Katalog

SAYFA CUMHURİYET 20 OCAK1994 PERŞEMBE 8 DIŞ HABERLER Ruble dûşûyor •MOSKOVA (AA) - Rusya para birimi rublenin, reformlannmiman Yegor Gaydar'm istıfası üzerine başlayan değer kaybı sürüyor. Önceki gün Moskova'dakı bankalararası döviz borsasında bir gün öncesine göre l dolar karşısında 102 ruble düşerek 1504'ten ışlem gören Rusya para birimi, aynı borsada dün de l03 ruble değer yıtirdi. Böylece Moskova'da bir ABD Dolan'nın değeri 1607rubleyeulaşü. Kımm'daTatar lidere saMırı •SIMFEROPOL(AA)- Ukrayna'nın Kınm Özerk Cumhuriyeti'nde yaşayan Tatarlann liderlerinden, Kınm Yüksek Sovyeti (Parlamento) Başkanı Nikolay Bagrov'un danışmaru Iskender Memetov'un, uğradığı silahlı saldın sırasında ağır yaralandığı bildirildi. Kınm Içişleri Bakanlığı'nın verdiği bilgiyegöre.başkent Simferopol'da önceki akşam kimliğj belirlenemeyen kişilerce düzenlenen saldında Memetov'un şoförü ile koruma görevlisi öldürûldü. Saldırganlann, Memetov'un evi önünde birarabadan inerek, aıle üyelerinin bulunduğu gruba ateş açmalan üzerine Memetov'un ailesinden de birçolc kişi yaralandı. Hıpvatlarla Sırplar anlaştı • CENEVRE(AA)- HırvatistanveYeni Yugoslavya'nm ilişkilerini normalleşürmek üzere bir anlaşma imzaladıklan bildirildi. Yeni Yugoslavya Dışişleri Bakanı Vladislav Jovanoviç ve Hırvat Dışişleri Bakanı Mate Graniç tarafından imzalanan anlaşma uyannca iki taraf karşılıkh olarak 15 şubat tarihinde başkentlerinde temsilciük açacaklar. Hırvat yetkililer, daha önce yaptıklan açıklamalarda, söz İconusu anlaşmarun tam diplomatik ilişki kurmayı kapsamadığıru belirttiler. Hırvatistan 1991 yıhnda Yugoslavya'dan aynlmıştı. MEFTApnojesi gündemöe • PARİS (AA) - Le Figaro gazetesi, bu yılkı Davos forumunda, olası bir 'Ortadoğu Serbest Müdahale Bölgesrnın(MEFTA) temellennın aulacağmı yazdı. Le Figaro gazetesinde yer alan yazıda, "Türkiye ve Magnp ülkeleri, yöneticileri yanında,.FKÖ lideri Yaser Arafat, Ürdün Veliaht Prensi Hasan. Lübnan Başbakanı Refık Hariri ve İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Peres'in 27 otakta başlayacak Davos toplantısına katılacak olmalan, bölgesel kalkınma ve ticari işbirliğinin temellennın atılması için mükemmel bir fırsat olacağını gösteriyor" denildi. Gazete, Cenevre'de gerçekleşen Esat-Clinton doruğundan sonra, 'mefta' projesini hayata geçirme şansının arttığını bildirdi. Clinton'ıntelefon trafiği • VVASHEVGTON (AA) - ABD Başkanı Bill Clinton Suudi Arabistan Kralı Fahd ile Almanya Başbakanı Helmut Kohl'ü telefonla aradı. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Clinton'ın Fahd ile telefon görüşrnesinin yaklaşık 15 dakika sürdüğü ve iki liderin Clinton'ın pazar günü Suriye Devlet Başkanı Hafiz Esad'la yapüğı görüşme. hakkında konuştuklan belirtildi. Kohl ile yapüğı temaslarla ilgili görüşlerini aktardığı ve iki liderin NATO zirvesinde gündeme gelen yeni girişimlere verdikleri ortak desteği değerlendirdikleri bildinldi. Peru'dakaza: 17ÖİÛ • LtMA (AA) - Peru'da bir kamyonun nehre yuvarlanması sonucu 17 kışının öldüğü, 5 kişınin ağır yaralandığı bildirildi. Polis, pazara giden satıcılan taşıyan bir kamyonun Cuzco bölgcsınde nehre > uvarlandığını