Katalog

70. YILSAYI24925 CumhuriyetS A N A T K U L T U R M A G A Z İ N T E L E V İ Z Y O N 30CAK1994PA2ARTE» Omurgaya binen aşın yüklerin bir gün başıruza dert açmasını istemiyorsanız, hem kendinizi sakının hem de sürekli egzersiz yapın Bel ağnsı deyipgeçmemekteyarar var GÜNDÜZ İMŞİR Modern dünyaya ayak uydurma- ya çalışan ülkemizde'artan fiziksc] ve psikolojik stresler. bel ağnlannı da beraberinde getiriyor. İnsanlann yüzde 80'inin ömürlerinin bir döne- minde mutlaka bel ağnsı ile tanıştı- ğını belirten uzmanlar, 20 yaş üstü nüfusun her yıl yüzde 2-5"nin. işgü- cü kaybına yol açacak şiddette bel ağnsına yakalandığını vurguluyor. Diinya Sağlık Örgütü'nün (WHO). ABD'ye ilişkin 1990 yılı ra- porlan; bel ağnsı tanı ve tedavı mali- yetinin 24 milyar dolar dolayında olduğunu ortaya koyuyor. Gene araştırmalara göre İngilte- re'de işçilerin hastalık raporlan toplamının yüzde 36'sı bel ağnlan- ndan kaynaklanırken, İsveç'te her yıl tüm işgünlerinin yüzde 1 'inin bel ağnsı nedeni ile kayboldugu belirti- liyor. uzmanlar. sanayileşmiş ülkelerde büyük ekonomik kayıplara yol açan bu yakınmanın. az gelişmiş ülkeler- de "hayatuı doğal bir parçası" ola- rak kabul edildiğine dikkati çekiyor. Omurganızı sakının İstanbul Üniversitesi Algoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Serdar Erdine, bel ağnlannın genel neden- lerinden önce, omurga yapısı ve in- sanlarda omurga üzerine binen yü- kün önemine değinerek şunlan söy- lüyor: "İnsan omurgası bütün yükü taşır. Özellikle, boyun ve bel omur- lan en fazla yükü çekerler. Göğüs bölgesindeki omurlar göğüs kasları ve kaburgalar tarafından tutulduğu için diger bölgeler kadar yük taşı- maz. Hareketli iki bölge, yani boyun ve bel omurları iuerine olan >ük özel- likle yaş üerledikçe etkisini göster- ıtıeye başlar." istanbul Tıp Fakültesi, Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı öğretim üyesi Doç. Cihan Ak- soy, be! ağnlannda risk faktörleri üzerine yapılan araştırmalann ol- dukça çelişkili sonuçlar vermekle H.erinsan, yaşamında hiç yoksa bir kez bel ağnsından ya da bel tutulmasından'k şikayetçi olur". Basit bir tedaviyle geçtiği sanılan bu ağn ve tutulmalann ileri yaşlarda sağhğınızı ciddi biçimde tehlikeye düşürebileceği de birgerçektir. birlikte ortak noktalan da berabe- nnde getirdine dikkati çekiyor. Doç. Dr. Cihan Aksoy, risk faktör- lerini şöyle sıralıyor: Yaş: Bel ağnsı en çok orta yaşlarda görülmekte, 60 yaş sonrası azalmaktadır. Cins: Erkek, kadın oranı yörelere göre farklılık göstermekle beraber ameliyatlar erkeklerde kadınlara göre iki misli fazla yapılmaktadır. Meslek: U'zun süre oturmayı ge- rektiren meslek gruplan(kamyon şoförü, büro memuru. bilgisayarla çalışanlar) endüstri çalışanlan. ağır kaldırma. ve dönme gerektiren mes- lekler artmış risk altındadırlar. Kişisel unsurlan Sigara icme, şiş- manlık, oransız boy uzunluğu. omurga eğriliği. Bel ağnlı kişilerde ruhsal gerilim, stress, çöküntü, histeri, alkol, siga- ra, ilaç bağımlılığı ve aile içi anlaş- mazlıklara daha fazla rastlandığı belirlenmiş ancak neden sonuç iliş- kisi tam kurulamamıştır. Doç. Aksoy"a göre bel ağnlan- ndan korunmak için gerek işçi çalıştıran kuruluşlara ve gerekse bi- reylere önemli görevler düşmekte- dir. Buna göre; İşveren ve işyerieri: Çalışma