Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
18MART1994CUMA CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
Kıbns
görüşmeleri
• LEFKOŞA (AA) - Kıbns
sorununa kalıcı çözüm.için
BMGenelSekreteri
tarafından önerilen, Güven
Arttıncı Önlemler (GAÖ)
paketinin uygulanmasına
ilişkin dolaylı görûşmelere
bugün Lefkoşa'da devam
edilecek. BM Gene!
Sekreteri'nin Kıbns özel
temsilci yardımcısı Gustave
Feissel. KKTC
Cumhurbaşkanı Rauf
Denktaş ve Rum Yönetimi
Başkanı Glafkos KJerides iie
bugün ayn ayn görüşecek.
İngiltere'de
açlık grevi
• LONDRA(AA)-
İngiltere'de ilticacılann
tutulduğu gözaltı
merkezlerinde açlık grevi
giderek yayıhyor. AA
muhabirinin, Içişleri
Bakanlığı'ndan aldığı bılgıye
göre çoğunluğu Oxford
bölgesindeki Campsfield
gözaltı merkezinde olmak
üzere, toplam dokuz
cezaevine kalan ilticacılardan
açlık grevine gidenlerin sayısı
200'ü aştı.
Afganistan'da
çaöşmalap
• KABİL(AA)-
Afganistan'da Devlet
Başkanı Burhaneddin
Rabbani yanlısı mücahit
gruplann. Kabil'de
birbirleriy le catıştıklan
bildirildi. Afgan kaynaklan,
çatışmanın. devlei
depolanndaki buğdayın
çalınması üzerineçıktığını ve
üç mücahidin ağır
yaralandığını söyledi.
Çatışmalann, Rabbani'nin
liderliğini yaptığı Cemaat-i
İslamj mücahit grubu ileyine
Afgan Devlet Başkanı'na
yakınhğı ile tanınan ittihad-i
Islami grubu arasında
olduğu da belirtildi.
Kanadalıasker
işkence suçlusu
•OTTOVVA(AA)-
Kanadalıbirasker,
Somali'deki BM BanşGücü
görevi sırasında. Kanada
paraşütçü alayında göz
altındayken ölen genç bir
Somaliliye işkence
yaprnaktan suçju bulundu.
Askeri mahkemenin, 25
yaşındaki Elvin Kyle
Brovvn'un. 16 yaşındaki
Shidane Arone'ye işkence
yapmak ve öldürmekten
suçlu bulduğu kaydedildi. *
İşkenceden suçlu bulunan ilk
Kanadalı Brown'ın, bu
suçtan 14yıl, adam
öldürmek suçundan ise 25-yıl
hapis cezasına çarptınlması
bekleniyor.
Cezayir'de
İslama terop
• CEZAYİR(AA)-
Cezayir'de İslamcı terör can
almaya devam ediyor.
Radyonun dün verdiği
habere göre ülkenin
batısındaki Fellausen ilçesi
kaymakamı salı günü
uğradığı silahlı saldında
öldürüldü. Radyo, güvenlik
güçlerinin de kaymakamı
öldüren 6 kişiyi öldürdüğünü
belirtti. Saldında,
kaymakamın kayınbabası ile
iki çocuğunun da yaralandığı
belirtildi. Pazar günü de
Bukadir ilçesi kaymakamı,
Blida Mezarhğı'nda bir
yakınının mezan başında
dua ederken öldürülmüştü.
Kanser için
yeni umut
• WASHEN'GTON (AA) -
ABD'de deney aşamasındaki
yeni bir kanser ilacının,
göğüs kanseri vakalannda
olumlu sonuçlar verdiği
bildirildi. Löusal Kanser
Enstitüsü dergisinde yer alan
Pittsburg Üniversitesi'nin
konuya ilişkin verilerine
göre. "Tamoxifen" adlı ilaç
önceden göğüs kanseri
ameliyatı geçirmiş kadınlar
tarafından kullanıldığı
takdirde, 5 yıl süreyle bu
hastalığa karşı koruma
sağlıyor.
