Katalog

9 ŞUBAT1994 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Azerbaycan'a Rus askeri •Dış Haberler Servisi- Rusya'nın Azerbaycan'a yeniden birlik göndermek için hazırlık yaptığı ileri süriildü. Azeri Turan Ajansı, Azerbaycan Halk Cephesi'nin enformasyon merkezine dayanarak verdiğj habere göre Rusya ordusundan bir grup subay, Azerbaycan'ın ikinci büyük kenli Gence'deeski Sovyet ordusunun hava indirme birlikJerinin konuşlandınldığı 104 numaralı askeri üste incelemeler yapmaya başladılar. Eski Sovyet birlikleri. eski Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey döneminde Rusya ile vanlan anlaşma sonucu mayıs I993"te bu üsten çekilmişlerdi. Yunanistan teyakkuzda • ATtNA(AA)-Bosna konusundaki son gelişmeler üzerinde Yunan Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığfnın "Teyakkuz durumuna" geçtıği bildirildi. Atina'da verilen haberlere göre Savunma Bakaru Gerasimos Arsenis'in kurmaylan ile sürekli olarak gerçekleştirdiği toplantılarda ANTO'nun Bosna'ya olası bir müdahalesinin Yunanistan için etkileri incelenivor. Peres: İlerleme sağlandı • KAHİRE(AA)-İsrail Dışışlen Bakanı Şimon Peres ile FKÖ lideri Yaser Arafat arasında Kahire'de gerçekleşen görüşmede üerleme kaydedildiği bildirildi. İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres, FKÖ lideri Yaser Arafat ve Mısır . Dışişleri Bakanı Amr Musa, Gazze ve Eriha"ya özerklik tanınması konusundaki sorunu görüşmek üzere öncekj akşam Kahire'de bir arav a geldiler. Peres, yaklaşık bir saat süren görüşmeden sonra^jazetecilere yapuğı açıklamada, görüşmelerde ilerleme kaydetuklerini sövledi. Türkiye için önerge •STRASBOURG(AA)- İngiltere Dışişleri Bakanı Douglas Hurd ve Almanya Dışişlen Bakanı Klaus Kınkel'in. Türkiye'ye yaptıklan ziyaretler, Avrupa Parlamentosu üyesi Yunanlı parlamenterleri kızdırdı. Avrupa Parlamentosu'nda Türkiye aleyhtan görüşleriyle bilinen Yunanlı parlamenterler Phillop Pierros \ e Alexandros Alavanos. Avrupa Birliğı Dönem Başkanı Theodoros Pangolas'ın yanıtlaması istemiyle zıyaretle ilgıli soru önergeleri verdiler. İngiliz parlamenter öldü • LONDRA(AA)- İngiltere'de Muhafazakar Parti'de yıldızı yükselen milletvekıli Stephen Milligan. üzerinde kadın iç çamaşırlan, kollan elektrik kordonuyla bağlı ve başına naylon çöp torbası geçirilmiş bir şekilde ölü bulundu. Polıs, olay yerinde yaptığı ıncelemede, evınin mutfağında ölen veya öldürülen milletvekilinin kadın iççamaşın giydiğini, ellen elektnk kordonuyla bağlı ve başına naylon çöp torbası geçirilmiş olduğunu belırledi. Kazakistan: SHahlar sökûlecek • ALMAATA(AA)- Kazakistan Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev, uluslararası topluluk karşısındaki yukümlülüklerini yenne getirerek nükleer silahlannı sökeceklerini söyledi. Kazakistan'ın "Eski SSCB'den kendısine kalan nükleer silahlan ortadan kaldırma konusunu yeniden değerlendirdiği" yolundaki İran iddialannı reddeden Nazarbavev, eski SSCB'den kalan 104 adet SS-18 nükleer füzeyi sökülmek üzere Rusya'ya göndereceklerini bildirdi. Bulgaristan'da etnik komisyon • SOFYA(AA)- Bulganstan hükümeti, başta Türkler olmak üzere ülkede yaşayan azınhklann sorunlanna çözüm bulmak amacıyla özel bir komisyon kurulmasına karar verdi. "Etnik komisyon" adı altında oluşturulacak komisyonda ülkedeki azınlık temsilcileri