Katalog

». SAYFA CUMHURİYET 8ŞUBAT1994ŞAJJ t OLAYLAR VE GORUŞLER Yapıa, yaratıa insanı yetiştirmek. Öğretmenlerimıze buluş vaklaşımına bağlı teknıklen, sunuş yaklaşımına bağlı teknıkîerle beraber kazandırmak zorundayız. Kısaca buluş \ aklaşımı demek, öğretmenm ben bılınm tavnndan çıkması demektır kı mesleksel yeterlıhk, doyum ve özgüven gerektınr. Doç.Dr. NUR ALKIŞ Yıldız Teknik Üni. Eğitim BilimleriFakültesi Öğreîim Üyesi Öğreımenler' Gelecçk ne>ıl ^ızienn escn olacaktır Mustafa kemaUTATl RK B ıreyın. doğarken sahıp olduğu zekâ. yetenek vb kahtımsal ozelhkle- re gizilgûçler denır Bı- re>ın doğumu>la getır- dığı gızılguç'leny le toplumun koruması gereken yapı \e süreklılığı arasında suregelen bır çelış- kı vardır Toplum adına getınlen her kural bır yandan bıre>e guvenlık sağ- larken bır yandan da bıreyı sınırla- maktadır Çağlar bo>u toplum lehıne bozulan bu denge. bırey açısından ba- kıldığjnda gızılguç'lerdenen varlığın zıyanı anlamına gelır Üstumuze gelen bılgı yığınlanyla, bırbınnden kopuk gelen kıtle ıletışım araçlan uyancıla- nyla >aşarrumızı altust eden değer yar- gılan farklılıklanyla. 21 >uz>ıl şok edıcı bır hızla gelmektedır Bu yuzyıl. bıreyın yuzyılıdır Bıre> ve bıreyın gı- nlguçlen, artık sadece bırey ve tek tek ülkeler ıçın değıl, sınırlann gıderek es- nedığı dunya ıçın onemlı bır servet'tır Gelecek nesıl, kımbılır hangı ulkede, hangj ulkenın çocuktanyla. nasıl bır rekabet ortamında ıstıhdam olanakla- n arayacak0 Bırey ve toplumun kayıplannın en aza ındığı durum. bıre\ı demokratık bır ortamda. Turk Mıllı Eğıtım Temel Kanunu"nda da ıfadesını bulan "..., beden, zihin. ahlak, ruh ve duygu ba- kunlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gebşmiş bir kişiliğe ve karaktere, hur ve bilimsel düşunme gucune. geniş bir dün- ya gucune sahip, ınsan haklarına sajgı- lı, kişilik ve teşebbuse değer veren, top- lıuna karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yarattcı ve verimli kişiler olarak vetiş- tirmek, ... •(Özçelık 1989. s 12)"rir. Çünku, demokrasi, bir v andan eğitimin bireyin yeteneklerinin en ust duzeye ka- dar gelişimini sağlav acak fırsat eşitliği ilkesine göre duzenlenmesiyle. obur yandan da bireyin geleeeğivle ozdeşleş- miş bir toplum butünlüğünun yaratıl- masrylasağlanabUir"(Bılen. 1989.S 1) Bıreyın on plana geçtığı bır yuzyıl- da. Turk Mıllı Eğıtım Kanunumuzda bıreyın taşıması gereken ozellıkler yuzyıla ve bırey-toplum dengesıne uy- gun olduğu halde, yetıştırdığırruz ınsa- nı ınceledığırruzde buyuk bır çoğunlu- ğun hıç de yapıa, yaratıcı. venmlı vb ozellıklerle donanık olmadığını goru- yoruz Bunun nedenlennı araştırmak \ e bu sorunu elbırhğıy le çozmek, sade- ce çocuklanmızın hızla değışen dunya karşısında guçlu olmasını sağlamaya \e ınanılmaz bır hızla gelen bılgı yığını altında kalmasını önlemeye değıl. aynı zamanda Turkıye'nıp geleceğını gu- venceye almaya da hızmet edecektır ' O halde bu sorunun ıncelenmesı, soru- na değgın somut ve ıvedı