Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmcnı: Özgen Acar • Gcnel Yayın Koordınatörü: Hikmet Çetinkava 9 Genel Yayın Danışmanı Orhan Erinç • Yazıışlcn Müdürlen. İbrahim Yıldız (Şorumlu). Dinç Tayanç • Haber Merkezı Mudürü: İpek Çaltşlar • Görscl Yönclmen Ali Acar • Dış Haberler: Ergun Ankara Temsılcısı Mustafa Balbay • Haber Mudürii Doğan \kuı Alatürk Bul- Müessese Müdürir Erol Erkut • Koordınatör: Balcı • Ekonoıııı: Abdurrahman Yıİdınm • İstihba- rat Yalçııı Çakır • Yurt Haberlen- Mehmet Saraç • Makuieler Sami Karaören # Spor: Abdülkadir Yücelman • Düzeltme: Abdullah Yazıcı vanNo:l25. Kar 4, Bakanlıklar-Ankara Tcl 4195020(7 Hat), Telex: 42344, Fax: Ahmet Konıkan •Muhasebe Bülent Yener 4195027 • İzmırTemsılcısı SerdarKızık, H Zıya Blv 1352 S.2 3 Tel:4411220 • tdare Hüseyin Gürer • tşletme. ÖnderÇeük Telex: 52359. Fa\ 4419117 #AdanaTemvlcısı Çetin Yiğenoğlu İnönü Cd. 119S. • Bılgı-tslem Nail Inai • Brlssavar Sistem: No: 1 Kat: 1. Tel: 3522550-3522601 -3522492. Telex. 62155. Fax. 3522570 Mürüvet Çiler • Reklam Reha Işıünan Yavmiavan ve Basan: YenıGun Haber Ajansı. Basmve Yd\ıncılık \ Ş TurtocağıCad 39 41 Cağaloğlu 34334 İst PK 246tstanbulTcl (0 212)5l2O5O5(2nha!lTc!ex 22246.FJX (II 2I2)5I18<95 20OCAK 1994 Imsak: 5.48 Güneş:7.l8 Öğlel2 22 Ikındı. 14.50 Ak^am: 17.12 Yatsı:18 36 BITİRÎRKEN... Son birkaç söz...1 983- 1 993 İSTANBULV SARSAN ON YIL HlRubu ıvlSTASBli Yağmtna \asalhazırlık Ana\dSd\a aykırı ruhutlar Dalan m kajanndakı planlar A xmalıklı rant kulelerr Orman aLınlarmda \eji! vûjdin Tbatcherla koprtı pazdrltğı Su havzdlarmda luks %aptlu)"iıi Bofcuzıç nde mtharlık kvndular Gecekundu\<ı mahd gıavmca Kıu, uk A rmııt/u -Sultanbtn lı ıv d OKTAY EKİNCİ F ılda 350 bin kişinin göç ettiği ve üstelik bu nüfusun büyük çoğunluğunun geoekondulara yerleştiği;dahasıbu gecekondulann da neredeyse tamamına yakın bir kısmının kentin sağlığı için "imara yasaklanan" Hazine ve kamuya ait arazilerde inşa edildiği; üstüne üstlük Hazine ararilerinde inşa edilen her 10 gecekondu sahibinden 8'inin işgal ettiği toprak için "birilerine arsa parası" ödediği ve de ödenen bu paralarla elde edilen (en az 300 bin gecekondu için bugünün "piyasasıyla" ortalama 50 mılyon lıradan) 15 trilyon liralık bir rantın yine binlerince paylaşıldığı ve kuşkusuz en önemlisi de bu paylaşıma katılanlann belediye meclislerinde ve partı örgütlerinde şu veya bu şekilde "etkili" olabildikleri bir kent. doğru düzgün nasıl kentleşebilir?.. Kuşk usuz -eğer yağmaya teslim olmak istemiyorsak ya da ondan bir beklentimız yoksa- bu soruya verilecek en kestirme yanıt, bir tek sözcüktür: "AfTetmeyerek!.." Çünkü imar afTi, özellikle de İstanbul gibi Hazine arazileri bile kaçak yapı için "özgürce pazarlanabilen" bir kent için artık "masum vatandaşın başını soktuğu