Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 24EYLÜL1993CUMA
8 DIŞ HABERLER
Gorbaçov
Yettsini kınadı
• PARİS (AA) - Dağılan
SSCB'nin son Devlet
Başkanı Mihail Gorbaçov,
Rusya Devlet Başkanı Boris
Yeltsin'm parlamentoyu
feshetme karannın
anayasaya aykın olduğunu
bildirdı ve bu hareketin başta
Batılı ülkeler olmak üzere
dünyada yeterince tepki
uyandırmamasınj eleştirdi.
Gorbaçov, Roma"da verdiği
demeçte, özetie şöyle dedi:
"Nıçin Batılı demokrasilerde
anayasaya her zaman
uyulmak zorunludur da
Rusya'da bu zorunlu
görülmüyor? Yeltsin
parlamentoyu feshediyor,
herkes bravo diye bağınyor."
Lockerbie
çözûlüyor
• KAH(RE(AA)-Mısır
Cumhurbaşkanı Hüsnü
Mübarek. Libya ile Batılı
ülkelerarasında devam eden
Lockerbie bunalımının
çözülmek üzere olduğunu
söyledi. Mübarek. Arap
ülkelerinde yayımlanan
Uluslararası El-Hayat
gazetesine verdiği demeçte,
uçak düşürmekle suçlanan
iki Libyah'nın, ülkelerini zan
altında kalmaktan
kurtarmak için İskoçya'da
yargılanmak üzere teslim
olacaklannı bıldirdi. Daha
sonra Libya"ya yatınmlann
kalkacağını belirten
Mübarek '"Çözümün
bugünlerde olacağma ilişkin
umutlarvar"dedi.
"Iran'ıntecrîti
mümkün değir'
• TAHRAN(AA)-İran
Dışişlerı Bakanı Alı Ekber
Veîayeti, İran'ın tecrit
edilmesının mümkün
olmadığınj söyledi. BM
Genel Kurulu toplantısına
katılmak üzere New York'a
gıtmeden önce "Risalet"
gazetesinin sorulannı
yanıtlayan Velayetı.
"FKÖ-İsrail anlaşmasına
karşı tutumunun Iran'ı
uluslararası platformda
yalnızlığa itmeyeceğini. bu
iddialann sadece İran'ın
düşmanlanmn nıyetini
yansıttığmı" savundu.
Papandreu
seçimde şanslı
• ATTNA(AA)'-
Yunanistan'da lOekımde
yapılacak erken genel
seçimler öncesi
gerçekleştirilen kamuoyu
araştırması, Andreas
Papandreu'nun lideri oiduğu
PASOK'un iktidara en yakın
aday konumunda
bulunduğunu söyledi.
Yunan basınında
yayımlanan şekliyde, MRC
Kamuoyu Araşürmalar
Şirketi'nin yaptığı anketin
sonuçlanna göreseçımlerde
PASOK'u tercih edeceklerini
söyleyenJerin oraru yüzde 39
olarak belirlendi.
NATOKongresi
Atina'da
•ATİNA(AA)-TBMM
Başkanı Hüsamettin
Cindoruk başkanlığında 30
kışilik birTürk heyetinin de
davetli oiduğu "'Kuzey
Atlantik Antlaşma
Derneği"nin (ATA) yılbk
kongresi 29 eylüI-2 ekim
tarihleri arasında Atina'da .
yapılacak. ATS kongresi ıçin
belirlenen davetliler
listesindeTBMM Başkaru
Cindoruk'un yanı sıra,
NATO Genel Sekreteri
Manfred Wörner, ABD'nin
yeni Genelkurmay Başkanı
John Shalikashviü,
Romanya ve Bulgaristan
Cumhurbaşkanlan I. İliescu
ile Jelu Jelev bulunuyor.