onlemler alınması gerekmektedır Eğıtım. uygulamalı bır bıhmdır Eğıtım alanında yapılan araştırmalar, ıster sıstem ıçın makro olçekte ıster sı- nıf başansı ıçın mıkro olçekte olsun eğıtım sıstemımız ıçın yaşamsaldır Ancak, araşürmalann yapılması ka- dar uygulamaya geçınlmesı de apayn bır onem kazanmaktadır Turkıye, sosyal bılımlerde araştırmaya venlme- sı gereken onem konusunda bır mesa- fe kaydetmıştır, ancak katedılen mesa- feyı. araştırmalann uygulamaya geçı- nlmesı donemınde goremıyoruz Sıstemdekı bır değışkene etkı etmek bıle soruna once mıkro v e > ay ılarak da makro duzeyde çozum getırmey e y ete- cektır Artık bır yerlerden başlamak zorundayız Bilimsel düşünme gücü Çağın gerektırdığı bıreyın ozelhkle- nnden en onemlısı bilimsel duşunme gucudur Yapıa. yaratıcı. venmlı ve daha bırçok ıstendık ozelhğı surukle- yen bilimsel duşunme gucudur Bu guç ancak uygun oğrenme ortamlannda kazanılabılır Bıreye davranış değiştir- tecek oğrenme ortamlan yaratmak ya da çevre ayarlaması yoluyla davramş değıştırtecek. oğrenmeyı sağlayacak uyancılan sunmak ve bu uyancılann etkısını surekh denetlemek zorunda- yız Çevre ayarlamasında davranışa etkı derecelen farklı olmakla beraber eğıtım araç ve gereçlen. mekân vb dır Çevre ayarlamasını bızzat yapansa, öğretmen'dır O halde sıstemdekı en onemh değışken olan oğretmeru ço- cuklanmıza bilimsel düşunme gucu kazandıracak davranışlarla donatır- sak, soruna çozum getırebılınz Etkın (aktıf) oğrenme uzenne çok soz soylenmıştır Sanınz kı etkın oğ- renmeyı gerçekleştınnce oğretım yen- ne eğıtım gerçekleşıverecek' Etkın oğrenme, oğrencı merkezlı bır eğıtım stratejısıdır ama, her derde deva bır ılaç da değıldır Lstehk sadece oğretmen >a da oğrencı merkezJı bır eğıtım stra- tejısı ızlemek de sakıncahdır Turkıye'- de genelde etkın oğrenme uyguluyo- ruz deyıp oğretmen merkezlı bır eğıtım stratejısı. buna bağlı olarak sunuş yak- laşımı ve duz anlatım teknığı kullanıl- makta. bu yapılırken de atadan gelen y olla ve bır oncekı oğretmenlen model alarak oğretım yapılmaktadır Öğret- menlenn bu yolu ızleme nedenı, yon- tem ve teknik bılgılenn azlığı, kışısel ozellıklennın hangı y aklaşıma ve dola- yısıyla teknığe yatkın olduğunu bılme- me. oğretmenlenn bılga, becen ve tu- tumlannı değışen bilimsel gelışmelerle >enıle>ecek bır mekanızmanın yoklu- ğu. mesleksel değerlerle donanık ol- mama vb savılabılır Aynca idealist oğretmen değerlerinin araştırılmava değer çeşitli nedenlerle yerini yeni de- ğerlere bırakması da hatın sayıhr bır nedendır Oğretmen merkezlı stratejı. teonk ağırlıklı. teonyı pratığe geçırmeye ya- rayan. ezbenn egemen olduğu bır stra- tejı, etkın oğrenme dıye genelde ıfade edılen öğrenci merkezli strateji de ge- nelleme ve soyutlama yeteneğı kazan- dırmayı amaçlayan, fakat uygulama- dakı olası sorunlar çozumlenmedığın- de amacına ulaşamayan bır stratejı olduğuna ve oğretmen merkezü bır stratejı ızlemek bilimsel duşunme gucu taşıyan çocuklar meydana