Katalog

SAYFA CUMHURİYET 2 8 OCAK1994 CUMARTESİ KULTUR ŞIIR "Her zaman olduğu gibi, son söz gene sessizliğjn" CHARLES VVRIGHT ŞİİRLER ÇEVİREN CEVAT ÇAPAN ,935'te Charles VVright Tennessee'de doğdu. yüksek öğrenimini Davidson Koleji"ndeve Io\\a Üniversite- si'nde tamamladı. 1957-1961 yıllan arasında Vero- na'da askerlik görevini yerine getirdikten sonra 1963- 1965 \illan arasında Fulbriht bursu alarak Roma'da araştırma > aptı. 1966-1983 yıllan arasında California Üniversitesi'nin Irvine kampusunda öğretim üyesi olarak çalıştıktan sonra Virginia Üniversitesi'nde İngiliz Edebiyatı profesörlüğüne atandı. I976'da Edgar Allan Poe ödülünü, I977'de Amerikan Akademisi ile Sanat ve Edebiyat Enstitüsü bursunu. I983'te de şiir dalında Amerikan Kitap ödülünü ka- zandı. VVallace Stevens ve Ezra Pound gibi bü>ük ustalardan etkilenen Charles VVright özellikle Tattoos (Dövmeler) ve Skins (Deriler) başlıklı şiir dizilerinde tarihsel olaylan ve hatı- rladığı doğal manzaralan soyut ve dışavurumcu bir anlatımla dile getırdi. 1990'da yayımlanan The VVorld of The Tem Thou- sand Things adlı kitabıyla 1981-1986 arası çalışmalannı bir araya getirdi. B olivar'a Mektuplar'dan ı. Taş duvann dibinde. Benekli, zayıf köpeklerin kokladığı Ve insanın saklanabilecek durumda olsa Haâlâ saklanabileceğı ıslak. Karanlık kovuklarda - Senioradadüşünü>orum, ötekilerarasındaki yüzünü. Ölüm kolay (diyecektir birisi) Bunca talimden, yanılmalardan. Kusursuz genel provalardan sonra. Kimbilir... 2. Siegfried Sassoon öldü. 20. yüzyılın En güzel adh şairi Öldü - öldü. dedım. Ve bunca > ıl adını anan olmadı; Yalnızca bizim sav aşlanmızdan Öncekı bir savaşta ölen Birikişaırarkadaşıyüzündenhatırlandı. Gün batımı. Arkansas üzerinde gökyüzü Açılan bir >ara gibi. alevler içinde. Onu okumuş muydun? İlgileniyor musuri? - Kimse ilgelenmiyor da. 3. Bu gece, incecik yüzüyle yeni ay Ufuğaasılıduruyor. Ters dönmüş ve ışık saçmı> or. Daha sonra gökten inerek Perdelenn arkasına giriyor. Ben - Karanlık onu derinliğıne gömerken- Sessizce oturmuş. onu seyrediyorum. Acaba bu kez, yana çekilip Yol versem mi Bakırrengi ucuyla kolayca geçsin diye? < :• " 6. De Maupassant'ı Düşün: Üne kavuşmuş. sonra 40 yaşında Kendi gırtlağını kesmeye kalkmış. Cannes'da. Bunubaşarama>ınca. Paris'e \ ollamışlar palas pandıras. Bir huzur ev ine. Orada emekleyerek Kendi pisüğini >emış. Şu sözler \, azılı raporunun son satınnda: Monsieur de Maupassant va s'animaliser. 42 yaşında ölmüş, annesi daha sağken. 