yeralacak. Brüksel'de Sırplara hava harekâtı görüşülecek NATO:Vurmak ya da vumıamak CEM SEY BRÜKSEL - NATO'nun bugün Brük- sel'de yapılacak olağanüstü toplantısında Bosna'daki Sırp mevzilerinin bombalan- ması konusu görüşülecek. Brüksel'deki NATO karargahında itti- faka üye 16 ülkenin büyükelçilerinin katılımıyla yapılacak olan Kuzey Atlantik Konseyi toplantısında, Saraybosna çevre- sindeki kuşatmanın kaldınlması için hava akınlannm düzenlenmesine karar verilme- si bekleniyor. Ancak gözlemciler, böyle bir karann alı- nmasının önünde bir dizi sorun bulun- duğunu, bugünkü toplantının ateşli tartış- malara sahne olmasının beklendiğini belir- tiyorlar. NATO'yu düşündüren sorunlardan biri Rusya'nın Güvenlik Konseyi'nde vetosu- nu kullanarak bombardımanı engellemesi. Aynca Yunanistan ve Kanada'nın da hava akınlanna karşı olmalannın bugün- kü toplantıda bir karann çıkrnasmı zorlaş- tırabileceği belirtiliyor. Nitekim Yunanis- tan Dışişleri Bakanı Karolos Papuüas ön- ceki gün yaptığı açıklamada ülkesinin hava akınlanna karşı olduğunu söyledi. Fransa ise Sıplara ültimatom verilmesi yolundaki önerisini kabul ettirmeye çalışı- yor. Fransa'nın önerdiği ültimatomda Sırp- lar'ın Saraybosna çevresindeki kuşatmayı kaldırmalan, Sırp ve Müslümanlann ağır siiahlannı BM Güçlerine (UNPROFOR) devredilmesi isteniyor. Taraflara verileceği bildirilen ültirna- tomda şartlann yerine getirilmesi için 1 hafta ya da 10 gün süre tanınması üzerinde duruluyor. Ancak bu sürenin 10 günün al- tında olmayacagı belirtiliyor. Sürenin bitiminde, geri çekilmemiş Sırp veya BM güçlerine devredilmemiş Müslü- man silah sistemleri kaldığı takdirde, bun- lar hava akımlan yoluyla yok edilecek. Gözlemciler ABD, Kanada, Türkiye gi- bi ülkelerin de fikirlerinin ortaya konulaca- ğı konsey toplanüsında "oybirüği" sağlan- mansını zor görüyor. ancak bazı prensip- lerde mutabakata vanlabileceğini belirti- yorlar. NATO, konsey toplantısında, rnüttefıkler arasındaki fıkir aynlıklannı ve ittifak bünyesindeki olumsuz havayı gizle- meye yönelik bir bildıri yayınlanabileceğini belirtiyor. Kimi kavnaklara göre NATO'- nun "BM komutası altında hava operasyon- lanna hazır olduğu" mesajını vermesi ve "topu tekrar BM'ye afması" bekleniyor. Hava akımlan konusundaki lehteve aleyhte görüsler NATO'nunikinciSomalikorkusuDış Haberler Servisi - Saraybosna'daki son Sırp v ahşetinden sonra Sırp mevzilerine hava akınlan Batı'nın gündeminde birinci sırada yer alıv or. Reuter ajansı hava akınlannın lefunde ve aleyhindeki görüşleri şöyle sıralıyor: LEHTE • Saray bosna'da 68sivilin katledilmesi karşısında, Sırp mevzilerinin bombalanması adaletin gereğidır. • Hava akınlan, NATO'nun kaybettiği prestijini tekrar kazanmasına yol açar. Aksi takdirde NATO. tüm inandıncılığını yitirebilir. NATO bu kez de kararlı davranamazsa Doğu Avrupa ülkeleri bu örgüte olan güvenlerini yitirirler. • Hava akınlan Sırp saldınlannı durdurabilir ve Sırplar'ı Cenevre'de daha adil bir banşı kabul etmeye zorlayabilir. Bu arguman. Sırplar'ın korkak olduklan ve sadece savunmasız sivilleri bombaladıklan ve kararlı bir tavır takınırlarsa gerileyecekleri varsayımına dayanıyor. MİYNTE • Hava saldınlan Bau'nın vicdani bir Kronoloji Hava saldınsı çağnlan • AĞUSTOS1992-ABD Başkanhğına aday olan Arkansas Valisi BilJ Clinton. Bosna'daki Sırp mevzilerine