mevsimibır arada yaşay an ender ülkelerden oluşu nedenıyle bunun beraberinde getirdiği özellikleri korumak ve geliştirmek amacıv la 13 nisan-17 nisan tarihleri arasında Marmara ve Akdeniz Bölgesfnde başta kardelen olmak üzere. Türkiye'deki doğal çıçek soğanlan. doğal çevresinde ve üretım alanlannda gezilerek incelenecek. Gezı sırasında hem genel bilgilerin \enleceği hem de doğal güzelliklen görüntülemenin mümkün olacağı bildirildi. "Kardelen Günü"gczi programı şöyle: 13 nisan: 08.00'dedernek merkezinde kahvaltı. Altınova vc Susurluk'ta üretim tarlalannda inceleme, Karaca scrasını ziyaret ve Yalova'da geceleme. 14 nisan: Bursa-Ycnişehir- İnegöl çevrelerinde inceleme, Bcyşehir'de geceleme. 15 nisan: Beyşehırve İbradi'de inceleme Akscki'de geceleme. 16nisan:09.00'daAkseki'de Sinema Toplantı Salonu"nda toplantı, üretim tarlalan ve doğa incelemesi. Akscki'de geceleme. 17 nisan: Gündoğmuş vc Scrik deposunda inceleme. öğleden sonra Yalova'ya dönüş. Hipnotizmaya ilgininartmasından tip kaygı duyuyor ELITE Service "Sağlıklı >e uzun bir yaşam sür- mek için duygulannızdan yararla- nın." Sadece duygularınızın ve dü- şüncelerinizin size sağlık kazandır- maya yetebıleceğı konusunda gü- nümüzde gıtgıde daha çok kıtap yazılmakla. Çok sayıda insan güle- rek. meditasyon yaparak ve hayal kurarak hemen hemen her şeyin te- davi edilebileceğı fiknni zevkle ka- bul ettı. Ancak bu önermenin pek o kadarzevkli olmayan birsonucuda var: Eğer doğru şevlen düşünmeyi başaramazsanız. nezlc olmanız ya da daha cıddı hastalıklara yakalan- manız sızin suçunuzdur. ArkadaşımeşekSabahın erken bir saati... tki Anadolu kadını, iki eşekle düşmüşler kövden kent vollartna. Azıcık "öteberileri" var satacak; birazcık da öteberi alacaklar. Yol uzun, eşekler rahvan ve yapılacak o\ le çok dedikodu birikmiş ki... Başlıyorlarkonuşupdertleşmeye. Kövlük verindcrdi.köv kadınının dcrdi, kadınlık dertleri derken. bir de bakıyorlar ki kentin sabah tenhalığındaki sokaklarına > armışlar bile. Ne de olsa eşeklerivollara alışkın. ne de olsa onlar "arkadaş eşekler!"(Fotoğraf: TAHSIN AYDOĞML'Ş) uyontemın en büyük tehlikesi, insanlarm yaşamlarını kurtarabilecek ameliyat ya da ilaçlara sırtlannı dönerek sadece düşünsel tedaviye güvenmeye başlamalan. Bu yöntemin en büyük tehlikesi. ınsanların yaşamlarını kurtarabile- cek ameliyat ya da ilaçlara sırtlannı dönerek sadece düşünsel tedaviye güvenmeye başlamalan. Sıres azaltma uzmanı Joan Borysenko, "Beni en çok rahatsız eden konu, bazı insanlann hastalığı nıhsai bir başansızlık olarak görmeleri. Diyor- lar ki eğer bartşçıl bir insan olsaydm, kendini >e başkalannı afTedebilsey- din. 'düşünceir olabilseydin. hasta- lanmazdın. Bu dûşünce tarzı, eski adetlerden kalma bir düşünce tarzıdır. Bu inanışlardan > azgeçmeli- yiz" diyor. Borysenko. A1DS tcşhisı konan bir hastasını anımsıyor. New York- lu eşcınsei bir ressam olan hasla. önccleri vaşam tarzı nedeniyle Tann'nın kendisinı cezalandırdığını düşünür. Daha sonra ıse daha da hatalı bir tavn benımseyerek Bor- ysenko'yla olan seansına kendi ken- dini tedavi kitaplannı yüklenip ge- lir. Artık kendısıni sevmeyi başara- madığı için kendisindc AIDS hasta- lığını varattığına inanmava başla- mıştır. "Bu beni çok üzmüştü. Önce tüm gücü Tanrı">a >erdi. Ardından kendine" diyor Borysenko. Adam kendisinin sebep olduğuna inandığı hastalığı tedavi etme gücünü ken dinde bulamadığı için mutsuzlul içinde ölür. Bazı durumlarda. bu tür bir "ken din-yap" tavn fiziksel sağlığı teh lıkeye bile sokabilir. ABD"de bir tıj dergisinde yayımlanan araştırma nın sonuçlanna göre günümüzdı her üç Amerikalıdan biri. sırt ağnsı gergınlik ve başağnsı gibi şikayetle re karşı hıpnotizma ve gevşemı terapisı gibi tedavi yöntemleri kul lanıyor. Ancak bu tür tedavi yön temîerine gösterilen ilginin bu denl artması tıp otontelerini kaygılandı nyor. Halk arasındaki îedavi yön temleri üzerinde uzman olan Davi« Huflbrd, "Bu yöntemlerle herkes iyi leşemiyor. Düşünsel yöntemierlı kendinizi iyileştirebileceğiniz ya d: düşünsel tavrınız yüzünden hastalan