Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
12TEMMUZ1993 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER
KohrieYeltsin
anlaştı
• MOSKOVA (AA) - Rusya
Deviet Başkanı Boris
Yeltsin'in Tok_yo'daki
Sanayileşmiş Olkeler
Doruğu dönüşü Almanya
Başbakanı Helmtıt Kohl'le
Baykal gölü kıyısında yaptığı
"sayfiye doruğunda" ele
alınan tüm konularda
anlaşma sağlandığı bildirildi.
Iki liderin Litvanya
görüşmelenni tamamlayarak
başkentlerine dönmeden
önce gazetealere yaptıklan
açıklamalarda, ikiü ilişkilerie
bölgesel sorunlar üzerinde
görüşbirhği içınde
olduklannı söyledikleri
bildirildi.
Almanya'da
kundaklama
• Dış Haberler Servisi -
Almanya'nın Bavyera
eyaletine bağü Kempten
kentınde yabancılann kaldığı
bir bina kundaklandı. Garaj
kapısından giren ırkçılann
binayı kundaklaması sonucu
biri ağır olmak üzere 13 kişi
yaralandı. Yaralılann
yansının yabancı olduğu
bildirildi. Binada büyük
hasar meydana geldi. Öte
yandan, Almanya'nın
Mönchengladbach kenünde
bir lisede ders veren Alman
öğretmen, Türk oğrencisine
kızarak "Çeneni
kapatmazsan senı Solingen'e
gönderirim"dedi.
Oğretmenin sözlen
karşısında donup kalan
örenciler, durumu
öğretmenler kuruluna ve
okul idaresine bildirdiler.
Nijer'deaskerf
isyansona erdi
• NİAMEY(AA)-Orta
Afrika ülkelerinden Nijer'in
ikinci büyük kenti Zinder'de
iki gûn önce askerler
tarafından başlatılan isyanın
sona erdiği. askerlerin
kışlalanna döndükleri
bildirildi. Deviet
Radyosu'nun yerel muhabir,
Zinder garnizonu
askerlerinin ücret artışlan
isteğıyle başlatüklan ısyana
son verdiklenni belirtti.
Yunan ordusu
huzursuz
• • ATtNA (AA)-Yunanistan
Başbakanı Konstantin
Mitsolakis'in emekliye
aynlmışeskiHava
Kuvvetleri Komutanı
Yardıması Atanasios
Statias'ı Hava Kuvvetlenne
ataması, ordu ve muhalefet
içinde yoğun tepkilere yol
açü. Mitsotakis'in bu
uygulaması askeri çevreler
tarafından "erken seçim
hazırlığı" şeklinde
yorumlanırken, muhalefet
çevreleri de bu atamaya
kesinlikle karşı olduklannı
bildirdiler. öte yandan
Hınstiyan Baü Trakyalılar
dernekleri yaymüadıklan
ortak bir bildiride, "Baü
Trakya'daki sorunun
çözümü için en az 50 bin
Pontuslu Rum'utı bölgeye
yerleştirilmesini" istediler.
1DUBAİ(AA)-Suudi
Arabistan, Iraklılan, sınır
karakollanna ateş açmakia
suçlayarak BM Güvenlik
Konseyi'ne Irak'ın bu
tahriklen konusunda bılgi
verdiklenni bıldirdi. Dışişleri
Bakanlığı tarafından dün
gece yayımlanan bildiride,
Suudi Arabistan sınırlan
yakınında bulunan Irakb
birhklerin, 1 temmuzve4
temmuz tarihJerinde
makineli tüfeklerle ateş
açtıklan açıklandı.
Kuveyrteilkkez
kadın rektör
•KUVEYT(AA)-
Kuveyt'in ulusal
üniversitesinin başına ilk
defa bir kadın rektör atandı.
Mılh Eğitim Bakanlığı
yetkilisi, Kımya Profesörii
Fsyza El-Krafi'nin, Kuveyt
Ünıversitesi'ne atanan ilk
kadın rektör olduğunu
açaklarken Et-Anba gazetesi.
El-Karafı'nin Arap
dünyasında bu mevkiye
geünlen tek kadın olduğunu
yazdı. 40 yaşmdaki Karafi,
25 yıllık geçmişi bulunan
üriversitenin 3. rektörü oldu.
Ankara, Kuzey Irak'a 13 milyon dolarlık insani yardımmalzemesi gönderecek .