belirtti. Kapasiıesinden fazla yolcu taşıyan kamyonda 40'tan fazla kışi bulunduğunu belirten polıs. kazada 17 kişinin öldüğüııü 17yolcununise kaybolduğunu kaydetti. • Romanlannızve ansiklopedileriniz yerinizdenalınır. Tel:5540804 Üç Baltık ülkesinin başbakanlan, Kozirev'in 'Rus birliklerinin çekilmeyeceği' tehdidi üzerine bir araya geldi BalükülkeleriııdeRusyapaniği• Estonya, Rusya Dışişleri Bakanı Kozirev'in açıklamasını 'çok çirkin' olarak tanımladı. ABD, Moskova'dan açıklama isteyecek. Dtş Haberier Servisi - Rusya Dışişleri Bakanı Andrei Kozi- rev'in önceki gün 'Rus birlikleri- nin eski So*yet cumhurivetferin- de kalması gerektiği" yolundakı açıklaması Balük ülkelerinde derin kaygı, korku yaratü. ABD, Kozirev'in konuşması konusunda Rusya'dan açıkla- ma isteyeceğıni bildirdi. AFP'nin bildirdiğine göre Estonya, Letonya ve Litvanya başbakanlan dün Leton- ya'nın Jurraala kentinde topla- narak Kozirev'in tehdidini gö- rüştüler. Estonya Dışişleri Ba- kanlığı'ndan yapılan açıkla- mada Kozirev'in konuşması "çok çirkin" olarak tanımlandı. Letonya Dışışlen Bakanlığı da yayımladığı bildiride Kozi- rev'in açıklamasının "Letonya'- nuı egemenüğine bir tehdit" ola- rak görulduğu ka>dedıldı. Devlet Baskanı Borls Yeftsln, raclfkal ref ormcularla bağlarını kopardı Rusya'da'şok tedavi'dönemibitti HAKAN AKSAY MOSKOVA - Rusya'da 12 aralık seçimlerinin sonuçlan, iktidardaciddi değişikliklere yol açmaya başladı. 'radikal ekonomik reformlann babası' kabul edılen Yegor Gaydar, bir anda iküdar koltuğundan muhalefet sıralanna geçti. Gaydar'la birlikte radikal reformist Sosyal Güvenlik Bakanı Elle Pamfilova da istıfasını sundu. En önemlı hükümet üyelerinden bın olan Maliye Bakanı Boris Fyodorov da yeni bakanlar kuruluna girme niyeti olmadığtnı açıkladı. Hükümette yeni istifalar olması ve radikal reformist bakanlann azınlığa düşmesi bekleniyor. Bu gelışme Rusya'da Başkan Boris Yeltsin'ın. kendi iktidannı korumak için en yakın yardımcısı Yegor Gaydar'ı feda etmesi olarak yorumlandı. Başbakan yardımcısı Gaydar'ın isüfasını kabul eden Yeltsin, böylelikle aralık seçimlennde başansız olan reformistlerin muhalefetegeçmesine razı oldu. Moskova kulislerinde Başbakan Çernomirdin'in yeni hükümete kaülmalan veya destek vermeleri için baa ılımlı muhalif üderlerle görüşmeler yaptığı haberleri yayıhyor. Gaydar'ın istıfasıyla Rusya ekonomisindeiki yıl kadar süren "şok tedavi" dönemi bitmiş oldu. Radikal reformistler hükümette aanlık durumuna düştüler. Başbakan Çernomirdin, ülke yöneü'mindeki etkisini güçlendirdı ve tartışmasız, Rusya'nın ikinci adamı oldu. Ekonomik reformlann yavaşlaülmasını ve sosyal önlemler alınmasını savunan Çernomirdin, Yeltsin'den geçmişe göre daha büyük destek alıyor. Ancak iki liderin ilişkilerinde hıçbir pürüz kalmadığmı iddia etmek zor. Hükümetin belirlenmesi için defalarca ve saatlerce görüşmeleri de bunu kanıtlıyor. Çemomirdin, 1992yıhnınsonunda parlamentonun Gaydar'ı düşürmesi sonucu, bir uzlaşma formülü olarak hükümetin başına getirilmışti. Yeltsin, Çemomirdin'i yakın denetime almak için yetkilerini sınırlamış, anahtar önem taşıyan politik veekonomik alanlan radikal