Katalog

Cumhuriyet İmtiyaz sahibi: Berin Nadi Genel Yayın Yönetmenı: Özgen Acar #Genel Yayın Koordinatörü. Hikmet Çetinkava #Genel Yayın Danışmaru: Oriıan Erinç •Yaa-işleri Müdurlen: Aydm Enguı (Sorumlu), Ceial Başlangıç • Haber Merkea Müdüru: İpek Çabşlar Görsel Yönetmen: Ali \car •Duzenleme' tbrahim Yıidız Ankara Temsılcisı Mustafa Balbay #Haber Müdürü: Doğan Akın AtatürkBulvan- • istanbulHaberlen Cevher Kantarcı »Dış Haberler Ergun Balcı No:l25. Kat: 4. Bakanlıklar-Ankara Tel- 4195020 (7 Hat), Telex 42344, Fax: (4)4l95027«tznurTemsilcısı:SeniarKıak,H.ZıyaBlv 1352S.23Tel 4411220Telex: 52359.F?x:4419117«AdanaTemsılası:ÇednYiğenoğlulnönüCd. 119S No: 1 Kat: 1, Tel: 3522550-3522601-3522492, Tekx: 62155, Fax. 3522570 Iş - Ekonomi: Dinç Tavanç • Yurt Haberlerı. Mehmet Saraç • Makaleler: Sami Karaören • Spor. Abdülkadir Yücelman • Düzeltme: AbduHah Yazıcı Müessese Müdûru: Erol Erkut •Koordinatör: Ahmet Korutsan • Muhasebe. Büfent Yeoer • tdare Hûseyin Gürer •lşletrae önderÇetik • Bılgı-lşlem: Nail lnal •Bılgısayar Sıstem: Mürüvet Çikr •Reklam Reha Işıtman a y » y a n ve Basan: Yenı Gün Haber Ajansı, Basın \e Yd>ıncılık \ Ş TûrkocağıCad 39 41 Cagaloğiu 34334 Ist PK 246tstanbulTe] 5l2O5O5Telev 22246. Fax( 1)5138595 25EYLÜL1993 İmsak:5 22 Guneş. 6.47 Öğle: 13.01 tkindi: 16.24 Akşam: 19 04 Yatsı. 20.25 "Radyoaktifolacağma, aktifoP Bir yıl önce çalışmalanna başlayan Nükleer Karşıtı Platform'u oluşturan çevredler, ve diğer kuruluşlar nükleer santral yapılmasına karşı 250 bin imza topladılar ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Türkiye'de. 'nükleer enerji atomları" ekim ayinda çarpışacak. Başbakan Tansu ÇiIIer'in nükleer santral projesi- ni yeniden canlandırmasınm ardından. bilim adamlan ve çevreciler. nükleer enerjiyi tar- tışma platformlanna taşımaya hazırlaruyorlar. Nükleer sant- ral yapımına karşı Türkiye ça- pında örgütlenen \e "Nükleer Karşıtı Platform"u oluşturan çevreciler 'Radyo aktif olacağı- na aktif ol" sloganıyla başlattık- lan kampanyayla bugüne ka- dar 250 bin imza topladılar. Çevreciler "Türkiye'de nükleer santral ıstemeyenlerin" imzala- nnı TBMM'ye sunacaklar. Makine Mühendisleri Odası, Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba- kanlığı'nın desteğiyle 'Nakleer Enerji Kurultayı' düzenlemeye hazırlanıyor. Buna karşıhk, Nükleer Karşıtı Platform da aynı tarihlerde 'anti-nükleer kongre' düzenleme gırişimlerini sürdürüyor. Makine Mühendisleri Odası. 12-15 ekim tarihlerinde An- kara'da ilk kez 'Nükleer Tekno- loji kurultayı' düzenleyecek "Nükleer güç santrallarının ge- leceği ve Türkiye'nin enerji poli- tikası içindeki yeri" konusunun ele alınacağı kurultayda, nükle- er teknoloji üreten, satan ve kullanan kurum ve fırmalar ile nükleer enerji kullanımını plan- layan ülkelerin yöneticileri bir araya gelecekler. Santral tasa- nm programlan. reaktör gü- venliği ile teknolojik. ekonomik ve politik boyutlarda deneyim- lerin tartışılmasının hedeflendi- ği kurultayda ele alınacak konu başlıklan şöyle sıralanıvor: "Türkiye ve Dünya Enerji Planları ve Nükleer