Katalog

CumhuriyeC70. YILSAYI 24802 S A N A T K U L T U R M A G A Z I N T E L E V İ Z Y O N 2EYLÜL1993PERŞEMBE Gelecek nesilleri böylesine zengin tarih ve kültür mirasmdan yoksun bırakmamak için imza kampanyası başlatıldı Hasankeyfi lojrtarmak için kampanya başlatıldı OKT4Y EKfNCİ Can guvenlığı olmadığj gerekçe- sıyle kurtarma kaalanna ıkı yıldır ara venlen Hasankeyf ıçın yurt du- zeyınde ımza kampanyası baş- latıldı Tanhı kentı tumuvle sular altında bırakacak olan Ilısu Barajı projesınden vazgeçılmesını hedef- le>en kampanyayı. merkea Anka- ra'da bulunan Türk Kadınlar Kon- seyi Derneği duzenlıyor I>erneğın, geçen ocak ayında gerçekleştırdığ "Hasankeyf >e Ihsu Barajı" konu- lu genış katılımlı toplantıda orta>a çıkan sonuçlar uzenne duzenlenen ımza kampanyası eylul sonuna dek surecek \e toplanan ımzalar. taleplen ıçeren raporlarla bırlıkte ekım ayının ılk haftasında huku- mete teslım edılecek Mezopotam>a uygarlıklan ara- sında en zengın tanhsel merkezler- den bın olan Hasanke>fın, GAP"- ın onemlı bır halkası olarak savu- nulan Ilısu Barajı nın "gazabuıa" uğramaması ıçın duvarlı çevreler- de başlatılan çabalann gıderek yo- ğunlaştığı gozlenıyor Baraj projesının "kesinleşnıesi" \e Hasankeyf ıçın umuılann gıde- rek azalması uzenne Kultur Ba- kanlığı'nca ek odeneklerle hı- zlandınlan "kurtarma kazıları" bolgedekj PKK teroru nedenıyle aksanuş durumda Aynı nedenle, GAP Bolge Kalkınma Idaresı"nın. Hasankeyftekı "acil kazı çalışma- !an" ıçın ongorduğu 5 mıl>ar lıralık odeneğın de devreye gırmesı gerçek- leşemıyor Ne var kı uzmanlann yaptıklan saptamalara gore çalışmalar eksıksızvaprlsavemılyarlarharcan- sa bıle, sonunda kurtanlabılen de- ğerler. antık kentın genel zengin lığı ıçensınde onemsız bır oranı olu^tu- racak Çunku Hakankeyf 11 bın >ıllık bırgeçmışın veçok savıda zen- gin uygarlığın' "üst üste" bın- ken e>ı bulunmaz bır kultur moza- ığını oluşturuyor Bu mozaığın ıse ürk Kadınlar Konseyi, Ilısu Barajı projesini durdurmak ve Hasankeyf i yaşatmak için yurt düzeyinde imza kampanyası düzenledi. "parça parça" ve "taşınarak" de- ğıl. ınsanoğlu tarafından "ya- ratıldığı yerde" ve yıne bınlerce yı.lda kurulan. I derecede "kentsel SİT" kımhğıyle korunması \e yaşatılması gerekıyor Bu bıhnç ıçensınde harekete ge- çen duvarlı çevreler bır grup avdın. sanatçı ve bılım adamının onderlığınde oncekı yıl "Hasan- keyfle Davamşma Platformu"nu oluşturdular Aynı yıl Istanbul un 2600 yıllık tanhsel ba^kent geçmı- şinı banndıran Emınonu ıle Mezo- potamva'nın eskı başkentı Hasan- keyf "kardeş belediyeler" oldular ve guçbırlığı protokolu ımzaladı- lar Aralannda ressam Bedri Bay- kam, mımar-muzıs>en Nejat ^ a- vaşoğulları, Prof Metin Anunbay. arkeolog Oktay \slanapa. INurfe- şan Soy>er, Nusret A>cı. Handan Akvuz gıbı ısımlenn bulunduğu komıte. paneller ve toplantılarla bırlıkte, Sultanahmet Mevdanf- nda buyuk bır "davanışma şöleni" duzenleyerek toplumsal sahıple- menın guçlenmesıne çalıştı Yıne son yıllarda. hemen tum dergı ve gazetelerde Hasankeyfı tanıtan ve bu