getıremedı- ğıne. uygulasak çare getıreceğını san- dığımız oğrencı merkezlı stratejı de tek başına çare olamadığına gore ızledığı- mız yolu değjştırmemız gerekıyor Stratejı, yaklaşım. yontem. teknik, sırasıyla bır oburunu kapsayan kav- ramlardır Oğretmen merkezÜ ögretinı stratejisi "sunuş", öğrenci merkezli öğ- retim ıse "buluş" yaklaşımını berabe- nnde geünr Bır başka sırufiama ıse sunuş, tartışma. araştırma-ınceleme ve keşfetme yaklaşımlan olarak y apılabı- lır Örneğm. duz anlatım. oğretım tek- nığı sunuş yaklaşımına, proje ve goz- lem. buluş yaklaşımına gıren teknık- lerdır Çocuklanmıza bilimsel duşunme gucu kazandırmak ıçın her teknığın yen ve onemı ayn olduğuna gore hem sunuş hem de buluş yaklaşı- mını kullanmak zorundayız Öğretmenlenmıze buluş yaklaşımını kazandırabıhrsek onemlı bır adım at- mış oluruz Onemlı bır adım, çunku kullanılıyor olsa da duz anlatım, sorun çozme, ev odevı vb yaygın kullanılan teknıklenn de hakluyla kullanıldığı soylenemez Cnıversıteye gelen bınna sınıf oğrenalenru gozledığımızde unı- versıte seçme sınavlannın etkısını go- ruyoruz, çeşıtlı sorunlan çoze çoze sezış guçlennı arttırdıklannı. ama bu- nu kurama (teonye) genellemede zor- landıklanru gormekteyız O halde, öğretmenlenmıze buluş yaklaşımına bağlı teknıklen, sunuş yaklaşımına bağlı teknıklerle beraber kazandırmak zorundayız Kısaca buluş yaklaşımı demek. oğretmenın ben bıhnm tavnn- dan çıkması demektır kı mesleksel ye- terlıhk. doyum ve ozguven gerektınr Elbette bu tavra sahıp oğretmenın sa- dece oğretım bılgısınden (oğretmenın bılışsel alanı) değıl onun mesleksel gu- venınden (oğretmenın duyuşsal alanı) ve eğıtım teknolojısı (oğretmenın psıko-motor alanı) kullanma becen- sınden soz etmek gerekır Bunu aynn- tıb bıçımde ışlemeyi gelecek yazıma bırakıyorum ARADABIR ŞERAFETTİN CANPOLAT Hukukçu Terör Yasası ve Laiklik Gunumuzde yaygmlaşan teror olayları nedenıyle, ya- sada bazı değışıklıkler ve eklemeler yapılması duşunul- muş, tasarı Meclıs Adalet Komısyonu nda goruşulurken 8 maddesınde yapılan değışıklıkle tasarıda yer alan suçlar arasında sayılan laıklık karşıtı eylemleryasa kap- samından çıkarılmıştır Yapılan bu değışıklık bazı sıya- sal partılerce ve demokratık orgutlerce olumsuz karşı- lanmış, tepkıler dıle getırılmıştır Bılındığı gıbı laıklık ılkesı Cumhurıyet'ın kurulmasıyla bırhkte devlet duzenıne ve toplumsal yaşama gırmış, daha sonra ılke olarak anayasada yer almıştır Anaya- sada Cumhurıyet ın nıtelıklen arasında sayılırken asla değıştırılmeyecek ve değıştınlmesı onerılemeyecek ıl- keler arasında yer almıştır Boyleyken Cumhurıyet'ın bu nitelığı açık ya da ortulu olarak yıllardan ben kımı çevre- lerın saldırılarına hedef olmuştur Yetmış yılı aşkın bır zamandan ben ulkemızde laık dü- zen surduğune, ınsanların ınancına ve ıbadetıne karışıl- madığına, ayn dınlere ayrı mezheplere mensup yurt- taşlar bartş ıçınde yaşamakta olduklarına gore, bu ortamı sağlayan laık duzene saldırının amacı nedır"? Inancmın