Enerji, Tür- kiye'nin Enerji Planları ve Nük- leer Enerji, Geleceğin Enerji Türieri, Türkiye'nin Geçmişte Nükleer Enerji Deneyimleri, K. Amerika Nükleer Programlan ve Diğer Enerji Türleriyle Mali- yet Kıyaslamaları, Rusya'da Nükleer Güç, Dunım ve Eğilim- ler, "Türkiye'de >e Dünyada Enerji Planları ve Nükleer Ener- ji. Nükleer Enerji ve Çevre" konulu panellerin gerçekleştin- leceği kurultayda. belli başlı nükleer santral pazarlayan fir- malann temsilcilen de "Nükle- er Güç Reaktörleri ve Gelecek- teki Tasanmlar" konulu sunuş- lar yapacaklar. Eski Sovyet cumhuriyetlerinin deneyimleri ile Türk müteahhitlerin nükleer enerji programlanna bakış açı- sının da ele alınacağı kurultav ın son gününde. siyası partı tem- sılcileri nükleer enerji konusun- daki düşüncelerinı dıle getıre- cekler. Makine Mühendisleri Odası Müdürü Oğuz Şahin. bu kurultay hazırlıklannınçokön- ceden planlandığını belırterek "Kurultayı düzenlememizin ne- deni, nükleer teknolojinin Türki- ye'ye mutlaka gelmesi değil. Nükleer teknoloji gerekü mi? Gerekliyse. ne tür teknoloji kul- lanılmalı? Dünyada ömekleri var mı? Bu sorulara yanıt bul- mak. Kulaktan dolma bilgilerle değil, doğru zeminlerde tartışıla- rak poütikalar belirlenmesine katkıda bulunmak. Greenpea- ce'i de 5 ay önce çağutlık, ancak 2 gün önce olumlu yanıt alabil- dik. Yanıtları geç kaldığı için onları programa dahil edemedik. Ama katılmalan için bir formül araştınyonız " dedi. Nükleer Karşıtı Platformu oluşturan çevreciler. sendika. belediye, oda. dernek. dergi, radyo ve te- levizyon kuruluşîan da nükleer santral istemediklerini. aynı ta- rihlerde 'alteraatir etkinlikler düzenleyerek seslerini duyura- caklar. 'Radyoaktif olacağına aktif ol" sloganıyla Türkiye'de nük- leer santral yapılmasına karşı yaklaşık bir yıl önce imza kam- panyası başlatan "Nükleer Karşıtı Platform" bugüne ka- dar 250 bin imza topladı. Çev- reciler topladıklan imzalan TBMM'ye sunacaklar. PAMUKKALE Yeralü sıüankirleniyor ÖMER YLRTSEVEN DENİZÜ - Pamukkale'deki travertenlericin çevredeki tesis- lere ait fosseptik çukurlannın ve gebşigüzel dökülen çöplerin büyük tehdit oluşturduğu bildırildi. Travertenlerin oluşumu ve kprunmasını anştırma konusu yapan İngiltere'deki Bris- tol Üniversitesi'nin Türk jeologu Erhan Altıner. sorunun çö- zümü için "Tesislerin kaldırılması. örenyerine araç girişinin yasakianması ve travertenler üzerinde dolaşımm engellenmesi şart" dedi. Altıner. 4 aydır bölgede araştırmalar yaptıklannı belirterek görüşlerini şöyle aktardı. "örenyerinde eski tra- verten çatlaklarına dökülen çöpler \e fossepriklere bırakılan lağım suları yeraltındaki termal kaynaklara karışıyor. Son- dajlar ve kaynaklar kanalıyla yeryüzüne çıkan bu kirli sular hem travertenlerin geleceğini hem de insanların sağlığını tehdit ediyor. Bugüne kadar yeraltı kaynaklarından başlayan kirlen- me konusunda hiçbir önlem alınmamış. Beyaz cennette çöp sorununa ve kanalizasyon sorununa hemen çözüm bulunmalı. Bunun için tesislerin acilen kaldırılması şart." ıfsanevibüyücihnin L • 'Çılgırf megastar kusursuz tasarlanmış