Katalog

SAYFA CUMHURİYET 8TEMMUZ1993 PERŞEMBE HABERLER Hababam Sınıfiyetiıııkaldı Sıvas katliammda yakın dostu Asım Bezird olmak üzere 36 kişinin ölmesinden çok etkilenen ve tepkisini'Artık hiçbir şeye, yaşama da inanmıyoruz' diye dile getiren Yazar Rıfat Ilgaz yaşama veda ettı PORTRE RIFAT ILGAZ Türk edebiyatının 82yıllık kocaçınarı Kültür Servisi - Toplumcu gerçekçı şıir kuşağının öndc ge- len isimlennden şair, romancı. fıkra ve öykü >azan Rıfat Ilgaz (82)dün sabaha karşı Ataköy- dekı evınde yaşamını yitirdı. II- gaz'ın oğlu. Çınar Yayınlan sa- hibı Aydın Ilgaz. babasının Sıvas olaylanndan çok etkılcn- diğıni soylcyerek. " Babam üzüntüden öldü" dedi. Rıfat Ilga/, yakın dostu Asım Bezirci'nin Sıvas olaylan sıra- sında vaşamını yitirmcsindcn çok sarsılmıs,. gazetemizde pa- zartcsi günü yayımlanan yazı- sında "'Artık hiçbır şeye ınan- mıyoru? Yaşama da inanmı- voruz. Artık >aşam yalatna oldu" demişti. Rıfat lgaz'ın cenazesi, cu- martesi günü Şişli Camii'ndc kılınacak öğle namazını mütea- kıp Zincirlikuyu Mezarlığfnda defnedilecek. Şair ve yazar 1911 yıhnda Kastamonu"nun Cıde ılçesinde doğan Rıfal Il- gaz. 1938 yıhnda Ankara Gazı Eğitım Enstıtüsü Edebıyat Bö- lümü'nden mezun olduktan sonra çeşitli ortaokullarda Türkçe öğretmenliği yaptı Y-a- zı yazmaya öğrencilik yıllann- da başlavan ve şiirleri dönemin edebiyat dergilerinde yayımla- nan Rıfat Ilgaz"ın ılk şıir kilabı ••Yarenlık" 1943 yıhnda çıktı. 1944'te yayımla- 1944>ılındasın yanhşınyok..." nan "Sınıf' kıtabı nedeniyle altı ay hapse mah- Hapısten çıkmca gazeteciliğe başlavan Ilgaz, kum olan Ilgaz. Tophane Askeri Cezaevi'nde AzizNesin'ınçıkardığıMarkopaşa. Malumpaşa yaşadıklannı. "Yaşadıkça" adlı kıtabında ve Merhumpaşa gülmece dergılerinin yazıişlen yazdı: "...Emrindesın insanı hıçesayanlann • Bir müdürlüğünü yaptı. 195O'li yıllarda Adembaba liseli talebeyle vuruldu bileklenn Kırkmahku- adlı gülmece dergıyi çıkarmaya başladı. 1953 mun sürüklediği zincire Tek suçumuz hür in- yıhnda yayımlanan "Devam" adlı şiir kitabı ne- sanlar gibi konuşmak Kitaplar suç ortağımız deniyle yeniden cezaevıne giren ve beş yılı aşkın 24 Nisan 1911 yıhnda Cide'de doğan Rıfat Ilgaz. 1940 toplumsal gerçekçi şairler kuşağının önde gelen temsilcilerinden biri olarak nitelendirildi. Yapıtlannda sivasal >e ideolojik sorunları sade bir ifadey le aktaran. ezilen insanlann > aşamını gösterişsiz bir dille \ansıtan Ilgaz. ilkokulu Terme'de okudu. ortaöğrenimini ise 1930 j ılında Kastamonu Öğretmen Okulu'nda tamamladı. İlk şiirleri, Kastamonu'da > av ımlanan Nazikten >e Açıksöz dergilerinde > a> ımlandı. 1930-36 y ılları arasında çeşitli > erlerde ilkokul öğretmenliği >apan Rıfat Ilgaz. 1938 > ılında Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiy at Bölümü'nü bitirdi. 