Türkiye'den Kürtlere yardım• Dışişleri Bakanlığı yetkilileri. yardım operasyonunun Irak'ın
toprak bütünlüğüne aykın olmadığını belirttiler. BM Dünya
Gıda Programf nın bölgenin gereksinimlerinin ancak üçte birini
karşılayabildiğini bildirdiler.
LALE SARltBRAHtMOĞLU
ANKARA - Ankara, Irak yönetımi-
nin 25 dınarhk para birimini tedavülden
kaldırmasıyla bölgede artan sıkıntının
giderilmesine katkıda bulunmak ama-
ayla Kuzey Irak'a büyük caph bir yar-
dım operasyonu başlatıyor.
Dışişleri Bakanlığı üst düzey yetkilile-
ri dün Cumhuriyet'in konuyla ilgili bir
sorusu üzerine Türkiye'nin Kuzey
Irak'ta bütün unsurlann kullanacağı gı-
da. ilaç ve eğitim malzemesi yardımlan-
nı içeren 13 milyon dolarlık insani yar-
dım yapacağını ve bu yardımın koordi-
nasyonu için de Bakanlık bünyesinde
"Kuzey Irak'a Yardım Komitesi" ku-
rulduğunu söyledıler.
Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardım-
ası Tugay Uluçevik başkanhğında ötekı
bakanlıklann temsılcilerinden oluşan
bir heyet geçen nisan ve mayıs aylannda
Kuzey Irak'a giderek incelemelerde bu-
lunmuş ve bölgedeki durumla ilgili bir
rapor hazırlamıştı.
Kuzey Irakta yaşayan halkın içinde
bulunduğu yokluk ve aclığın büyük bo-
yutlarda olduğunu belirten yetkıliler,
Ankara'nın bölgeye yardım operasyo-
nunun, kesinlikle Irak'ın toprak bütün-
lüğüne aykın olmadığıru ve BM karar-
lan çerçevesinde yapıldığına dikkat
çektile'r.
Türkiye'nın Bağdat hükümetine de
benzer yardım yaptığını hatırlatan Dı-
şişleri Bakanlığı yetkilileri. Kuzey
Irak'a yardımlann bir plan ve program
ıçensinde aylık sevkiyatlar halinde ya-
kında başlatılacağını söylediler. Türkı-
ye bölge halkı için daha önce Kızılay
aracılığıyla yaklaşık 1 milyon dolarlık
gıda ve ılaç yardımı yapfnıştı.
BM üçte birini karşılıyor
Bölgede her türlü yardıma büyük ih-
tiyaç duyulduğunu hatırlatan Dışişlen
yetkilileri, BM Dünya Gıda Programf-
nın (WFP) bölgenin ihtiyaçlannın an-
cak üçte binnı karşılayabildıklerine
dikkat çektiler.
Irak hükümetinin geçen mayıs başın-
da ekonomisini tahrip ettiğini bıldirerek
fsviçre'de basılan 25 dinarlık banknot-
lan tedavülden kaldırmâsı bu para biri-
minden büyük miktarda ellerinde bu-
lunduran Kuzey Irak halkını güç
durumda bırakmıştı.
Kuzey Irak Kürt liderleri Türkiye'-
den Türk Lira'sırun bölgede kullanıl-
masını talep etmişler. Ankara zaten
konvertıbl olan liranm kullanılabılece-
ğini ancak Kuzey Irak'ta birTL bölgesi
oluşturmasının söz konusu olmadığını
bildirmişti.
Yetkililer, Kuzey Irak'ı zi>aretleri sı-
rasında kendilerine Türk Lirası'nın te-
davüle girmesı talebinin yinelendığini,
ancak bunun söz konusu olmadığını
söylediler Şu anda bölgede liranm bü-
yük çaplı kullanıldığını gözlemlemedik-
lerini söyleyen yetkililer, yalnızca ithala-
ta dayalı ekonomisı bulunan Kuzev
Irak'ta mal mübadelesi ile ticaretin sür-
düğünü belirttiler.
WASHINGTON
ABD,yine
vurma
haztrhğmda
• Irak'ı bombalamayı veya
füzeyle vurmayı ahşkanhk
halinegetiren ABD,
Bağdat'ı yine vurabileceğini
açıkladı. Irak'ın Bağdat
yakınlanndaki füze deneme
tesislerinegözlem kamerası
yerleştirilmesine karşı
çıkması üzerine ABD'nin
saldınya hazırlandığı
belirtildi.