Kamboçya Kralı
ülkesine döndü
• PHNOM PENH (AA>-
Kamboçya'da bugün yeniden
kral ilan edilmesi beklenen
Prens Norodom Sihanuk, eşj
iJe birlikte Pekin'den Phnom
-Penh'e geldi. 70 yaşındaki
Prens ve eşi, havaalanında
Kamboçya'daki BM
temsilcileri Japon Yasuşi
Akaşi veAvustralyalı John
Sanderson tarafından törenle
karşılandı. Yemin töreni
sırasında Sihanuk. ülkede
"Parlamenter monarşiyi"
yasallaşüracak olan yeni
anayasayı da yüriirlüğe
koyacak.
Rusya lideri, devlet başkanlığı için 12 haziran 1994'te erken seçim yapılacağını açıkladı
YeltsinkendisiiçindeseçimemdiyorDış Haberler Servisi - Ordunun ve iç gü-
venlık güçlerinin desteğini sağlayarak duru-
munu güçlendiren Rusya Devlet Başkanı
Boris Yeltsin, 12 Haziran 1994'te ülkede er-
ken seçim yapılacağını açıkladı. Muhalefet-
tekı strateji tarüşması ûzerine üç önemli
mılletvekilinin istifası etmesi, muhafazakâr
muhalif cephede ortaya çıkan çözülme ola-
rak değerlendırildi.
BDT televizyonunca verilen habere göre
Boris Yeltsin dün yayımladığı bir kararna-
meile 12 Haziran 1994'tecumhurbaşkanlığı
için erken seçimlerinin yapılacağmı açıkladı.
Kararname uyannca Rusya'nın SSCB'den
egemenliğini almasının 4. yıldönümü olan
12 hazıranda cumhurbaşkanbğı seçimlerinin
düzenlenmesini öngören yasa, 11-12 aralık
tarihlerinde yapılacak seçimlerde oluşacak
yeni parlamento tarafından en gec 1 şubata
kadar onaylanacak. Yeltsin, 12 Haziran
1991 "de beş yıl için bu göreve secilmişti.
Yeltsin, erken cumhurbaşkanlığı için se-
çim yapılacağını açıklarken güvenlik önlem-
lerini de arttırdı. Başbakan Viktor Çerno-
mirdin tarafından dün imzalanan bir karar-
name ile ülkede kamuya açık yerler ve
caddelerde güvenlik güçlerinin sayısının art-
tınlacağı bildinldi.
Parlamento tarafından atanan Devlet
Başkanı Alexandr Rutkoy, milletvckili ve
başkanlık secimlerine aday olmayacağını
açıkladı. Rutskoy, kendisinin iktidara aç bir
kışi olarak kamuoyuna yansıtıldığını ileri
sürdü.
Rusya Parlamentosu'nun ikinci parçasını
oluşturan Halk Temsilcıleri Kongresi, top-
lantı için asgari sayı olan 600 üye sınınnı
aşarak dün akşam toplandı. Rutskoy'un
toplantıda, Yeltsin'in oturması gereken kol-
tukta yer aldığı dikkat çekerken, 638 Kong-
re üyesi Yeltsin'in suclanması konusundaki
değerlendirmelere Parlamento Başkanı Rus-
lan Hasbulatov'un yönctiminde başladılar.
Kongrede dün gece yapıian oylamada 632'-
ye karşı 2 oy ile Yeltsin'i görevden alan karar
onaylandı.
Yeltsin'in Savunma Bakanı Povel Graçov
ise dün yaptığı açıklamada muhalefete göz-
dağı vererek ülkede "kışkırtıcı faaliyetlerde
bulunanJara ve haydutlara karşı" kuvvet kul-
lanılabileceğinı bildirdı.
Parlamento Savunma ve Güvenlik Komi-
tesi Başkanı General Sergei Stepaşin. dün
parlamento liderlen ile arasında derin görüş
aynlıklan bulunduğunu bildirerek görevin-
den istifa etti. İstifa karannın hemen ardın-
dan Yeltsin tarafından Güvenlik Bakan
Yardımcılığı'na tayin edilen General Stepa-
şin'in istifası sıyasal gözlemciler tarafından
muhalefetm çözûlmeye başladığı şeklinde
yorumlanıyor.