Dünyanın yûzde
1'i şizofren
• ATİNA (AA) - Dünyada
her 100 kisiden birinin
şizofren olduğu ileri
sürüldü. Atina Ruh Sağlığı
Merkezi tarafından
düzenlenen "•Şizofrerü: Mit
ve Gercekler" konuiu
toplantıda, dünyadaki
şizofreni vakalann:n her yıl 4
milyon arttığı bildirildi.
Nüfus cüzdanımı ve çalışma
karnemi yitırdim.
Hükümsüzdür.
UFUKÇEVİK
Paris'tenAnkara'yadestek
Fransa Dışişleri Bakanı, Türkiye'nin 'Avrupah kimliğini' desteklemeyi sürdüreceklerini söyledi
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) -
Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe,
Akdeniz havzasında köktendinci Is-
lamcı akıma karşı "laik ve cumhuriyet-
çi" Tûrkiye ile işbirliği yapılacağıru
açıkladı. Juppe, Türkiye'nin Avrupa'-
yla bütünleşmesine destek olmaya de-
vam edeceklerini bildirerek, iki ülke
arasında gümrük birliğine yönelik ko-
mite kurulmasma karar verildiğini bil-
dirdi.
İki günlük resmi bir ziyaret için Tür-
kiye'de bulunan Juppe, dün Cumhur-
başkanı Süleyman Demirel. Başbakan
Tansu ÇUler ve Dışişleri Bakanı Hikmet
Çetin ile görüştü. İki ülke heyetleri ara-
sındaki resmi görüşmeler de, dışişleri
bakanlan başkanlı&nda yapıldı. Jup-
pe, dün akşam Ankara'dan İstanbul'a
geçti.
Ankara'dan aynlmadan önce bir ba-
sın toplanusı düzenleyen Juppe. DEP
milletvekilleriyle ilgili bir soruya karşı-
lık, Türkiye'nin toprak bütünlügünü
ve egemenliğini savunduklanna dikkat
çeken Juppe bununla birlikte DEP
milletvekillerine kendilerini savunma
hakkı verilmesi gerektiğini belirtti.
Terörü kınadıklannı ve PKK'yı ül-
kelerinde yasakladıklannı söyleyen
Juppe, Türkiye'nin sorunlannın "siya-
si yaklaşımlar" çerçevesinde. kültürel
kimliklerle ilgili haklann verilmesiyle
çözülebileceğini söyledi. Kaynaklar,
görüşmeler sırasında Dışişleri Bakanı
Hikmet Çetin'in. Juppe'ye, KürtJer'in
kimliğinin Türkiye'de tanınmış oldu-
ğunu ve bu yöndeki adımlara hüküme-
tin devam edeceğini bildirdığıni aktar-
dıiar.
Juppe, Türkiye'nin Avrupa ile bü-
tünlüşmesini istediklerini söyleyerek,
bu amaçla Türkiye'yi Avrupa'daki fo-
rumlarda destekleyeceklerini bildirdi.
Avrupa Bidiği (AB) ile gümrük birliği-
ne geçilmesi sürecine Fransa'nın yapa-
bileceğı katkılann belirlenmesi için
ortak birkomitekurulmasına karar ve-
rildiğini açıklayan Juppe, ekonomik ve
ticari ilişkilerin geliştirilmesi için çalışa-
caklannı bildirdi.
Juppe, Türkiye iie Fransa'nın Akde-
niz havzasında köktendinciliğe karşı
işbirliği konusunda şöyJe konuştu:
"Türkiye, laikliği kendi sistemi ola-
rak seçti. Bu sistemle İslam, modernlik
ve çağdaşlığı birleştirdi. Bu nedenle,
Türkiye'nin ntodel olma özdliği var.