yuvasına merhamet etme" anlamına gelmiyor. Bu yasadışılığı afTetmek demek. salt kenti ve çevreyi değıl. toplumsal ahlakı. kültürü, hatta politikayı bile "kendine benzeten" bir soygun düzenini "ödüllendirmek" anlamına geliyor. Dolayısıyla yine salt kentin değil, ülkenin de "gdeceğini tehdit eden" bir yağma egemenlığının daha da güçlenmesi ve giderek "özgürliiğunü ilan etmesi" anlamına geliyor. Denecektır kı "Peki ya göç? Göçii engellemek demokrasivle bağdaşmadığma göre!.." Evet. Göçü zor yoluyla durdurmak olası değil; insanca da değil. Ama yıllardır bu göç bir yandan hep artarak sürerken öbür yandan göç veren bölgeleri kalkındıımak için hala kararlı bir politika izlenmiy or olması da pek insanca değil. Kısaca İstanbul. salt bu "büyük işgal" karşısında "pes"eden belediyeler yüzünden bu hale düşmedi. Göçü hep "haklı vezonınlu kılan", dahası bir "kalkmma göstergesi" ve hatta "demokratik bir ülke olmanın gereği" sayan ulusal politikalar da aslında İstanbul'a darbe indırmış oldular. Buna. bir de imar aflan eklenince, se\ gıli düny a kentimiz. "kültür başkentimiz". 2600 yıllık tarihinde hıç yaşamadığı bir "talan çağına" şu son > ıllarda tanık olmaya başladı... Dizimizin artık sonuna geldik. On gündür sergilemeye çalıştığımız bir gerçeğin "haritasım" da sizlere sunarak şimdilik noktalıyoruz. Bugerçek. İstanbul'un sarsılmasındaki tek nedenin göç, tek sorumlunun ise gecekondulaşma olmadığıdır. Bizceçok daha tehlikelisi, şu son on yıldaki "yasal düzenlemelerle, planlarla ve ruhsatlarla" yağmalanmaya başlanmasıdır. Çünkü insan, her şeye rağmen. günün birinde şu İstanbul'da, kaçak yapılaşmaya "bel bağlamayacak" yöneticilerin işbaşına gelebileceğini umutedebilıyor. Ama kent suçunun "ruhsatlısı" için bu umut bile yok. Hele, şu hantadaki "nıhsatlı" örneklerden sadece bir tanesı ve üstelik "en çirkini" olan Park Oteli'nin bile zar zor yıkılabildiği. dahası bunu bile içlerine sindiremeyenlenn gazetelerdeki köşelerinden "hınç almaya" yeltendiklen birdönemde... Veonyıhn KARADENİZ Riva^ © "Kılyos "YAGMALANAN İSTANBUL" Rjjnjieltfe nerrl \ J Anadolufeneri Anadolu Kavağı Bu haritada işaretli olan verler, İstanbul'- 9. DEMİRCİKÖY'dekı un 8O'lı yıllann başında bir kenara atılan yapılaşmamış tanm alanlan. naam planına aykın olarak aynca. yargı ka- ranyla iptal edilmiş yasalara dayanılarak ve imar hukukunun temel ilkelerine aykın soz- de "imar" planlanyla gerçekleştirilen, "rtıh- satlı" yağma örneklerinden seçildı. Yaklaşık 40 turizm merkezıyle bırlikte, 100e yakın rant odağının kentteki dağıhmını gösteriyor: 1 KİLYOS-KARABURUN arasındaki 40 km'lik kıyı kuşağında. binlerce hektar or- man kömür şırketlerince yok edildi. 2. RUMELİFENERİ'nde Aksoy Villan- na hukuka aykın ruhsat venldı. 