Stepaşin'in isüfasınm ardından Parlamen-
to Başkanı Hasbulatov'un yardımcısı Niko-
lay Ryabov da görevinden aynldı. Ryabov'-
un, Yeltsin ve parlamento arasında uzlaştın-
cı rol oynamaya çalıştığı gözlenmişti.
Dün son olarak Parlamento Bütçe Komi-
tesi Başkanı Alexander Poçinok da istifasını
sundu.
MOSKOVA NOTLARI
Taşraşimdilikkararsız
Moskova'da Boris Yeltsin'lc muhalefet arasındaki iktidar kavgası surerken, günhlk yaşam olağan biçimde devam ediyor. Kızıl
Meydan'daki Lenin Mozoiesi önünde askerler her zamankj gibi nöbet değiştirirken, halk onları merakla izliyor. (REUTER)
HAKANAKSAY
MOSKOVA - "Kim kazana-
cak?"
Bu, Rusya'da günün sorusu.
Olaylara uzaktan bakan halk,
Devlet Başkanı Boris Yeltsin'i
ya da parlamentoyu destekle-
yen çevreler, muhalif yayın or-
ganlan. iktidar yandaşı gazete-
ler, Yeltsinci devlet televızyonu
ve dış ülkelerin temsilcileri hep
bu soruya yanıt anyor.
Anketlere göre son zaman-
larda ülkenin en popüler lıden
sayılan ve gelecek devlet baş-
kanlığı seçimlerinde adaylığını
koyacağını çoktan açıklamış
olan ekonomist Grigoriy Yav-
linski, bu soruya "üçüncü" ya-
nı tı verdı:
- Ne Yeltsin'in ne da parla-
mentonun savunulacak bir ta-
rafı kalmamıştır. Bölgelerden
yükselen tepkiler, her iki tarafi
da safdışı edecek, yeni yöneticı-
lere yolu açacaktır.
Yavlınski'nın sıkı işbirliği
ıçinde bulunduğu ve Rusya'nın
saygın bölgelennden bıri olan
Nıjniy Novgorod (Gorki) yö-
netımı, ılgınç bir açıklama yap-
tı:
- Moskova karmakanşık. ki-
min sözünün geçtıği belli değıl.
Biz. kendi bölgemizi kimsenin
keyfine bırakamayız. Genel se-
cimlere kadar bölgemize Mos-
kova'dan gelecek bütün karar-
lar. ancak bizim onayımızı
aldığı takdırde gecerli sayıla-
caktır.
Mordovya ve Karelya özerk
cumhuriyetleri Yeltsin in kara-
nnı anayasadışı bulduklannı
belirlerek kendı topraklannda
uygulamayacaklannı bildirdı-
ler. Çelyabınsk \e Kemerovo
bölgelen deaynı tavn benımse-
di. Sibırya'nın en büyük kenti
Novosibirsk'te yönetım. yalnız-
ca Rutskoyu tanıdığını açıkla-
dı. Moskova ve Stavropplsk'da
kent yönetimleri ıkiye bölündü.
Pek çok yerel yönetım ise
Yeltsin'in adımını selamladı.
Bu arada başta Talaristan ol-
mak üzere pek çok cumhuriyet
ve bölge şu ana kadar "bekle-
gör" polıtikası izliyor.
Gerek Yeltsin'in yardamcılan
gerekse de parlamento sözcüle-
Rusya'da
basında
ikiye aynldıMOSKOVA(Cumhuriyet) - Rusya baş-
kentindeki son gelişmeler, Moskova'da ya-
yımlanan gazetelen de ikıye ayırdı. Bazı
gazeteler YeJtsin'in karannı "darbe" olarak
nıtelerken diğer bazılan Başkan'ın tutumu-
nu destekliyor.
Yeltsin yandaşı Segodnya gazetesi, kara-
nn anayasadışı olmasına karşın Rusya açı-
sından zorunlu olduğunu öne sürüyor ve
"Ya anayasa ya da reformJar" ikilemiv le kar-
şı karşıya kalındığı gorüşünü savunuyor.