7. Ya da Svvift'i: Delireceğini önceden sezmiş olması (Ben bir ağaç gibi öleceğim - tepeden tırnağa doğnı) Dr. Johnson'a göre. sağlığını da aklıyla bırlikte yitirdiğini gösteriyor. Örneğin, odasında. önüne konan tabağa ve içinde önceden parça parça kesilmiş ete saatlerce bakarmış: otururken değil de, yaralı bir hay\an gibi odayı bir aşağı bir yukan adımlarken yermiş. Yıllarca hareketsiz ve sessiz yattıktan sonra ölmüş, son soluğunu hiç direnmeden vererek. olan parasını bir akıl hastanesinin şapılması için bırakmış. * Bolivar. Tennessee e\ aletinde akıl hastanesi olan bir kasaba. lü renk Uzun süre soluma yatıyorum, sonra sağıma Vehiçbirşey yemiyorum. ama hiçbir ses gelmiyor rüzgarla Ve hiçbir ses boşanmı\ or buluttan. Külrengi örürriceklerle turuncu örümcekler arasında hiçbir ses gelmiyor rüzgarla... Daha sonra. uzun süre Har'ın kıyısında oturu>orum. Ama hiçbir \ üz yansımi) or sulann derinliklerinden.. Bu ar?da toparlanıyor göklerin karanlık haritası. Trafık azalma\a başlıyor. Yaprak bitleri atıştınv or limon ağaçlannın yapraklannı. Alçalıp yükseli\ or çımlere serpilen sular... İşte birdizi kannca bir kurukafayı temizlıyor. Bu da bir başka dizi karınca. karşıdan çıkan. Başımın üstünde > ıldız parçalan ?>an mendillerini batınv orlar kara isteklenne. Pencereler. sevinçlı pencereler! üney Haçı'ndan Her zaman olduğu gibi, son söz gene sessizliğin Ve Venedik ipek gibi uzanacak denizin ve gece göğünün kıyısına Ay aydınlığında beyazlaşarak. Herkesin hayatı aynı hayat yeterince uzun yaşayabilirsen eğer. Sırma iplik gibi gidip geliyor san asma kuşlan günün külrengi kumaşında. Yoğun sis öyle bastırmış ki, Karga yağıyor gökten siyah notalar gibi. İlmik ilmik örüyorsanasmalarörgülerini. Aşağılarda bir yerde, öfkeyle dişlerini gıcırdatıyor „ . , . , . deniz Sabah ışbaşı yaparken ve ve palmiyeler parlarken. Bir başkahk var içimizde Ellerimiz ne kadar derinlere uzansa Güzellikleri ve Herhangi bir zamanı, Herhangi bir yeriyle Geçmiş zamandır bu. Dualanmız ona > önelir, kollanmız ona uzanır Yıl yıl üstüne. Ama kim ne zaman yeterince hatırlayabilir? Ağustos çamlan yalıyor. Puslu güneş v e dereden du\ ulan küçük fügler. Bataklığın yeşil eteği altında otların uykusu. Her zaman içimdeki bir ağzın Mavi dudaklannı açmasını Düşlemişimdir. bir kolun akşamlan, açık birpencereye Hüzünleeğilmesini ve kurbağalann sıçramalannı ıslak otlarda. Yeniden çiçeklerin sessizliği. Yeniden o hafıf piyano sesi arkadaki korudan. Yaz nasıl da kendiliğinden doluverir odaya. Rüzgardır bu dünyanın soluğu. Rüzgarla savrulup gelir, rüzgarla savrulup gideriz. Rüzganngetirdiklerinebakardururuzyalnız. Rüzgardır bütün hatırladığımız. E dvardMunch Büyük ağırlığı olan evlerde otunıy oruz, Pencereleri deri rengi ışık, soluk ve oynak. Rüzgann dövdüğü avlulanmız geniş, ağaçlan fırtınadan eğik. Bilmediğimiz insanlar sarmışçevremizi. Ya da hiç kimse yok, bütün gün Ya bir köprüde duruyoruz, ya da uçurumun kıyısında aşağı bakarak. Analanmız durmuş ayakkaplanmıza bakıyorlar. Ellerimiz kulaklanmızda. ağızlanmız açık. Kayalık kıyıda göremediğimiz