dığınız teorisi, özellikle "hâlâ hast: kalmak isteven" bölgelerinin neres olduğunu bulmaya çalışan >e ken dilerini suçlay an kronik hastalar içir gerçekten de ağır bir yük olabilir1 diyor. Hastanın çevresindeki destek grubundaki iyi niyetli arkadaşlar ic - leri daha da zorlaştırabilir. Huf ford. "Düşünsel teda>i konferans- larında "Bu hastalığı bir türlü bıraka mayan arkadaşım için ne yapabili- rim?" diye soran insanlara rastlıyo- rum. Kendinizi fiziksel olarak berbaı hissettiğinizde bu tür bir destek çok daha acı verici olabilir" dıyor. \Kanserli hastalann düşüncesi Hufford aynca. tanıştığı biı destek grubundaki yirmi kans^rlı hastadan 5 ya da 6"sının. olumlu düşünerek kendilerinı iyileştirebileceklerine inandıklannı anlatıyor: "İyileşecekleri yerdedaha da kötüleştikİerinde i> ice umutsuzlu- ğa düştüler. Bu umutstızluklarımr nedeni ölüyor olmalarmın yanı sıra onları öldürmekte olan bir şeyi dü- şünmekte y a da y apmakta oldukları- na inanmalarıydı." Güney Carolina Cniversitesi Tıp Fjkültesı profesörlerinden Barric R. Cassileth'e göre bir hastalığın te- davısınde düşünsel tekniklere çok fazla güvenmek bazı durumlarda öldürücü bile olabilıyor. Cassileth. makalelerinde kanserle savaşmak için sadece hayalgücü gibi henüz ıs- patlanmamış tedavi yöntemlerine güvenmenin tehlikelerinden söz ediyor. Hayalgücü tekniğini kullanar hastanın kanserli hücrelerin parça- lanışını zihninde canlandırması ge- rekiyor. Savunuculanna göre bt yöntem, bağışıklık sisteminin b hücreleri yok etmesine yardım edi yor. Cassileth. "Zihinsel canlandır- manın ya da benzeri yöntemlerin bir hastalığın gelişimini etkilediğine dair elimizde hiçbir kanıt bulunmuyor" divor. Olmekte olanhastadanbakım esirgensin Sağlık politikası analizcileri ölmekte olan hastalardan yüksek teknolojik bakım esirgenirse milyarlarca dolar kazanılabileceğini iddia ediyorlar. MEDICALTKIBUNE ABD'de sağlık politikası analizci- lerinin ncrcdcysc on yıldır, ölmcktc olan haslalardan viiksck teknolojik bakımın csirgcnmcsi halinde mil- yarlarca o'olar kazanılabileceğini id- dıa etmelcnnc karşın bunun doğru olmadığı yapılan bir araştırmanın sonucunda ortaya çıkartıldı. The Ncvv England Tıp Dcrgisi"nin şubal ayı sayısında yayımlanan rapora göre bu kesintinin yapılması ülkenin sağlık bütçcsindc sadece çok küçük bir kazanç sağlayacak. Raporun yazarlanndan biri olan Boston'daki Dana-Farbcr Kanscr Mcrkczi onkologlanndan Dr. E/e- kiel J. Emanuel, "Kendımizi kan- dınnaklan vazgccip ölmck üzere olan hastalann bakımlannda kısın- lılar yapmanın sağlık sistemimizde- ki mali sorunlan çözmcycccğini an- lamalıyız" dcrkcn sağlık rcform ta- sarıları üzerinde çalışan ve ölmekte olan hastalara vcrilcn bakımı dcğış- lircrek büyük kısıntı yapılabilece- ğinc inanan uzman sayısının çoklu- ğunun kendisıni endişelendirdiğini de sözlerine ekledi. Başkan Clinton"un yöneliminde- ki sağlık ekibi ve Sağlık Bakanı Dr. Joycelyn Elders. bu hastalann ba- kım giderlerini kısacak pek çok ta- sansundular. Bir tasanya göre hastalardan ge- rcktiğindc onlann ycrine karar vere- bilecek bir vekil belirlemeleri Lıene- cck. Ya da ılctişim kuramaması ha- lındc istediklerinin yapılmasını sağ- lamak için önceden bir dırektif ver- meleri istenccck. Başka bir tasanya göre ise hastanelerin terminal hasta- lara gereksiz bakım verilmemesini sağlamak için bazı genellemcler koyması gerekecek. Olüme mahkûm hastalann mas- raflan ölüm yaklaştıkça artıyor. Yaşamlannın son bir ayında yapı- lan harcamalar. son bir yıl boyunca yapılan harcamalann yüzde 40'ını oluşturuyor. Emanuel. ölüme mahkûm hasta- lara yapılan harcamalan azalt- manın çok zor olduğunu belirtiyor: "Hasta. yaşamını uzatacak girişim- leri reddetse bile bu daha az tıbbi bakıma gereksinimleri olduğu anla- mına gelmez. Daha farklı bir bakı- ma gereksinimleri olduğu anlamına gelir." Emanuel'e göre bu şekilde bir ye • re vanlamamasının bir nedeni d hasta adına karaı verme yetkisin. sahip aile bireylerinin bakımı ger. çekmek konusunda çoğu zaman hastanın kendisinin olacağından daha çekimser davranmalan.