şart- lan bel ağnlanna yol açmayacak şe- kilde düzenlenmelidir. Örneğin. oturarak çahşılıyorsa. sandalyelerin yapısı uygun şekilde planlanmalı, bu konuda istatistik çaîışmalarla iş- yerine ve çalışanlara maliyeti tekrar bilinçli olarak gözden geçirilmelidir. Aralıklı olarak kalkılıp bel hareket- len yapılması (esnetme ) tarzında kann kaslannı güçlendinneye vc bel çevresi dokulann fizyolojik konum- lanna dönmelerine yarayacak eg- zersizlerin yapılması teşvik edilmeli- dir. Bireylen Aşın kiloalmaktan.aşın hareketsizlikten kaçınmak. özellikle göz hizasından yukanda ve diz hiza- sından aşağıda olan cisimleri almak istendiğinde çok dikkat etmek. ağu- !ık taşırken olabildiğince vücuda yakın ve her iki kola eşit dağıtarak taşımak, uzun süre ayakta durula- caksa, bir ayağın altına yükseklik koymak gerekmektedir. Aynca sürekli aynı pozisyonda çahşmamak, düzensiz spor yap- maktan kaçınmak (on beş günde bir ısınmadan top oynamak, ya da dü- zenli yapılan sporu aniden bırak- mak gibi) elastiki korseleri uzun süre kullanmak. her firsatte yürü- me, yüzme gibi aktiviteleri dejerlen- dirmek, koruma tedbirlerinı öeren- mek önem kazanmaktadır. Tedavi yöntemleri Uzmanlar, bel ağnlannın tedavisi ile ilgili olarak yapılması gerekenleri ise şöyle özetliyor: "Tüm bel ağrısı ataklannm yüzde 80'inden fazlası tedavi rürii ile çok ilişkili olmaksızın 6 hafta içinde rii- müyle iyileşir. Genelde ilk önlem ya- tak istiraharj yapmak ve bel ağrısına neden olabilecek faktörleri önlemek- rir. Sert yatak isrirahati tahta, ya da taşın üzerine battaniye sererek yat- mak değildir \e beldeki tabii kavislen- meyi önlemevecek, yalnızca içine gö- müİmeye raani olacak sertlikte ya- taklar tercih edilmelidir. iki gün için- de tümüyle kaybolmavan bel ağnları mutlaka hekim tarafından değerlen- dirilmelidir. Ağrıya eşlik eden bulgular Bel ağnsına eşlik eden ayakta güç- süzlük, idrar kaçırma gibi bulgular acil girişim gerektiğini gösteren alarmdır. Bel ağnlannın gerçekte küçük bir kısmını oluşturan bel fıtığı ve siyatik teşhislerinin valnızca çok küçük bir kısmı cerrahi girişimi ge- rektirir. Amelivat teşhisi konduğun- da günümüz tekniğinin bu tiir ameli- yatları oldukça kola>laştırdığını ve îyileşme süresini kısalttığını. kompli- kasyon oranının ise çok azaldığını hatırlamalıdır." Edirne'ye 7 katlı otopark yapılacak EDİRNE (AA) - Edirne Belediye Başkanı Hamdi Sedefçi. kentte son yıllarda otomobil sayısının artmasından kaynaklanan park yeri ihtiyacını karşılamak amacıyla. 7 kath modern otopark yaptıracaklannı söyledi. Hamdi Sedefçi. AA muhabirine yaptığı açıklamada, Edirne'de 1992'ye göre geçen yıl araç tescilinde yüzde 5.5 oranında artış gerçekleştiğini bildirdi. Sedefçi. "Bu yılki tescillerden sonra kentte 7 kişiye bir araç düşüyor. Yabancı araçlar da hesaba katıldığında şehir merkezinde araç park etmek için yer kalmıvorj>okak aralarına kadar dolan araçlardan dolav ı trafik sıkışıyor ve güçlükle sağlanabili) or" dedı. Şehiriçi sefer yapan minibüslerin durağının yanındaki özel kişilere aıt alanın istımlak edilip. yaklaşık 5 milyar lira harcamayla 7 kath modern bir otopark inşa edeceklennı anlatan Sedefçi, "Katlı otoparkın en ûst katı ise halka açık kafeterya olacak. Buradan Meriç Nehri'ni seyretme imkanı yaratacağız. Otoparkın