sağlamlığından kuşkusu olmayan gerçek dın- darlar laık duzenın surmesınden herhangı bır endışeye kapılmamışlardır Kımı Islam ulkelerınde koktendıncılerın gırıştıklen te- ror eylemlerı 'Islamı teror' olarak nıtelendırılmekte ve sağduyu sahıbı tum Muslumanları rahatsız etmektedır Benzer olayların ulkemızde de yaşanabıleceğı ınanan- larla ınanmayanlar nıtelemesıyle aralarmda savaş çıka- rılabıleceğı devlet butunluğu ıle Cumhurıyet'ın tehlıke- ye duşebıleceğını gormemek ıçın ınsanın aymazlık ıçınde bulunması gerekır Yakın geçmışte yaşanan olay- lar bu gıdışın belırtılerıdır Terorle Mucadele Yasası nda laıklık ilkesine karşı ışle- nen suçların yerı nedır? Meclıs Adalet Komısyonu nda yapılan değışıklık hangı sonuçları doğurmuştur'' Konu- ya bu açıdan yaklaşmak ıstıyoruz Terorle Mucadele Yasası nın1 maddesıterorutanım- lamaktadır "Teror, baskı, cebır ve şıddet, korkutma, yıl- dırma, sındırme veya tehdıt yontemlerınden bırı ıle anayasada belırtılen cumhurıyetın nıtelıklermı, sıyası, hukukı sosyal laık, ekonomık duzenını değıştırmek, devletın ulkesı ve mılletı ıle bolunmez butunluğunu boz- mak, Turk devletının ve cumhurıyetının varlığını tehlıke- ye duşurmek, devlet otorıtesını zaafa uğratmak veya yıkmak veya ele gecırmek temel hak ve hurnyetlerı yok etmek, devletın ıc ve dış guvenlığını kamu duzenını ve- ya genel sağlığı bozmak amacıyla bır orgute mensup kışı veya kışıler tarafından gınsılecek her turlu eylem- lerdır Goruluyor kı yasa Cumhurıyet ın nıtelıklermı değıştırmeyı, fazladan daha açık olarak laık duzenı de- ğıştırmeyı teror eylemı saymıs ve kapsamına almıştır Hukumet tasarısında yer alan komısyonda değışıklı- ğe uğrayan madde ıse ılk halıyle şoyledır ' Hangı yon- tem, maksat ve dusunceyle olursa olsun Turkıye Cum- hunyetı devletının laık nıtelığını ve devletın ulkesı ve mılletı ıle bolunmez butunlvğunu bozmayı hedef olan yazılı ve sozlu propaganda toplantı gosterı veya yuru- yuş yapılamaz Madde bu halıyle yukarıda yazılan bırıncı maddeyle uyum ıçındedır Laık duzenı tehlıkeye duşurecek eylemler, hem bırıncı maddede hem de bu maddede yaptırım altına alınmıştır Komısyonda yapılan değışıklıkten sonra madde metnı şoyle olmuştur 'Han- gı yontem. maksat ve dusunceyle olursa olsun Turkıye Cumhurıyetı 'nın ulkesı ve mılletıyle bolunmez butunlu- ğunu bozmayı hedef alan yazılı ve sozlu ( ) yapılamaz " Goruluyor kı tasarıda yer alan Turkıye Cumhurıyetı devletının laık nıtelığını sozlenndekı laık nitelığı oğe- sı maddeden çıkarılmıştır Bunun sonucunda hangı yon- tem, maksat ve dusunceyle olursa olsun laık duzenı ortadan kaldırmayı hedef alan propagandalar, eylemler suç olmaktan çıkarılmıştır Yasanın bır maddesının suç saydığı bır eylemı obur maddesının suç olmaktan çıkarması yasanın kusurlu çıktığını duşundurebılır Bu maddenın temelınde her ıkı halıyle de, anayasanın guvence altına aldığı duşunce ozgurluğune ve evrensel hukuk kuraltanna aykırı oldu- ğu tartısmalarına açık olduğu gorulmektedır