WASHINGTON (Cumhu-
riyet)- ABD, Irak'ın Bağdat
yakınlanndaki Yaum El-
Azım ve El-Refah füze dene-
me tesıslerine gözlem kamera-
sı yerleştirilmesine karşı çık-
ması üzerine yeni bir saldınya
hazırlanıyor. ABD Başkan
Yardıması Al Gore, "Sad-
dam bizim ikinci bir füze sal-
dınsı düzenleyebileceğimizi
anlamalı" derken, Irak hükü-
meti BM güvenlik konseyine
vaptığı çağnyla "kuvvet kul-
lanımından kaçınılmasını" is-
tedi.
BM heyeti; Irak'taki iki fü-
ze deneme tesisine gözlem
kamerası yerleştiribnesine
Irak hükümeti tarafından
karşı çıkılınca, dün ülkeden
aynldı.
BM heyetinin ülkeden ay-
nlmasından sonra VVashing-
ton'da Pentogon yetkilileri ile
Beyaz Saray ulusal güvenlik
danışmanlannın dün bir ara-
ya geldiği kaydedildi.
Bu gelişmelerden sonra
ABD televizyonlan dün öğle-
den sonraki bültenlerinde
ABD'nin Irak'a karşı yeni bir
saldınya hazırlandığmı bildir-
diler. Amerikan televizyonlan
haberlennde aynca Irak hal-
kının olası bir saldınya karşı
gjda maddelerine hücum etti-
ğini de belirttiler.
Bu arada Irak Dışişleri Ba-
kanı Muhammed Saıd El Sa-
haf, BM Güvenlik Konseyi'-
ne dün gönderdiği mektupta
'BM silah denetım uzmanlan-
nın yeni bir saldınyı haklı çı-
karmak peşinde olduklannı'
savunarak, "'Irak, BM Gü-
venlik Konseyi'ni sorumlulu-
ğunu bilerek ulkemize yeni bir
saldın daha düzenlenmesini
önlemeye çağınnaktadır" de-
di.
Çartşmalarda 5 İsrailli askerin öünesinin ardından Güney Lübnan sınırındaki İsrail birlikleri alaıma geçirildi. (Fotoğraf: REUTER)
İşgal topraklannda 2 Filistinli öldürüldü
KUDÜS (AA) - İsrail ışgali alündakı Batı Şeria'da öncekı gün İsrail
askerleri ile çıkan çatışma sırasında yaralanan bir Filistinli yaşamını
yıtirirken. bir Filistinli de "israil ile ışbırliğı yaptığı" gerekçesıyle
öldürüldü. Filistin kaynaklan, Batı Şeria'nın güneyindeki El Halil
bölgesinde İsrail askerleri ile Filisünliler arasında çıkan çaüşmada ağır
yaralanan 16vaşındaki Eşref.M«iıanmıe('ın hastanedeöldüğünü
belirttiler. israil deviet güçlen ile ışbırhğı yaprnakla suçlanan 54
yaşındakı Muhammed Hamdan Salahat adlı bir Filistinlinin isc başka
Fifistinliler tarafından öncekı geceevınden alınarak öldüriildüğü
bildirildi. Salahat'ın cesedi, Betkem'de birelektnk direğıne asılı olarak
bulundu. Ortadoğu banş görüşmelerinin önündeki engellerin
aşılabnlrnesi amaayla bölge ülkelennde temaslarda bulunan Amenkan
heyetinin İsrail Başbakanı İzhak Rabin üe görüştüğü bildirildi. Rabin
ite yapıian görüşmenin ardından gazeteciienn soruknru yanıtlayan
ABD Heyeti Başkanı Deıris Ross, "Başbakan ile yapdan görüşmede
Kahire'deki temaslanmız hakkmda bılgı verdik. Görüşmeye
önümüzdekı hafta devam edeceğiz"dedı. îsrail hükümeti sözcüsü
FJyakim Rubinstein da gazeteciİen: yapüğı açıklamada, ABDTi
yetkililer De japılan görüşmede harita ve sınır konulannın ele
ahnmadığıru söyledi. NVashington'da düzenlenen Ortadogu banş
görüşmelennın 10'uncu turu. İsrail ile Filisünlilerin Kudüs'ün statüsü
konusunda anlaşmazhğa düşmesi üzerine çıkmaza girmıştı.
Uluslararası ambargonun etkilefi giderek daha fazla hissediliyor
Sırbistan'daekmek sıkıntisıÜSKÜP (Ajanslar) - Liuslararası ambar-
gonun etkilerinin giderek daha fazla hisse-
dildiği Sırbistan ve Karabağ'dan oluşan >eni
Yugosla» > a'da büj ük bir ekmek krizi başla-
dığı bttdiritiyor. AA'nın Üsküp kavnaklı
haberine göre petrol ve silah karşüığı buğ-
da> stoklarinı eriten >eni Vugosla^a'da un
sıkıntısı ekmek üren'mine de büyük darbe
Mirdu.
