Katalog

20 OCAK1994 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIŞ HABERLER Farklıaksana farklı muamele • LONDRA (AA)- İngilizceyi farklı aksanla konuştuğu için işine son verilen bir kadın açtığı tazminat davasında işverenden 3000sterlin (66 milyon Iira) almaya hak kazandı. Birmingham kentindeki bir mühendislik şirketinde resepsiyon görevlisi olarak çalışan 30yaşındaki Jean Briscoe, yeni işine başladıktan aîü hafta sonra işinden kavuldu. İşveren, işten aülmaya gerekçe olarak Jamaica asıllı genç kadının Ingilizce aksanının müşterilerce 'çok itici' bulunduğunu öne sürdü. İşverenin 'ırkçılık' yapüğı gerekçesiyle açılan dava sonunda işverenin haksız bir şekildeçalîşanın işine son verdiğine karar verilerek işveren 3.000 sterlin tazminat ödemeye mahkum edildi. Nikaragua'da kokain baskını • MANAUGA(AA)- Nikaragua'da 17 gündür devam eden operasyon sonucunda 450 kilogram kokain ele geçirildiği ve 14 kişinin tutuklandığı bildirildi. Nikaragua Ulusal Polis Komiseri Fernando Caldera, Nikaragua polisinin ABD narkotik polisinin desteğiyle gerçekleştirdiği operasyon sonucunda I75ve275'e kilogramlık iki parti halinde kokain ele geçirildiğini belirtti. 11 ocakta polısin Kolombiya'nın Cali uyuşturucu mafyasının Nikaragua'daki Popoya sahiline uçakla kokain attığını öğrenmesi sonucu başlayan operasyonda lONikaraguab ve 4 Guatemalahnın tutuklandığı kaydedildi. Kundakçılar serbest • BRÜKSEL(AA)- Belçika'nın Anvers şehri yakınlarındaki Saint Nicolas kasabasında bulunan ve cami olarak kullanılan bir Türk lokalinin geçen hafta kundaklanmasından sonra gözaltına alınan 4 kişinin serbest bırakıldığı açıklandı. Savalık açıklamasında, şüphe üzerine gözaltına alınan ve kimlikleri açıklanmayan dört şahıs aleyhinde yeterli delıl bulunmadığı belirtilirken "Söz konusu kundaklama olayının nasıl yapıldığmın da çelişkili ve şüpheli ifadelere bağlı kaldığı" vurgulandı. Bütün binanın yandığı kundaklama olayında dört kişi yaralanmıştı. Erivan AB'den gözlemci istedi • STRASBOL RG (AA) - Ermenıstan, Avrupa Birliği'nden, Dağhk Karabağ sorunu için özel bir gözlemci tayin etmesini istedi. Avrupa Parlamentosu'nda temaslarda bulunan Ermenıstan Başkanı Babaken Ararksian, basına yapüğı yazıh açı»Jamada, AB'nin Dağük Karabağ sorununun çözümünde daha aktif bir rol oynaması gerektiğini söyledi. Avrupa ile olan ilişkilere büyük önem verdikJerini behrten Ararksian, nükleer enerji konusunda da, AB'den yardım istediklerini söyledi. Özbek bakan görevden alındı •TAŞKENT(AA)- Özbekıstan'da MaÛye Bakanı Erkin Bakiyev. Devlet Başkanı İsiam Kerimov'un yayımladığı bir karamameyle görevinden alındı. Resmi gazete niteliğindeki Narodnoye Slovo (Halkın Sesi) gazetesinden verilen bilgiye göre, Bakıyev"in yerine maliye bakanlığına Başbakan yardımcısı Bahüyar Hamidov atandı. Bu değişikliğin nedeni hakkında resmi açıklama yapılmazken, gözlemciler, Bakıyev'in görevden alınmasının, bankacüık sektöründeki yolsuzluklara karşı soruşturma başjaülmasıyla aynı zamana rastladığına dikkat çekiliyor. Gandi suikastı davası başladı • NADRAS(AA)- Hındistan"ıneski başbakanlanndan Raciv Gandi'ye suikast düzenlemekle suçlanan 41 Tamil'in yargılanmasına başlandı. Duruşmanın, basına kapah olarak gerçekleştiği ve avukatlann basına bilgi veımesinin yargıç tarafından yasaklandığı bildirildi. Gandi. 