Yasanın yururluğe gırmesınden sonra butunuyle bırçok eleştırı- ye uğradığını anımsatmak ıstenz Konu ettığımız 8 maddenın hukumet tasarısında olduğu gıbı laıklık karsıtı eylemlerı de ıçermesı sıddet oğesının eklenmesı, " şıddet yoluyla bozmayı hedei alan bıçımının verıl- mesı, yasanın butunuyle uyum sağlayacak ve amaca uygun olacaktır TARTIŞMA Medissiz-yargısız bir demokrasi K orkmaya başladım. şoyle dıyeceklerdıye "Beninvmedya hakkımvar. İstediğimi »y ler, \ azaran. Meclis, onu $ınn-lay an y asa çıkarırsa. onu tanımam. \ argı. o y asay a gore beni durdurursa. dinlemem. İşte, halk benim y anımda: Bağırıyor. böy le bir u\ gulamav a. Kimi liderler de benim >anımda: Bu hakkımı. demokratik say lyorlar. Sütun sutun ahkam kesmemi. mikrofon mikrofon, halkı bağutmamı, demokrasi say ly orlar." 1789 devnmı de halkın bu -geçerli kılması- (mutaiyeti) değil miT" dıven bır kanının kuvvet kazanması olasılığı korkutuyor Havırefendım Bunlar demokrasi değıldır Halkın ıstencının geçerli kılmması. bır polıtıka-jundık kurumlaşma ve sureçtır Bunun ıçınde medyanın başıboşluğu, hay kınşlann bır hengame uslubu ıle us duv arlannı aşışı yoktur Demokrasi, usun bılgının. her ıkısınden gelen bır olgunluğun. dengenın bılgehğıdır Tanığı olduğumuz olay ıse demokrasının kotuv u kullammı olan ve hay talığa kaçan bır densızlık omeğıdır "muhalefet hakkı"nız v ardır Sız. ışte bu muhalefet hakkınızı kullanarak, bu uç ışleme de karşı çıkabılırsınız Yazılı med> ada. eleştın yapabılırsınız. sozlu med>ada, karşıtlığınızı dey ımley ebılırsınız, gosten v e y uruv uşlerle. protestolarda bulunabılırsınız Bu. sızın, "muhalefet hakkı"mzdır Amandıkkat bu"kutsal hak"ınızın da bırdemokrasıde, koşullan vardır kı, onlann dışına çıkamazsınız 1 - Önce. o kotu sav dığmız polıtıkalar-yasalar. v yontemlennegore değışıınlmedıkçe, kaldınlmadıkça, hıçbır zaman demokrasi ıçre bır muhalefet bıldınmı-deyımı olamaz "Doğrudan hukumet" sıstemı u> gulav an eskı Atına Sıtesı'nın bıryurttaşıolabılırsmız Ama gene de "ben halk"ım dıverek, yasaya karşı densızlığe kalkamazsınız Gene. doğrudan hukumet şıstemını uygulayan Isvıçre'dekı o kuçucuk L n Kantonu halkından olabılırsınız Ama gerçekten "halk, bizzat siz" olduğunuz halde. zamanında, y ontemıne gore bızzat halk olarak koyduğunuz yasaya v e y argı hukmune uymazlık çığlıklan değıl nn0 Işte efendım. benı, Meclıs'ı de Yargı'v ı da es geçen. bır demokrasi ımajının yerleşmesı korkutuyor "lVlecuide,Yargı da ne oluyormuş ki? İşte ortada halk var y a ve asıl demokrasi öğesi olan medv a v ar > a. O, sütun sutun sayfalarda. iri iri puntolarla halkın duygularını, halkın duşun ve istemlerini deyimlensokak mikrofonlarında halkın heyecanını belirtir ve bunlara, Meclis'in istenci, Y argı'nın hükmıi iıstünde bir gecerlilik (mutaiyet) tanırsın; demokrasi, halkın kendini bövle belirtmesı Evet. demokrasıde olan şudur Meclıs, bır sıyasa saptayıp onu v asalaştırmıştır. ama sız. bu sıyasayıveyasayı beğenmeyebılırsınız