Katalog

Cumhuriyet İmtivaz sahibi: Berin Nadi Genel Yavın Yonetmenı Özgen \car #001101 Yavın Koordınatoru Hikmet Çetinkava • Genel Yaun Danışmdnı Orhan Erinç •^azıı^len Mudurlen İbrahim Vıldız Dinç Tavanc (Sorumlu) • Haber Merkezı Muduru İpek Çaltşiar • Gorsel V onetmen \\i Acar • Dış Haberler Ergun Balcı • Ekonomı Abdurrahman V ıldırım • Istıhba- rat Valçın Çakır • Yurt Haberlen Mefımet Saraç • Makalclcr Sami Karaören • Spor Abdulkadir V ucelman 9 Du/eltme Abdııllah V azıcı Ankara Temsılcısı Mustafa Balbav • Haber Muduru Doğan \kın Ataturk Bul- vanNol25 Kat 4 Bakanlıklar-\nkara Tel 419^020(7 Hat) Tclex 42144 Fa\ 4195027 •Izmır Tcmsjlcısı Serdar hızık, H Zı\a Bh M52 S 2 t Tel 4411220 Telex 52359 Fax 4419117 •AdanaTermılcısı Çetin \ ığenoğlu InonuCd 119S No 1 Kat 1 Tel 352255O-35226O1-3522492 Telev 621S5 Fa\ 3522570 Mues!>ebe Muduru Erol Erkut • Koordınator \hmet Korulsan • Muhasebe B-Iient Vener #Idare Hüsejın Gurer •Işktme ÖnderÇelik • Bılgı-I^lem Naıl Inal • Bılgısavar Sıstem: Mürmet Çıler • Reklam Re*ıa Işıtman K n Gun Hjber \jariii B<ısın\e Yjvıncihk \ Ş " 9 4 I O g a l o g l u W 4 İ s ı PK 2-İ6 îslanbul Tel (0 :i2) <l2OSO<(20hjı|Tclcx 2:246 FJX (0 212) > 10OC4KI994 Imsak 5 42 Guneş 7 10 Oğle 12 24 Ikındı 15 00 Akşam 17 25 Yatsı 18 47 Boynuzlu kaplan • P\RİS(AP)-Fransız modacı Jean Paul Gaultıer. I994 95erkek kreas>onlanru. Pam'te duzeniedığı defllede sergıledı En çok sıpanş alan ve yukanda gorulen kıyafet, bır kaplan postunu andıran portakal ve sıyah renklerden ceketılesıyah pantolondan oluşuyor Mankenın başındakı kırmızı şapka, bırçıft boynuzla daha daılgınçleşmış Spiker ve imam intiharetti • ŞANLILRFA(AA)- ŞanJıurfa'da, yerel bır radyo spıken ıle Ordu'da "Zafer Mıllı Mahallesı Camıı' ımamııntıharettıler Şanlıurfa'da yerel bır radyoda çalışan Umut Oğuz Hamavıoğlu. mesaıden sonra Bahçelıev ler semtındekı ev ıne gıttı Aşın dercede hap alan Hamavıoğlu, uyuşturucunun etkısıylejıletlebıleklennı kestı Spiker, kan kaybından oldu Ordu'da ıse'ZaferMıllı Mahallesı Camıı' ımamı 46 yaşındakı Seyfettın Ersu, henuz bılınmeyen bır nedenle evdekımsenın bulunjnadığı sırada. kendısıne aıt tabancaylaıntıharettı Her ıluolayJa ılgılı soruşturma suruyor 800 yıllık Kuran • SAMSUN(AA)- Dunyanın en eskı el yazması Kuranıkenm tefsınnm Samsun'un Vearkopru ılçesı Faal Ahmet Paşa Halk Kutuphanesı'nde buJunduğu bıldınldı Yaklaşık 800 yıllık olan ve altın suyu ıle ışlemelı tefsınn, bugunîcu teknoiojı ıle ancak bu kadardüzgun yaalabıleceğını belırten kutuphane muduru Necdet İğcı. "Eser, 2 cılt halınde toplam425 yaprak Üzenndekıbılgılerden800 yıllık olduğu ve esenn adının Ahkam-ul Kuran, y azannın ıse Ibru Cafer Ahmed Bın