İzvestia, Yeltsin'in ve hükümetin duruma
hakim olduğunu yazıyor ve güce dayalı ba-
kanlıklann olağan rejimde calışmalannı sür-
dürdüklerini belirtiyor.
Kommersant gazetesi, Yeltsin'in fıilen 11
aralığa kadar başkanlık rejimi ilan etmiş ol-
duğunu, ancak bundan sonraki gelişmelerin
önemli ölçüde bölgelerden gelecek tepkılere
göre şekilleneceğini vurguluyor.
Uçurumun kenannda
İktidar savaşımıyla ilgilı gelişmelere genel-
lıkle tarafsız ve sağduyuyla yaklaşmasıyla
tanınan Neza>isinıaya gazetesi, Yeltsin'in ve
parlamentonun ülkeyi uçurumun kenanna
getırdiklerini kaydediyor. Gazetenin başya-
zan Tretyakov, Yeltsin'in anayasayı çiğne-
yerek darbe yapuğını, parlamentonun da
Rutskoy'u başkanlığa getirerek gerginliğin
tırmandınlmasına hizmet ettiğini ifade edi-
yor. Oözüm yolunun, her iki iktidara da
mesafeli davranan bazı politikacılann, Ana-
yasa Mahkemesi'nin. Ortodoks kilisesinın.
Müslümanhğjn temsilcilerinin, yerel yöneti-
cilerin ve hatta bazı bakanlann arabulucu-
ğuyla bulunabileceğinin altını çiziyor.
Rossiyskaya gazetesi, Başkan'ın anayasa-
yı ayaklar alüna aldığı yorumunu öne çıkan-
yor.
Komünist Soı-yetskaya Rossiya. halk ikti-
dannın savunulması ıçin toplumu savaşıma
cağınyor.
Pravda. gelişmeleri "Boris Yeltsin'in eylül
ikiye avnldı ayaklaıunası" başlığıyla venyor.
Gazete darbenm çok önceden ABD yöneti-
mi tarafından bılindiğini iddia ediyor.
Ru.sya'yı kim yönetıyor?
YASAMA
Halk Tomsilcılcri Kongresi
Rutya Ftdanayonu'nun
Yükttk Ya*»mm Organı
1033 miltetvekiİ 1990'da
ç Yasa yaparve
Merkez Bankasını kontrol
eder.
YÜRÜTME j
Bori» Yeltsin
1991'de secimle işbajına
geld Ülkeyi
karamamelerie vönetivor.
Alaxandr Rutskoy
YeltsJnle seçıldi. Yeltsin 2
hafta önce gorevıni askıya
aldı.
256 milkıtv»kifi
Bafkan: Ruslmn
Hasbulatov
Başbakan:
Viktor Çtrnomirdin
YARGI ORGANI
Anayasa Mahkemesi
Parlamento (Yüksek
Sovyet) tarafından atanan
13 yargıç.
Ba^kan: ValenZorkin
Başkanlık
Güvenlik Konseyi
Kongre'de Yeltsin muhaliflerinin ağırlığı
TOPLAM: 1033 milleîvekili
Krizin basaktörleri
4liderin
çekişmesi
ülkeyi
kanştırdı
MOSKOVA (AA) - Rusya Devlet "Baş-
kanı Boris Yehan'in reformlannı engelle-
yen parlamentoyu feshetmesiyle başlayan
kanşıklığın başaktörleriyle ilgili kısa bılgi-
ler şöyle:
Boris Nikolaveviç Yeltsin, (62), Devlet
Başkanı: Yeltsin, ilk olarak 1991 ağusto-
sunda dağılan SSCB'nin son liden Mihail
Graço*'a karşı gerçekleştirilen darbeye
"tanklann üzerinde" cesurca karşı çıkarak
Rus halkının hayranlığını kazandı.
1931 yılında Ural bölgesindebirçiftçiai-
lesinin çocuğu olarak doğan Yeltsin, hazi-
ran !99Pde demokratik seçimde Rusya
Devlet Başkanlığı'na seçildi.