karşı hava harekâtı düzenlenmesi ve Boşnaklann kendilerini koruyabilmeleri için silah ambargosunun kaldınlması çağnsında bulundu. • NİSAN1993-Başkan Clinton'ın isteğiyle Avrupa'ya giden ABD Dışişleri Bakanı VVarren Christopber. hava sa'.dınlan ve ambargonun kaldınlması için lobi yaptı. Ancak Bosna'daki BM Banş Gücü'nde görev yapan askerlerinin tehlikeye düşeceğinden endişe eden Avrupa ülkeleri, özellikle de İngiltere ve Fransa bu koruada ayak sürüdü. Avrupa'run direnişiyle karşılaşan Clinton, önerisini gen çekti. • AGUSTOS1993 - NATO, BM'nin Bosnalı Sırpgiiçlcre karşı hava harekatı düzenlenmesi isteğini gerçekleştirmek üzere bir mekanizma kurdu. İtalya'daki NATO hava üsleri takviye edildi. • OCAK 1994-NATO, Bosna-Hersek'te Sırp denetimindeki Srebrenica ve Tuzla gibi bölgelere hava saldınsı düzenlenmesi olasılığını gündeme getirdi. • 6 ŞUBAT 1994 - BM Genel Sekreteri Butros Gali, NATO'nun Bosna'daki Sırp mevzilerine olası bir saldın için hazır bulunmasını istedi. •7ŞLBAT1994-Avrupa Birliği dışişleri bakanlan, NATO'ya Saraybosna çevresindeki kuşatmanın kaldınlması için hava saldınsı da dahil olmak üzere her türlü yolu kullanması çağnsında bulundular, ancak zaman belirtmediler. Clinton yönetimi, Sırplann provokasyon sürdürmeleri durumunda hava saldınsı önerisini benimseyeceğini açıkladı. NATO, Sırp mevzilerini bombalarsa, L SS Roosevelt uçak gemisinden kalkacak Amerikan F/A-18A jetleri, saldırtda önemli rol oynayacak. süre için rahatlatır. Ama sonra? Eğer Sırplar top mevalerinin yerini değjştirip Saraybosna "yı tekrar bombalariarsa NATO çıkışı olmayan bir baıağa saplanmış olur. Somali bunalımında da göriildüğü gıbi üstün teknolojı. kararlı gerilla sav aşçılan karşısında başanlı olamayabiliyor. •Sırplarhava saldınsına misilleme olarak Bosna'da bulunan yaklaşık 10 bin BM askerine misilleme yapabilirler. Çoğ-u Fransız. İngiliz, Kanadalı ve Hollandalı askerlerden oluşan birlikler Sırplartarafmdanağıryenilgiye uğratılabilır. • Böyle bir durumda Bosna'da uluslararası yardım operasyonu sona ererveyüzbinlerceMüslümanaçlıktan ölme tehlikesi ile karşı karşıy a kalır. BM'nin koruması olmadan. yardım yapmak çok zorolduğundan gönüllü yardım kuruluşlannın girişimleri de bir yarar sağlayamaz. • Sırplar hava saldınlanna tepki olarak Cenevre banş görüşmelerinden çekilebilir. Müslümanlardahava akınlanndan yüreklenerek uzlaşmaz tutumagırebılirler. Böylecesavaş şiddetlenir ve bunalıma diplomatik çözüm umutlan >ok olur. • Sırp mev zilennin bombalanması Rusya'yı öfkelendinr. Devlet Başkanı Boris Yeltsin ise Sırp yanlısı aşın sağcı Vladimir Jirinovski karşısında güç durumda kalır. Sırp mevzilerinin bombalanması Rusva'da aşın milliyetçilenn güçlenmesine ve iktidara yaklaşmasına yol açabilir. Buda Batı'nın zaranna olur. Sırp saldınlarından kurtıüabilen Boşnaklar, ölülerini toprağa verirken çaresizlik içinde gözyaşı döküyorlar. (REUTER) Türkiye, Gali'nin NATO'dan harekâtı istemesini olumlu karşıladı Ankara'dan Galfye destekDış Haberler Servisi - Türkiye. Sarav- bosna'daki son kanlı saldınnın ardından 52 üyeli İslam Konferansı Örgütü (İKÖ) ile eylem birliği içerisinde BM Güvenlik Konseyi'ni acil olarak toplantıya çağırdı. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in NATO ülkeleri devlet başkanlan ile İngil- tere Başbakanı'na, Dışişleri Bakanı Hik- met Çetin'in ise NATO üyesi ülkelenn ba- kanlanna gönderdikleri mesajlan BM Ge- nel Sekreteri Butros Gali'ye iletildi ve BM belgesi olarak üye ülkelere dağıtılmalan sağlandı. Türkiye'nin BM nezdindeki daimi tem- silcısi Büyükelçi İnal Batu yapılan girişim- ler ile ilgili olarak Nevv York'ta düzenlediği basın toplantısında, Güvenlik Konseyi'nin bu hafta içinde toplanmasının beklendiğini açıkladı. Büyükelçi Batu, Türkiye'nin talebinin, Konsey toplantısının tarüşmalı yapılması ve Konsey üyesi olmayan ülkelere de söz verilmesi doğrultusunda olduğunu bildir- di. Bu gerçekleştiği takdirde Türkiye ve Bosna-Hersek temsilcileri de Güvenlik Konsevf nde görüşlerini açıklayabilecek. BM ve NATO Konseyi'ne çağn Büyükelçi Batu'nun verdiği bilgiye göre İKÖ Temas Grubu. bir yandan örgütün son kanlı olaylardan duyduğu infıali dile getiren bir bildiri yayımlarken diğer yan- dan NATO Konseyi'ne, Saraybosna çev- resindeki Sırp mevzilerine karşı hava hare- kâtı yapılmasına yeşil ışık yakması çağnsı yaptı. NATO Genel Sekreteri Manfred Wör- ner'e hitaben kaleme alınan bu mektubun yanı sıra BM Genel Sekreteri Butros Gali ve Güvenlik Konseyi Başkanı RoMe Ol- haye'ye gönderilen ikinci bir mektupta, Bosnalılara uygulanan silah ambargosu- nun kaldınlması talep edildi. Ötc vandan Türkiye'nin Washington Büyükelçısi Nüzbet Kandemir. Bosna Her- sek'in başkenti Saraybosna'yı kuşatarak düzenledikleri bombardımanlarda binler- ce sivilin ölümüne yol açan Sırp mevzileri- nin havadan vurulması gerektiğini söyledi. Kandemir. CNN teleuzyonuna verdiği demeçte. Sırplara karşı düzenlenecek bir hava operasyonunun. kendi başına büyük biretkisi olmasa dahi sert bir mesaj niteliği taşıyacağını behrtti. Büyükelçi Kandemir. "Sırplar istedikle- rini istedikleri gibi \ apamayacaklarını ania- malıdırlar"dedi. Kandemir, Sırplara karşı hava operas- yonunun, BM Güvenlik Konseyi'nin 836 sayılı karan doğmltusunda yasal bir temeli bulunduğunu kaydederek, böyle bir ope- rasyonun Sırplan dipiomatik görüşmelere zorlayacağını ifade etti ve başta Rusya ol- mak üzere, Sırplara karşı sert tuıum alın- masını engelleyen ülkeleri eleştirdi. SIRPLAR'A HAVA SALDIRISI Washingtontopu Avrupa'yaaüyor FUATKOZLLKLU WASHINGTON - Batı dünyasında Bosna-Hersek'de iki yıldır devam eden savaşa müdahale konusunda bütün gözlerin çevrildiği ABD, bek- lentilerin aksine. olası bir hava herakatında öncü rol üstlen- meye niyetli görünmüyor. Başkan Clinton, önceki gece yaptığı açıklamada, Butros Gali'nin, NATO Konseyi- nden savaş iznı alınması yo- lundaki çağnyı desteklediği- ni söyledi. Ancak Clinton, NATO'ya da uyanda buluna- rak "Artık tekrar boş tehditler savurmaktan kacınmalıyız" dedi. ABD Savunma Bakanı VVil- liam Perry ise Beyaz Saray'da gerçekleştirilen üçüncü "acil" toplantı sonunda yaptığı açı- klamada, Sırp mevzilenne dü- zenlenecek hava bombardı- manının savaşın sona erdiril- mesini sağlayabileceği ko- nusunda tereddütleri bulundu- ğunu söyledi. Perry, Sırplar. Müslümanlar ve Hırvatlar'ı banşa zorlayacağına inandı- klan takdirde harekatı des- tekleyeceklerini de vurguladı. Clinton yönetimi, Ameri- ka'nın izleyeceği tutumu belir- lemek amacıyla önceki gün bir kez daha "acil' toplantı yaptı. Başkent dışında bulunduğu için Clinton'ın katılmadığı toplantıda başkan yardımcısı Al Gore Dışişleri