Muhammed bın Selametel EzdjEtTahavı olduğu anlaşıhyor" dedı Limanların özelleştiPilmesi • AMKARA (Cumhuriv et) - Ulaştırma Bakanhğı'nın. lımanlann ozelleştınlmesı yonundekı çalışmalan hız kazandı Buçerçevede. ılk olarak İzmır Lımanı'nın ozelleştınlmesı gundeme geldı Ege Bolgesı'nde İzmır Lımanı'nı ışletmek uzere "Batı Anadolu Lıman İşletmesı ve Lıman Hızmetlerı" şırketı kuruldu Lıman-İş Sendıkası Genel Başkanı Hasan Bıber ozelleştırmey e karşı olduklannı belırterek. gerekırse tum lımanlarda uretımden gelen guçlennı kullanacaklannı soyledı Gemi mühendisleri dergisi • Haber Merkezi - TM MOB Geırı Mühendıslen Odası "Gemı ve Denız Teknolojısı" adıyla uç aylık bır dergı yayımlamaya başladı Genel Yaym Yonetmenlığı'nı Prof A Yııcel Oddbaşı Yaym Teknık Sorumluluğu'nu gd/etecı-v j/ar-şaır ^yhan Hunalp'ınyuruttuğu dergının oda uyelennın meslekı bılgılennı gelıştırmeyı, ulusal sıvıl ve asken denız teknolojısıne katkıda bulunmayı, sektorun ulke çıkarlan yonunde gelışmesını, yurt ıçı haberleşmenın sağlanmasını ve teknolojık yenılıklenn duyurulmasını amaçladığı behrtıldı 3 ıııilvoıı aracayollardar geliyor Motorlu araç sayısında Avrupa'nın çok gerisindeyiz ama büyük kentlerimizde trafîğimiz arapsaçı İstanbul Haber Servisi - 1993 yılı venlenne gore Turkıye'de toplam 2 mılyon 997 bın motorlu taşıt karayollannda seyredıyor Otomobıl Sanayu Derneğı'mn resmı venlenne gore irafiktekı bı- nek otomobılı sayısı 2 mılyon 181 bın 388, mnıbiis 145 bın 312, otobüs 75 bın 592, kamyonet 308 bın 180, kam>on sayısı ıse287 bın 160 Yelkılılenn verdıklen bılgıve gore ıse sadece İstanbul'da her gun trafiğe 250 araç çıkıyor Turkıye'de kentler arasında en çok otomobıl İstanbul'da bulu- nuvor 1992 yıl sonu venlenne gore 699 bın 23 otomobılın sey- rettığı istanbul yollannın yanı sıra Ankara 373 bın 679 otomo- bılle ıkına sırada yer alıyor 3 - luğe ıse İzmır 231 bın 899 otomo- bılle verleşıyor Tüm kentlerdeen çok kullanılan otomobılı ıse bı- nek otolan oluşturuyor Turkı- >ede en az otomobıl ıse Arda- han'dabulunuyor 87otomobılın İllere göre motorlu kara taşıtları (1992) Ihr Adana Adıyaman Atyon Ağrı Amasya Ankara Antalya Artvın Aydın Balıkesır Bılecık Bıngol Bıtlıs Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denızlı Dıyarbakır Edırne Elazığ Erzıncan Erzurum Eskışehır Gazıantep Gıresun Gumuşhane Hakkarı Hatay Isparta Içel İstanbul İzmır Kars Kastamonu Kayserı Kırklarelı Kırşehır Kocaelı Konya Kuiahya Malatya Manısa K Maraş Mardın Muğla Muş Nevşehır Nığde Ordu Rıze Sakarya Samsun Sıırt Sınop Sıvas Tekırdağ Tokat Trabzon Tuncelı Ş Urfa Uşak Van Yozgat Zonguldak Aksaray Bayburt Karaman Kırıkkale Batman Şırnak Bartın Ardahan Iğdır TOPUM 