3. RUMELİKAVAĞrnda. sık ağaçlarla ıslah imar planlarıyla "köy yerleşme alanı" içıne alınıp yo- ğun yapılaşmaya açıldı. 10 YENİMAHALLE (Sarı yer) yamaçlannda. Boğazıçı Ya- sası delinerek E. Aksoy"a. S. Can- da'ya. S. Erkan'a, T. Katal'a toplam 26 villa ruhsatı venldı. 11. BÜYÜKDERE sırtlannda Alar ko'ya 64, F.Kddı'ya 9. Belde AŞ'ye 15. H. Dinçel'e 3 villa için ruhsatlar verildi. 12. TARABYA'da. aralannda Maya, Üs- tay. Çarmıklı ve Özay Kooperatifi'nin bu- kaplı orman arazisi Koç Üniversitesi'ne Ba- luiıdueu 146 vılla'ya riıh>at verildi. kanlar Kurulu'nca tahsıs edildi T3. YENİKÖY'vamaçlannda Hattatlara RUMELİKAVAĞrnda Yenı4. RUMELİKAVAĞrnda Yenı Dostlar Kooperatıfine 159 villa için ruhsat verildi. 5 ZEKERİYAKÖY ve çevresindeki tanm ve orman alanlan, Garanti-Koza. Alarko gibi kuruluşlann villa siteleri için imara açıldı. 6. KEMERBURGAZ'da. Belgrat orman- lannda, Mimar Sinan'ın yaptığı Sultan Sü- leyman Kemeri'nin tam bitişiğinde, 1200 dö- nüm tanm alanına 450 konutluk "Kemer Cauntry" için izin verildi. 7 SARIYER. gen görünüm bölgesındekı tanm ve orman alanlan. ıslah imar plan- lanyla kooperatif sitelenne açıldı. 8. SARIYER, Maden Bolgesf ndekı "Bo- ğaz'a nazır" yamaçlar Uyum, Mesan, Acar- lar, Derborsa gibi sitelerle betonlaştı. 29. Tatlıcılara 7. Tekser'e 21, Tümer'e 3 ve A. Gömeçlioğlu'na 11 villa ruhsatı venldi. 14 KÜÇÜKARMLTLL'da 1985ten sonra hızlanan kaçak yapılaşma. 90'larda "Boğaz'a naz:r bir kaçak kent" ortaya çıkardı. Sanyer belediyesi sınırlan içinde... 15. MASLAK'ta. ö'50 donümluk bir or- man arazısi. Disneyland kurulması ıçın aynldı veplanlandı. 16. BEBEK sırtlannda Eczacıbaşı. Süzer. Z.Yagcı ve İSKİ'yc toplam 25 villa ıle M. Eliyeşire de 16 villa ıçın ruhsat verildi. 17 KLRLÇEŞMESIRTLARINDAyine çeşitli kişılere aıt toplam 60 vıllanın inşasına izın venldı. 18 KURLÇEŞME'de "Sultansahüi" ola- rak tanınan kıyı arazisıni satın alan Sa- bancı'nın. bu alanda 5 yıldızlı bir otel inşa etmek ıstediği belırtıldi. 19 ORTAKÖ^ VADİSİ 1 - ndckı kcntsel park alanlan. \amaç- larda ızın verilen yapılaşmayla belonlaştı. 20 PİYALEPAŞA Bulvân veçevresı. İs- tanbul'un "gökdelen bölgesi" olarak plan- landı. 21 OKMEYDAM'ndaki Fatih Vakfive- si'ne ait yüzlerce dönüm arazivı işgal eden gecekondular, 80'lı yıllarda "kaçak apart- manlaşma"ya dönüştüler ve buradaki çok sayıda tanhsel kalıntı. ınşaatlar sırasında yok edildi. Okmeydanı da İstanbul'un kaçak kentlen arasına gırdı. 22. TARLABAŞI, Dalan'ın BE-SAM projesinin "ilk operasyonu" olarak yasal bir plana dayanmadan \e bu nedenle kamu- Idştırma yerine. "satın alma" vöntemıyle Nlklldl. 23. BAYRAMPAŞA'da. nazım planda "veşil alan" olan 600 dönümlük arazi üzeri- Turlzm merkezlerindesondurum İPTAL EDİLEN TURİZM MERKEZLERİ: 1- Kuruçeşme sahil, 2- Saraybumu, 3- Bebek yat limanı, 4- Laleli Tayyare Apt. 5- Büyükada (Yöriik Ali).6-Heybehada (Çamlıca). 