Aleksandr \ ladimirovic Rutskov, (45),
'Yeltsin'in görevden uzaklaştırdığı devlet
başkanı yardımcısı: Rutskoy, Afganistan
savaşına kaülmış bir savaş uçağı pilotu.
Rutskoy, Yeltsin'in salı günkü açıklaması-
ndan sonra parlamento tarafından alelace-
le devlet başkanı seçildi.
Yeltsin ekibini yojsuzlukla suçlayan
Rutskoy'un kendisi. İsviçre bankalanna
milyonlarca dolar kaçırdığı gerekçesiyle
devlet başkanı tarafından geçen ay göre-
vinden fiilen uzaklaştınlmıştı.
Ruslan tmranoviç Hasbulatov (52), Yelt-
sin'in lağveffiği paıiamentonun başkanı: Çe-
çen asıllı olan ekonomi profesörü Hasbula-
tov, Yeltsin'in eski müttefıki olup da devlet
başkanına sonradan karşı çıkan pplitikacı-
lardan biri. Çeçen kökenli oiduğu için daha
fazla yükselme şansı bulunmayan Hasbu-
latov, "'zaten siyasi ihtiraslan olmadığını"
savunuyor.
Pavd Sergeyeviç Graçov, (45), Savunma
Bakanı: 1991 darbesinde isyana komutan-
lann emirlerini dinlemeyen Graçov, bu
tutumuyla Yeltsin'in övgüsünü kazanarak
geçen yıl mayıs ayında Savunma Ba-
kanlığına getirildi.
Rusya'da muhalefetin kazanma olasılığmı gözardı etmeyen Türkiye, Yeltsin'e temkinlidestek veriyor
Ankara
9
mn politikasıgerçekçibulunuyor
HALLTC GERAY
ANKARA - Rusya'nın Ankara Bü-
yükelçiliği'ndeki teleks makinesi önceki
sabah, Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in
bir mesajını geciyor. Dışişleri Bakanlığı
aracılığıyla gelen mesaj, diğer bütün ul-
kelerdeki Rus büyükelçiliklerine de
ulaştınlıyor. Mesajın özü oldukça kısa.
"Sakin olun. İşlerinizi eskiden oiduğu gi-
bi yiirutün."
Aynı saatlerde Türkiye Dışişleri Ba-
kanhğı'nda ise oldukça heyecanlı saat-
ler yaşanıyor. Bir yandan Ankara'nın
Rusya Büyükelçiliği ve diğer kanallar-
dan olaylann seyriizlenirken diğer yan-
dan Başbakan Tansu Çiller'in yapacağı
açıklamaya yönelik çahşmalar yapılı-
yor.
Rusya Devlet Başkanı Yeltsin'in par-
lamentoyu feshedeceğini açıklamasın-
dan sonraki gelişmelenn Ankara açısın-
dan iki önemli boyutu bulunuyor. An-
kara, Yeltsin'e destek vermek istiyor.
Özellikle Başbakan bu konuda oldukça
kararlı. Dışişleri Bakanlığı'nda yapılan
değerlendirmeler de Yeltsin'in destek-
lenmesinin ve yerini korumasmm Tür-
kiye'nin çıkanna oiduğu doğrultusun-
da. Ancak bir olasılık muhaliflerin yö-
netımde ağır basması halinde, Türkıye
zor durumda kalmak istemıyor.
Gelişmeleri yakmdan izJeyen An-
kara'nın Çiller aracılığıyla Almanya'da
kamuoyuna verdiği mesajı bu etkenler
belirliyor. Çiller. bir yandan Yeltsin'in
reformlannın kökleşmesini Türkiye'nın
destekledığini bildirirken diğer yandan
da sonuçta Rus halkının isteğinin ger-
çekleşmesinı diliyor. Bir antamda,
"Halkm desteklediği bir yönetimi, Tür-
kiye savgıyla karşılayacak" denıyor.
Çıller'ın mesajı Ankara'dakı Rus Bü-
yükelçiliğı'nde "geleneksel Türkiye poli-
tikası doğrultusıında destek" olarak de-
ğcrlendiriliyor. Turkiye'nin, olaylardan
kimin kazançlı çıkacağı belirginleş-
meden daha ileri bir açıklama yapma-
ması, Rus diplomatlar tarafından da
"gerçekçi" bulunuyor.
