Katalog

Cumhuriyet70. YHSAYI24929 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V I Z Y O N 70CAK1994CUM İstanbul Zeyrek'ten çıktılar yola; İzmit, Muğla derken, tarihsel yapılann izlerini süre süre Fethiye'nin Kayaköyü'ne değin uzanıverdiler Galata Grubu ya da gönüJlüler ordusuNESLİHAIS KAYSERİLİOĞLU İstanbul'da Mımarlar Odası çaüsı altında buluşan bır grup mımarlık ve şehırcılık oğrencısı vaklaşık ıkı yıldan bu yana. oldukça ılgı çekıcı ve kapsamlı bır dıa çalışma surduru- yor Öğrenalenn unıversıte bunyesı dışında kendı ıstek ve çabalanyla surdürmekte olduklan boylesı bır çalışma ulkemızde yenı gerçekleşı- >or Roloveler çıkanhyor, perspektıf- ler çıahyor. fotoğraflar çekılıyor, notlar alınıyor Amaçlanan "ortak geleceğiıniz" ıçırı. oncehkle. bınlerce vıllık zengın tanhsel ve kulturel bınkımı ıçınde banndıran "ortak geçmişimizi" araştırmak. belgelemek ve >enı p r o jeler uretmek IZeyrek ve Galata Mımarlar Odası İstanbul Buyuk- şehır Şubesı tarafından. orgutlenen \e çalışma ortamlan sağlanan. tu- muyle gonullu oğrencılerden oluşan bu grup, çalışmalanna 1992 yılının yaz aylannda başladı Istanbul'un onemlı tanhı semtlennden bın olan y şimdilerde 100'ü aşan mimarbk öğrendsi, İstanbul Mimarlar Odasf nın şemsiyesi altında ve "gönüllü" olarak "hummalı" bir etkinlik içinde. Zeyrek ve Galata'daki rölöve, perspektif ve fotograf çalışmalannı İzmit'in eski sokaklan, Muğla evleri izlemişti. Son çalışma alanlan ise, Fethiye'nin ünlü terk edilmiş Kayaköyü... Muğla'da Sübürhane Sokağı'nın eski Egeevleri onarılırken... tzmit'te Kapanca Sokak ahşap evlerinde römöve çıkartılıyor. Zeyrek'dekı bır çok bınanın rolöve- len çıkanldı. fotoğraflan çekıldı ve notlar ahndı Bu çalışmanın ardından, yenı katılımlarla daha da kalabalıklaşan grup bu kez de Galata'ya el atu Sayılan 100"u aşkın oğrencı arala- nnda kuçuk gruplara aynlarak, tu- nzme açılma haarlıklan yapılan Galata'yı ev ev. sokak sokak ıncele- dıler vebelgeledıler Bu arada, tarıhı semt ıçın ozel bır dosya açıldı Bır çoğu unutulmaya ve vok olmaya terkedılmış, tanhsel, kulturel ve mıman açılardan onemlı bulunan yapılara ılışkın bılgıler top- landı, not edıldı Çevrelenyle bırlık- te ele alınan yapılar. fotoğraflar ve çızımler aracılığıyla belgelendıler 1992 sonlannda başlayıp. 1993 'un kış aylanna dek devam eden bu cek şekilde >arlığını surdurebilmesini sağlamak. İzmit'in, sadece içinden dur- maksızın geçilen bir sana>i kenti ol- madığını. zengin bir tarih >e kültür mirasının sahibi olduğunu \e yüksek bir yaşama standardını bu kıiltür ve tarih mirasından yararlanarak olus- turabileceğıni kanıtla>acak şekilde, bu bolgedeki tanhı yapıların >e kent dokusunun değerlennın ortaya ko- nulması >e tanıtılması en başta geten amaçlarırnız arasında >er alıyor. Kav bolmuş y a da kay bolmay a baş- lamış değerlenn bulunması ve jeni- den kazandınlması. Diğer bir ama- cımız ise bu alanın bir proje kapsamı- nda restore edilcrek. tum