1938-44 > ılları arasında \dapazan ve İstanbul'da çeşitli ortaokullarda Türkçe öğretmenliği yapan Ilgaz. I944'te"Sınır' adlı şiir kitabı nedeniyletutuklandı. Hapisten çıktıktan sonra gazeteciliğe başlav an >e çeşitli dergilerde çalışan Rıfat Ilgaz. geçik sıkıntısı nedenhle bir süre sonra mizah v azarlığına da başladı. 1950'li > ıllarda bu kez "De>am" adlı şiir kitabı nedeniy le tutuklanan, yazı >e şiirleri nedeniv le toplam beş buçuk > ıl hapis yatan Rıfat Ilgaz, aynı \ ıllarda çeşitli senatoryumlarda verem tedavisi gördû. 1959 >ılında yayımlanan "Hababam Sınıfı" romanıy la asıl ününe kavuşan Ilgaz, 1982 yıhnda Madaralı >eOrhan Kemal roman ödûllerini kazandı. Ilgaz'ın şiir, öykü, roman, oyun, anı ve fıkra türünde altmışı aşkm yapıtı buiunuyor. bir süre tutuklu kalan Ilgaz."Yıldız Karayel" adlı romanıyla Madaralı ve Orhan Kemal ödülkrini kazandı. Dolmuş'ifli Stepne'si Türkiye'deki eğitim düzenini eleştiren "Haba- bam Sınıfı" romanıyla yaygın üne kavuşan Rıfat Ilgaz'ın 1959da yayım)anan bu kitabı. daha sonra sayısız kez ti- yatro ve sinemaya da uyarlandı. "Hababam Sınıffnda Kasta- monu Lisesi'nde ve Kastamonu Muallim Mektebi'nde başından geçen olaylan anlatan Rıfat Il- gaz. adıyla anılan bu romanını başta hiç benimsememişti: "Ha- babam Sınıfı bir zorunluluktan doğdu. O yıllarda hüküm giy- dim ve öğretmenlikten aynlmak zorunda kaldım. İtıan SeJçuk - un sahibi olduğu 'Dolmuş'ta 'Stepne' takma adıyla yazmaya başladım. Birgün Ilhan Selçuk. 'Rıfat Bey. artık adıruzı ko- yalım' dedi. 'Değrnez" dedim. 'Ben şainm. Böyle ipe sapa gel- mez şeylere adımı koymayın." Yeterlriiyiyaz Asım Bezirci'nin Ilgaz'ın ya- şamöyküsünü yazdığı kıtabında "uzun yaşamırun bir muhasebe- si"ni yapan Ilgaz. şunlan söyle- miş Bearcfye: "Yazı yazmak. şair, romanct olmak, yazar ol- mak... Ben o kadar küçük yaşta düşündüm ki bunlan... Yazar olmak amaciyla girişüm işe. tlerde bir muhasebe yapmayı düşünmedim. Yazmaya baş- ladığımda babam henüz sağdı, yazı yazdıgımı görmüştü. Son- radan. bir mektubunda dedi ki: 'Oğlum, ben senin mühendis, doktor olmanı düşünüyordum. Sen kalktın şair oldun. yazar okiun. Ne istersen ol, kanşmam, arna neyi iyi yapacağma aklın yatı- yorsa onu yap. İstersen zumacı ol, ama zurnayı en ıyi biçimde çal!" Gelgelelim, ben o zamanlar en iyisini yapmayı değil, yahuzca yazmayı düşünü- yordum... ,' ...Acaba babamın istediği gibi iyi zur- na çalabiliyor muyum. çalabıldim mi? Buna ka- rar vermekzor..." Ilgaz'in ar&ndan... FİKRİSAĞLAR Usta yazar ve şair Romanlan, şiirleri. öyküleri, anı ve gûncel yazılan ile kültür yaşamımıza ve özellikle edebiyatımıza önemli katkılar sağlayan usta yazar-şair Rıfat Ilgaz, kendine özgü duyarhbğı ve gülmece anlayışı ilcedebiyatın geniş kitlelere ulaşmasında da önemli işlevler üstlenmişti. Toplumsal sorunlan catık kaşla irdeleyen yaklaşımlara karşın Ilgaz, gülmece unsurunu Ön plana çıkartarak güldürürken düşündüren bir anlayışı yeğlemiş ve bunu büyük bir başanyla uygulamışür. ADALET AĞAOGLU Sonprotestosu