çevresi de yeşil alan olarak düzenlenecek" dıye konuştu. Edirne Belediye Başkanı Sedefçi, otoparkın araç kapasıtesinin. istimlak çahşmalannın tamamlanmasından sonra belirleneceğini kaydetti. Trabzon'un turizm geliri 104milyon dolar TRABZON (AA) - Trabzonu 1993'te ziyaret eden yabana turistlerden 104 milyon dolar dolayında döviz sağlandı. Geçen \ıl Trabzon'u, 495 bini BDT üyesi ülkelerin vatandaşı, 54 bini Avrupab ve 202 bini de yerli olmak üzere toplam 751 dolayında turist ziyaret etti. Yetkililer. Avrupah turistlerin genellıkJe bır gün. BDT üyesi ülke \ atandaşlanrun ise ortalama 3 gün konaklama yapuklannı ifade ederek. bu süre içinde Avrupalı turistin ortalama 98 dolar. BDT vatandaşı turistin ise 200dolar ci\ annda dövız bıraktığını kaydettiler. Trabzon'da. 8 turizm işletme belgeli otelde 618. belediv e belgeli 75 otelde ise 3 bin 461 yatak bulunuyor. Yeşil kartlılara 8.5milyarlık sağlık hizmeti GİRESUN (AA) - Giresun'da geçen yeşil yıl kart sahiplerine 8.5 milyar lira tutannda ücretsiz sağlık hizmeti verildiği bildirildi. Giresun Devlet Hastanesi Başhekimi Opr. Dr. Erdoğan Memişoğlu. 5 bin 700'ü merkezde olmak üzere Giresun'da toplam 49 bin 143 yeşil kart sahibi bulunduğunu belirterek. şunlan söyledi: "Hastanemiz.Giresun'unyanı sıra ilçelerindeki >eşil kart sahiplerine de hizmet vermektedir. 1993'te yeşil kart sahıplenne ilaç, tedavi ve ameliyat masrafı olarak, 8.5 milyar lira harcandı. Bu yıl yeşil kart sahiplenne > apılacak harcamanın 10 milyar lira>i aşması beklenijor." tngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth'in günlük kazancı 3.5 milyon dolar civarında... Bu durum kamuoyunun tepki göstermesine neden oluyor. Dünyada 27 krallık kaldı ama, onlann da askeri güçleri zayıfladığından gelecekleri parlak değil Taçlar, eskisikadargözkamaştırmıyor NATIONAL GEOGRAPHIC DONALD SMITH Bostonlu Paul Larkin, Britan>a turuna bir çeşni katar umuduyla, kraliçenin yaşgünü geçit töreninde bulunmaya karar verdi. kimbilir, bir an için bile olsa, belki de kraliçenin yüzünü görebileceğini düşünüyor- du. Ansızm, "majesteleri' karşısında belirdi. "Amacunız kraliçeyi görmekti ve karşunızda duran ta kendisiydi" di- yen 32 yaşındaki fınans müdürü, şaşkjnlığmı böyle dile getiriyor. Kraliçe II. Eüzabeth'in 67. yaşgü- nü kutlamalannı büyülenmişçesine izleyen turistler. törenlerin eskı gör- keminden eser kalmadığırun farkı- nda bile değillerdi. Durum, aslında, dünyamızda varbğmı sürdürmeye çalışan 27 krallık için zorlu günlerin ya- şandığının bir belirtisiydi. Yiten güçler Burada söz konusu olan, giderek önemini yitiren askeri güçtü. Özel- likle bando ve kraliçenin süvari ala- yının daralan kadrosu. törenlere ve- rilen önemin büyük çapta azalması- na neden olmuştur. Ancak monarşik yönetim kuru- mu. törenlere katılan kadrolann az- lığından daha ciddi sorunlarja karşı karşıya. Londra Guild Hall Üniver- sitesi profesörlerinden Stephen Ha- seler. Batı Avrupa'da monarşizmin uzun vadeli bir gelecekten yoksun olduğunu belirtıyor: "Bu feodal bir kurum. İnsanlar ise giderek daha demokratik bir devlet başkanı aravışı içinde. Gençlerin ço- ğunluğu, krallıklan eski>le bağlantılı ve modası geçmiş buluvor." "Windsor Hanedanının Sonu" başhklı bir kitapta; krallığın. milli- yetçiliğin aşın bir dışavurumu