tanh hazınesının "kalkınma adına" sulara gomulmesının vanlış olduğunu vurgulayan yazılarda gıderek yoğunlaşan bır artış var Şımdı de. bu onemlı çabalara. yenı bır atılımla Turk Kadınlar Konsevı Derneğı katılıyor Derne- eın 13 Ocak 1991 eunu duzenledığı toplantıya DSİ, TEK, GAP İdaresi gıbı yatınmcı kurumlann yanı sıra, çevreye ve kulture duvarlı sı- vıl toplum orgutlennın temsılcıle- n Kultur Bakanlığj, Tunzm Ba- kanlığı. mımarlar ve arkeologlar da katılmışiardı Özellıkle TEK ve GAP sozculennın sorunu salt "Ilı- su Barajı'yla ekJe ediiecek eneıji miktarı \e aynı barajın sulama gıi- cuyle kazanılacak tarımsal >arar- lar" çerçevesınde tartışmalan uze- nne ıse duvarlı çevreler de etkın bır "karşı kampanya" başlatılması karannı almışlardı Kadınlar Konseyı'nın bu karan yaşama geçırmek uzere başlattığı ımza kampanyası. tanhsel bır yan- lıştan donulmesı yonunde huku- met uzennde oluşturulacak kamu- oyu baskısının güçlendınlmesı açısından buyuk onem laşıyor Turkıye de ılk kez "tarih mi. enerji mi?" ıkılemınde toplumsal du- yarlılığın gucunu yansıtacak olan bu kampanyaya desteklennı ver- mek ısteyenlenn. derneğm Anka- ra dakı 417 26 04 numaralı telefo- nundan avnntılı bılgılen edın- melen gerekıvor Imza kampanyası metni 11 000 yılhk geçmışı ıle değışık kulturlenn eşsız yapıtlannın ve benzersız İslamı değerlenn gunu- muze kadar ulaşabıldığı Hasan- kejf ın, Ilısu Barajı nın sulan altı- nda kalıp daha sonra da bu barajı dolduracak topraklarla ortulmesı- ne ınsanlık unhının bu paha bı- çılmez hazıncsının vok edılmesıne karşıyım Gelecek nesıllerı bovlesıne zen- gin tanhı ve kulturel değerlerden \oksun bırakmak hakkına sahıp buiunmadıgımıza ve Hasankeyf- ın. tum dunvanın ılgısını çekecek bır tun/m voresı olarak değerlen- dınlmesının vcvresel olduğu ka- dar ekonomık açıdan da doğru bır karar olacağma ınanmaktayım Adı, soyadı. mesleği. imzası: Psot: Toplanan ımzalann ıletıleceğı adres Turk Kadınlar Konseyi Derneeı Akay Cad No~152 Kuçükesat 06640 Kendine zaman ayıran kadın daha saglıklı ANKARA (LBA) - Gunlük yaşamın koşuşturması ıçınde kendısıne zaman ayıran ev hanımlannın daha sağlıklı, daha huzurlu olduklan çocuklan ve eşlen ıle de daha az sorun yaşadıklan belırlendı Uzmanlar. kevıfle kahvaltı eden her gun yanm saat yuruyuş yapan. ara sıra sınemaya kaçabılen, kıtap >a da dergı okuyan. alışvenşten sonra bır yerde çay ıçıp dınlenen. bır arkadaşına gutığınde saatıne bakmadan rahatça oturan ev hanımlannın daha rahat ve sağlıklı olduklannı belırledıler Gunde en az uç defa sofra haarlayan, çeşıLçeşıt yemekler yapan, çocuklann odevlen ıle ılgılenen konuklan ağırlayan. çamaşır. ütu, temızJık gıbı butun yorucu ışlen yapan ev kadınlannın gızlı ışsızler olduğunu behrten uzmanlar. ev kadınlannın oncelıkle kendılennı aılenın dığer fertlen kadar onemsemelennı ıstedıler Ev kadınlannın çalışan kadınlara oranla, sağlık ve mutluluk açısından daha kotu oldukJannı bebrten uzmanlar, sağlık ve huzur ıçın kadınlann butun bu ışlerden kendılenne de vakıt ayırmalannı ıstedı Çocuklann