Rıfat Ilgaz'ı benedebiyatçı olarak, ilk âefa ta 1947'lerde şiirleriyle, özellikle " Yaşadıkca"daki şıirleriyle tanımıştım. Benim yazarhğırrun en acemi yıllan. onun hayat ve kalem zengınliklenyledolu. Rıfat Ilgaz, son Kitap Fuan'nda bana, "Karartma Geceleri" adlı romanını armağan etrnışti. Içine "Savaşm karartılmış gecelerinde özlemıni çektiğimız aydınlık sabahlara..." diye yazmıştı. O gün olduğu gibi son aylarda da tekerlekli sandalyesinde bile dinç görünüyordu. Cumhuriyet Kitap Kulübü'nün Izmır Fuan'ndaki imza günlerinden binnde Konukevi'nde aynı zamanda kalmıştık. Gece sıcak, uyunmuyor, yaüldı. Ben odama çekilırken çok sevdiğim Rıfat Ilgaz'la Kerim Korcan, "Aydınlık sabahlan" beklemeye kararlı görünüyorlardı. Sabah çok erken kalktım, baktım ikisi oturma odasında hala ülkeyi aydınlık sabahlarda görmenin yollannı tartışıyorlar. Rıfat Ilgaz'ın yazılı öfkesıni, ısyaruru da severim. Sıvas olaylanna karşı duyduğu isyanı bu sefer ölerek anlatmak ıstedi gibi bırduygu var ıçimde. Bu onun son protestosu. Ama kitaplanyla o kadar güzel çoğaldı ki benim için sadece bu düşünce sakinleştirici ilaç yerine geçiyor şimdi. TOMRİS UYAR Değerli bir usta Rıfat Ilgaz ın ömrii boyunca edebiyata gerçekten gönül vermiş kişiliklerden olduğunu düşünüyorum. Hiç ara vermeksizin, edebiyaü çok seven değerli bir usta. •• PINAR KUR Çile çekmiş bir yazar Türk edebiyatı için buyük kayıp. Çok çıleçekmiş bir yazar. En baskıcı en kötü dönemlerin çilesini çekrniş, buna rağmen yazarlığından vazgeçmemiş biri olduğu için ona gıpta ediyorum. Ben bile vazgeçmeyi düşünüyorum ama onlar çok daha zor koşullarda çalışmışlar, bu açıdan takdir ettiğim biri. ATİLLA RJRKİYE Özgürlük savaşçısı Rıfat Ilgaz. bu ülkede 50 yıl çekmiş biri. "Karartnia Geceleri"'nden gelmiş, kitaplan yasaklanmış, kovuşturmaya uğramış, tutuklanmış, hapiste yatmış. işkence görmüş, en son adı Kültür Evi'nde ındıriliyor. Pekı bunca yıl bu kadar çektirdiği Rıfat Ilgaz için bu devlet ne yapmış? Rıfat Ilgaz bir edebiyat işçisi, emekçisi, aynı zamanda bir özgürlük savaşçısıdır. Bizler Rıfat Ilgaz'lara bugün çok borçluyuz. Bir dönem verdikleri mücadele ve ayakta kalma direnci, bugün bizlerin daha kolay yazmamıza, düşünmemize olanak sağlamıştır. Aamız büyüktü, şımdi daha da büyük. Dun Snas'ta Pir Sukan'ı asanlar, bugun de aşd'.n geleceğin guzel ınsanlarını diri diri yaktılar. Ataturk bustunü kıran, Pır Sultan bustunu yakan gerıcı, bağnaz, taiklik duşmanlannı lanetlıyor, laık Turk devletinın bu Alman dazlak tipı canileri cezalandırmasını bekliyoruz. Varlıklarını laiklik ve demokrasiye borçlu olanların iyi duşunmelerini diliyor, katillen lanetlıyoruz. Ölenlerin ailelerıne ve tum duyarlı ınsanlara başsağlığı, şehıtlerimize Tann'dan rahmet dileriz. BE^Z\DE ÖZKAHRAM\N. MISTAFA \KMAZ. TAHİR Y1LMAZ. ŞENER KARAklŞ. CAFER AKDLR. HASAN SEZGtN. ŞLLE BİRDOĞAV F\RIK BAL. ALİ GÖK. ATİLLA