Türkiye ile Fransa, Akdeniz havzasında
köktendinciliğe karşı işbirliği yapabilir-
ler. Bu konuda damşmalarda bulunmayı
kararlaştırdık."
Dışişleri bakanlan başkanlığında ya-
pılan resmi görüşmelerde ise. bölgesel
ve uluslararası sorunlar ele alındı. Bal-
kanlar, Kafkaslar, Irak ve diğer sorun-
lar konusundaki görüşmelerde iki tara-
fın yakın konumlarda olduklan görü-
lüyor. Türkiye ve Fransa'nın Kara-
bağ'da banşın sağlanması için gerekli
görüldüğü durumlarda işbirliği yap-
ması kararlaştanldı.
OXMANTJV RAPORU:
Türkiye'ye
yardım
sürmeli• Stephen Oxman, Kürtlere
baskı yapılmasına karşın
Türkiye'ye yardımın sürmesi
gerektiğini söyledi.
WASHINGTON (AFP) - ABD Dışiş-
leri Bakan Yardımcısı Stephen Oxman,
Türkiye'de Kürtlere karşı, insan haklan
ihlalleri gerçekleştiğine ilişkin kaygılar
bulunmasına karşın yine de Ankara'ya
554 milyon dolarlık Amerikan
yardımının yapılması gerektiğini söyledi.
Geçen hafta Ankara'yı ziyaret ederek
Türk yetkililerle görüşen Stephen Ox-
man, Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Alt
Komitesi'nde verdiği ifadede Türkiye'-
nin kanşıklık içinde olan Kafkasya, Orta
Asya, Ortadoğu ve Balkanlar'da bir is-
tikrar unsuru olarak önemli rol oynaya-
bileceğini söyledi.
O\man. "İnsan haklannın ihlaUerine
ilişkin raporlarla, tutuklulara işkence ya-
pıldığı ve ifade özgürlüğünün kısıtlandığı
biMiriliyor" dedikten sonra yine de Tür-
kiye'de 'demokrasi, laiklik ve kanun dü-
zenininden' övgü ile söz etti.
Oxman "Türkiye'de insan haklan so-
nınunu yakından izlemeye devam edecek
ve Türk hükümetine durumun düzelmesi
için baskı yapmayı sürdüreceğiz" dedi.
Ynnanistan'a da kredi
Oxman, Makedonya'nın tanınması
konusundaki görüş aynlığına karşın
ABD'nin Yunanistan'a da 317 milyon
dolarlık kredi açmasını istedi. Oxman,
Yunanistan'ın ABD'ye yaşamsal önem-
de askeri üsler sağladığına dikkat çekti.
ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Ox-
man geçen hafta Ankara'da yaptığı te-
maslar sırasında Türkiye'nin toprak bü-
tünlüğü içinde Kürt sorununa siyasi bir
çözüm bulması gerektiğini ve ABD'nin
bazı DEP milletvekillerinin dokunul-
mazlıklannın kaldmlmasını 'kayda de-
ğer bir endişeyle' izlediğini söylemişti.
Oxman, Dışişleri Bakanı Hikmet Çe-
tin ile yaptığı göriişme sırasında Türki-
ye'nin terörle mücadelesini destekledık-
lerini yinelemişti. Oxman, terörle müca-
dele sırasında insan haklanna saygı gös-
terilmesi gerektiğini vurgulamıştı.
Batı Şeria'nın El Halil kentinde Yahudi yerieşimciler ellerinde silahlarla Filistinlilerin kurduğu pazarda dolaşıyorlar.