oyuna, eşlenn gazete okumaya ve maça gıtmeye zaman bulabıldıklenne dıkkat çeken uzmanlar, "Kadınlar da kendı sağlık ve huzurlan ıçın kendılenne zaman ayırmalılar Ev kadınlan da en az çalışan kadınlar kadar yıpranıyor Lstelık bunu bır ucret karşıhğı da yapmıyor Kadınlar, zamanlannı daha ıyı planlamalı kendılenne en az kocalan ve çocuklan kadar vakıt ayırmalılar Hoşlandıklan şeylen yapmaya özen gostermelı kendılenne ayırdıklan kısa da olsa ozel zamanlardan fedakarlık etmemehler' dedıler kanseri riskinde aile etmeni MEDICALTRFBUNF Aılesınde goğus kansen gorulen kadmlann. bu hastalığa yakalanma nskı. onceden sanıldığı gıbı yuksek değıl Daha once yapılan bırçok araştırma hem kardeşı. hem annesı goğus kanserlı olan bıreylenn, bu hastalığa yakalanma nskının normalın beş katı kadar oduğunu ortaya koyuyordu Hanard Ün'versıtesı tarafından gerçekleştınlen yenı araşürma ıse bu oranın ortalamanın yalnızca ıkı buçuk katı olduğunu ortaya koydu Elde edılen bulgu, kadınlann bu konuda bıraz daha rahat soluk almalannı sağlamakla bırlıkte nsk etmenlen ıçınde ılk sırada yer almayı surduruyor Goğus kansenne yakalanma nskını arttıran etmenlenn ıçınde kadının boyuna oranla kılosu adet gorme yaşı. ılk doğum yaptığı ya^ ve kaç kez doğum yaptığı nskı %30 oranmda etkılıyor Aılede bu hastalığa yakalanalann bulunması bıle nskı arttıran etmenler ıçınde ancak %2 5 luk bır paya sahıp FOR JUST X Û M A K E A LIFETIME OF MEMORIES Pecos Vadisi'nde >üda bir kez duzenlenen ve 6 gün süren rodeolar. \uzbinierce rurisri bölgeye çekivor. (Fotoğraf: Brucc Dale) Kovboyların umutlannı gömdüğü topraklar NATIONAL GEOGRAPHIC CATHY NEVVAN Dunya uzennde oyle yerler vardır kı ınsanoğluna guçluk çı- karmak ıçın yaralılmış gıbıdır Bı- lerek ya da şans esen bu bolgelere düşenler çetın bır yalıtıimışlıkla karşı karşıya kalır tıpkı Nevv Me- \ıco sınırlan ıçındekı Pecos Irmağı cıvannda yaşayan Pecoslar gıbı Bütün günleri at üzerinde. sığır peşinde geçen Pecoslann çoğu, önceden buralara gelip yerleşmiş olan atalanndan kendilerine miras kalan çiftlikleri yöneterek geçimJerini sağlıyor. Kaynağını dağlardan alan Pe- cos, daralıp. bazen de ardında tuz kıtlelen bırakarak tamamen yok olduğu uzun yolculuğunu bır çoide noktalar 1866'da ıkı bın baş sığırla ırmak boyunda yola çıkıp bunlardan 300'unü susuzluk yuzunden kay- beden Charles Goodnight "Ko*boy- lann umutlannın mczarı" adını vc- nvor umağa 16 vuzyılda altın peşinde koşan Ispan\ollann 20 vuzyılda petrol sövlentılenne kanarak burava akın eden pek çok ınsanın umut- lannı ölduren Pecos Vadısı nın ef- sanevı kovboy Pecos Bıll'ın de vur- du olduğu soylenır Irmak şımdı sığırtmaçlann son temsılcılen olan ve durup dınlen- mek nedır bılmeven Pecoslan banndınyor Butun gunlen at uzennde. sığır peşinde geçen Pecoslann çoğu onceden buralara gelıp verleşmış olan atalanndan kendılenne mıras kalan çıftlıklen voneterek geçımle- nnı sağlıyor En buyûk sorunlan su sıkıntısı Yaşamlannı surdur- melen ıçın gereklı suyun çıftlıkler arasında tıcaretı yapıhyor Venı Meksıka'da