1991 yıhnda bombalı bir saldın sonucu hayatını kaybetmiş, suikastçı da patlamada ölmüştü. îraıı birliklerîIrak'taKuzey Irak'taki Kürt yönetimine göre, Tahran bölgede üs kurmaya çahşıyor Dış Haberler Servisi - İran devrim muhafızlanrun Kuzey Irak'taki İran yanlısı bir grupla birlikte Kürt özerk bölgesinde askeri üs kurmak için bölgeye bir birlik gönderdiği bildirildi. Kuzey Irak'ta ilan edilen Kürt özerk bölgesindeki yönetimde görev alan Askeriişler Bakanı Cebbar Ferman'ın Fransız AFP haber ajansına bildirdiğine göre İran devrim muhafızlan. Tahran yanlısı Kürdistan İslami İttifak ile birlikte İran-Irak sınınndaki Şoman ve Bleke köylerinde ortak bir üs kurmaya çahşıyor. Mesud Barzani liderüğindeki Kürdistan Demokrat Partisi'nin (KDP) günlük yayın organı Brayeti gazetesi de Tahran ın, özerk bölgenin İran sınınndaki bölgelerdeki askeri varlığını güçlendirmeye çahştıgını bildirdi. Brayeti gazetesi, devrim muhafızlannm Kürdistan İslami İttifak'ın denetimindeki bölgede askeri üs kurduğunu belirtti. Haber aynca İran sınınndaki Kürt tüccarlar tarafından da doğrulandı. 1991 yılındaki Körfezsavaşı sonrası Kuzey Irak'ta Kürdistan Demokrat Partisi ile Kürdistan Yurtsever Birlik liderliğinde kurulan Kürt özerk yönetimine karşı olan Kürdistan İslami ittifak bölgede İran yanlısı biryönetim kurmayı hedefliyor. Geçen aralık ayında, Kürdistan İslami ittifak ile Celal Talabani liderüğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği (K YB) arasında meydana gelen çatışmalarda İran yanlısı militanlara göre KYB"den 250 İcişi ölmüş. Talabani taraflanrun yaptığı açıklamada ıse 72 kişinin öldüğü. 250 kişinin de yaralandığı belirtilmişti. Talabani'nin KYB'si KDP'yi Kürdistan İslami İttifak'a destek vermekle suçlarken, KDP'den yapılan açıklamada bu suçlamalar reddedilmişti. Çatışmalar, KYB'nin Kürdistan İslami ittifak merkezine girerek Müslüman militanlan silahsızlandırmasıyla sona ermişti. KYB kaynaklan, Kürdistan İslami İttifak liderinin gözaltına alındığını duyurmuş, ancak bu iddia, İran yanlısı örgüt tarafından yalanlanmıştı. Öte yandan, İran, Kuzey Irak'ta üslenmiş muhalif gruplann sının geçerek bu ülkeyegjrmesi üzerine bir çok kez sınır ötesi operasyon düzenlemiş. bölgede kendilerine yönelik olası herhangi bir saldınya izin vermeyeceklerini açıklamıştı. Kürt liderlerise İran uçaklannın peşmerge kamplanndan çok sivil köyleri bombaladığını belirtmişlerdi. Blrleçmlş Milletler Güvenlik Konseyi kararı Irak'aambargoya devamABD, Irak 'a uygulanan