GENÇOĞLL. MLSTAFA ÖZK\HRAMA>. NESİM KAYA. ALI KARAHAN. YLCEL ÖZCAN. DIRSL\ K4RAH4V HAÜL POYRAZ. MAHMLT ERTLRK. MEHMET KARAHAN. MLSTAFA KARAGÖZ. MEHMET DOYMLÇ. KEMAL BtLGtLİ. ŞEFKET KILIÇ. İHSA> GLRBIZ. HASAN ÇELIK. MLSTAFA ÖZDEMİR. MEHMET GLVEN. ALİ ASLAV NAZMİ KLRLKLlJ. ALİ R1Ş> AN. >LRETTİ\ ERTLRK. Bİ>ALİ KÖYGÜLL. SAYİT KÖYGLLL. FEVZİ GLLEL. EROL YILMAZ. MEHMET ŞİMŞEK. SEYİTHAN KOÇASLAN. SLMER Ç4ĞLAYAV \DİL GLNGEN. GÜNSELİ ÖZDEMİR. ENİS DÖNMEZ. \<»LKA> TEMEL. YILDIZ TANSUKEL. ARTİN MEZEDl R. FAZIL ARAS. BELGİN ÖZDEMİR, AYGl L ÇETt>. EVRE> ÇAKIR, MEHMET YAVLIZ. MRCAN OBALI. SONGLL YILMAZ. ZEYNEP ŞEN. VASVİYE ÇAP\L. ÖZLEM SLNGLR. HL'SEYİ> Y4LÇIV >LR€A\ YILMAZ. FADİME KAYA, HİSEYİN KOYLACL. RABİYA KIUÇ. CEMİLE GL>EŞ. İSMAİL POL4T. SEZAİ KLŞÇL. LEYLA ERGİV CELAL YILMAZ. HASAN \GOZ. İSMAtL GÖKME>. FATMA OCAK. BİRSE> ÖZDEMİR. MKRETTİN ÖZLCLRLU. HLSEYİN YILDIRIM. ALİ KARA. RESLL AKDAĞ. ZEKİ AYD1N. MEHMET AYGİJ^i. MEHMET K4LAYU. ŞAHİ> ŞE>ER. HÜSEYİN ÜREK. ZEKİ ARSLA!V ALI ERfKİLL. HIDIR YILDIZ. ALİ AKDEMİR. ( EMALETTİN YEŞİLIRMAK r// Dostlarımız, Edebiyatımıza, Yaşamımıza Varlıklanyla ^ Güç Veren Arkadcişlarımız Vahşetle Kuşatılıp Öldürülen Yaralanan. Acınız A . Acımızdır umuT snnnT üRÜnıcm ^ H>ınc\imİ7.in drgrrii yuzurlarından, flıml in-an ASIM BEZİRCİ'yi kaybettık. Ba^ımı/ sağolsun. GENDAŞ YAYıNCıLıK VK YAZAKI.AKI Istanbul Barosu'nclan LAİK CUMHURİITTİ KORUMAK İÇİN HUKUKU EGEMEN KILMAK İÇİN SUÇLULARDAN HESAP SORULMALIDIR Sıvas'ta 36 kişi diri diri yakıhrken devlet olanlan seyretmiştir. Şim- di, bu vahşi katliamı başka tartışmalarla örtmek ve faili meçhuller zincirine katmak istiyorlar. Video kasetler ve resimler ortadayken İçiş- leri Bakanı katillere mazeret arıyor. Bu yolla devlet inanılmaz biçimde çürüyor, çürütülüyor. Hukuk ölüyor, öldürülüyor. Biz, hükümeti ve siyasal partileri göreve çağırıyoruz. Laik cum- huriyet ve hukuk devleti ciddi bir tehditle karşı karşıyadır. Kimse, vahşeti lafa boğmaya kalkışmasın. Sıvas katilleri yakalanıp hesap so- rulmadan, devlet devlet olamayacak, tehlike durdurulamayacaktır. İstanbul Barosu olarak, 2.7.1993 günü Sıvas'ta diri diri yakılan insanlarımızın hatırası önünde saygıyla eğildiğimizi belirtiyor, bu ko- nuya ve soruşturmaya ilişkin tespit, düşünce ve önerilerimizi 9.7.1993 günü saat 10.30'da İstanbul Sirkeci Adliyesi'nde yapacağımız bir basın toplantısında açıklayacağımızı, aynca bugün saat 11 .OO'de TYS'nin Kabataş'taki merkezinden başlayacak cenaze törenine katılacağımı- zı, baro temsilcileri ile meslektaşlarımıza duyururuz. İstanbul Barosu Başkanlığı TYS'DEN DUYURU Türkiye yazınının değerli, çahşkan, insancıl örnekleri, üyelerimiz ASIM BEZİRCİ ve BEHÇET S. AYSAN insanhk dışı bağnazhğın kurbanı olarak oldürülmüşlerdir. Onlann insanhğı aydınlatan ışığı sonsuza kadar bilinçlerimizde yaşayacaktır. Yitirdiğimiz değerli üyelerimiz ve öteki insanlarımız için acımız