şovunda, bilimle ^eknolojinin olanaklannı alabildiğine kullanıp, 'doğaüstü varlığa' dönüşüyor, kitle iletişimiyle de 'mit'leşiyordu. HANDAN ŞENKÖKEN Bırden sahnenın ortasından müthiş bir gürültüyle fırladı. yağmaya başlayan ışık selinin, çarpıcı müziğin eşliğinde. Ve durdu... Çığlıklar. alkışlar. gözyaşlan doruğa ulaştı. \ 'Çağdaş ritüerine başla- \ madan önce katılanlan > itaate davet eder- \ cesine', ışık havuzu- nun ortasında. ktmıldamadan tüm görkemiy- le 'gerekli illiiz- yonu' sağ- ladıktan sonra elini Mkhael Jackson'ın İstanbul konseri umulanın üzerinde bir ilgi gördü: Michael sahnede kauçuk top gibi bir oraya bir buraya hareketlendikçe, izleyicileri de show sanaviisinin dev gösterisinin etkişiyle kendinden geçiyordu. (Fotoğranar: HATİCE TUNCERj â na bınlerce kişi katıldı. Genç kız 'eri- şilmez' megastann kollan arasında kendisinden geçmişçesine ağlarken, onun- maalesef Türk değil. Bulgar Radofüua Plamevona- yerinde ol- mak için kimbilir nelerini feda edebi- lecek fanatikler' vardı stadda' "Zengi- niyle yoksuluyla, kentlisiyle köylüsüy- le Türk topiumu da dünya toplunılan gibi, Seguela'nuı deyisiyle^;rowed- yatik yaşama tutsak oİduğundan" bu eğlence endüstnsinden herkes nasibı- ni alıyordu elbette. Inönü Stadyumu bir dizi ilk'e sah- ne oluyordu. ilk kez 50 bine ulaşan iz- leyıcı kitiesı tümüyle smıflandınldı. En ucuz bölüm açık tribün değil, sta- da bakan İ>iletsiz' izleyicilerin dol- durduğu otel ınşaatıydı. Bilet fiyatlanna göre sınıflandın- lmaya bu kez 'VIP' yanı çok önemli kışiler tribünü eklenmiş. kapalı tri- bünler boyunca sahaya kurulan plat- formlardan oluşan ve 1 milyon lira MichaelJackson'ın profesyonel rock sirki TUĞRUL ERVILMAZ 1969 ve 70 yıllannı hatırlıyorum. Jackson 5'ın ABC ve Rockin Robin gibi parçalan liste başlannı fethedince gösteri dünyasının söylenti makinesı ha- rekete geçmiştı: Grubun solisti Michael aslında 30 yaşında bir cüce. Aradan 25 yıl geçti. Bız İstanbul'- da yakışıklı bir humanoid seyrettik. Mükemmeldı. İnönü Stadı herhalde ulusal bayramlar ve derby maçlan dahil böyle kalabalık görmemıştı. Beş yaşı- ndan 55 yaşına kadar bütün yaş gruplannın temsil- cilen hazır. Eh bu da normal. Bız 20 şaşındayken Michael "I II be there"le bir numaraydı. Çocuk- lanrruz 20 yaşına yaklaşırken bu kez de 'Dangero- us'la bir numara. Anlaşılan cüce büyümüş. ama vaşlanmamış. Topu topu 36 yaşında. Techno söy- • İeyen Cultur Beat sahne alınca bizim kuşak hafif homurdanıyor. ama çocuklar mutlu. Grupla bera- ber stadın yansı "I know what I want, I want it now" dedikçehavretleredüşüvorum. Binlercegenç kız ve deliİcanlı yanılmış olamaz, hemen bir iki techno diski almab. Ama Michael Jack- son'ın rock sirki o denli profesyonel ki Cultur Beat'le Michael arasında 40 yaşın üstüne Be- atles ikramı yapılıyor: 'And 1 Love Her' ve 'From Me To You'yu bu kez bız söyleyerek gençlere beraberlik golünü atıyoruz. Michael Jackson 'Jam' ile sahnede birden- bire patlıyor. Gökten mı indi. yerden mi bitti anlayamıvoruz. Ama ne gam. The Rolling Stones'un sahnede penis şişirdikleri 'efsanevi müstehcen' konserleri bu denli muhteşem değildi. Artık hepimiz tartışmasız dünyanın 1 numarah süperstan olan Michael Jack- son'ın insafına kalmış durumdayız. Michael Jackson'ın müziğinin 1969'lardan 1990'lara aldığı yol inanılmaz diye düşünürken sahne- nin kenanndaki dev ekranlarda Jackson 5 beliriyor. Tannm ne nostalji. Haydi gelin hep birlikte hatırlavalım: Sigmund "Jackie", To- riano "Tito", Jermanie, Marlon ve tabii ki Michael. 