yaptırımların aynışekilde sürmesinden yana ağırlığını koyarken Çin, Irak halkının sefalete sürüklendiğini belirterekyaptırımların hafifletilmesini istedi Dış Haberler Servisi - Birleşmiş Mil- letler (BM) Güvenlik Konseyi. Irak'a uygulanan yaptınmlann sürmesine ka- rar verdi. Güvenlik Konseyi Başkanı Karel Ko- vanda Konsey'in aldığı karann ardı- ndan yapüğı açıklamada, Konsey üye- lerinin Bağdat yönetimine uygulanan yaptınmlara son vermek için 'gereldi koşuUann yerine getirilmediği' görüşün- de olduklannı söyledi. Çin'in Güvenlik Konseyi gündemine getirdıği Şaptırımlan hafifletme' çağnsı, Konsey üyeleri arasında görüş aynlığı çıkmasına neden oldu. Çin. 'Irak halkının sefalete sürüklendiğf ge- rekçesi>le yaptınmlann hafifletilmesini isterken diğer ü>eler Irak'ın henüz BM kararlanrun tümüne uymadığı gerekçe- siyle yaptınmlann aynen sürdürülmesi yönünde oy kullandı. VVashington, 1990yılıağustosayında Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesinin üzerine yürürlüğe konan yaptınmlann aynen sürdürülmesi için Güvenlik Konseyi'- nde ağırlığını koydu. ABD"nın BM nezdındekı büyükelçısı Madeieine Albright. yaptınmlann kaldınlması için Irak'ın 6 ay ile 1 yıl arası bir süre beklemesi gerektiğini söy- ledi. Büyükelçi Albright, ABD'nin. yapünmlann kaldınlmasından önce yeni bir BM gözlem programının yü- rürlüğe konulmasını istediğini açıkladı. ABD Büyükelçisi'nin açıklamasma göre NVashington >önetimi ancak 6-12 ay sürecek olan bu incelemenin sonuç- lanmasından sonra Irak'a uygulanan petrol satışı yasağının kaldınlmasını Irak'ın başkenti Bağdat, Körfez Savaşı sırasında ve savaş sonrasında pek çok Batı karşıtı protesto gastcrtsine sahne oldu. kabul edebilecek. Birleşmiş Milletler Irak Özel Ko- misyonu Başkanı Rolf Ekeus, 2 şubat tarihinde Irak'ın başkenti Bağdat'ı zi- yaret ederek yaptınmlann kaldınlması konusunda inceleme ve görüşmelerde bulunacak. Ekeus'un da yaptınmlann kaldınlması için en az 6 ayûk bir süre öngördüğü bildiriliyor. ABD. vaptınmlann kaldınlması için İrak'ın Kuveyt'i tanıması' ve ülkede in- san haklanna uyulması'nın da şart ko- şulmasını istiyor. Ancak ABD'nin bu talepleri Güvenlik Konseyi'- ndeki diğer üyeler tarafından kabul görmüyor. Irak'ın Kuveyt'i tanımasının gerekliliği üzerinde görüş birli- ğinin sağlanmasına karşın ABD'nin Insan hakları' konu- sunu ambargo ile bağlanülı hale getirmeye çalışması, İngil- tere ve Rusya'yı rahatsız edi- yor. Fransa ve Çin, Irak'ın silah- lanma programını BM karar- lan doğrultusunda imha etmesi durumunda. peırol satış ya- sağının kaldınlmasına onay ve- receklerini açıkladılar. BM dip- lomatlan, Brezilya'nın da aynı görüşü payiaştığını bildiriyor- lar. BM Güvenlik Konseyi'nin Irak hakkında aldığı yaptınm karannda. ülkede insan hak- lannın güvence altına alınması- na ilişkin bir madde bulunmu- yor. Bağdat yönetimi. Körfez Sa- vaşı'nın bitiminden bu yana ül- kede incelemelerde bulunan BM uzmanlanna silah tesisleri- ni açmayı kabul etmiş. yapılan çalışmalar sonucunda Irak'ın nükleer ve kimyasal silah prog- ramlanrun ortadan kaldınldığı BM uzmanlan tarafından açı- klanmıştı. Kültür Dünyasına Akbank'tan Iki Yeni Kitap 16. Yüzyılda İstanbul Yazan: Prof. Dr. Metin And. Orijınal kaynaklardan istanbul tarihine tutulan ışık. Türkçe ve Ingilizce ıkı ayrı kıtap 326 sayfa. 