Derken. Yargı. yontemıne gore saptanmış olan bu sıyasay ı, gene yontemıne gore duzenlenmış olan (taknın edılmış olan) > asayı. kendı doğal yontemıne gore uygulamıştır,sız,bu uygulamayı da tatsız bulmuş olabılırsınız Yanı. bu uç eyleme v e ışleme razıolmayabılırsınız Sızın. demokrasının en dıptekı ana temelı ve kurumu olan duzeltılmedıkçe. sızı kesın olarak bağlar 2-Sızdemuhalefetlennızı a- Kesın olarak. bır yasal duzen v e ortam ıçınde yapmak zorundasmızdır b- Denge ve denlılık ıçınde yapmak zorundasmızdır c- Demokrasının zarafetlen ıçınde vapmak zorundasmızdır. ınsan olmanın toplumsal estetığı ıçınde y apmak zorundasmızdır Boy le olunca. hele Meclis'in ve Yargı'nın ey lem ve ışlemlennı bu olçutlere-usluplara uy mav an bır başıboşluk başıbozukluk ıle hıçe sayma Çevreciliğinbireyseli S ayınFatma Aktürk, Sabah'ta"Al KalemiEline" koşesınde. "Çevreve Duy arlı mı> ız?" başlıklı yaasında. ınsanlann çev re ıçın bır şeyler yapmalan gerektığı goruşune katıldıklannı, ancak tek başına, vadabırlık olmadıkça bır şey ler yapabıleceklenne ınanmadıklannı so> luyor Sayın Akturk. bu bağlamda once bıreysel olarak kendımızı eğıtmemız gerekır dıyerek bazı sorularsoruyor Sayın Akturk'e v e bırey sel dav ranışa ınanmav anlara yanıt olacağı umuduv la uygulamadan kaynaklananbazı duşuncelenmı açıklamak ıstıyorum "İnsan çevre için global düşünmeti, bireysel uygulamalı" denılı> or da. bu sov lem evlemleşemıyornedense Insan tek başına ne y apabılır1 ' Bırev sel çev recı olup bıreysel tepkı gosterebılır, sadece çevre denılınce akla gelıverenler değıl. tum toplumsal sorunlar karşısında kamuov unu etkılemek ıçın turlu ışlevsel-eğıtsel eylemler düzenleyıp u>gula>abılır Ömeğın çop, ımza, atık kağıt toplayabılır, ağaç-cıçek dıkebılır, dıkılmışlen sulayabılır, hatta yabancı dıl kurslanduzenlevebıhr Bunlar şoyle bvr akhmıza gelıverenler değıl. burada beldemızde surekh uy guladığımız bazı etkınlıkler Bu tur uğraşılar "cevTe sorunlan devleti aşmış, sen iğney le kuyu kazıyorsun" denılerek hafıfe aİınabılıyor Buna karşın soyleyıp durmaktansa bırev sel de olsa bır yerden başlamak neden y anlış olsun dıy e savunabıbr. guçlendırebılır ınsan kışısel gınşımını Zatenamaç uyarmak-etkılemekse, bır başınahk ne fark eder kı 9 Sonra sanıldığı gıbı bır başına da kalmıyor ınsan Oy le alayla (kalabalık) ya da muv azzaf askerlık yaparcasına surekh dısıphnh olmasa da koşallan elverdığınce elv erenler oluyor Örneğın çev re etkınlığı olarak. çevre sorununun sa\ urganlık bovutuna karşı uğraşı olarak atık kağıt toplamau deneyın. ama bıraz kararlı ve ısrarlı Sonuçta. toplumun bır taraftan bekledığınızın ustundekı katkısına şaşarken. dığer taraftan bu gıbı dav ranışlara karşı duv arlıhgını susamışhğını algılamanın hdzzını v aşav abllırsınız Bıreysef gınşımlenn bazen vanlış algılandığı. yadırgandığı doğru Kuşkusalgın " \klından zoru yoksa bir hesabı vardır"dıvenlerolu\or Sonra. bırey seh zor da toplumsah daha mı kolay çevreciliğin9 Zorluklann eylem, orgut