40 yaş ve üstünün zevki ikiye kat- lanıvor'İIIbethere". Dokuz kardeşin yedincisı, yani Michael. hepımize ortak bir rüya gördürüyor. İşte şimdı de BilJy Jean. Bütün stat ayakta. Ya- nımda oturan oğluma ukalalık edip ek bil- gıler vermeye çalışıyorum: "Billy Jean, Mic- haePdan çocuğu oiduğunu iddia eden gerçek bir kadın. Kadın şimdi akıl hastanesinde. Şarkı da bu olayı anlatıyor." Hüseyin beni dinlemiyor bıle. Bütün statla birlikte 'Michael' diye boğazını yırtmakla meşgul. Michael Jackson gerçektcn bir kau- çuk top gibi. Sahnede kıpır kıpır vc bas- madık yer bırakmıyor Eee, ne de olsa James BrowTi'ın yetiştirmesi. Sahi, Jackson kardeşlerin üne kavuşmadan James Brown, Temprations ve Gladys Kniht and The Pips ve siyah sanatçılann konserlerine ön grup olarak çıktıklannı biliyor muydunuz? Joe ve Catharine Jackson oğullannın şu andaki şöhretinden çok memnun olsalar gerek. İstanbul'a da gelen Catharine, oğlunun pazar gün- leri baygın düşünceye kadar dans etmekten başka bir şey yapmadığını söylüyor. Bunun ne kadar doğru oiduğunu binlerce İstanbullu birlikte görü- yoruz. Gene Kelly, Şarlo ve Fred Astaire'nin siyah versiyonu bu. Gösterinin sonu yaklaşırken başlar- daki şiddet izlenimi yerini keyifli bir romantizme bırakıyor. Yine hep birlikte söylüyoruz: Heal the VVorld. Svvissotel'in araba parkından Küçük Be- bek'e gitmek tam bir buçuk saatimizi alıyor. Bütün arabalardan Dangerous patlıyor. Böyle tehlikeye can kurban. Keşke siz de orada olsaydınız. Teşeîc- kürler Indiana'b Michael Joe Jackson. kara gözlü^ ğüne götür- dü ve hayranlan^ na fırlattı. Böylece ikı saatlik 'dillere destan, başdöndürücü' şovu başladı' efsanevi bûyûcünün'. Günümüzün en önemli özelliğı olan 'sınırsız olabilirlik'lenn en somut öme- ğiydı tanık olduğumuz. Yaşadığımız 'sayısız kurgular' içinde Michaeî'ın artık neredeyse ezbere bildiğimiz klipleri, bu kez İnönü Stadı'nda gercekleşlirildi. Cstelik 'btzinı için'(!). Dev ekranlardan hem sahne- dekı Michael Jackson hem de parçalannın kbpleri ve turnelerinden görüntüleri üst üste bindirihyor, izleyici gözünü sahneden ayırmaksızın. gözkamaştına görüntüleri soluksuz izlıyordu. Ve 'megastar' yani 'dev yıidız' Michael Jackson. sahnede " Izleyici- nin duygulanması, çoşması, kendinden geç- mesi için her anı saniyesi saniyesine hesap- lanmış 'gösterisini hiç tükenmeyen enerji- siyle sundu. Güzel ve seksi bir vokalistinin bacaklannı okşayışı, dev ekrandan yakın plan sunulduğunda birdenbire 'maço' top- İum olduğumuz anımsanıp. hemen yoğun tezahürata boğuldu ünlü megastar. Kız ortadan kaybolup Michael gözyaşlanyla başbaşa kalınca, tüm stat inledi: 'Ağİama Michael'.