235 adet renklı görsel malzeme 750.000 TL. Anadolunun Selçuklu Çehresi Yazan: Prof. Dr. Semra Ögel. Anadolu uygarlıgında önemlı bir evre Araşürma inceleme ve Ingilizce özet. 136 sayfa. 138 renklı ve sıyah beyaz fotograf. 200.000 TL. Tarihimizi aydınlatan iki önetnli kaynak Genel Dagıtım Ozgür-Yayın Dagttım Ankara Cad 31 '2 Cağaloglu-lstanbul Tel 10-212) 526 25 13 - 519 14 49 AKBAIMK ÇEKİÇGÜÇ SAYILIGUNLER Muzaffer Buyrukçu 30 000(KDVİçınde) Çuğdaş Ya\ mlurı Türkoıağı Cad. 3V-41 Cugalnğlu-l\tanhul BIZIM KOY Mahmut Makal 13 bası?0.000(KDViv ındc) ÇuğJai Yuymlaıt Tûrkocağı Cad 39-41 Ctiğaloğlu-Llanhul Ankara zirve istiyorLALE SARIİBRAHİMOĞLU ANKARA - Ankara. İncir- lik'te konuşlu Çekiç Güç'te yer alan ülkelerle ıkıncı bir toplantı yapılmasını önerdı. Türkiye'- nin, olası bir toplantıda, Çekiç Güç'ün varlık nedeninin orta- dan kaldınlması yöntemleri üzerinde durmayı amaçladığı bildiriliyor. Diplomatik kaynaklar, Cumhuriyet'e verdikleri bilgi- de, kamuoyunda Çekiç Güç olarak bilinen çokuluşlu banş gücünde yer alan İngiltere, Fransa ve ABD'ye bir toplantı yapılması için öneri götürüldü- ğünü. ancak henüz yanıt alı- nmadığını söylediler. Ankara, bir süredir Kuzey Irak Kürtleri'ni Bağdat yöneti- mine karşı korumak amacıyla 1991 yıhnda İncirlik'e yerleşen Çekiç Güç'ün varlık nedeninin ortadan kaldınlması için diğer koalisyon ortaklannın da bir politika oluşturmalan gerektiği üzerinde ısrarla duruyor. TBMM, aralık ayı sonunda Çekiç Güç'ün görev süresini tartışmalı oturumun ardından, bir kez daha 6 ay süreyle uzat- ma karan vermişti. Başbakan Tansu ÇiUer, ge- çen hafta başında N ATO zirve- si için gittiği Belçika'nın baş- kenti Brüksel'de ingiltere Baş- bakanı John Major ile görüş- mesinde Çekiç Güç'ün "Amaç değil, araç" olduğunun altını çi- zerek "KoalLsyon ortaklannın poütikalannın belirgin hale gel- mesi" gerektiğini vurgulamıştı. POLİTİKADA SORONLAR ERGUN BALCI Rusya'ya Dikkat Rusya karışık. "Ne zaman değildi ki" diyeceksiniz. Doğru. Ancak Rusya'daki gelişmeler başta Türkiye olmak üzere tüm dünyayı yakmdan ilgilendirdiğinden karışıklı- ğı ve ona eşlik eden tehlikeli eğilimi, dikkatli biçimde iz- lemekte yarar var. Rusya'da son günlerdekı gelişmelerin iki boyutu var... önce, ABD Başkanı Bill Clinton'ın tüm çabalarına kar- şın ülkede hızlı reformdönemiyada "şok tedavisi" sona ermiş gö'rünüyor. ABD açısından bu konuda ilk tehlike çanları geçen hafta çaldı. Cuma günü yeniparlamentonun başkanlığı- na reform karşıtı komünist fvan Ribikin seçildı. Pazar günü