7- Taksim ve çevresi, 8- Maçka (Taşlık Parkı),9-Gayrettepe, 10- Anatepe(İçerenköy), 11- Kalamış Zühtüpaşa, 12- Beşiktaş Levent, 13- B.Çekmece B.Düzü. 14- Çamlıca YÜRÜRLÜKTE KALA.N TLRİZM MERKEZLERİ: 1- Çırağan Sarayı, 2- Park Otel, 3- Taşkışla (Süzer Otel), 4- Boğaziçi-Okullar Bölgesi (Denizcilik Okulu-G.S. Lisesi-Kabataş Lisesi). 5- Beykoz-Hünkar Kasn. 6- İstinye(sırtlar). 8- Baltalimanı hastane ve çevresi. 9- Arnavutköy. lO-Akaretler(evIer). 11- Yeşilyurt. 12-Ataköy (Galleria-Holliday Inn Hotel), 13- Taşkışla binası veyamaçlan. 14- Barbaros Evlen. 15- Sanyer-İstınye. 16-GalataKulesi ve çevresi. 17- Ataköy (Kazlıceşme. Zeytinburnu-Bakırköy sahili). 18- Etiler-Nisbetiye. 19- Emınönü. 20- Florv a. 21 - Sanyer Balıkçı Bannağı çevresi. 22-Süleymaniye SİT alanı. 23- Sultanahmet (eskicezaevi). DAHA ÖNCE İPTAL EDİLMİŞ TLRİZM MERKEZLERİ: Beyoğlu-Ege Bahçesi (BakanlarK.K.ıle). Beşiktaş-Levent ılave alanlar(Danışta> K ıle), Pendik Tur Mer. (Danıştay K. ıle). İstınye sırtlan ılave aianlar (Danıtay K.ıle). Bakanlar Kurulu'nun 17 09 1993gûnve 93/4833 no iu kararıyla ıptah öngörülen tunzm msrkezleri (Resm Gazete'de 17 10 1993 gunü yayımlananlar) Çeşıtlı tanhlerde ılan »dıien yürürijklekj lurızm merkezlen Belediye boşkanı olabümek Prof. HANDE SLHER İTÜ Mimarhk Fakültesı / çerisinde bulunduğumuzyerel seçim sürccinde. özellikle belediye başkan adaylan için, salt birev in kazandıracağı oy say ısına bağlı bir değerlendirmeyi sığ ve yetersiz buluyorum. Bir belediye başkanı. her şeyden önce. plan anlayışına ve plana inançlı olmalıdır. Plan kararlannın alınması ve uygulanmasmda ölçütü ise "kamu yaran" olmalıdır. Özellikle "köşe dönücülüğün ve iş bitirici- liğin" her türlü değer yargılannın önüne geçirilmeve çalışıldığı bu dönemde, yerel yöneticilerin kamu yarannın savunucusu olmalan gerekli vezorunludur. istanbul'da Büyükşehir Belediyesi ve ilçelerin belediye başkan adaylannın, bu kentin tarihsel gelişme sürecinde kazanmış olduğu değerlerinin. doğal yaptsımn, e\ renselliğinin ve bunlann kaybının nelere mal olacağının bilincinde olmalan gereklidir. Kentin taşınmaz kültür \ e tabiat v arlıklannın korunması tüm yerel yöneticiler ve adaylar için temel ilke olmalıdır. istanbul'da nazım plan ile yerleşme ve gelişme ilkelerinin belirlenmesi, maalesef bütün kesimlerce "hedeflenen" bir durum değildir. Çünkü belirsizlikler, değişik yorumlara ve uygulamalara olanak verdiğinden, kimi kesimler için daha uygun birortam yaratmaktadır. Bundan ötürü, İstanbul'da nazım plan, yerleşme ve gelişme ilkelerine aykın olarak getirilecek yapılaşma önerilerinin, mevzii imar plan değişiklikleri ile getirilecek bozulmalann, ıslah imar planı veya Turizm Teşvik Kanunu güvencesinde kararnamelerle getirilecek olan yapılaşma ve yoğunluk arttıncı uygulama