İki Türkiye görüntüsü
Ankara'nın değerlendırmelerine gö-
re. Rusya'da iki Türkiye görüntüsü var.
Birincisi, Rusyadakine benzer ekono-
mik reformlann yapıldığı, Rusya ıçin
önemli potansiyeller taşıyan ve dost
olunması gereken Türkiye. Bu görüş,
Rusya Dışişleri Bakanlığı'nda ve Yelt-
sin'in yakın çevresinde gecerli.
İkincisi ise Rus basınındakı ve aşın
milliyetçiler tarafından kullanılan bir
görüntü. Kafkaslarda egemenlik peşin-
de koşan. bu iş için ABD ve Batı dün-
yasmı kullanan. Orta Asya'daki Türk
cumhuriyetlerıru ayartmaya çalışan
Türkiye görüntüsü.
Parlamento ve Yeltsin'in karşıtlan,
bu ikinci görüntüyü kullanıyor. Yeitsın
de. bu baskılar altında "Rus milüyetçili-
ğini pompalamak" durumunda kalıyor.
Türkiye-Rusya ilişkilerinin en soğuk-
laşır gibı oiduğu dönemlerde bile "kan-
çılaryalar" düzeyinde ilişkiler bu neden-
le soğuklaşmıyor. Bununla birlikte,
Rusya'nın Kafkaslarda ve Orta Asya'-
da hakimiyet peşinde koşmasının, ikti-
dardaki kişilerle degil; Rusya'nın strate-
jik çıkarlanyia ilgilı oiduğu düşünülü-
yor.
Sonuç olarak, Yeltsin de olsa. başka-
lan da o)sa, Moskova bugünkü politi-
kalanna devam edecek. Yeltsin'in. par-
lamentoyu feshetmeden önce. AKKA
tavanlannın yükseltilmesi poliükasını
savunması da bunu gösteriyor.
Türkiye'nin Yeltsin'e verdiği desteğin
ılımlı olmasının bir nedeni de. Türkiye'-
nin Rusya'nın komşusu olmasından
kaynaklanıyor. Eğer Yeltsin'in karşıtla-
n yönetimi ele geçirirse, Türkiye onlarla
da ilişki kurmaya da mecbur.
ri, Rusya Federasvonu'na bağlı
cumhuriyet ve bölgelenn çoğu-
nun kendılerinı desteklediğini
öne sürüyorlar Ama gerçek
olan şudur ki söz konusu yerel
yonetiınlerin ezici çoğunluğu
henüz son sözünü söylemedi.
Moskova'da taraflardan bi-
nnin ötekine karşı kesin üstün-
lük sağlayacağı kanısı uyandığı
anda. yerel yönetimler kesin tu-
tumalacaktır.
Ancak şu da unutulmamalı:
Rusya, tarihi boyunca büyük
kentlerle taşra arasında ciddi
çelişkıler yaşayagelmiş; bazen
taşradakı ayaklanmalar, mer-
kezi zor durumda bırakrruştır.
Taşrayı kukla olarak görme-
nin olağan sayıldığı dönemler
geride kaldı. Moskova'dakı ta-
raflardan herhangı binnın ters
bir tavn -karşıtına karşı askeri
güç kullanma da ıçinde- taşrayı
kızdırabilir.
Sonuçta Kremün kımin elin-
de kalırsa kalsın, bir yandan
taşranın gücü artacak, öte yan-
dan da merkezi otonte daha da
zayıflayacak ve ülkenin bölün-
mesi tehlıkesı büyüyecektir.
DIŞ BASEV
UderlerYeltsin'inyanında
Moskova'da kı anayasa
bunalımının ikina gününde
Başkan Boris Yeltsin'in
konumu beklendığınden lyi
görünüyor, ama tamamen
düzeçıktığı henüz
söylenemez. Önemh dev let ve
hükümet başkanlan. hala
Rusya lideri kabulettikleri
_ Yeltsin'edestek veriyor.