oldu- ğu, Avrupa Topluluğu gibi birlikler- de ekonomik birleşme yoluna gidil- diği günümüzde, milliyetçilik kav- ramının giderek silindiği savunulu- yor. Yeni yeni komünizme yüz çeviren Romanya gibi, halkın eski soylu sı- nıfa yeniden soluk verme tartışma- lannın gündemde olduğu ülkeler. bu kuralın tek ayncalığı. Komünizm sonrasında Doğu Av- rupa'da milliyetçiliğin yeniden önem kazandığı gözleniyor. Ancak durumun kapsamlı olarak ele alı- nması sonucunda onlann da mo- narşik bir yönetime sıcak bakacak- lan sanılmıyor. İmparator torunu Brezilyalılar yakın bir geçmişte, eski krallık tacını tozlanndan ann- dınp, son imparatorun 80 yaşındaki torununa vermeyi düşündüler. An- cak geçen nisan ayında yapılan o> - lamada, on oydan yedisi, isyanlarla zedelenmiş bir monarşiye yeni bir biçim verme yerine. istikrarsızlığın artabileceği riskini yeğledi. Batı Avrupa'da ise; İspanya. Bel- çika, Danimarka. Norveç. Hollan- da ve İsveç kraliyet ailelerinın birza- manlar sahip olduklan avncalıklı konum ya hükümetlerin içinde bu- lunduklan ekonomik koşullar nede- niyle ya da kraliyet ailelerinin kendi istekleriyle yavaş yavaş sistemli bir biçimde yok ediliyor. Her ne kadar bunlann tümü görkemli bir yaşantı sürdürüyorlarsa da, Avrupah soylu- •S-MM 1989 yılında birçok Japon vatan- daşı. İmparator Akihito'nun tahta çıkış törenlerinin bedelini ödeyip ödememe konusunda çelişkiliydi. Norodom Sihanuk'un eylül ayın- da Kamboçya tahtına çıkışı. halkın böylesıne pahalı eski bir sistemi ül- keye geri getirmek arzusundan çok. 70 yaşındaki kralın sesini dünvaya duyurmak isteğinden kaynaklanı- vordu. Tayland Kralı Bhumibol Adulya- dejbirtörensırasında. lann çoğunun yaşam biçimleri ata- lanna kıyasla solda sıfır kalır. Bü- yük bir bölümü kendi arabalannı kullanıyor. İspanya Kralı Juan Carlos toplu- mun içine motosikletiyle çıkıyor. Soylulara saygının en az yaşhlara saygı denli önemli olduğu Asya'da bile krallıklara kemer sıkma yolun- da bir baskı yapıldığı görülü>or. atı Avrupa'dan Uzak Asya'ya, yaşam savaşı veren hanedanlann hemen tümü, eski görkemli günlerini özlemle anıyor. Tayland Kralı Bhumibol Adulya- dej de bıkıp usanmadan uygulama- ya çahştığı kırsal kesimi geliştirme, ulaşım ve sulama gibi projelerle hal- kın sevgisini kazandı. fsviçre'de mü- hendislik eğitimi görmüş olan Tay- land Kralı aynı zamanda bir caz müzisyeni. Benny Goodman ile bir- likte çalışmış olan kralın, bin bir Broadvvay müzikali olan, 30"u aşkın bestesi bulunuyor. Bu yıhn başlannda Malezya'nın nöbetleşe yönetime geçen dokuz ve- liahtı, dokunulmazhklannı ortadan kaldıracak bir yasa değjşikliği konu- sunda anlaştılar. Bu karar, halkın. 60 yaşındaki Sultan Mahmud İsken- der IsmaiPin dengesiz tavırlanna tepkisi sonucunda alındı. Johoreya- letinin hükümdan. sayısız ırza geç- me ve halkı dövdürme olaylan ne- deniyle suçlanıyor. Malezya'nın çevrelediği minık bir krallık olan Burma'nın sultanı. çağ- daş ve sorumlu bir Müslüman lider olma yolunda. yarattığı playboy iz- lenimini silrrK'ye çabahyor. Ortado- ğu'da Kuvevt'in on üçüncü emiri Şeyh Cabar el Ahmet el Cebir el Sa- bah ve ötekı soylular. Körfez Sa- vaşı'ndan sonra gücü azalan ülkede- ki savurganhklan nedeniyle halkın şimşeklerini üzerlerine çektiler. Çin ile Hindistan arasında yer alan Butan'ın kralı