kararlannın karşısına çıkacak yerel yöneticilere gereksinim vardır. Kısaca, istanbul belediye başkanlan,"kafalannın içinde olduğunu" be\an ettikleri planlarla iş bitirmeyen, kent planlamada yazılı çizili plan anlayışı ve stratejisine inanan, karar verme sürecini takım çalışması ile geliştirecek, kentsel yerleşme sorunlannı kamu yaran yönündeçözüme götürecek bir inanç içinde olmalıdırlar. Medyadan beklediğmiz ise, adaylar tanıtılırken"'kimin en popüler" olduğunu değil, kimin bu inanç içinde olduğunu sorgulaması ve tanıtmasıdır. ne Kurugıdaalar Sıtesı'nın kurulmasına ızın \ crildı 24 RAMİ K1ŞLASI da Kurugıdacılar Sı- tesı'nin kullanımına ve "tahribatına" teslim edildi. 25 TARİHİYARIMADA(SlRİÇİ)ıçın İstanbul'un 2600 \illik. geçmışını. \ıne BE- SAM projesinin "Haliç-Samat>a" bağ- lantısı ıle parçalamaşı öngören bir plan onaylandı. 26 ZE\TİNBl"RNL, gecekondulaşma- dan "kentleşme" sürecıne. \a;.adışı "ıslah imar ptanları\la" geçtı. "Kat karşılığı gece- kondu" bölgesi oldu 27. YEDÎKL'LE'de surlan çevreleven ve- şil alan ve spor alanlanna koopcratıt blok- lan ıçın ızın verildi. 28. YENİ-BOSNA"da. imar planlannda >eşil alan olan 100 dönümlük Hazine arazısi önce ıskana açılıp ardından İhla^ Kooperatı- fı'ne venlerek betonlaşınava teslim edildi. 29. KÜÇÜKÇEKMECE'de hiç gecekon- du bulunmavan tanm alanlannın da imara açılması için "ıslah imar planı" vöntemi >a\tıın olarak kullanıldı 30. BLTÜKÇEKMECE Gölü su kavnağı oimjMina karşın. kı.vısında kaçak inşa edilen Hazerfan Havaalanı vıkılamıvor. 31 BL YLKÇEKMECE Ğölü ıçnıe suyu havzasındakı imara \aStik arazilerde Alar- ko'nun Alkent-2000 Sıtesi'nin kurulmasına ızın \enldi. 32 BİAİKÇEKMECE Gölü ne yakın koruma karan olan arazilerde Alman Ünı- versitesı'nın kurulması eündemc eeldi. 33 BLTÜKÇEKMECE Gölü içme su\u havzasinda. Bakanlar Kurulu karan ile özel serbest bölge kurulma\a başlandı: vargı karanyla durduruldu 34. BEŞİKTAŞ'ta. tanhı Akaret E\len'- nin iç bahçesi üzerine. scmı sakınlennın tep- kısı ve Mımarlar Odasının projelen onayla- mamasına rağmen. BJK Plaza adlı vüksek ve yoeun yapıla§nıa\a ruhsat venldi. 35 KADIKÖY-BOSTANCI kıyı dolgu alanlannda, "betonarme binalar" inşa edıl- meye başlandı. 36. FENERBAHÇE parkında, imar planına ve Kıyı Yasası'na avkın olarak "ka- çak inşaat" yöntemıyle beledıyeye aıt Pyra- mkl adlı bir ram tesisi > apıldı. 37. KADIKÖY ilçesindekı imar planlan- nda "koruluk alan" oiarak gösterilen kıyı ar- salannı "imara açan" plan değışikliklen \ apıldı 40 PENDİK-KLTîTKÖY'deki korun- ması gereken tanm arazisinde "Yeditepe Özel Üniversitesi" kampusu ıçın planlama yapıldı. 41 TLZLA-TEPEÖREV Bıvıklı Ağaç- landırma Bölgesı'nde Özel Kadir Has Cnı- versitesi kurulması için tahsjs ve planlama yapıldı. 