Önemli hıçbir liderondan
vazgeçmedi. Yeltsin
Clinton'ın. Kohl ve Major'ın.
bu arada Japon, Polonya ve
Türkiye başbakanlannın
desteğini arkasına aldı.
Rakiplen, yabana liderlerin
kendi saflanna geçip Yeltsin'i
yalnız bırakacağından zaten
yolaçıkmamalıydı. Dün\a,
Rusya'da ilerlemenin ve
güvenirbğin simgesi olarak
sadece Yeltsin'i görmekıedir.
Bugün Yeltsin'in tarafını
tutanlardan bazılan yann
bunun faturasını ağır
ödeyebılir. Ukrayna Beyaz
Rusya, Baltık ülkeleri ve
Kazakistan yönetimleri
Yeltsin'den vana tavıralırken
belli bir nskegiriyorlar.
Moskova'daki dogmatik
güçlerin başanya ulaşmalan
halinde tarihin çarkını geri
çevirip bağımsızlaşan eski
Sovyet uydulannı yeniden
Moskova'ya bağlamalan
olasılığı artık pek yok. Ama
Rusya'yla doğrudan smın
olan bu cumhuriyetlerdeki
eski yoldaşlar gelişmeden güç
alıp siyasi özgürlükleri
kısıtlamaya da kalkabilirler.
Yeltsin iktidarda kalıp aralık
ayında seçimlere gidecek olsa
bile, henüz tam başan
kazanmış sayılmamalıdır.
Seçmen karannı. ulaştığı
hayat standardına, hatta belki
bu kış yeterli yiyecek maddcsi
bulup bulamayacağına göre
verecektir. Eğer Yeltsin'in
rakıpleri yiyecek stoklannı
depolarda tutmayı ve
nakliyatı sabote etmeyi
başanrlarsa, yurt içındekı ve
dışmdakı dostlan hiç olmazsa
dükkanlann raflannındolu
kalmasını sağiamak
zorundadır. (23 eylül)
Le Moode'dan
AT-ABD TİCARET ÇEKİŞMESÎ
£e Mtnfo
Yeltsin'etartışmasızdestek
Washington'dan Londra'ya,
Paris'ten Bonn'a. resmi tepki
aynı: Boris Yeftsuı'e
Moskova'da iktidan ele
geçirme savaşında tartışmasız
destek. Batıh yöneticiler uzun
süredir Boris Yeltsin'e
oynuyor. Çünkü kendisini
doğmaktaolan Rus
demokrasisinin
gerçekleştiricisi, pazar
ekonomisinin en ıyi
savunucusu olarak
görüyorlar. Batı'nın gözünde,
prensip bakımından Yeltsin'i
desteklemek ve tehlike
halinde yardımına koşmak,
Rusya'nın ekonomik
değişimineolanak sağiamak
anlamınageli>or. Buda
rejimın nıteliğineşekıl
vereceği gibi bu muazzam
ülkenin, dünyanın diğer
ülkcleriyle ilişkilerini de geniş
ölçüde etkileyecek. Yani
Yeltsin'e tartışmasızdestek,
demokrasiye "yatmm"
olacak. İşte bütün bunlann
önemi, Batı'dan bakıldığında
özgürlüklerin pekiştırilmesi
ıçin Yeltsin'in vaktiyle
\lontesquieu nün çok bağlı
oiduğu, anayasal prensipleri
geçici olarak biraz
"sarsmasına" göz
yumulabılir. Seçimiegörev
başma gelmiş Yeltsin,
yurttaşlanrun karşısına
yeniden secimle cıkmak
isuyor. Batı
demokrasılerınden hangı
birinin biryönetıcisi bunu
eleştırebilir ki. Boris Yeltsin,
otokrat olarak davranmadığı,
görüşlerini zorla kabul
cturmekıçınşıddcte
başvurmadığı sürece. Batı'nın
ve bu arada ABD'nin, "tam
desteğine" bel bağlayabilir.
(23 Eylül)