deniz fenerinin Yanıp sönmesi, yanıp sönmesi çekiyor bizi. Şişedeyazılıkâğıt,dolunayınmürekkebi çizgilerimiz. cesare Pavese'ye saygı Ölüm gelecek ve gözleri senin gözlerin olacak Sabahtan sabaha. uykusuz, eski bir pişmanlık. Gözlerin boş sözler olacak, her gün Aynaya eğilip bakarken göreceğin Bir sessizlik. herkese gösterdiği bir yüz. Denizden gelen sulu çamur gibi olacak bu, Bir kötülüğe ve günaha son verir gibi. Günaha son verir gibi olacak. Aynadaki o ölü yüz olacak Kapalı dudaklan dinleyen. Sessizce. konuşmadan burgaçlara inecek, Ölüm gelecek ve gözleri senin gözlerin olacak, o gülünç kötülük ve aynı yüz. Büyük bezginliksin sen Dezin kavurup yaktığı. Bir şey söylemiyorsun, kimse de konuşmuyor seninle. Bir bilanço bu, adlann önemi yok. Çivi çivi üstüne. bir çarmıh yapılır dört çividen. Geçmişe hiçbir şey eklenemez- Ne yaparsa odur İcadın ve gece her zaman gecedir. Kara yüreği ve kara elleriyle beni feda eden. s anatçımn Li Poyla portresi "Beyaz Göl'ün o yüce kutsal kişisi" şimdi Küçük bir toprak yığını uçsuz bucaksız bir ovada. Zinciri şakırdıyor boynunda ve gözlerini gölgeliyorincileri. Hiçbir şey söylememişti ölümden sonra dirilişle ilgili. Mavipasveçiğdumanıüstündekigiysisi. En çok çiçekleri se\erdi, bir de sulan Herkes bilir onun nasıl şiirler yazıp onlann kağıttan kayıklar gibi Akıntıyla uzaklaşnıalannı seyretmek için sulara bırakışının hikayesini. Ölüm hiç girmedi onun şiirlerine. yalnızca kürek çekti, saçlan çözülü ve gölde uzaklaşıp gitti, Gülerek \e gözleri gökyüzüne dikili. Binlerce yıl sonra bir deftere yazıyorum onun dizelerinden birini. Akan suyun ardından gıdi\ or şeftali çiçekleri, Ve Ekim karanlığının çöküşünü seyrediyorum karşı tepelere. Bütün gece batıya doğru akacak cennet ırmağı kimseye sezdirmeden Bir yürek atışından ve soluktan daha fazla ölülerle dirilerin birbirlerinden uzaklıklan. essiz Kuşak Arka bahçede ikindiler. hayatlanmız başka bir yerde, Bir başkasının albümünde sararan fotoğraflar gibi. Gizlice, Ocakta kıbleden esen yelin Kolayca dağılışı kara dallan arasında meyva ağaçlannın, Neydi o hiç söylemek zorunda olmadığımız şey?- Şimdi kim hatırlayabilir- Dünyanın haksızlıklanyla ilgili bir şey. Bunlan, açık bir tarlada. şimşek çakma\acağından emin. Üstümüzdeki yağmuru silker gibi nasıl silktiğimızle ilgili bir şey. Kol kolay ız pişmanlıkla, bir sol adım. bir sağ adım. Kimsenin hakkı kalmıyor üstümüzde, Bir aşağı bir yukan dolaşıy oruz yeryüzünde canımızı dişimıze takıp. Ölünce, ölüyoruz. Ayak izlerimizi uzaklara savuruyor rüzgar. S anatçının Haıt Crane'le portresi Venedik. Ağustos sonu, yemekten sonra dışarda ve Hart Bir şarap kadehinde söndürüyor cıgarasını, Yüzünde ıslanma öncesi ve antiseptik bir bakış. Biraz ölüm ya da yumuşak bir bulut gibi. Geleceğinın ıslak ışığj