Sırbistan ve Karabağ'da halk tek bir ek-
mek alabilmek için sabahın erken saatlerin-
de uzun kuyruklar oluşfururken kuyruğa
girdiği halde ekmek alama>anlar. karabor-
sada ekmek başına 1 Alman Markı ödüyor.
Sırbistan'da bir kişinin aylık ortalama geliri
ancak 10-20 Alman Markı'nı buluyor.
Ekmek sıkıntısı halkın e> lerinde ekmek ve
buğda> stoklamasına da >ol açtı'. Devletin
yeni biçilen ve silolara kaldınlan buğdayları
da petrol ve silah karşılığı verebilir cndişesi
içindekj halk, bulabildiği tüm un ve buğdaya
hücum ediyor.
Durdurdular
Bosna Hersek'te Sırplann Gorazde'ye gi-
den bir BM vardrnı konvoyunu daha dur-
dukları büdirikü.
Hırvat televizyonuntın haberine göre Sırp
birlikleri BM konvoyundaki kamyonlan
Bosna'daki SırpJarın merkezi olan PaJe ka-
sabasına doğnı götürdüler.
BM Mülteciler Yüksek Komiserliği'ran
Saraybosna bürosundan yapdan açıkJama-
da da yakıt yokluğu yüzûnden kentte sulann
tamamen kesildiği belirtildi.
Sırplar Saraybosna, Gorazde ve Bırçko
kentlerine saldırılannı sürdürürken Mos-
tar'ın kuzeyindeki Koniç kasabasmdan yak-
laşık 2 bin Hınatın kaçrığı bildirildi.
Öte yandan Bosna-Hersek'in orta kesi-
minde, Hmatlarla Müslûmanlar arasında
çatışmalar olduğu bildirildi.
BM Sözeüsü Barry Frewer, Mostar'da
çatışmalann sûrdüğünü ve Hırvat biıiikleri-
nin, Neretva nehrinin sol kıvtsını ve Bosna
ordusunun mev^ilerini topçu ateşine tuttuk-
lannı açıkladı.
İngiliz gazeteci öldüriildfi
Saraybosna havaalanında önceki gece bir
İngiliz gazetecinin öldürüldüğü bildirildi.
BM Barış Giicü sözcüsü, İngiliz pasaportiu
ve BM Banş Gücü'nün verdiği basın kartını
taşıyan İbrahim Göksel'in kurşunlanmış ee-
sedinin havaalanı pisti üzerinde Franstz as-
kerleri tarafından bulunduğunu açıkladı.
Fas çağdaşlaşma yolıuıda lıızla ilerliyor
Prof.Dr.TÜRKKAYÂ
ATAÖV
Dokuz yıllık bir aradan son-
ra geçen hafta gerçekleşen Fas
genel secimlerini yerinde izle-
dim. Fas bir Akdenız. bir Müs-
lüman Arap ve Batı Avrupa'yla
özel ilişkileri bulunan bir deviet
olduğu kadar, İslamcı kökten-
dincilik gibi cağımızın bazı so-
runlanna farklı yaklaşımlan-
ndan ötürü de kendine özgü bir
ülke. Bu yazıda son Fas genel
seçimlerinın sonuçlanyla mu-
halefetin zaferi ve sol muhalefe-
tin önderi, Abdurrahman Yu-
sufi ile bu ülke tarihinde ilk iki
kadın parlamenterden biri olan
Prof. Bedia Skalli ile konuşma-
lanmızın üstünde dunnak isti-
yorum.
İki Fas aydıruyla, bu arada
bakan düzeyindeki bazı resmi
kişilerle de, başkent Rabat'ta
konuştum. Yusufi'nin partisi
Güçlen Sosyalist Birliği" Fas Meclisi'ne
en çok milletvekıyle. 48 kişiyle girmeyı
başarmıştır. "Sağ muhalefeti" temsil
eden ve 1956'da Fas'ı bağımsızlığa gö-
türmüş olan büyük akımın simgesi
İstiklâl Partisi de 43 sandalye ka-
zanmıştır.