70946 7200 14 092 2120 9275 304057 64 246 3871 33 000 36 788 4 771 1993 2159 16345 10 718 77 151 14295 3600 10995 31909 13 775 14 092 12 148 6083 12 013 31026 26 523 6 731 1869 1019 34 676 14 044 40 366 566 969 172 647 4433 11 674 33 394 11293 5850 33 777 48313 21525 13 700 37 100 13 531 4356 25 554 1945 7686 5264 9 442 7363 20439 29 988 2 574 5089 12842 14 853 12 547 16 039 901 12899 10 163 7540 6139 30 918 5939 1 178 5 257 8 407 4 673 832 2 287 62 204 litiJM Kofe 5059 882 15/0 445 1098 9018 3006 1 105 4 786 2934 540 458 547 1760 527 5493 1 157 439 1030 3232 1621 1 119 1222 933 933 1 159 1620 2 607 612 184 3864 525 1473 17 515 7309 851 1 073 2 621 995 858 2 521 2680 1954 1488 3 576 1835 1207 2929 574 1 124 475 2 775 1967 2000 4 371 624 649 1408 948 1 174 3807 310 1 129 874 1596 1 116 2829 541 282 373 698 695 68 433 15 12 145.312 OtoMs 1933 223 652 174 254 7949 1942 285 662 1402 351 161 104 914 456 3099 600 164 431 988 514 680 554 159 798 1 128 840 228 92 36 1565 551 1587 16 409 5930 464 462 1212 427 180 1 758 1984 714 565 1 687 867 211 806 110 328 371 424 480 969 670 120 195 512 659 696 846 83 436 375 302 317 1656 264 63 143 209 92 15 83 0 22 75592 8662 328 1887 119 1385 28 889 11873 590 5 978 6 431 938 195 183 1813 1260 20 599 2182 500 1 101 4486 1430 1776 1490 581 1519 4486 2 113 1336 257 230 4895 2238 8 201 67 833 31943 292 1302 3 814 1284 606 6068 8 691 1974 1 163 9 315 1 113 327 3832 298 1929 1463 1 340 2239 5 097 5115 308 586 1 198 2 175 1300 3953 148 701 1027 726 554 4 857 422 98 716 867 184 42 313 3 3 3M.1M Kımt» 9 359 1 129 4436 886 2033 23 756 8 231 2086 3893 6 278 1488 421 1 183 3699 3454 9358 3 151 904 3268 4 157 2589 2381 1734 883 2875 5550 5 721 2 092 1293 228 6029 2 351 7 797 30 307 14 070 1 175 3044 5833 2 217 1434 4311 11913 4111 2 154 6584 2 795 3 627 3264 621 3 542 2 551 2434 2 499 3 799 4602 965 1224 2 610 2 426 2523 4267 181 4 187 1 477 1934 2 104 5 967 2 024 319 1 172 870 409 685 205 7 24 2171» Toflmı 95 959 9 762 22 637 3 744 14045 373 679 89 298 7 937 48 319 53 833 8088 3 228 4 176 25 531 16 415 115 700 21385 16415 16 825 44 772 1929 2012P 17 148 8639 18138 43 817 36 817 12944 4123 1697 51029 19 709 59 424 699 033 231899 7 125 17 555 46 874 16216 8 928 48 435 73 581 30 278 19 070 58 262 20 141 9 728 36380 3548 14609 10 124 16415 14 548 32 304 44 746 4 591 7 743 18 570 21061 18 240 28 912 1623 19 342 13916 12008 10230 46 227 9190 1940 7 661 11 051 6053 1642 3 321 87 265 2.997632 bulunduğu Ardahan'ın vanı sıra Tuncelı de de bın 623 otomobıl kullanılıyor Dunyadakı otomobıl uretı- mıne baktığımızda en çok oto- mobıl Japonya'da bulunuyor 9 mılvon 400 bın otomobılın uretıl- dığı