(Oysa konser sonrası otelinde dü- zenlenen 'Türk Gecesi'ne sonradan pıja- ması ve yûzünde ameliyat maskesiyle katı- lan Michael Jackson. konserinde ne denli 'arabesk'leşse de, dansözü görünce hemen kaçıvermişti!) Bodyguard'ının eşliğinde iz- leyicilerin arasmdan bir genç kızı sahneye aldınp, ona sanldığında Şaşamının en ina- nılmaz anını yaşayan genç kız'ın gözyaşlan- karşılığinda oturma hakkı cazanılan tribü- nünün önüne 'VIP Royal' (VIP Krali- yet ya da Asılzadeler ^^ Locası) yazıb pankart asılmıştı. Böylelikle İnönü stadyumu ilk kez 'asüzade- ler'e evsahipliği yaptı. VIP tribünü doğal olarak yapılı saçlı, makyajb, 'marka' spor giyimli 'sosyete'(!)den oluşuyordu. Ancak buna bir de 'roe- ga-İTF'kr ekienmişti. Onlar da sa- hanın ortasındaki ışık kulesinin önü- ne kurulan platformda yerlerini almıştı. 'Mega-VlP'lerin arasında "megastar'ın annesinin yanı sıra Cem Uzan ve Mehmet Barlas da göze çarpıyordu. Bu görüntüyle karşı- Iaştığımızda sıradan insanlann, bir popüler müzik konserinde kraliyet ai- lesine" fark atabıleceğini' vurgulayan Ünsal Oskay'a hak vermemek olası değil: "Ama konser bittiğinde ya da konser salonunun dışına çıktığımızda, toplumsal hayatın diğer tüm alanlan- nda kimin kime kaç fark atacağuu' unutmanın yaşatabikceği bir yaıulsa- madır bu. Gerçek hayata uyumlan- mamızı kolayîaştıran bir yaıul- samadır.'" tvet. bu 'yandsama', gök- yüzünün rengarenk çiçek ve yıldızlar- dan oluşan bir yağmurla bezenmesine dek sürdü. Havaf fişekler bittiğinde Michael Jackson 'dev bir kuynılüu yıldız' gibi kayıp gitmişti. inönü Stadı'nda arabeskMichael konseri BURAK ELDEM Carl OrfTun ünlü "Carmina Burana"sının girişindeki "O Fortuna", hangi kültürden olursa olsun, insanlar üzerinde benzersiz bir etkıye sahip. Perşembe gecesi İnönü Stadı'nda beklenen an gelip ışıklar söndüğünde, bu etkiye bir kez daha tanık olduk. Binlerce vvatt gücündekı hoparlörlerden "O Fortuna" yavaş yavaş volümü yükselerek Dolmabahçe'yi inletirken, sahnenin iki yanındaki dev ekranlarda Michael Jackson'ın "Dangerous" turu konserlerinden görüntüler belirlemeye başbyordu. Uzunca birsüredir "kahramaıılannr' görmek için bekleyen onbınlerce kişinin tansıyonunu iyice yükseltmek için bundan daha kışkırtıcı bir'intro" olamazdı doğrusu. Ekranlarda Michael Jackson'm yüzü belirdikçe vaşlan on iki ile on yedi arasında değişen kızçocuklanndancanhıraş çığlıklar yükseliyor: İnönü Stadı yavaş yavaş Michaeî'ın şovuna leslım olmaya ba>lıyordu. Hcyecanındoruk noklaya ul;ı>lığı biranda. sahnenın ortasındaki platfonTidan Mçmyaruk.anidcn ortaya (,-ıktı Michael Bırkaçdakikahevkel gıbıkıpıriısı/dururkı;n.muhıcşcmışık dü/cnıy lc ıpııolı/c ohm ı/lc>icıler, çığlık atmayadevamediyorlardj. İzleyen dakikalarda "Dangerous", "Bad" ve "Thrflkr*' albümlerinden parçalarla şovunu sürdürdü Michael. Projeksiyon numaralan, gölge oyunlan, lazer gösıerileri birbıri ardına geldi Sahnenın kenarlanndakı dekorlar. birkaçdakikada bir, konserin o aşamasındaki temayagöredeğişıp durdular. Eşlık eden dans grubu da. inanılmaz bir hızla kostüm değiştirdı ve şovu daha