değerlerinin yaşayan bır muze-bolge tanımı kap- samında kalıcı olmasınuı sağlan- ması." IVeMuğiave 'Fethiye çahşmalar sonucunda grup artık "Galata Gnıbu" olarak anılmaya başlandı Galata Grubu'nun çah- şmalan arasında konferanslar du- zenlemek, semtte yaşayanlarla karşılıklı bılgı alışvenşınde bulun- mak ve semün tanhsel onemıne ılış- kın bellı bır bılınç uyandırmak da yer ahyordu Aynı grup. Galata çalışmasının ardından 1993 yazı başlannda İzmıt'de oldukça kapsamlı bır çalı- şmaya daha başladı Şehnn en onemlı tanhı alanlanndan Kapanca Sokağı'nda gerçekleştınlen araştı- rmalar ve porjeler gunumuz Izmıt - ının yarusıra Antık Nıkomedıa ken- tınden gunumuze gelen kalıntılan da kapsayacak şekilde ele ahndı İzmıt. ılk çağlardan gunumuze bulunduğu bolgenın onemlı bır ken- tı olına konumunda As>a vı Avru- pa ya bağlayan vollar uzennde yer alması nedenıyle, onemını hıç bırza- man yıtırmemış Fng'lenn egemenhğıne gırdığı M Ö 17 yuzyıldan ıtıbaren tanhı gehşımı bılınıyor Tanhsel sureç ıçınde bır ara Atına"nın egemenlığı altına gırmesıyle Helerustık donemı başlar Ardından Roma ımparator- luğuna bağlanır ve bugunku Izmıt "metropohs' unvanını alır M S 1 ve 3 yuzyıllar arasında kent en parlak gunlennı vaşar Ve sonunda. 1328'de Osmanlı topraklanna katılır Kapanca Sokağı bu gehşımın >a- şandığı antık kent surlanyla çcvnlı alanın tam ortasında yer alıyor Kapanca projesı ıle amaçlananlar vc bu volda vapılanlar konusunda Galata Grubu uyelen şu bılgılen ve- rı>orlar "Kocaeli'nin gecmişteki mimari özelliklerini taşıvan Kapanca So- kağı'nın, içinde bulunduğu halden kurtanlarak, mimari mirasımızı va- şayan \e kulturel etkinlikleri barındı- ran bir kent mekanı içinde sunulabile- Galata Grubu"nun a>nı yıl ıçınde gerçekleştırdığı çalışmalardan bır dığen de Muğla'daydı Gnıbun Muğla çalışması şehnn en onemlı tanhı bolgelennden bın olan Sabur- hane Mahallesı"nı kapsıyordu Bu mahalle ıçınde yar alan toplam ellı tanhı yapı teker teker ve bır butun ıçınde ıncelendı rolovelen çıkanldı ve fotoğraflarla belgelendı Ve nıhayet Fethıye nın unlu Ka- yakoy"une ya da antık adıyla Karmvlassos'a gelındı Galat Grubu bır yandan bu tanh- sel ve ve kulturel mırası belgelerken, dığer yandan yıllardır beklenen bır ozlemı gerçekl'eştırdı ve 'Barış Kö- yu" projesınm ılk belgelennı oluş- turdu Galata Grubu nun tum bu çalı- şmalanndan kuçuk kesııler veren bır sergı onumuzdekı gunlerde Ataturk Kultur Merkezı nde ızlenı- me açılacak Foça'nın Osmanlı dönemi mimari özellikleri taşıyan en görkemli yapılanndan biri daha tarihe gömüldü 'Baât onanm' yıknnadönüştüŞEVKt AVO FOÇA - Foça'nın Osmanlı done- mı mıman ozellıklen taşıyan en gor- kemlı yapılanndan bın daha yıkıldı Basıt "onanm" dıye başlayan ınşa- atta 1 derece tescılh yapının tabanı 3 metre kazıldı Iç duvarlan yıkıldı Arka duvan "çatlak" olduğu gerekçesıyle yıkılıp 1 5 metre daha genye ahndı Bılgı al- mak ıçın aradığımız Izmır 1 No'lu Kurul yetkıhlen