sonsuzdur. TÜRKİYE YAZARLAR SENDİKASI Arkadaşımız Asuman İlkiz'in babası, Fikret İlkiz'in kayınpederi MUSTAFA ESENALP'in olümünü uzüntüyle oğrendik. Tüm sevenlerinin başı sağolsun TİYVrRO.. TİYATRO... DERGtSİ T.lş Bankası bankamalik kartımı. Pamukbank krcdı kanımı, nufus cu7danımı. mimarlar odası kımlık kanımı kavhettım. Hukümsuzdür. hERZANKARAÇAY 4.07.1993 larıhınde nufs cu/danımı, öğretmen kimliğimi, llksan kartımı tasarruf ıct>vık kımlığı MEBS1S kimliğimi kaybctlim. Hukumsuzdur. GULTEKİ.WGEÇtM KAMUOYUNA 2 Temrnuz 1993 Cuma günü Sıvas'ta Pir Sultan Abdal Şenlik- leri'nin ardından meydana gelen olaylar oldukça üzücüdür. 36 yurt- taşımızın yaşamını yitirdiği, 60'ın üzerinde yurttaşımızın yaralandığı bu olayın sorumlularının bir an önce yakalanarak adal6t önüne çı- karılmalarını istiyoruz. Bu olayda da, daha önce birçok kesim düşünce ve inançtan dü- şünür ve aydınların hunharca suikastlerle öldürüldüğü olaylarda olduğu gibi devletin failleri yakalayıp adalet önüne çıkartabilme ye- teneğinden kuşku duyuyoruz. Bu kuşkumuz, hükümetin resmi açık- iamalarını yapabilecek makam ve yetkiye sahip ilgililerin tahrik eder cinsten açıklamaları ile daha çok artıyor. Bu bir irticadır, bu yeni bir Menemen'dir. Laik Cumhuriyet'e karşı bir başkaldırıdır. Dolayısıyla sıradan bir polisiye, olarak görülme- melidir. Böylesi bir yaklaşım, olayın gerçek faillerini gizlemekten öte başka bir işe yaramayacaktır. Bu nedenle ilgililerin açıklamalarını tavizkâr ve ülkemizin gele- ceği ve demokrasimizin gelişmesi açısından son derece tehlikeli buluyoruz. Sıvas olaylarını ülkemizin aydınlarına, düşünce ve vicdan özgür- lüğüne, demokratik rejime ve ülkemizin uygar dünya içerisindeki prestijine indirilmiş bir darbe olarak görüyoruz. Biz sendikalar olarak, demokratik rejime, insan hak ve özgür- lüklerine yönelik bu saldırıyı şiddetle kınıyoruz. Gericiliğin ülkemiz aydınlarına, fikir ve vicdan özgürlüğüne yö- nelik saldırılarının durdurulması için faillerin bir an önce bulunma- sını ve yargı önüne çıkartılmasını bekliyoruz. Tüm demokrasi güçlerini birliğe ve göreve çağırıyoruz. BELEDİYE-İŞ, PETROL-İŞ, DERİ-İŞ, TÜMTİS, HAVA-İŞ KAMUOYU1NA Hiçbir zaman demokratik ve laik olmamış devletin himayesiyle özgürlük karşıtı güçlerce Sıvas'ta katledilen arkadaşlarımızın cenazesinde buluşalım. (8.7.1993 Kabataş, Setüstü, saat: 11.00) Not: 7.7.1993 tarihli Cumhuriyet ve Aydınlık gazetelerindeki "Halkımıza Duyuru" başlıklı ilandaki bazı görüşlere katılmıyoruz. Onayamız alınmadan ismimiz kullanılmıştır. A İNSAN HAKLARI r 4 l « 7 DERNEĞİ ^ | - ^ İSTANBUL ŞUBESİ ^ ^ 2 ^ ^ adına B "^^ Başkanı *•**«"«»*** ERCANKANAR MUHLİS AKARSU, NESİMİÇİMEN, HASRET GÜLTEKİN ve onlarca aydın insanımızın, Sıvas'ta gerici yobazlar tarafından hunharca katledilmesini kınıyoruz. "Adınız türkü olsun dillerimizde" ASM MÜZİK ÜRETİM - GÜVERCİN MÜZİK İHSAN GÜVERCİN - HAYDAR GÜVERCİN