Seçimlere "sağ ve sol muhalefet" diye
ittifak yaparak girmiş olan bu iki parti
birlikte, toplam 222 sandalyenin 91'ini
oluşturuyorlar. Ne var ki. yeni Meclis'in
üçte birini de yerel meclisler, meslek ku-
ruluşlan ve sendika temsilcileri karşıla-
yacaklar. Bu anayasal zorunluluk Mec-
lis içindekı güç dağıhmını başka türlü
Prof. Ataöv. Fas Parlantentosu'na ilk kez giren iki kadın milletvekinnden biri olan Bedia Skalli ile.
"Halk etkileyebilir. Kesin tablo ancak önü-
müzdeki eylülde belli olacak. Genel se-
çimlerde görülen eğilim hükmünü sür-
dürürse, Yusufi'nin • başbakanhk
şansının öteki partilerin ileri gelenlerin-
den daha fazla olması gerekir. Böyle bir
• atama Meclis aritmetiğıne bugünkü gö-
rünümü>le uygun düşeceğı gıbi değişim
gereksinimi içindeki secmenin tercihini
de yansıtır. Öte yandan, Anayasa'ya
göre başbakanı kral atayacak ve bir ko-
alisyon olacağı anlaşılan hükümeun
başına ağırlığı olan herhangi bır siyaset
adamını atayabilir de.
Daha düne değin muhalefeti simgele-
yen "Sosyalist Birlik" Rabat'taki Mec-
lis'e, Fas tarihinde ilk kez olarak, bir
kadın milletvekili soktu. Kazablanka
Üniversitesi'nde iktisat dersleri vermek-
te olan Bedia Skalli demokrasi, banşçı
dönüşümler ve insan hakJanndan yana
hizmetlerini kısmıştır. Seçim
sonucu, sıradan yurttaşın bu ih-
mallere bır tepkisıdir. İkinci
olarak, sağ ve sol muhalefetin'
ıttifakı bir seçim taktiğı değil-
dir.
Benzeri toplumlan tehdit
eden aşın uçlann, özellikle miü-
tan dinciliğin güçlenmesini en-
gellemeye yöneKk bir güç birli-
ğidir. Bn. Skalli'ye ve Yusufi'ye
göre seçmen muhalefet itti-
fakının bu mesajını anlamış ve
iyi değerlendirmiştir.
Önemli bir olay
Üçüncüsü, Meclis'e iki
hanım milletvekilinin ilk kez
girmiş olması Fas tarihinin
önemli bır olayıdır. Yaşamm
bürokrasi ve meslekler gıbi baş-
ka alanlannda yeralan kadınm
Meclis'e de gırmesi doğaldır ve
bugüne dek süren bir eksikliği
gidermiştir.
Meclislerin daha önce kadın temsilci-
lerden yoksun kalışlan bazı yasalann
tek yanlı hazırlaruşı gibi dengesiz sonuç-
lar doğurmuştu. Önümüzdeki dönem
Fas Meclisı. özellikle insan haklan ve
önde gelen bir aydın. Öteki kadın mil- kadınm toplumdaki konumu yönlerin-
lctvckili Latife Semires-Bennani İstiklâl
Partisı'ndendir. Bn. Skalli seçim sonuç-
lannı değişimden yana bir secmenin ter-
ahı olarak değerlendiriyor. Bu tercihin
temel dürtüsü iki ana muhalefet partisi-
nin seçime kaülan 11 parti içinden insan
haklannı ön plana çıkarmış olmasıdır.
Son on yıldır izlenen ve özelîeştirmeden
yana yapısal değişim siyasetı yaünmlan
sınırlamış, işsizliğıni arttırmış ve karnu
den muhtemelen fırtınak tartışmalara
sahne olacaktır.
Fas yeni bir oluşumun eşiğinde sayıl-
malıdır. Son seçimler halktan yana de-
ğışiklıği seçmen desteğı>le gündeme ge-
tirmiştir. Çok partilı düzeni benimse-
mek gıbi bugüne değin nisbeten esnek
davranmış olan rejımin bu yeni oluşu-
ma ayak uydurması benzeri toplumlar
için de bir umut kaynağı olacaktır.
POLTTIKADA
SORUNLAR
ERGIM BALCI
Komplo...
Türkiye'nin son zamanlarda içeride ve dışarıda so-
runları hızlaağırlaştı. İçeride bir yandainsanlarOrtaçağ
vahşeti iie diri diri yakılırken öte yanda PKK terörü gide-
rek daha fazla can alıyor. Dışarıda ise, Azerbaycan'da
Türkiye'nin müttefiki Ebulfez Elçibey sahneyi Moskova'-
nın dostları Haydar Aliyev le Suret Huseyinov'a terk etti.