ise reformların mimarı ve hızlandırılması yanlısı Başbakan Birinci Yardımcısı Yegor Gaydar görevinden istifa etti. Ajanslar, Gaydar'ın istifa haberini "Rusya'da reform programına ağır darbe" şeklinde yorumlu verdiler. Ön- ceki gün ise Gaydar'ın sağ kolu Maliye Bakanı Boris Fyodorov yeni hükümette görev almayı reddetti. Gaydar ve Fyodorov Rusya'nın eski Sovyet Cumhuri- yeti Beyaz Rusya ile ekonomik birlik oluşturmasına ve yeni parlamento binası için 500 milyon dolar harcanma- sı kararına karşı çıkıyorlar. Beyaz Rusya ile ekonomik birlik oluşturma kararını alan kişi Başbakan Viktor Çemomirdin. Çernomirdin Rusya'da geçen yıl 12 aralıkta yapılan seçimlerden bir hafta sonra verdiği demeçte Vladimir Jirinovski'nin za- ferinden ötürü Gaydar'ı sert biçimde suçlayarak Yegor Gaydar'ın hızlı reform politikasının aşırı sağın yüksel- mesine yol açtığını söylemişti. Gerçi Çernomirdin'in Beyaz Rusya ile öngördüğü ekonomik ve parasal birlik gerçekleşirse Beyaz Rusya, Moskova'nın ekonomik ve bunun sonucu olarak siyasal etkinliği altına girecek. Ama olayın başka boyutu da var: "The Economist'm bildirdiğine göre Beyaz Rusya, 1992'de tedavüle soktuğu "kuponlan" Rus Rublesi ile bire bir oranında değiştirebilecek ve hiçbir ülkede ge- çerli olmayan kuponlarla Rusya dan istediği kadar ma! alabilecek. Oysa şimdi Rus mallarının karşılığını Mos- kova'nın büyük gereksinme duyduğu dolar, mark ya da isviçre Frank'ı gibı dövizle ödemek zorunda. Gaydar'ın Beyaz Rusya ile ekonomik ve parasal birliğe karşı çık- masının bir başka nedeni de yıllık enflasyon oranı % 600 dolayında seyreden bu ülkenin Rusya için ağır bir yük oluşturmasından korkması. Bunların dışında başka anlaşmazlık nedenleri de ola- bilir. Ama gerçek şu ki Rusya'da kitleleri ezen hızlı re- form ve şok tedavisi dönemi sona ermiştir ya da ermek üzeredir. Clinton'ın Moskova gezisinin ardından daha bir hafta geçmeden meydana gelen bu gelişme ABD Başkanı'nın keyfini herhalde adamakıllı kaçırmıştır. • • * Rusya'da ikinci önemli gelişmeyi ise Dışişleri Bakanı Artdrei Kozirev'in önceki gün yaptığı açıklama oluştur- du. Kozirev, Moskova'da BDT ülkeleri büyükelçilerine yaptığı konuşmada, Rus birliklerinin eski Sovyet Cum- huriyetlerinden tümüyle çekilmesine karşı olduğunu ' söyledi. Kozirev, bu cumhuriyetlerin yüzyıllar boyunca-'J Rusya'nın "çıkar bölgesinde" bulunduğunu, Rus birlik- ' lerinin çekilmesinden doğacak boşluğu, "düşman güç- lerin "doldurabileceğini belirtti. Çok önemli bir şey daha söyledi Kozirev Diğer cumhuriyetlerdeki Rus azınlıkla- rın haklarının korunmasının Rus dış politikasının temel hedeflerinden biri olduğunu belirtti. Anımsanacağı gibi Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç de Sırp azınlığın haklarını koruma gerekçesi ile Hırvatistan, Slo- venya ve Bosna-Herseke müdahaleetmişti. Kozirev. bu konuşmayı seçimlerde büyük başarı ka- zanan aşırı sağ kanadın baskısı altında, o