da renkü hale getirdi. Bu arada, kurguda ve işleyişte beklenmedık bir hata yapıyordu Michael ve teknik adamlar: Hemen her şarkıdan sonra birkaçdakikalık sessizlik molalan veriliyor vezaten son dereee kozmopolit bir niteük taşıyan izleyici kitlesinin tüm tansiyonu düşüveriyordu. Şarkı fınallerinde. "Yeter artık" dedırtınceye dek aynı numarayi yaptı: Anıden duran müzik ve heykel gibi kaskatı kesilen bir Michael; otuz saniye sonra şarkının devam edişi. öte yandan, başlangıcından fınalinedek her aşaması ince ince planlanıp prov a edilmiş gösteride, inandıncıbktan uzak. hayli arabesk görüntüler de sık sık yaşandı. Bunlardan bıri, Michacl'in "Dangerous" tumesi boyunca her konserinde yinclcncn. "korumalan yararak sahneye fırlayan gözii yaştı kız hayran" senaryosuydu. "Dangerous" konserlerinin hep aynı aşamasında. yani "I Just Can't Stop Lovin You" bittikten sonra, engelleri aşarak sahneye birgenç kız fırlar. (Her nedense on metrelik mesafeye dek Michael'in yanına sinek bıle yaklaştırmayan o goril benzeri "bodyguard"lar uyurlar kız sahneye tırmanırken.) Michael korumalanna birel hareketiyledurmalannı söyledikten sonra kıza sanbr ve dansetmeye başlar. Kameralar. dev ekranlara kızın gözyaşlannı yansıtmaktadır. Bir süre sonra kızı yavaşça çekerek uzaklaşünrlar; kız son bir kez ebni uzatıp Michael'a dokunur, falan. fşte aynı senaryo, İnönü Stadı'nda da aynı şarkının aynı yerinde yine yaşandı. Aynı şekılde. "111 Be there"in sonlanndaki o dramatik ağlama gösterileri de pek inandıncı değildi ve şovu iyice arabeskleştirdi. Sonuçta, gösteri ve cfckt dozu abartılmış birgarip konser izledik İnönü Stadı'nda. Herşeye karşın. bugüne dek tanık olmadığımız. ilginç bir şovdubu. Aynı biçimde, izleyici de bugüne dek hiçbir stadyum konserinde görmediğimiz oranda kozmopolit ve niteüksizdi. Hani böylesi bir kitleyi ancak Gülhane Parkı'ndaki arabesk konserlerde birarada bulabilirsiniz dersek abartmış olmayız. (Zaten izleyicilerin pek coğunun konserçıkışı arabalannın radyosunda Süper FM dinlediklerine bire on bahsegirebilirim.) Tnbünlerde ve alan içinde, milliyetçi ve "ezansesindenhuzurduyan". son dönemin gözde kitlesi "Tansu gençüği" ağırbktaydı. Garipbk öyle boyutlara vardı ki. konser öncesinde "Dağ Başmı Duman Alımş"söyleniyor ve "Türkiye, Türkiye" diye bağınlıyordu. Alt grup olarak sahne alan CıMture Beat'in konseri sırasmda, bu kitlenin "Yeahr diye bağınnaktan ibaret tngilizce bilgisinede tanık olduk. Ekipteki kadın danscı haykınyordu: "Egteniyor musunuzr Yanıt, "YeahT Hemen ardından bir soru daha geliyordu: "Peki yoruldunuz mu7" Yanıt, yine "Yeah!" Bu arada, bir ilginçligİ daha not etmek gerek: Culture Beat sahneye cıktığında, stadyumda en fzla on beş bin izleyici vardı. Michael cıkmak üzereyken bu rakam otuz bini buldu. Jlk birİcaç şarkıdan sonra ise neredeyse elli bin kişi doldurmuştu İnönü'yü. İşin sırnnı, kapılan kontrol edince fark etük. Birileri, 50.000 bradan bilet saüyor; birtakım kapı görevbleri de sürekli içeriye bedava adam abyorlardı. İstenen efekt "izdihaın" görüntüsüydü ya, herhalde oyüzden.