gıbı kav ramlann urkutuculuğu kadar burokrasıden de kaynaklandığını bıhyoruz \ncak bılmehyız kı sağlıklı bır toplumsalhk sağlıklı bır bırev selhkle olasıdır. başlayabıhr Bırey sel olarak bır şey ler yapmak ıçın yureğj kabarmış, " \ncak..." dey ıp duraksayan. tepkısını ıçıne gomen ınsan o kadar çok kı, hayıflanmamak edemezsınız Bugune gelınce Çağdaş devlet- çağdaş demokrasıde. yasa 'ulusal egemenlik'ın. Meclıs'ın ağzıy la soy lemlenmış 'ulusal istenç'ın deyımıdır Yargı karan da aynı ulusal egemenlığın, bu kez, yargıcın kalemıyle soy lemlenmış bır deyımıdır İkısıdeaynı geçerlıktedır. aynı bağlayıahktadır Sokrat. zehın y asa v e v argıy a saygısından ıçmıştır Demokrasi sozu eden halkımız v e kımı hderler, bunu bılmehdır Mechssız-yargısızve onlara say gısız demokrasi olmaz Bahri Sa>cı elde değıl Bu bağlamda. endışelennı aşabılmesı. kuşkusuz kışının kendı yargısına. sağlıklı duşunebıldığıne once kendısının ınanabılmesıne bağlı Bıreysel olarak neyı nasıl yapacağını. eylemını ve y ontetnını bırey en m kendısı duşunebılır Bu bağlamda oner bıle sınırlı olmah, fazlası gonulluluk tanımına zaten sığmaz Gonulden oluşunu bınncı, uluorta yapılışını ıkına ılke olarak tanımlamak yetmeh çevreciliğin Uluorta yapılışını. sessız sedasız olmasını bu uğraşımn eğıtselhğının gereğı sayıyoruz Başka zorluklan mı 9 Var Ancak hıçbınsı aşılmaz değıl Hafıfe alınarak çokça zorlandığında, gole maya çaldığını v arsay arak "hoca"y ı oy nadığını duşunebılmeh ınsan bugostende Sadece eğnıcı değıl eğlendıncı bınkımler de sızı beklıy or bıreysel çevrecılıkte Galip Baran PENCERE Çağları Geriye Doğpu Atlamah.insanlığın uygarlaşma yolundakı seruvenı 'a/ gulum, vergulum oykusugıbıdır Halklar bırbınnden alırlar, bırbırıne verırler, gelışme- yeyol açılır Tarıh, kımı zaman tepeden mme, kımı zaman taban- dan gelme etkıleşımle oluşur Sozgelımı laıklık bızde 'tepeden mme gıbı gorunur, ama, Avrupa da halkın dın- sel ıktıdara karşı yuzlerce yıllık dırenışıyle sağlanmıştır Kolay mı laıklık'' Yalnız Almanya'da 'Reform ıçın akan kanların haddı hesabı yoktur, 'Aydınlanma' gul suyu ıle beslenmedı; 1789'da patlayan devrımın oncesı var, sonrası var Batı da gerçekleşen laıklığın Anadolu'ya yansıması, doğaldır kı başlangıçta aydınların ışıdır, laıklığın devlet duzenıne donuşmesı ıçın ust uste yaşanan kanlı savaş- lar zıncırının toplumu kıvamına getırmesı gerekıyordu Uygarlıkta 'al gulum ver gulum kımı zaman tabandan gelme olur, kımı zaman tepeden ınme Deli Petro tabandan gelmedı, ama, Rusya yı tepeden tırnağa değıştırmıştır Ya MustaJa KemaP • Insanlık tarıhınde 'gunah' ıle 'suç'un aynı olduğu do- nemler yaşandı 'Gunah 'duşuncesıyle 'suç'kavramının bırbınnden ay- rılmasıyla laıklığın temellerı hukukta atıldı Daha eskı- den tarıh, şımdı bıze çok gulunç gelen evrelerın ıçınden geçmıştır Roma imparatorluğu'nda Hırıstıyanlaraslan- lara yem dıye kullanılırdı, halkın stadyumlardakı çılgınlı- ğı çok tanrılı dınlerın ınançlarıyla bağımlıydı Gun