42 SULTANBEYLİ, 1980 ve 1985 nüfus sa>ımlannda 2500-3000 kişilik bir "orman köyü" iken 1990'da resmi nüfusu 90 bin olan bir "illegal kente" «lönüştü. 199O'lı yıllarda beledi>e ve ilçe de >apılan Sultanbeyli. Ömerlı Barajı ıçme su\u koruma bölgelerin- de \a\ılmasını sürdürü- yor. 43 t^VIRANh E'de. Aşağı \e Yukan Dudullu bölgelenvle El- malı Barajı çevresındekı kaçak yapılaş- mavı "nıhsatlı kentleşmeye" çeviren ıslah imar planlan u\eulaması \a\eınlaştınldı. 44. BEYLERBEYİ'nde Boğaz'a bakan veşıl yamaçlarda Kastelli'nın 13 vıllasına izın \enldı. 45. KÜPLL'CE \amaclannda Kutlutaş'a 29 villa ıçın ruhsat şenldı. 46. ÇENGELKÖY'dekı Boğaz vamaçla- nnda Dinç Bilgin'e 4, Emko'şa 9. H. Lçar'a 4. C. Lluça>'a 18 villa ıçın ruhsat verildi. 47. VANİKÖY sırtlannda Korav-Andi- çengrubuna 14\ılla ınşaatı için izin verildi. 48. ELMALI bendi. kaçak >apılaşma se Lmraniye Beledijesi'nce vürütülen ıslah imar planı uvgulamalannın varattığı yoğun vapılaşmanın kirletmesnle şehır içme suvu kaşnağı olma özellığinı yıtırdı \e "de>Te dışına" çıkanldı 49. KANDİLLİ yamaçlannda Sabancıla- ra 5. Koray-Kavala ortaklığına 60. Aka- Celepçı grubuna 6 ve M. Kahramancı'y a 5 \illa ıçın ızın verildi. 50. SEVDA TEPESİ. Suudı Arabıstan Velıaht Prensi'ne "vazlık saray" inşa etmesi için satıldı. 51 ANADOLL HİSARI'nda Boğaz plan- lannda imara yasak alanlarda Otaş'a 9. Kut- Iu-Kocabı\ık ortaklığına da 9 \ılla yapımı ıçın izin venldi. 52. KAVACIK sırtlanndakı yüzlerce dö- nüm "Boğaz manzarah" yeşil yamaçlar. "geri göriinüm" bölgesınde gösterilerek apartmanlardan oluş^ın kooperalıf sitclen ıçın ımara açıldı. 53. KANLICA sırtlannda Maya İnşaat. Taılıcılar. Oryap \e B. Yücel'ııı toplam 28 vıllasına inşaat ruhvıtı verıldı 54. BEYKOZ-Ç\MŞB\ŞI Koyu yakınlanndakı 2 mılyon nr'yı gcçen Saıp Molla Ö/el Omıanı. yavidakı y uzde 6 kııralı aşılarak yuzde 35 oraııınd.ı yapıla$m.ıya açıldı. 55. Çl'Bl'KL.l'iHin Boğa/ıçı'ne bakan yeşil alan konumıındakı yanıaçlarında G. Sazak ıçın 8. Tatlıcılariçin 31 villa yapıınına ızın venldı. 56. BEYKOZ Belediyesi. nazım planlarda yoğun ımara yasaklanan tanm ve orman alanlarını "ıslah imar planı" yöntemıyle "ge- cekondulaşma \ar" gerekçesı altında koope- ratif inşaatlanna açıı 57. POLONEZKÖ^', uygulama imar planı olmadan. 1 25 bin ölçekli çevre düzeni planlanna göre İmar Yasasına aykın ruh- satlarla yoğun yapılaşmaya açıldı. 58. RİYA bölgesinde. nazım planlarda "ye- şil alan ve rekreasyon alanlan" olarak göste- rilen kıyı kuşağında "Özel Galatasaray Üni- versitesi" kurulması için kamu arazisi tahsisi yapıldı. 59. ADALAR'da koruma amaçlı imar planının beş yıldır tamamlanamaması yü- zünden "gecici koşullar" adı altında çarpık yapılaşma ve tahribat yaşandı. 60. ALİBEYKÖY'de. içme suyu koruma bölgelen de ıslah imar planlan ile "nıhsata bağlanan" kaçak yapılaşma ve yağmanın baskısı altına gırdi.. BITTİ