pergolada hâlâ asılı. Saattir bütün şiirlerin konusu, Sanınm, her gece göğsümüzün üstünde kavuşan O küçük ve dokunulmaz akreple yelkovan parmak parmak Açılır iki yana her sabah güneşin ağırlığı altında. Bir gün fazla, bir gün eksik demektir. Haftalardır yazıyorum bu şiiri yağmurdan bir kalemle, İş içinde bırakıyorum yüzümü ve arkadaşımın yüzünü. İçinde hiçbir şey kalmayan bir dil yaratarak. Böyle bir isteği yok gün ışığının, Onun işi parlamak bizim sözcüklerimizin küçük havuzlannda. Şükran Kurdakul Attila Galatalı'nın seramik sergisi ANKARA (AA) - Türk seramık sanatının önde gelen adlanndan Attila Galatalı. son sergisini Etibank Sanat Galerisi'nde açtı. Günümüze kadar 18 kişisel sergi açan sanatçı, anlatımcılığı \e sürekli olarak verelliği savunduğu seramık anlayışı ıle de \urt içinde pek çok resmi ve özel binaya özgün seramıği ile değer kattı. Çekoslovakya, İtalya. Fransa, Amerika \c Türkive'de kaüldığı ulusal ve uluslararası bienal \e konkurlarda çoğu altın ve gümüş 43 ödül kazanan sanatçının en önemh başanlan arasında, 1972 yılında Fransa'da kazandığı birincılik ödülü ile eserinin Vallarius Uluslararası Modern Seramik Müzesı'nealınması göstenlebılir. Sanatçı son olarak 1986 >ılında Ankara l. Uluslararası As>a-Av rupa Plastik Sanatlar Bienali'nde uluslararası jüri tarafından Cumhurbaşkanlığı Altın MadaKası'na değer bulunmuştu. Sanatçının son eserlennın \er aldığı sergi, 29 ocağa kadar gezılebilecek. Vivaldi Cafe-Bar'da Şükran Kurdakul ile söyleşi Kültür Senisi - Zühtü Bayar. şair, yazar ve incelemeci Şükran Kurdakul ile 12 ocak gecesi Vivaldi Cafe-Bar'da bir söyleşi \apacak. Kurdakul'un sanatçı kişilığine ve \apıtlanna\önelik konuşmanın kapsamı. İstanbul'un kültür ve tarih sorunlannı da ıçine alacak biçimde genişletilecek ve Zühtü Bayar. sanatçı ıle ilgili anılaranlatacak. Aynca. Şükran Kurdakul. dinleyıcilerecanlı giıar müziği eşliğinde şiirlenndenve ö\ külennden örnekler sunacak. Vivaldi Cafe-Bar'da düzenlenen söyleşılere 26 ocak gecesi Süha Tuğsavul, 2 şubat gecesi Adnan Özv alçıner. 9 şubat gecesi Sennur Sezer. 30 mart gecesi de Maruf Tanboğa konuk olacak. Makedon yazar Zdravkovski Atatürk'ün hayatını romanyaptı t'SKL'P (AA) - Makedoma'nın ünlü araştırmacı yazarlanndanTseneZdravkovski.uluönderAtatürk'ün havatıyla ılgılı bir roman yazdı.Tarihi gerçeklere ve belgelerc da\ anılarak v azılan 340 sayfalık roman. Atatürk ün ha\ atını ilgı çekıcı bir uslüpla anlatıyor. Zdra\ ko\ skı. kıtabı 6 > ıllık bir araştırma sonucu ortaya çıkardığını belırterek. "'Kıtabımın Türkiye-Makedonya arasındakı ilı^kılenn gelişmesıne katkısı olacağına ınanıv orum" dedı. Zdra\ kovskı. Atatürk'ün hav atını araştınrkcn bü\ ük önderin \aşamından çok etkilendiğini de sö>ledi \ e "Dün>a\a bir daha Atatürk gibi gerçek bir