ElHalilkasabının ortağı çıktı
KLDÜS (Ajanslar)- El Halil kentın-
deki İbrahim Camii'nde sabah namazı
kılan Filistinlıleri otomatik silahla ta-
ravan fanaük Musevi Banıch GokJs-
tein'a bir başka yerleşimcinin yardım
ettigi ortaya çıktı. AFP'ye göre olay sı-
rasında caminin bulunduğu kutsal böl-
ge nöbet tutan İsrail askerleri çavuş
Kobi Yasef ve er Nir Drori, soruşturma
komisyonuna verdikleri ifadede,
Goldstein'ın bir Filistinli olduğunu
sandıklannı ve dışan çıkmasını önle-
mek için caminin kapısına dört el ateş
ettiklerini ancak o anda kapıda kimse-
nin bulunmadığını söylediier.
İsraillı çavuş Kobi Yasef. "Banıch
Goldstein'ın bir M-16 tüfek ve bir taban-
ca iie geldiğini gördüm, sonra tanımadı-
ğım bir başka yerleşûnci de elinde kısa
namlulu Galil tüfeğj iiegekü" dedi.
İbrahim camiinde oldürülen ya da
yaralanan Filistinlilerin vücutlanndan
çıkanlan kurşun/ann balistik inceleme-
sinde. tüm kurşunlann kısa namlulu
Galil tipi bir tüfekten atıldığı resmen
doğrulanmış bulunuyor.
Onbaşı Niv Drori de "Goldstein sık
sık kutsal yere dua etmeye gelirdi, o gün
ise elinde bir M-16 tüfeği, belinde de bir
tabanca ile geldi. O zamana kadar hiç
görmediğim bir başka Musevi de biraz
sonra elinde bir Galil tüfeği ile geldi, bir
üçüncti Musevi daha geldi, ancak onun
silahı yoktu" diye konuştu.
Her iki tanık da ikinci yerleşimcinin
elindeki Galil tüfeğini Goldstein'a ve-
rip vermediğini görmediklerini bildir-
diler.
İki askerin komutanı teğmen Rotem
Ravivi ise, Galil tipi tüfeği Goldstein'ın
eiinde gördüğünü bildirdi ve "Elinde bu
silah vardı. başka birinin de ondan sonra
kutsal bölgeye girip girmediğini hatırla-
mıvorum" dedi.
İsrail Başbakam İzak Rabin, işgal al-
tındaki Batı Şeria'nın El Halil kentin-
deki Yahudi yerleşimcileri koruyan Fi-
listinli polislerin yeniden hizmete baş-
ladıklannı görmekten memnun ola-
caklannı söyledi. Bilindiği gibi. işgal
altındaki topraklarda 1987 aralık ayın-
da başlayan intifadadan sonra bu böl-
gede görev yapan Filistın polisi çekil-
mişti.
Newsweek FKÖ lideriyle El Halil katliamının ardından Ortadoğu banşını görüştü
Arafat:Barışmbedeliniben ödüyorum
Dış Haberler Servisi - FKÖ lideri Ya-
ser Arafat Nevvsvveek dergisine verdiği
demeçte, İsrail'le kesilmiş olan banş gö-
rüşmelerine yeniden ba^lamak için, iş-
gal altındaki tüm topraklara silahlı ba-
nş gücü askerlerinin yerleştirilmesi ko-
nusunda ısrarlı olduğunu söyledi.
Newsweek'in Arafat'la yaptığı söyleşi
özetle şöyle:
Newsweek - Başkan Clinton'ın banş
görüşmelerinin VVashington'a taşınması
önerisini kabul edecek misiniz?"
Arafat - Bu çağnyı memnuniyetle
karşılardık. Ama önce İsrail ve BM'nin
halkımızı korumak için alacağı somut
önlemleri bekliyoruz.
- Yani tüm işgal altındaki topraklarda
silahlı banş gücü askerleri mi istiyorsu-
mız/
- Evet, tüm işgal altındaki topraklar-
da.
- İsrail'le hangi koşuilar altında görüş-
melere tekrar başlayacaksınız? İsrail'le
imzaladığınız anlaşma-
iarda, "silahlı güçten"
söz edilmiyordu.
- Anlaşmada "geçici
uluslararası >arlık" de-
niyordu. Bu varlık si-
lahlı da olabilir.