kanadın temsil ettiği kitlelere hoş görünmek için yapmış olabilir. Ya da Vladimir Jirinovski faktörünü bir koz olarak kullanıp Batı'ya "Görüyorsunuz, aşırı sağcıların baskısı altında- yım. Bö'yle konuşmazsam Yeltsin ve beni devirirler" mesajını vermek istiyor olabilir. Kozirev'in konuşmasının özellikle iki Baltık ülkesi Es- tonya ve Letonya'da büyük tedirginliğe yol açacağına kuşku yok. Rus birliklerinin ayrılıkçı Rus azınlık tarafın- dan ilan edilen Trans-Dinyester cumhuriyetini destekle- diği Moldova'da da hükümetin Kozirev'in konuşmasın- dan rahatsız olduğu düşünülebilir. ••• ABD ve Batı, Boris Yeltsin'e kesenin ağzını açarak Rusya'daki gelişmeleri dışarıdan yönlendirebilecekleri- ni sanıyordu. Ama yönlendirme telaşı içinde. toplumlarm gelişme- sinin aslında kendi iç dinamikleri tarafından saptandığı- nı unutmuş görünüyorlar. Yanılmıyorsak halen Rusya'da tanık olduğumuz olay, bu temel kuralın işleyişidir. Pantagon'o yeni şef oranıyor Cliııton'uıbakanı nıedyakurbam FLATKOZLUKLt W.4SHINGTON - ABD. birkaç gün sonra görevinden aynlacak olan Savunma Ba- kanı Les Aspin'in yerine isim arayışına girdi. Bill Clinton'ı bir hayli sarsan olayın kahramanı Bobby Ray İnman. önce kabul ettiği. sonra da reddettiği "Pen- tagon' görevinin gerek köşe y a- zarlan gerekse karikatürlerde- kieleştirilernedeniyiekendisini ürküttüğünü söyledi. Geçen ekimde The Nevv York Times gazetesinde Türki- ye'yi "satılık müttefik" olarak tarumlayan ve büyük tepki alan ünlü Musevi yazar William Sa- fire,bukezdeClintonyönetimi- ni kanştırdı. Les Aspin'in isti- fası üzerine Savunma Ba- kanlığı'na getirilen CIA eski şe- fı Bobby Ray İnman, yazar Sa- fıre'nin, yazdığı yorumlarda kendisine hakaret ederek ken- disiniyıpratmayaçahştığıruöne sürdü. Önceki gün 6.5 saat süreyle sağlık kontrolünden geçen ABD lideri. bu kez Savunma Bakanı arayışına girdi. İnman, geçmişine yönelik olarak özel- likle de Safire'nin yazdıklanyla Pentagon şefliğinden vazgeç- me karan aldığını ifade etti. İnman'ınkararı.görevegeldiği günden bu yana kabinesini oluşturmakta güçlük çeken Clinton'ı bir kez daha sarstı. "Gerçek istifa nedeninin basının eleştirileri mi, yoksa başka şeyler mi?" olduğu tartışılırken Başkan Bill Clin- ton'ın İnman'ın yerine kimi atayacağı merakla bekleniyor. İnman'ın iddiasına göre, 1988 yıhnda Ermeni soykınm iddialannı savunan Cumhuri- yetçi senatör Bob Dole ile The New York Times gazetesi ya- zarlanndan NVilliam Safire, Başkan Clinton ve kendisini yıpratabilmek için birlikte ha- reket ettiklerini savunuyor. Dole ise "İnman'ın fantezisi" diye gülerek "Böyle bir şey olamaz" diyor. ABD lideri Bill Clinton'ın "Derinlemesine analiz yapma yeteneği, güçlii lider özelliği \e ulusuna tam bağlılığı ile tanı- nan bir yönetici" diye tanı- mladığı İnman, dolandınalık ve silah kaçakçılığından 15 yıla hüküm giyen bir Ameri- kalı silah tüccanyla dostluk yapmakla eleştiriliyordu.