su kullanım hakkı toprak sahıbıne aıt olmayıp eyalet su kullanım haklannı satışa çıkan- yor Boylece su kullanım haklannı satın alanlar ve toprak sahıplen arasında kuşaktan kuşağa aktan- ian bır savaş soz konusu Oncelen Pecos Vadısı ndekı nufusun buyuk bır bolumu çelık fabnkalannda çalışmak uzere Colorado'ya gıtmış Şımdı. parası olanlar gen donuyor Bolgede elektnk yok. bu nedenle televız\on ızlenemıyor, ancak gençler çıfthk ışlen butun gunu kapladığından hıç sıkılmadıklannı soyluyorlar Bolgede bulunan kıreçtaşı, yağ ve gaz emen sunger taşı ocaklannın kullanım hakları da Pecoslann elınde bulunuyor Pecos Vadisi'nde yılda bır kez duzenlenen ve 6 gun suren rodeo- lar. yuzbınlerce tunstı bolgeve çe- kıyor Irmak boyundakı Fort Sumner kasabasında bulunan ıkı Bıllv the Kıd muzesı de zıyaretçıle- nn ılgiMnı çeken yerler arasında bulunuvor 10 haftalık iicenini gören alet MEDICAL TRIBUNE Yenı bır avgıt sesotesı (ultrason) ekranına mınık bır leke olarak vansıyan çok kuçuk bır cenının kolaylıkla gorulmesını sağlıyor 10 haftalık bır cenının yapısmı ıncelemek ve herhangı bır bozukluğun bulunup bulunmadığını anlamak amacıvla kullanılan aygıttan clde edılen sonuçlann kesınlık oranı ° o85 olup yan etkısı yok denecek denlı az Cenının ıncelenmesınde yararlanılan geleneksel ses otcsı yöntemınde, cenındekı herhangı bır bozukluk 18 haftadan once saptanamıyor Bu nedenle ultrasonun yararlı olamayacağı ılk uı, aylık donemde fetoskop adı venlen aygıt kullanılabılecek Yaklaşık bır santımctrenın yûzde beşı kadar bır çapı olan aygıt kan alma ışlemınde kulanılan ığnelerden daha uzun olmavan bır ığne ıle annenın karnına yerleştınlıyor Alınan sonuç ıse rahım açılıp bakılmışçasına kesın Şımdılık cenındekı genetık bozukluklann saptanmasında kullanılan yontemın çok yakında gen terapı ve cenın cerrahısınde de kullanılması beklenıyor Yontem her ne kadar hamılelığın 10 haftasmdan ıtıbaren kolavlıkla kullanılabılıvorsa da aygıtın bulucusu Dr Ouıntero alınacak sonucun. cenının gelışmesı tamamlanmadığı ıçın eksık kalacağından bu goruşe karşı çıkıyor Uzmanlar ıse fetoskopının cenındekı fızıksel bozuklukların erken tanısı ve sağaltımında bır devnm varatacası kanısındalar Kan uyuşmazlığı ölü doğumlara neden oluyor ERZLRLM(44)- Ataturk Ünıversıtesı Araştırma Hastanesı Kadın Hastalıklan ve Doğum Anabılım Dalı Başkanı Doç Dr Tuncav Kus,ukozkan evlılıkte kan uvuşmazlığının onemıne değınerek "Kan uyujmazlığı duşukler ıle olu doğumlara neden oluyor" dedı Kuçukozkan. yaptığı açıklamada venı evlılerm çocuk vapmadan once mutlaka kan gruplannı oğrenmelen gerektığını vurgulayarak, bu konudakj basıt bır ıhmalın, ılende telafİM guç sonınlara yol açabıleceğını soyledı Evlı çıftler arasındakı kan uyuşmazlığının farkına vanldığı takdırde ılende doğacak nsklen asganye duşurmenın çok kolay olduğunu anlatan Doç Dr Kuçukozkan "Kan uyuşma7İığı ccx.uk açısından onemlı sorunlara neden olmaktadır Çunku çocuğun bazı ıç organlannda anormallıkler gorulebıldığı gıbı olum de soz konusu olabılır' dıye konuştu