Halkımızı kim koruya-
cak? İsraillı yerleşimci-
ler mi, yoksa bu katlia-
ma bulaşan İsrail ordu-
su rrıu?
- İzak Rabin, Yahudi
yerleşimcilere bazı suu-
riamalar getirdi. Aynca
aşırı gruplara karşı sert
önlemler aldı.
- Peki, ama bana kim güvence vere-
cek? Yeni bir katliam olmayacağını kim
garanti edecek? Halkımıza sadece slo-
ganlarla mı güvence verilecek?
- Rabin sizin önerinizi hiçbir zaman ka-
bul etmez.
- Böyle bir şeye hakkı
yok. O topraklar İsrail
toprağı değildir. Anlaş-
maya göre bizim yöne-
timimiz altındadır.
Unutmayın anlaş-
manın uygulanmasını
Rabin erte'ledi. El Halil
kathamından sonra kaç
Filistinli öldürüldüğü-
nü herhalde bilirsiniz.
Tam 33 Filistinli. On-
lan İsrail askerleri vur-
du.
- Washington size
yardımcı oluyor mu?
- Maalcsef hayır.
- Gücünüz yok gibi göriinüyor. Ne ya-
pabilirsiniz?
Eğer gücümün olmadığını düşünü-
sanız büyük bir hata yapıyorsunuz. So-
kağa çıkıp Araplara, Müslümanlara ve
Filistinlilere aldatıldığımı söylemem ye-
terlidir. O zaman olacaklan görürsü-
nüz.
- Aldatıldığınıza inanıyor musunuz?
- Evet. Anlaşmanın üzcrinden 6 a\
geçtiği haldc hiçbir şey uvgulamaya
konmadı. 6 ayı konuşmakla geçirdik.
- Rabin banş için önemli riskler aldı.
Hatta kendisine "haın" bile dendi.
- Ya bana ne dıyorlar.' El Halıl'dc ılk
kez kızgın insanlar fotoğraflanmı yaktı-
lar. Rabin'in bir tek muhalifi \ar: Lı-
kud. Ama ben Filistın muhalefetı ile
karşı karşıyayım. Araplar. . Müslü-
manlar... Hıristiyanlar... Adil olun \c
kabul cdin. Banşın bedelini ödüvorum.
- El Halil katliamına karşı intikam sal-
dınları olacak mı?
- Umanm olmaz.
- Ne demek istiyorsunuz?
- Şaka etmiyorum. Ben banş istiyo-
rum. Ama herkcs şu gcrçcği aklında tut-
malı. Banşa ıhtiyacı olanlaryalnı?ca Fi-
listinliler değildir.
WhitewaterKongneyolunda
Nüfus hiivı>et cüzdanımı
kaybettim. Hükümsüzdür.
AYŞEGÜL
VVASHINGTON (AA) - ABD Baş-
kanı Bill Clinton ve eşi Hillary'nin bir
arsaya yaptıklan yatınm, aradan 16 yıl
geçtikten sonra "bir siyaset kabusu"
halini aldı. Demokrat Başkan'ın parti-
sine mensup etkili temsilciler meclisi
üyeleri de Whitewater Skandah'nın
Kongre'de ele alınmasını istemeye baş-
ladılar.
Temsilciler Meclisi'nin Dış İlişkiler
Komisyonu Başkanı Lee Hamilton'ın.
önceki gün konunun Kongre önüne
gelmesini isteyen ilk Demokrat olması-
nın ardından dün de partinin Etkın
Usul Komisyonu Başkanı Dan Rosten-
kowski aynı isteği dile getirdi. Temsilci-
ler Meclisi'nin cn kıdcmlı ü\elcnnden
Rostenkowski, "Konunun Kongre'de
ele alınması kaçuuunaz oldu" diyc ko-
nuştu.