Japonya'yı 5 mılvonluk oto- mobıl uretım kapaMtesıyle ABD, onu da 3 mılyon otomobılle Fransa ızlıyor Almanya 4 mıl- >on otomobılle 3 sırada >er alı- rken buvuk kentlennde trafik keşmekeşı yaşanan Turkıve 265 bın 264 otomobıl uretımıyle alt sıralardd kalıyor Fırmalar bazında ınceledığı- mızde ıse dunvada en çok araç ureten ABDmenşelı veçokuluslu General Motors firması ılk sırada ver alıvor Alman Fordfirması3 mılvon otomobıl uretımıvle 2 sırayıalırken3 sıraya 1990-91 ve 1992 vılında Japon Tovota fir- masıyerleşıyor Kıvasıva bır mucadelenın sur- duğu otomobıl pıyasasında son Mİlarda Doğu Bloku ulkelen de az gehşmekte olan ulkelere yaptı- klan ıthalatla onemlı bır paya sa- hıp oluyorlar Dunya ulkelennde trafikte kullanılan araç yoğunluğunda ABD 143 mılyon 823 bın araçla ılk sırayı alıyor Japonya'da 39 mılyon. Bırleşık Devletler Top- luluğu'nda ıse 18 mılyon araç trafikte seyredıyor AVRUPA TAŞIT ARA(I PARKI ( I I * ) HiBARh l f > ARA(, PARKI BAKIM1MJAN F V P i m K MPttM 41MANYAB4TI ITAtYA FRANSA INOİ1 TFRF P DT ISFANVA HOLLANDA KJLON\A ALVfANtA IX)C,1 BLL(,İK* U 11*1) IX 26 IMHH ;<snı (K 21 f<OIH > ' t 11*7S 000 < «21IIOO 4 6^(Xtfl 4«M)(XK> Egzoz zehirlevinekavşı kataüzör Sağhklı çalışan dizelmotorlar, benzinlilere oranla Itavayı daha azkirletiyor Kaynak. Devtet IttatJjtlk Enstltüsü istanbul Haber Servisi - Tur- kıve de karayollannda seyreden 2 mıly on 997 bın 632 araç her gun havaya bın 550mıkrogram zehır lı karbonmonoksıt gazı ;>alı\or Istatıstıklere ve yapılan araştır- malara gore onlem almmamış bır otomobıl motorundan çıkan bın- de 85 mıkrogram karbon mo- noksıt binde5hidrokarbon.bin- de 8 azotoksıtler ve mılyonda 5 mıkrogram duman doğaya ka- nsıyor Uzmanlardunyadasayısı iureklı artan otomobıllerle do- ğanın kırlılığının arttığına dıkkat çekıyorlar Raylı sıstemlenn hem doğa hem gurultü hem de çevre kırlılığının onlenmesı anlamında çok daha yararlı olduğuna dık- kat çeken çevre mühendıslen araçlarda egzozlara "Katalizor" takılmasmın kırlılığı bellı oran larda azaltacağmı bıldınyorlar Kamuoyundakı genel kanının aksıne dızel motorlar benzınlılere gore daha az zehırlı madde uretı- yor Ancak bu kural sağlıklı çalı- şan dızel motorlar ıçın geçerlı oluyor Dunvada egzoz gazlan- nın denetımı konusunda çeşıtlı çalışmalar yapılıvor Bu konuda teonk duzenlemeler 1968 vılında Calıfornıyada yapılıyor İlk uy- gulamalar ıse 1972 yılında A\- rupa'da başlatılıyor 1993 yılına kadar bılımsel gelışmelerle bırlık- te bu uvgulamalar sureklı yenıle- nerek gelıştınhyor Motoriarda egzoz emisyonlannrn karşılaştnlması NOx(ooe%) HC (0 05%) Emisyon Onlemi Almmamış Motorlar 1 1 H Emisyon Onlemi Alınmış Motorlar ; • ; 1 _ 1 1 1 I 1 1 