bakanlara bırakmıştı. Çernomirdin, Yeltsin'le ve radikal bakanlarla ilişkilerinde son derece dıkkatli davranmışü. Ancak ekonomide 'şok tedavi'ye karşı olduğunu söylemekten de geri durmamışü. Rusya basını, başbakanın bir yıl içinde "sessiz ve derinden" giderek pek çok yetkiyi kendi elinde toplamayı ve otoritesini güçlendirmeyi başardığının altını çiziyor. Aynı zamanda Rusya ekonomisinin artık "Batı'da eğitilmiş ama içerde toplumsal tabanı olmavan bir grup genç idealist tarafından değil, SBKP'de büvük deneyim kazanmış >e bürokrarlarla sanas icilerin güçlüdesteğine dayanan kurt potib'kacıların eline gectiğini" belırtıyor. Son gelışmeler, radikal reformist hareket açısından ciddi gelişmeler başlattı. Eskiden başıru Yeltsın'ın ve Gaydar'ın çektiği radikal reformist hareket parçalanma sürecıne girdı. Jurmala kentinde biraraya gelen Estonya, Letonya ve Lit- vanya Başbakanlan Mart La- ar, Valdis Birkaus ve Adofas Slezevicius ortak bir bildın ya- yımlayarak. Kozirev'in açıkla- masının NATO ile "banş için ortaklık" projesini tehlikeye soktuğunu belirttiler. Bildiride, Kozirev'in açıklamasının Rusya'nın uluslararası yükiim- lülüklerine ve Baltık ülkelennın egemenüğine karşı olduğu kay- dedildi. Baltık ülkelen Başbakanlan, Rusya'nın taahhütlerine uyma- smı ve halen Estonya ile Le- tonya'da bulunan 12 bini aşkın askerini önceden öngörüldüğü üzere 31 ağustos tarihıne kadar çekmesinı istediler. Dört Baltık ülkesinin başba- kanlannın doruk toplanüsı so- nunda aralannda bir güvenlik antlaşması imzalamalan bekle- niyor. ABD Dışişleri Bakanlığı söz- cüsü Michad McCurry önceki gece yapüğı açıklamada "Rus- ya'dan Kozirev'in konuşmasına açıklama getirmesini isteyecek- lerini" söyledı. McCurry şöyle dedi: "Moskova'dan, Kozirev'in konuşmasının tam metnini iste- yeceğiz. Eğer Kozirev'in konuş- ması gerçekten medyanın bildir- diği gibi ise Kremlinin bu konu- >a açıklık getirmesini isteyeee- ğiz. Biz Moskova'ya sürekli ola- rak, Estonya ve Letonya'daki tüm Rus birliklerinin en ksa süre içinde geri cekilmesini bek- lediğimizi vurguladık." McCurry, Başkan Clinton'ın Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'le yapüğı temaslarda da Rus birliklerinin Estonya ve Letonya'dan koşulsuz çekilme- leri konusunda görüş birliğine vanldığını anımsatü. Andrei Kozirev'in konusma- sının sert tepkilere yol açması üzerine Moskova'nın ağız de- ğişürmeye başladığı haber veri- liyor. Reuter ajansının bildirdiğine göre Rusya Dışişleri Bakanı Georgi Karasin dün yaptığı açı- klamada Itar-TASS ajansının Kozırev'ın önceki günkü ko- nuşmasını yanlış yansıtüğmı söyledı. Karasin şöyle dedi: "Rusya'nın Baltık ülkeleri ile ilişkilerini geliştirme politikasın- da bir değişiklik olmayacaktır. Kozirev'in konuşması Itar- TASS ajansı tarafından yanlış yansıtıüntştır." Rusya'nın halen eski Sovyet cumhuriyetlerinde on binlerce askeri bulunuyor. Bu birliklerin Moldova ve Gürcistan'da iç sa- vaşlara katıldığı ileri sürülüyor. Rus birliklerinin Moldova'- da Kişinev hükümetine karşı aynlıkçı Ruslan desteklediği ıs- rarla öne sürülüyor. RUSYA Yeni kabine kurulduMOSKOVA (AA) - Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin ile Başbakan Viktor Çernomirdin arasında iki gündür sürdürülen görüşmelerin uzlaşmayla so- nuçlandığı ve yeni kabınenın kurulduğu bildirildi. tnterfaks ajansı. önceki gün Başbakan'ın maliye bakanlığı- nı sürdürmesi için yapüğı teklıfi reddeden ve dün görevde kal- mak için belirli koşullar iferi süren Maliye Bakanı Boris Fyo- dorov'ın sürpriz bir gelişmevle yeni kabinede de aynı görevi sürdüreceğini bildirdi. Fyodo- rov, sıkı para poh'tikasına karşı çıkan Başbakan Yardımcısı Zaveryukha ve Merkez Bankası Müdürü Viktor Gerashc- henko'nun görevden alınmasını şart koşmuştu. Fyodorov'un koşullannın kabul edilıp edil- mediği henüzanlaşılamadı. Ajans, Rusya'nın ekonomik reform programırun miman olarak kabul edilen Yegor Gaydar'dan boşalan Ekonomı Bakanlığı'na ise "daha merkez- ci" eğılimlenyle tanınan Alek- sandr Şohin'ın geiinldiğını duvurdu. SURİYE-İSRAİL Rabin'den Golaniçjn ilkadım Dtş Haberier Servisi - Golan tepeleri konusunda referandu- ma gidebileceklerini açıklayan İsrail, Şam'ın sert tepkileri ile karşılaşınca. ilk kez bölgedeki Yahudi yerleşim birimlerinin dağıtılabileceğinden söz etti. israil Başbakanı İzak Rabin Kudüs'te gazetecilere yaptığı açıklamada, "Suriye'yle yapıla- cak bir anlaşmayla, Ğolan'daki yerleşim birimleri dağıtılabiu'r. Israillilerin düşündüğünden çok daha pahalıy a mal olabilecek bir banş anlaşması elde edilmesi ha- linde, referanduma gitmek gere- keceğini düşünüyorunı" dedi. Rabin, Batı Şeria ve Gazze'- deki yerleşim birimlerinin orta- dan kaldınlması olasılığının ise bulunmadığmı kaydetti. İsrail Başbakanı önceki gün Golan konusunda kendilerine uygulanacak bir baskı karşısın- da referanduma gidebileceğini açıklamış, bunun üzerine Şam'- ın sert tepkisiyle karşılaşmıştı. Suriye Dışişleri Bakanı Fa- nık el Şara Golan için yapıla- cak olası bir referandumun devletlere hukukuna aykın ol- duğunu belirtti. Suriye, İsrail'in 1967'de işgal, 1981 'de de ilhak ettiği Golan te- pelerinden çekilmemesı duru- munda banş masasına oturma- yaçağını belirtiyor. Öte yandan, İsrail savaş ucaklannın Güney Lübnan'- dakı bir Filistin kampını bom- baladığı bildirildi. Gecen yıl büyük yangınlar ve seUerie boğuşan Amerikalılar, bu ydın başında da önce büyük bir deprem felaketiyle, daha sonra da ulkcnin doğu- sunu etkisi altına alan şiddetli soğuklaria karşılaştılar. Los Angeles dcpremindc büyük şans eseri az sayıda insan öldü. Ancak bu dcpremin, iilkeye en pahalıya mal olan depretnlerden biri olduğu belirtiliyor: Depremde mtydana gelen zararın tutarı toplam 7 milyon dolar (yaklaşık 133 milvar TL). ABD'defelakeüerüst üstegeldi Dış Haberier Servisi - ABD'nin Los Angeles kenti, depremin yarala- nnı sarmaya çalışırken ülkenin do- ğusunda da aşın soğuklar can alı- yor. Kanada sınınndan Mississippi nehrine kadar bütün doğu bölgesini etkileyen soğuk dalgası nedeniyle 39 kişi hayaünı kaybetti. Los Angeles kenti ve çevresinde geçen pazartesi günü meydana ge- len 6.6 şiddetindeki depremde ölen- lerin sayısının 40'a ulaştığı bildirildi. ABD'nin ikinci büyük kenti olan Los Angeles'ta son 20 yılda görülen en şiddetli sarsıntı olan depremde 20 bın kişinin evsiz