WhitewaterkonusundaözelsavcıRo-
bert Fiske tarafından soruşturma yürü-
tülürken. dün verilen haberlere göre
Clintonlar, Whitewater'la ilgili vergile-
rinde eksik beyanda bulunmuşlar.
Buna göre başkan ve eşinin. öden-
meyen vergileri ve bundan doğan faiz
borçlan bulunuyor. Bir karmaşa yu-
mağına dönüşcn Whitewater Skan-
dah'nın, Clinton'ın sınirlerini yıprattığı
da gözlcniyor. Clinton. Boston'daki
bir konuşması sırasında dokuz kez üst
üste "hayır" dedi ve her tekrannda kür-
süye daha serı vurdu. Clinton, bazı rö-
portajlar sırasında da gazetecilerin
Whitewater ile ilgili soru yöneltmeleri
üzerinc söyleşileri tcrk ctti. Başkan.
basını, kamuoyunu yanlış yönlendir-
mck, Cumhunyctçilcri de "kişisel
imha" siyasctı uygulamakla suçluyor.
DalgınBakan'ınyenigafı
EDİPEMİLÖYMEN
LONDRA - Major hükümetinde
maliye bakanı olduğu dönemde uygu-
Iadığı para politikası nedeniyle gdmiş
geçmiş maliye bakanlan içinde basının
diline en çok düşcn Norman Lamont.
kendisiyle alay edildiği gerekçesiyle bir
televizyon reklamını yasaklattı.
Lamont'un özel televizyonlann ya-
yın ilkelerini saptayan Televizyon Ku-
rulu'na yaptığı şikayet sırasında, rekla-
mın ekranlardaki ömrünü çoktan ta-
mamladığını ve 8 aydır gösterilmedı-
ğini fark etmediği anlaşıldı. Hem şika-
yet başvurusunun niteliği hem La-
mont'un dikkatsizliği, basında aynca
alay konusu oldu. Birgazete. Lamont'-
lan, "Her zaman sakardı, hâlâ sakar"
diye söz etti.
Eski maliye bakanını öfkelendiren
reklamda. bir başka eskı maliye bakanı
ro! aldı. 1979'da biten son İşçi Partisı
hükümetinin maliye bakanı, basın ve
televizyonlann gözdesi Dennis Healey.
kredi kartıyla alışverişin ne kadar ko-
lay olduğunu anlatıyordu. Lamont'u
çağnştıran ola\ ve atıflar arasında.
"Bir maliye bakanı dahi bu kartı hata
yapmadan kullanabilir" dıyordu. La-
mont'un. kredi kartının limitini aştığı
halde kartı kullandığı. kart şirketine 8
yıl içinde tam 22 kez borçlandığı. aylık
borçlan nı ödemediği saptanmıştı.
Reklamın son saniyelerinde ise Hea-
ley. içki ve sigara satan bir dükkanın
önünden geçerkcn görülüyordu. Bu
dükkan da Lamont'un bir ara ucu/ >a-
rap ve ucuz sigara aldığı söylencn bir
dükkandı.
POLTTIKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Karadeniz'in Kuzeyinde
Gerginlik
Ukrayna ile Rusya tehlikeli bir gerginliğin eşiğinde
görülüyorlar.
Ukrayna Devlet Başkanı Leonid Kravçuk önceki gün
yaptığı açıklamada, Kırım'da 27 martta yapılması öngö-
rülen referandumu, yasadışı ilan ederek tanımayacağı-
nı belirtti.
Referandumda Kırımlıların çifte vatandaşlığa (Ukray-
na ve Rus) sahip olmaları konusu halkın oyuna sunu-
lacak.