1 ParçacıWar N x (0 005%) \ 1 %/CO (0 85%) m gg DİZEL BENZİNLİ DİZEL BENZİNÜ | Yakıt Sartıyatı j ] CO Karbonmonoksıt j j HC HıdrokarbonU» Q | NOx Azotoksıtler Benzinli motorda egzoz emisyonu bileşimi tstatisriklere ve j apılan araştırmalara gore onlem almmamış bir otomobıl motorundan çıkan binde 85 mikrogram karbon monoksit, binde 5 hidrokarbon, binde 8 azotoksitier ve milvonda 5 mikrograın duman doğav a karışıvor. Otomotivde'insanazüretim'edoğru Sanayiciler 'yalın üretim'le işçilik ve maliyeti yanya, hata oranını en aza indirmeye çalışıyorlar. İstanbul Haber Servisi - "Son bir yüzjıl içinde sanayinin gecirdiği üç evrim (emek- sanat bağımlı, sen uretım ve şımdı yalın ure- tım), otomorn sanayii içinde mevdana gelmiş >e yavaş yavaş diğer sanayilere de yavılmış- tır." Bu sozler, otomotıv sanayıcılennın "dün- vayı değiştiren makine" adıj la tanımladıkla- n otomobılın tum dığer sanayı ılışkılennı nasıl etkıledığını açıklamak ıçın yapılan araştırmadan alınü Turkıye de de otomotıv sanayıalen kendısıne ornek seçtığı uluslara- rası sanayı devlennın uretım bıçımlennın son noktası olan "yalın ûretim" modehne geçmek ıçın hazırlık yapıyorlar İşçı. uretım muhendıslık malıyeılennın "en aza" ındır- gendığı yalın uretım modelınde hata ve nsk oranı azaltılırken en az malıyetle en ıyı uretı- mın sağlandığı goruşu savunuluyor Sendı- kacı ve ışçılenn "endişesine" yol açan bu ure- tım bıçımınm Turkıye'de uygulamaya kon- ması ve sanayıde yaygınlaşması halınde blok ışten çıkaımalar olacağı savlanıyor Sanayı evnmırun donuşum noktası olarak tanımlanan "otomobil"ın uretırrunın 2OO0'lı yıllara gırerken alacağı şekle sanayıcıler ta- rafından ">alın ûretim" adı venhyor Yalın uretımın tam tanımı ıse "Dunyayı Değiştiren Vlakine" adlı araştırmada şu şekılde yer alı- yor "Yapısında hiçbir gereksiz unsur taşuna- yan; hata, maüyet, stok, işçilik, geliştirme su- resi, ûretim alanı,fîremuşteri memnunıyetsiz- liği gibi unsurlann en aza indirgendiği ûretim sistemi..." tlk bakışta çok çarpıcı gelen bu açıklama sendıka ve ışçı kesımını ıse "ürkiitüvor" Ne- denı ıse yalın uretımın tanımlandığı anla- mıyla uretıme uygulandığında ışsızlığe yol açacağı endışesınden kaynaklanıyor Dunvada gelişmiş kapitalist ülkelerin uYguIamava kovdukları ve içinde emeğin en aza indirildiği Salın üretün' Türkiye'de uygulanırsa işçi, muhendislik ve maliverten bıivıık tasarruf sağlanacağı beürtiliyor. Sendikalar ve işçiler ise buna karşı çıkıvor. Turk otomotıv sanayıalennın de bıre bır omek almayı planladıklan bu uretım bıçımı kokenı Ingılızce olan "Öğreti" kıtâbında an- latıhrken "Kırk yıl önce Peter Drucker onu, "endustnlenn endustnsf olarak adlandırmış- tı. Bugun