Vangçuk, geçen- lerde sarayını terk edip bir kuiübeye taşındığında ve Mercedes'ini To\o- ta ile değiştirdiğinde bir alçakgönül- lülük örneği sergiledi. Büyük Britanya Dünyada kalan en görkemli kral- lık olan Büyük Britanya Krallığı ise harcamalann kısılması yolunda hal- kın baskısıyla yüzyüze. Kraliçe Eli- zabeth ve Prens Philip'in çocukla- nyla ilgili çeşitli skandallar, Ingiliz monarşisinin çökme aşamasına gel- diği yolunda söylentilerin giderek halk arasında artmasına yol açıyor. The Times gazetesi köşe yazarla- nndan Geoffrev Smirh'e göre "İngil- tere'de monarşinin sona ermek üzere olduğunu söylemek için henüz çok er- ken. Ancak büyük ölçüde bir çaptan döşüş görüldüğü kuşkusuz.." Ingıliz Hanedanı ile ilgili yazılar yazan Anthony Holden. kamunun olumsuz tavnnın tümüyle paradan kaynaklandığını ileri sürüyor. Kraliçe Elizabeth'in günlük ka- zancının yaklaşık 3.5 milyon dolar olmasına karşın. vergi mükellefleri. ailenin geçimini sağlamak üzere yılda 125 milyon dolar harcıyor. Taşlık araziler tanma açılıyor KİLİS (Cumhuriyet) - Suriye sınınndaki taşlık arazilerin temizlenerek tanma açılmaşına çalışılıyor. Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü'nce geçen yıl 450 hektar arazinin dokuz yüz milyon lira harcamayla temizlendikten sonra yapılan ekımde yüzde 80 daha fazla ürün artışı sağlandığı bildirildi. Gaziantep Köy Hizmetleri İl Müdürü Nadir Kulakoğlu taşh arazilerin ıslahı projelerinın Gaziantep \ e yöresinde 1969'da uygulamaya konulduğunu, şimdiye dek 78 bin 500 hektarhk taşh araziden 29 bin 626 hektannın devlet. 18 bin hektannın da çiftçiler tarafından taşlardan temizlendiğini belirterek. "Bu v ıl da 450 hektar arazi taşlardan temizlenerek tanma açılacak. İlimizde halen30 bin hektar taşh arazi bulunuyor. Bu arazilerin tamamı 20 yılda taşlardan temizlenecek" dedi. Kulakoğlu. 1993 birim fıyatlanyla bir hektar taşh arazinin ortalama iki milyon lira harcamayla taşlardan temizlendiğini-ve bu tür arazilerin öbür arazilere oranla yüzde 80 daha fazla verimli olduğunu söyledi. Konya'da çocuklara çevre sevdirilecek KON YA (AA) - Kon\a'da çevre bilincinin \ erleştirilmesi amacı> la birdizi etkinlik gerçekleştirileceei bildirildi. Valı Atilla Vural. 1994 vılında çe\ re konusuna daha büyük önem vereceklerinı. özellikle çocuklanna \egençlere \önelik çeşitli yanşma programlanvla özendiricı çalışmalar \apılacağını söyledi. Çevre konusunu sürekli gündemde tutabilmek için labana yayma\ ı amaçladıklannı kavdedenVali Vural. >eni kampanyalaraçılacaeını \eher çalışmanınödüllerle" destekleneceğini belirtti. Buarada. VilboyuncaKonyaKent Merkea'nde "örnek sokak" düzenlcmelcri > apılacaâı \ e çe\ rc sakinlerinin ka'tkılam la daha s a ğ l ı k l | | | TEKEL'den rekor sigara ümimi SA\1SLN(AA)-Samsun Tekel Sigara Fabrikası tarafından 1993'te rekor üretim gerçekieştjrjiol Geride Pıraktl |ımızyı] içinde !şletnu]e r d e 4b i n 5 0 0 t o n tut ""«en.4bin239tonfiltreKv e t l l t '«iz sigara üretimi S ^ ^ i r i ü k . üretim i. son lOyıIda işçi sayısırda artış olmamasına ragme üragme!, üretimin arttığını belırte-ek.«Onvıl içinde i 2 bin 800 tondan, 4 içinde şçj s a > unız armiadığı gıbı,aisine azaldı. Ancak. makiiHerimizi daha modern halegeirdik. ş u a n d a A v r u p a kalıteJıiKie sjg^a üretivoruz" dedile