Ukrayna'ya bağlı olmasına karşın iç işlerinde önemli
ölçüde özerkliğe sahip bulunan Kırım'da şubat ayında
yapılan seçcimlerde Rus asıllı, eski KGB görevlisi Yuri
Meşkov, cumhurbaşkanı seçilmişti. Meşkov, seçim-
lerden hemen sonra yaptığı açıklamada, mart ayında
Kırım'ın Ukrayna'dan ayrılması konusunda referandum
düzenleyeceğini bildirdi. Ancak Kiev'den gelen serttep-
kiler üzerine tutumunu yumuşatarak referandumun çifte
vatandaşlık konusu ile sınırlı olacağını söyledi. Çifte va-
tandaşlık kuşkusuz bağımsızlık yolunda atılmış bir adım
oluşturacak.
Kievhükümeti.doğalgazbakımındantümüyleRusya'-
ya bağımlı olduğundan Moskova'yı öfkelendirmemek
için çifte vatandaşlık referandumu konusunda başlart-
gıçta sertçıkış yapmaktan kaçındı. Ancak Rusya geçen
hafta Ukrayna'nın borçlarını ödemediği gerekçesi ile bu
ülkeye göndermekte olduğu doğalgazı azaltınca iki ülke
arasındaki gerginlik hızla arttı. Kravçuk'un önceki gün
yaptığı uyarı, gerginliğin yeni bir aşamasını oluşturuyor.
• • •
Ukrayna ekonomik felaketin eşiğinde bulunuyor. Ül-
kede yıllık enflasyon oranı %900 dolayında. Üretim sü-
rekli düşüyor. Rusya'nın doğalgaz sevkıyatını azaltma-
sından sonra birçok fabrika durma noktasına geldi. 2.5
milyon nüfuslu Kırım Yarımadasfnda ise halkın çoğun-
luğu Ruslardan oluşuyor. Kırım bilindiği gibi eski Sovyet
lideri Nikita Kruşçev tarafından 1954 yılında Ukrayna'ya
verilmişti. Ne var ki Sovyetler Birliği'nin dağılmasından
sonra Rusya'da gerek muhafazakarlar, gerekse ordu-
nun bir kanadı Kırım'ın iade edilmesi için yoğun bir kam-
panya başlattılar. Geçen yıl aralık ayında yapılan parla-
mento seçimlerinde aşırı sağcıların zaferinden sonra bu
kampanya daha da genişledi. Ordunun bir kanadı ve
aşırı sağcıların işbirliği ile yürütülen bu kampanyanın
amacı Kırım ve Rus azınlığın yoğun olduğu Ukrayna'nın
doğusunda kanşıklık çıkartarak ülkeyi bölmek olarak
görünüyor.
Eski KGB görevlisi Yuri Meşkov'un geçen ay cum-
hurbaşkanı seçilmesiyle Moskova, Kırım'ı Ukrayna'dan
ayırma konusunda önemli bir adım atmıştır.
Kırım gerçi sadece 40 yıl önce Ukrayna'ya katılmış.
Ancak Rusya'nın Kırım üzerindeki egemenlik hakkı da
çok güçlü dayanaklara sahip değil. Yarımada 1783 yılın-
da Rusya tarafından Kırım Tatarlarından alındı. Tatarlar,
1945 yılında savaş sırasında Nazilerle işbirliği yaptıklan
gerekçesiyle Stalin tarafından Orta Asya'ya sürüldüler.
Son yıllarda ise Moskova'nın izin vermesi üzerine ülke-
lerine dönmeye başladılar. Halen Kırım'da 200 bin dola-
yında Tatarın yaşadığı sanılıyor.
Leonid Kravçuk, önceki gün yaptığı sertçıkışa karşın,
aslında çok güç durumda. Referandumu yasaklaması
sonucu, Kırım'da kanşıklık çıkarsa, Ukrayna'nın doğu-
sunda yaşayan yaklaşık 9 milyon Rus ayaklanabilir. Re-
feranduma izin verirse bu kez Kırım'daki ayrılıkçı virüs,
Doğu Ukrayna'ya sıçrayabilir ve Ukrayna kanlı bir iç sa-
vaşm içinesürüklenebilir. Böylece ülkenin parçalanma-
sı gündeme gelebilir.