geldı, devran değıştı, Hırıstıyanhk Roma nın devlet dını olun- ca, bu kez Isa'nın duzenı kuruldu, karşıt ınançlar suç sayılmaya başlandı 1789, devleti dınden arındırmak, vıcdan ozgurluğunıi gerçekleştırmek yolunda devrımdır Devrım bır kez dunyanın bır yerınde patlamayagor- sun, fıkırlerı şarapnel parçaları gıbı gezegenımızın her yanına serpılır, al gulum ver gulum un boylesı, ancak insanlığın en sıcak donuşumlerınde yaşanabılıyor Osmanlı aydınları laıklığı 'Aydınlanma'nm gereğı say- dılar, uygarlığa gıden yolu bır başka bıçımde ışıklandır- mak olanaksızdı Laıklık, Fransa dan Anadolu'ya taşın- dı vıcdanlara ıçın ıçın ışlemeye^>aşladı 1923 Devnmı yle temellerı atıldı 1937'de anayasaya gırdı • Laıklık, Turkıye de 2000 yılına 6 kala tartışılıyor, şerıat ozlemlerı ruzgârlanıyor Dın devleti kurmak uzere Anadolu da taban bulmaya çalışan sıyasa ılerlıyor imam okulları, devlet Hazınesı nın parasıyla Mıllı Eğı- tım Bakanlığı nın yonetımmde kurulmuş bırer 'med- rese'dır Medreselerde devlet orgutune yonetıcı yetıştı- rılıyor 'Inananlar ve ınanmayanlar ayrımı, ulkeyıonce bıçak gıbı ıkıye ayırmak, sonra bırbırıyle kapıştırmak ıçın topluma aşılanıyor Avrupa'da yuzlerce yıl once ve yuzlerce yıl surmuş bır seruvenı bız yenı yaşıyoruz Cezayır de şerıatçılarla ordu kıyasıya bır kanlı kavga- nın ıçındedır, Tacıkıstan, şerıat mı, laıklık mı 7 "^çatışma- sının sıyasaya donuştuğu surecın bıçak sırtındadır, Iran, ortaçağı hortlatmıştır Suudı Arabıstan Turkıye'ye Refah Partısı marıfetıyle şerıatı ıhraç etmek ıçın elınden ne ge- lırseyapıyor ^, > Baş sorunumuz şudur ' Laık yaşam bıçımını genış halk yığınlarının bılıncıyle demokratık rejımın ıçınde koruyarak şerıatçıları ozgur- luk rejımınde erıtebılecek mıyız 9 Ortaçağdan bu yana yaşanan ve Batı da çoktan çozuî- muş olan sorunun 'uçuncu bın yıla 6 kala baş sorunıj- muz olması, çağları geriye doğru atlamanın eşığıne. geldığımızı vurguluyor TEŞEKKÜR Sol gozumdekı katarağı başanlı bır amelıyatla alıp tekrar görmemı sağlayan çok değerlı ınsan Op. Dr. TURHAN SO YLU'ya Amelıy atımın başanlı olmasında buyuk katkılan olan Ans. Uz. Dr. ERDOĞAN ÜNAL'a Amelıy at ve sonrasında > ardımlannı v e ılgılennı esırgemeven amelıvathane hemşırelen NURİYE ÖZCANLAR, LE YLA GÜL'e ve senıs hemşırelen PERLEV YILMAZ, FERİDE SERT'e v e bana her konuda y ardımcı olan B \YR \ M P 4ŞA GÖZ HASTANESİ vetkililerine en derin teşekkürlerimi sunanm. I YURDAGÜLÖZÇELİK BAŞSAĞLIĞI 3"^ Donem Şube Başkanımız Prof Dr \TİLLAM. \NSAL'ın babası FEHMİANSAL vefatetmıştır Aılesıneveyakınlannabaşsağhğıdılenz EVŞAAT MÜHEÎVDİSLERİ ODASI İSTANBULŞUBESİ Cenazesı 8 Şubat 1994 Salı gunu oğle namaanddn sonra Lev ent Cdmu ndenZıni-irlıkuyu Mezarlığı nddefnedılecektır r-N£FBS -4I LAİKLİK ve • DEMOKRASİ DÜSMANLARINA 1 ALEVILER'DEN OY YOK I YAZILARIYLA: - Bedri NOYAN, Çotin YETKIN, Niyazi OKTEM Fuat BOZKURT, I.Z. EYUBOĞLU, Comal ŞENER, Rıza ZELYUT, Reha ÇAMUROĞLU, Lütfi KALEU, Battal PEHLIVAN, Esat KORKMAZ, Nasuh BARIN