kaymakamhğı ara- mamıa soyledıler I Mühürlendikten sonra I inşaata devam edildi Foça da Fevapaşa Mahallesı 216 Sokak 42 numaralı (147 ada 15 par- sel) 1 derece tescılh yapı. sahıbı tu- nzm ışletmecısı muteahhjt Tamer Erduran tarafından onanhyor Beledıye gorevlılen, muteahhıdın ıyı nıyetlennı kotuye kullandığını Foça'dakı tanhı yapılan korumak ıstedıklennı, tanhı yapısını restore etmek ısteyen herkese destek ver- mek ıstedıklennı belırterek, "Bu bi- naya yapılan müdahaleye. ilgili bele- diveden ruhsat >erilmedi. Binaya mudahale edildıği gorulduğünde ıkaz yazısı yazılıp inşaat muhurlendi. Mü- hürden sonra da inşaata devam edildi- ğini gordük. Olayı savcılığa intikal ettirdik" dedıler Bına sahıbı tunzmcı müteahhıt Tamer Erduran ise bu inşaat ıçın be- ledıyeden ızın aldığını, bırkaç kışının ımza toplaması uzenne beledıyenın ınşaatı muhurledığını savunarak şunlan soyledı "Foça'da aynı yön- temle yapılan 4 tane bina daha var. Onlara kimsenin sesi çıkmadı. Bele- diye önce izin verdi. Sonra imza top- lanıyor diye kendilerini kurtarmak için inşaatı mühürlediler. Muhure karşın inşaata devam ettim. Çunku öy le bir aşamada mühürlediler ki eğer beklesek bina çokebilirdi. Arka duvar çatlak olduğu için daha geriye aynı şekilde duvar yaptık." Müteahhıt tunzmcı Tamer Erdu- ran inşaat halındekı bınanın kendı- sıne an olduğunu. tescılh olduğunu sanmadığını ve bu nedenle de Kul- tur ve Tabıat Varhklannı Koruma Kurulu'nun muhatap olmadığını sovleyerek konuşmasını şoyle sur- durdu "Kurul, işle\ gören bir yer de- ğil. 12 ay önce yıne sahibi olduğum tescilli bir bina için başvuruda bulun- dum. Bugıine kadar kuruldan cevap alamadım. Ayrıca şu anda inşaarını MJrdurdüğum yapı ile ilgili olarak tapuda tescilli olduğunu gosteren bir kayıt yok." Belednede vaptığımız araştırma- da sozu edılen tanhı bınanın değışık olçeklı tum paftalarda 147 ada 15 parselde 1 derecede tescılh olduğu- nu gorduk Bılgı almak ıçın dradığımız Kultur\e Tabıat Varh- klannı Koruma Izmır 1 No"lu Ku- ruluvetkılılen. 1 derece tescılh yapı- larda kurul ıznı olmaksızın hıçbırış- lem vapılamavacağını belırterek, bu konuda kaymakamhktan bılgı edın- mçmız salık venldı Kaymakam M. \li Aytaç boyle bır konunun ken- dılenne gelmedığını sovledı IHerkes kendi bildiğini >aparsa... Foça Kazılan Başkanı Doç Dr ömerOzyiğit Foça'da Osmanlı do- nemı mımansının ozgun orneklen- nın 1984-1992 yıllan arasında yıkıldığmı genye kalanlann ise bır- çoğunun tescılsız olduğunu savuna- rak şunlan soyledı "1. derece tesciBi olan 1883 tarihinde yapılan bu yapı uzerinde Koruma kurulu'nun izni ol- maksızın en kuçuk bır oynama yapı- lamaz. Foça'nın en güzel ömeklerin- den biri olan bu tarihi yapıda 2865 Sayıh Kültür te TabiatVarlıklannı Koruma Kanunu'na muhalefet edil- miştir. Bu tûr yapılann onarunlan, kuruldan izin alınarak belli ilkeler doğrultusunda yapılması gerekir. Herkes kendi bildiğini yapmaya kal- karsa ortada korunacak bir şey kal- maz."