Moskova'da en azından bir kanadın istediği de bu de-
ğil mi?
27 martta referandum yapılacak
KınmKiev'e
meydan okuyor
• Kınm Devlet Başkanı Yuri Meşkov.
Ukrayna'nın karşı çıkmasına rağmen 27 mart
tarihinde halkoylaması düzenleneceğini açıkladı.
Dış Haber-
ler Senisı -
Kınm \öneti-
mi. Lİcrayna
Devlet Baş-
kanı Leonid
Kravçuk tara-
fından 'ya-
sadışf ilan edı-
len halkoyla-
masının ger-
çekleştırilecc-
ğıni açıkladı.
Inierfaks
ajansının ha-
bcn'nc göre
Ukravna'ya
bağlı Kırım
Özerk Cum-
hurivctı Dev-
let Başkanı
Yuri Meşko>
Kicv yönctı-
minin karşı çı-
Karadeniz
lığına secılen
Rus asıllı
Yuri Meş-
kov. Ukray-
na "da genel
seçimlerin
düzenlenece-
ği 27 mart ta-
rihinde
Kınm'da re-
ferandum
yapılmasını
ıstemıştı.
Ukravna
ile Kınm
arasında gc-
çcn >ıl vapı-
lan görüşme-
lerde Kiev
>önetiminin
Kınm'a iç ış-
lerınde daha
lazla özerklikAFPden Cumhuriyefe özel
tanıması. bu-
kmasına rağmen Kınm'da ya- nun karşılığında Kırım yöncti-
şayanların hem Rusva hem dc minin Ukrayna'dan koparak
Lkra>na vatandaşlığı taşıması bağımsızlık iİanetmefiknnden
ve Ukrayna ile Kınm arası-
ndaki ilişkilerin belirlenmesi
konusundaki halkovlamasının
vazgeçmesi kararlaşunlmıştı.
Daha önce "bağımsız cum-
hunyct" ilan etmış olan Kınnı
planlandığı gibi 27 mart tari- yönelimi, uzlaşmanın ardın-
hınde vapılacağını söyledi.
Ukrayna Devlet Başkanı
Leonid Kravçuk, çifte vatan-
daşlık ile Ukrayna-Kınm iliş-
kileri konusunda yapılması
öngörülen halkovlamasının
Ukrayna anayasası vc yasala-
ra aykın olduğunu ileri sürerek
iptal cdilmesini istemışti.
Ukrayna yönetimi. çifte va-
tandaşlık ve Ukrayna-Kınm
ilişkileri konulanndaki bir hal-
koylamasının ancak tüm Uk-
rayna çapında yapılması duru- olan Kınm, 1954 yılında Sov-
munda gcçcrlıfik taşıyabilccc- yetler Birliği liden Nikita Kruş-
ğini. yalnızca Kınm Yanma-
dası'nda halkoylaması düzen-
dan bağımsızlık referandumu-
nu iptaîetmişti.
Şubat a\ı sonunda Ukrayna
parlamentosu. Kınm hüküme-
line 'kendi yetkilerini aşan ka-
rarlannı' gen alması için bir ay
süre tanımıştı. Parlamentonun
açıklamasında 'Kırım'ın L'k-
rayna'nın özerk bir parçası ol-
duğu, ancak bağımsız bir devle-
tin özerkliğine sahip olmadığı'
hatırlatılmıştı.
Daha önce Rusya'ya bağlı
lenmesinin Ukrayna yasalan-
na aykın olduğunu savu-
nuyor.
30 ocak larihinde yapılan sc-
çev tarafından Ukrayna'ya
bağlanmıştı. Nüfusunun bü-
yük bölümünü Ruslann oluş-
turduğu Kınm. aynı zamanda
Rusya ile Ukrayna arasında
sürtüşme konusu olan Kara-
çimlcrde Kırım devlet başkan- deniz donanmasının üssü.