lıdenn çok zor gelebıleceğine ınanıvorum" diye konuştu. Atatürk'ün havatını konu alan roman. Makedonya'da Atatürk ıle ılgılı Makedonca basılmış ılk kitap olu\ or. Resim mü'zayedesi İSTANBL L (AA) - Ünlü Türk ressamlannın eierlerinin satışa sunulacağı resım müzavedesi, 16 ocak pazargünü Harbi\c Kültür Merkezi'ndevapılacak.Kitle Sanat Galensı tarafından düzenlenen müzavede de Halil Paşa, Nazmı Ziya. Hüse> ın Zekaı Paşa, Şevket Dağ. Hoca Ali Rıza. İbrahım Çalîı. Fikret Mualla, Hikmet Onat, Hamıt Görele. Cev at Derelı. Alı Çelebi gibi sanatçılann eserleri satışa sunulacak Ankara Ressamlar DerneğVnin gelenekselsergisi ANKARA (AA) - Ankara Ressamlar Demeği'nin geleneksel resım sergisi açıldı Dev let Güzel Sanatlar Galerisi'ndekı sergının açılışında konuşan Güzel Sanatlar Genel Müdürü Mehmet Özel. Ankara Ressamlar Demeği'nin 26H ü\esi\ le önemli bir kuruluş olduğunu belırterek. derneğin Anadolu'da açtığı sergileri bundan böyle de sürdürmesını diledı. Özel. Anadolu sergilerinde derneğe her türlü katkna hazır olduklannı da vurguladı. Ankara Ressamlar Derneğı üyesı 82 sanatçının değişik teknıklerle ürettıklen 120 vapıtın>eraldığı sergi. Uocağa değın görülebılecek. 'Karikatür' sÖyleşileri Kültür Senisi - Be\ oğlu Cafe Serenad'da düzenlenen "Cumartesı Sö\ leşılen" kapsamında bu haftaki konu "Karikatür". Hekımhan Tekin'm \ önettiğı \e konuk olarak Kamıl Masuracı'nınkatıldığısövleşi.saat 16.00'da gerçekleştırilecek. Aynı gün. Kadıkö\ Beledıyesi Kültür ve Sanat Merkezi'nde de " Yaşantımtzda Karikatür" konulu sö\leşı\eralıvor Saat 15.00'tekisöyleşı>eHasanKaçan, Tan Oral veSemıh Poroj, katılıvor. A\nca "Onbırinci Sima\ ı Uluslararası Karikatür Sergisi" de a> nı \ erde aörülebilir. Türk Edebiyatı dergisi Kültür Senisi - Türk Edebn atı Vakfı tarafından vaşımlananTürk Edebı\atı dergısınin ocak savısıçıktı. Dergının bu savısında. Ahmet Kabakh'nın " Alp Eren'den Post-Modern'e". Beşır Av\azoğlu'nun "BirTürk Tivatrosu \'armıdırr '.JacquesJuıllard'ın "Entelektüellenn Yükselişi \eÇöküşü" başlıklı yazılan; Ahmet Kabaklı \ e Rasım Özdengören ile söyleşi v e çeşitli deneme \e şiirler. kültür \e sanat haberleriveralıyor. Ruhcan AkiVden 'Troya Önünde Atlar' Kültür Senisi - Ressam Ruhcan Akil. üçüncü kişisel sergisini Bebek Akbank Sanat Galerisi'nde açtı. Şergideki eserler. Homeros'un 24 bölüm \ e 16 bin dizeden İlyada Destam \e diğer görsel ka\ naklann ıncelenmesi sonucunda oluşturulmuş. 1983 yılında İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yüksek Resim Bölümü'nü bitiren Akıl, 1985 > ılında " Leke Sanat Atöl>esi"ni kurdu. İlk kişisel sergisini 1986 yılında açan sanatçı. pek çok karma sergive katıldı. Çalışmalanru İstanbul'da sürdüren Ruhcan Akil'in "Tro\ a Önünde Atlar"adlı sergisi, 20 ocak tarihine kadar açık kalacak.