kaldığı, bölgedeki yeralü geçitlerinin çöktüğü ve 1000 yapının zarar gördüğü açıklandı. Depremin, 7 milyar dolar zarara yol açtığı ve bunun Amerikan tarihinde meydana gelen depremlerdeki en büyük zarar olduğu belirtildi. Los Angeles depreminde 2860'- dan fazla kişinin yaralandığı, bun- lardan 530 kişinin durumunun ağır olduğu belirtilirken Kızılhaç yetkili- leri depremden zarar görenler için acıl kan bağışı çağnsmda bulundu. Depremde, ana yollann yam sıra elektrik hatlan ve gaz şebekeleri bü- yük zarar görmüştü. Bu zarann gi- derilmesi için yürütülecek çalışma- lann ise 18 ay süreceği belirtiliyor. Bu arada. Los Angeles'da ilan edilen sokağa çıkma yasağının ar- dından, önceki gece 73 kişinin yasa- ğı ihlal etmek ve bazı yağmalama olaylan nedeniyle tutuklandıklan bildirildi. Öte yandan, Başkan Bill Clinton'- ın, deprem bölgesinde incelemelerde bulunmak üzere Los Angeles'a git- mesi bekleniyor. Bu arada ABD'nin North Dako- ta eyaletinde ısı eksi 36 dereceye inerken Wisconsin eyaletinde aşın soğuklar nedeniyle okullar tatil edil- di. Ohio, VVest Virginia ve Ken- tucky eyaletlerinde 75 cm. yüksekli- ğindeki kann temizlenmesi için ulu- sal muhafızlar yardıma çağnldı. Bu eyaletlerde olağanüstü hal ilan edil- di. ABD'nin başkenti VVashington'- un Dulles havaalanında Brezilye ha- vayollanna an bir yolcu uçagmın buzlanma nedeniyle pistten çıkması üzerine seferler iptal edildi. Isının eksi 30 dereceye indiği Chicago ken- tinde ısıtılmayan evinin döşemesin- de 2.5 cm'lik bir buz tabakası oluşan 91 yaşındaki bir kadın donmak üze- reyken kurtanldı. IRANGATESKANDALI Reagan azmettirdi, Bush gjzledi VVASHINGTON (Cumhuri- yet)- ABD eski başkanlan Ro- nald Reagan ile George Bush- un. görevlı olduklan dönemde "Irangate" skandalına bulaş- tıklan ve suçlulara arka çıktık- lan öne sürüldü. ABD'de "Irangate Skandalı" olarak bilinen, İran'a gizüce sa- tılan silahlardan elde edilen ge- lirin, Nikaragua'da Sandinist yönetime karşı savaşan Cont- ralara aktanlması olayını araş- tıran özel savcı Lavvrence W'alsh, dönemin ABD Başkanı Ronald Reagan ile yardımcısı George Bush un olaydan başın- dan beri haberdar olduklannı ve suçu ışleyenlere desteklerini gızlemeye çalıştıklannı iddia et- ti. Savcı Walsh, 35 milyon dola- ra mal olan yedi yıllık araşür- malanm 2 bın 500 sayfadan oluşan üç ciltte topladı. VValsh'- ın araştırma sonuçlannı önceki gün bir basın toplantısı düzen- leyerek açıklamasmdan sonra, Amerikan CBS ve CNN tele- vizyonlannı, Los Angeles'ten depremle ilgili yapüklan yayın- lan keserek haberi duyurdular. Reagan ve Bush hakkında dava açılması için yeterli huku- kı zeminin bulunmadığmı belir- ten Walsh, eski Başkan ve yar- dımasının İran'a silah satışın- dan elde edilen gelirin Contra- lara aktanldığından da haber- leri olmadığıru belirtti. ancak ikisinin de itiraf ettiklerinden çok daha fazlasını bildiklerini \e onayladıklannı öne sürdü. Reagan yönetimi. ABD'nin 1986 yıhnda Lübnan'daki Amenkalı rehınelenn salıveril- mesi için İran'a İsrail'dekı stok- lanndan fiize sattığmı, bu satış- tan elde edilen gelirin ise ABD Kongresi'nin yasağına rağmen Nikaragua'da Sandinist iktida- ra karşı ABD