Bakanı VVar- ren Christopher, Savunma Ba- kanı VVillam Perrj, Ulusal Gü- venlik Danışmanı Anthony Lake ve genelkurmay başkanı John Shalikashvilli ile CIA Başkanı hazır bulundu. Beyaz Saray'dan bir yetkıli, Clinton vönetiminin toplantılannda gelişen inancın, son katliamın banş anlaşmasını hızlandıra- cağı olduğunu söyledi. Bu arada temsilciler meclisi dışilişkilerkomitesi, daha tazla beklenmemesi gerektiğini vur- guladı ve NATO'nun Sırplara karşı hava saldınsı düzenleme- sini istedi. Cumhuriyetçi ve De- mokrat milletvekillerinin bü- yük bölümü. "Zaman, tered- (Jüt edilmcksi/in Sırplar'a karşı NATO'nun ha>a harekatı dü- zenlemesi zamanıdır" dediler. Moskova'dan Butros Gali'ye sert tepki MOSKOV A (AA) - Rusya Dışişlen Bakanlığı. BM Genel Sekreteri Butros Gali'nin, NATO'dan. Saraybosna çev re- sindeki Sırp mevzilerinin bom- balanması için hazırlık yapıl- masını istemesinin "Genel Sekreter'in yetklsini aştığı" an- lamına geldiğini iddia etti. Bakanlık sözcü yardımcısı Mihail Demurin, bir soru üzeri- ne yaptığı açıklamada, BM Güvenlik Konseyi'nin. hava saldınlan konusunda benimse- diği tek kararda. bu tür hava operasyonlannın sadece insani yardım konvoylanna destek amacıyla düzenlenebileceğınin vurgulandığmı söyledi. Demurin. BM Genel Sekre- teri'nin, NATO'dan hava saldı- nlan için hazırlık yapmasını istemesinde. "Sırplara karşı bir misilleme yapma güdusü" bu- lunduğunu ıddıa etti. Demurin. "Hiç kimse bu saldırıdan Sırpia- rın sorumlu olduğunu kanıtlaya- bilecek durumda değildir" dedi. Rusya Dışişlen Bakanlığı sözcüsü >ardımcısı Demurin. Rusya'nın Bosna'daki durum konusunda. Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülkevlc doğrudan temas halinde bulun- duklannı bildirdi. Rus sözcünün sözünü ettiğı temaslar çerçevesinde Türkiye'- nin Moskova Büvoikelçisi X\- han Kamel'in önceki gün Rusv a Dışişleri Bakan Yardımcısı vc Devlet Başkanı Boris Yeltsin'iıı Bosna sorunundaki özel tenısil- cısi Vitali Çurkin'le eörüştüsü behrtildi. ^l^ ASKERİ YARDIM Clinton 7ye 10 oranını koruduVVASHINGTON (Cumhu- riyet)- ABD Başkanı Bill Clin- ton. gelecek ekim ayında başla- yacak olan 1995 mali yılı içinde Türkiye'ye 453 milyon dolar askeri. 100 milyon dolar da ekonomik yardım yapılmasını önerdi. Yönetim. Yunanis- tan'a da 317 milyon dolar as- keri yardım önerdi. Clinton yönetimi böylece Türkiye ile Yunanistan arasındaki yar- dımda kurulan 7'ye 10 oranını korudu. Bu arada. Başkan Clinton'- ın önceki gün Kongre'ye gön- dcrdıği yeni mali yıl bütçe tasa- nsında uluslararası harcama- lar 1994 bütçesine göre 44 mil- yon dolar arttınlarak 20 mil- yar 861 milyon dolara yüksel- tildi. Dış yardım tasansında Clin- ton yönetiminin Türkiye'ye kredı ^eklınde verilmesini önerdiği 453 milyon dolarlık askeri vardım. 1994 maiı yılın- da 450 milvon dolar idı. Ancak Kongre bu öneriyi kabul etmc- yerek Türkiye'ye yapılacak yardımı 405 milyon olarak be- lirlemişti. Diplomatik çevreler, Baş- kan Clinton'ın önerdiği 450 milyon dolann geçen yıl oldu- ğu gibi bu yıl da Kongre'den kesintiye uğrayarak çıkacağını belirtiyorlar. Ekonomik yardım Güvenlik İşlerinden Sorum- lu Dışişleri Bakan Yardımcısı Lien Davis, Clinton yönetimi- nin 1995 mali yılma ilişkin dış yardım bütçe tasansında Tür- kiye'ye 100 milyon dolar eko- nomik yardım vermeyi planla- dığını söyledi.