otomobil imalatı, her > ıl üretilen 50 miiyona yakın yeni araç ile halen dunyaıun en büyük imaalat faalivetidir" denıyor Dunya- ca unlu MlT'run (Massachusetts Instıtue of Technology) gorevlendırdığı James P. mack, Oaniei T. Jones ve Daniel Ross adlı uç araştırmacının, yaklaşık 5 yıl suren bırçalış- ma sonucu ortaya çıkardıklan "Dünjayı Değiştiren Makine" adlı yapıt. Otomotıv Sa- nayıı Derneğı tarafından bıre bır Turkçeye çevnldı Araştırmada geçmışe donuk olarak şu saptamalar yapılıyor "1. Dfinya Savaşı'ndan sonra Henry Ford ve General Motors'dan Alfred Sloan dıinva otomotiv sanaviini vuzlerce vıldır \vrupalı fırmaların önculuğunde yuruyen emek-sanat ağırlıklı üretün tarzından seri ûretim çağına taşıdılar. Cenelde bunun sonucu olarak Birleşik Dev- letler kısa surede dunya ekonomisine hakim olmuştur. 2. Dunya Sataşı'ndan sonra, Ja- ponya'da Toyota Motors Company'den Eıjı Toyoda ve Taııchı Ohno yalın ûretim kavra- mına öncüluk ettiler. Diğer Japon şirket ve endıistrilerinin de bu olağanüsru sistemi kopya etmeleri üzerine Ja- ponya, kısa zamanda bugiınku ekonomik us- tünlüğüne ulaştı." Turk sanayıcılenn (sendıkacilara gore) "iş- tahını kabartan" kapitalist uretım bıçımının son noktası olarak tanımlanan "yalın üre- tim" si;>temını tanf etmenın en ıyı yolunun emek-sanat turu uretım ve seri ûretimle yalın ureümın karşılaştınlması olduğu belırtılı- yor Emek-sanat turu uretımle uretılen mal- lann pahalıya mal olduğunun kaydedıldığı uluslararası araştırmada sen uretımın buna karşılık olarak ortaya çıktığı goruşu sav unu- luyor Sen uretım ıse "Tüketici, çeşitlilik pahası- na ve çoğu çalışanların sıkıcı \e cesaret kırıcı bulduğu iş metotları vasrtasıyla düşük fiyata malı elde eder" açıklamasıyla ozetlenıyor Turk sanayıalennın ornek seçtığı "yalın üre- tim" bıçımınde "emek-sanat ve seri uretimin iç içe geçirildiği. eğitibniş çok yönlii işçi ekip- lerine ünkan tanındığı" goruşu savunulmak- la bırlıkte sendıkaalar ve ışçılenn hakb endı- şelenne yol açan. şu goruşlere yer venüy or "Yalın üretün, adından da anlaşılacağı gibi 'yalın' dır. Çünkii seri ûretimle kıyaslandığın- da her şeyin daha 'azını' kullanır. -Fabnkada- ki insan giicünün yansuıı, ünalat alanının yansını. araç-gereç yatırımının yansını, yeni bir üriinün gerçekleştirilmesi için gereken mu- hendislik saatlerinin yarısını gibi.- Çok daha az bozuk mal çıkar ve daha fazla ve gittikçe de artan çeşitlilikte urunler uretir." 320 sayfadan oluşan ve dunyada ozellıkle gelışmekte olan ulkelerde buyuk ılgı goren araştırmanın yanı sıra Turkıye ve dunyada otomotıv sektorune göz attığımızda gerçek- ten de otomotıv sanayıının bır dev olduğu gerçeğı çıkıyor karşımıza