desteğiyle sava- şan Contralara aktanldığını doğrulamıştı. Ingikere'deseksskandallansiyasigündemeyerkşü Major kabinesindeki bazı bakanlann özel yaşamlanyla ilgili skandallar başbakanın koltuğunu sarsıyor EDÎPEMÎLÖYMEN MAJOR-Koltuğu sallanıyor TIMOTHY YEO-İstifa etti LONDRA - Fransa'da kişinin özel yaşa- mının basma nasıl yanayacağını saptayan yasa İngiltere'de olsaydı, yılbaşından bu ya- na İngiliz kamuoyu, her gün bir seks skan- dalı haberiyle karşılaşmayacaktı. İngiliz basını kişinin özel yaşamına ilişkin bir yaym sınırlamasıyla karşı karşıya olmadığmdan kraliyet ailesinden. sıradan milletvekiline kadar herkesin özel yaşamı haber yapılıyor. Kişinin, basın aleyhınde özel tazminat da- vası açma hakb sakh. Ancak çoğu kişi bu yola başvurmuyor. Çünkü açılan dava da aynca en ince aynnüsına kadar haber konu- su oluyor. Basın, bu araşürmacı abşkanlığını, bü- rokrasideki usülsüzlük ve yolsuzluk konu- lanrun üzenne giderek de gösteriyor. Nite- kim Thatcher döneminde. parlamento ve ba- kanhklann da bulunduğu, ülkenin en pres- tıjli semtı VVesüninster'de belediyenin, sos- yal konutlan, oy uğruna, iktidar yanlılanna sattığmı yine basın bulup çıkartü. Olay. Muhafazakar Parti'nin eksi hanesine yazıl- dı. Kamuoyunu en çok ilgilendiren gelişme ise seks skandallan. Yılbaşından hemen sonra, Çevre Bakanlığı'nda ikinci adam olan Timothy Yeo'nun bir metresi olduğu ve ondan bir çocuk sahibi olduğu ortaya çücar- tıldı. Bir süre sonra, bakan yardımcısının meğerse bir metresinden daha bir çocuğu- nun olduğu da anlaşıldı. Bundan önceki ör- neklerde görüldüğü gibı "özel yaşam başka, siyasi yaşam başka" gerekçesine sanlan Yeo, sürekli örselenen hükümeti güç du- rumda bıraka bıraka istifada gecikti, ama sonuçta istifa etmekten başka çare bulama- dı. Çünkü seçim bölgesindeki seçmeni git- mesini ıstedi. Geçen yıl da hükümetinden seks skanda- lıyla bakan kay beden Başbakan Major, "Te- niel ahlaki ilketere dönüş" kampanyası baş- latmış, partisinin ne kadar erdemli bir kuru- luş olduğunu seçmene anlatmaya çalışıyor- du. Yeo Olayı bu çabanın tam ortasına düş- tü. Ama Major'ın sorunlan biünedi. Bu kez partisinin sıradan bir mılletvekıli, David Ashby, bir otelde bir erkek arkadaşıyla aynı yatakta yattığını açıkladı. Otelde suf daha az para ödemek için böyle yapüğını anlat- tıysa da ve eşcinsel olmadığını söylediyse de doktor arkadaşı da ısrarla aynı şeylen söyle- diyse de magazin basını, olayı iyice carpıttı. Başbakan Major tam bu sorunlarla uğra- şırken bir trajedi yaşandı. LJlaşürma Bakan- hğı'nın iki numaralı sorumlusu Lord Caith- ness'in eşı inühar etti. Lord Caithness derhal istifa etti. Birkaç gün içinde Lady Caith- ness'in kocasının metresiyle ilişkisine daya- namayarak inühar ettiği anlaşıldı. Başba- kan Major'ın "Temei ahlaki ilkelere dönüş" sloganının kofluğu bir kez daha vurgulandı. Herkes, partide olup bitenden Major'ı so- rumlu tutuyor. İngiltere'run. Körfez Savaşı öncesindeki dönemde Irak'a gizlice silah satüğı iddialan- nı soruşturan komısyonda ifade veren Baş- bakan Major, 3 ay süreyle dışişleri bakanı olarak görev yapüğı bu dönemde, bu konu- da hiçbir bilgisi olmadığını açıkladı.