Balkanlar'da Yunanistan'la Rusya arasında Ortadoks it-
tifakı kuruluyor. Kıbrıs konusunda BM Güvenlik Konse-
yi, Butros Gali'nin Denktaş'ı suçlayan raporuna destek
veriyor.
Bu olumsuz gelişmelere koşut olarak da her zaman
olduğu gibi komplo teorileri artıyor.
Son olarak Amerika'da Uluslararası Araştırmalar adlı
bir kuruluşun düzenlediği toplantıda konuşan uzmanlar,
Türkiye'nin iç ve dış sorunlarını perde arkasından Suri-
ye, İran, Rusya, Yunanistan, ingiltere ve Fransa'nın etki-
lediğini belırtmişler.
Sayın konuşmacılar, listeye ABD'nin adını sokmayı
unutmakla hata etmişler. Washington'un petrol bölge-
sinde oyun dışında kalmayı kabul etmesini beklemek
biraz fazla iyi niyetlilik olur.
Burada amacımız, Türkiye'ye hangi ülkelerin ne
amaçla komplo kurabileceklerini araştırmak değil. fran,
Suriye, Rusya ve bazı Batılı ülkelerin Türkiye ileçıkarla-
rının nerelerde çeliştiğine ilişkin basınımızda yıllardır
sayısız yazılar çıktı; tahliller yapıldı. Amerika'daki kuru-
luşun ürettiği komplo teorisinin de yeni bir yanı yok.
Bizim dikkatimizi çeken nokta, Türkiye'nin ne zaman
başı sıkışsa, komplo teorilerinin sayısında buyük bir ar-
tış olması.
Yabancı ülkeler Türkiye'nin güçlenmesini istemiyor.
Dogru olabilir. Ama bu sadece bize özgü bir durum
değil ki. Genellikle hiçbir ülke, komşusunun ya da yakm-
larındaki ülkenin fazla güçlenmesini istemez. İngiltere,
her zaman Avrupa'da bir ülkenin fazla güçlenmesine
karşı çıkmıştır. Ispanya Ingiltere'nin, İngiltere Fransa'-
nın, Fransa Almanya'nın, Avusturya-Macaristan
Rusya'nın güçlenmesini engellemeye çalışmıştır.
Fransa'da Napolyon iktidara gelince, diğer Avrupa ülke-
leri aralarındaki anlaşmazlıkları bir yana iterek Fransa'-
ya karşı birleşmişlerdir. 1. Dünya Savaşı'nın en önemli
nedenlermden biri, aşın güçlenen Almanya'nın donan-
ma inşa ederek ingiltere'ye denizlerde meydan okuma-
sıdır.
Günümüzde de uluslararası politikanın bu kuralı de-
vam ediyor. israil Arapların, Araplar Israil'in, Suriye
Irak'ın, Irak Suriye'nin güçlenmesini istemez. Iran'la
Irakbirbirlerinin güçlenmesini istemez. Körfez krallıkla-
rı ve emirleri ise ne Irak'ın ne de Iran'ın güçlenmesini
ister.
Almanya'nın güçlenmesi başta Fransa olmak üzere
tüm Avrupa ülkelerin» kuşkulandınr. Adamlar "Güçlen-
mesini önleyemiyçıruz bari denetim altında tutalım"
hesabıyla Almanya'yı sıkı sıkı AT'ye bağlamaya çalışı-
yorlar.
^Azerbaycan'ı Türkiye'den uzaklaştırmayı başaran
RÛsya, yanı başında 1.3 milyarlık Çin'in dev adımlarla
ekonomik ve askeri süper güç olma yolunda ılerleme-
sinden memnun mudur sanıyorsunuz? Ya da Japonya-
nın, Çin'in şaşırncı bir hızla gelişmesi ve ABD'nin bölge-
yi terk etmesi olasılığı karşısında silahlanma giderlerini
arttırması Malezya, Endonezya, Tayland, Filipinler gibi
ülkeleri kaygılandırmıyor mu? •
Bu ülkeler, Çin'in güçlenmesini ya da Japonya'nın si-
lahlanmasını isterler mi?
Türkjye üzerinde oyunlar oynanmıyor mu?
Tabii ki oynanıyor.
Reel Politik'in manbğı açısından oynanması da doğal.
Doğal olmayan, son tahlilde bir ülkenin yazgısını be-
lirleyen etkenlerin kendi iç dinamizmi, yaratıcılığı ve
üreftenliği olduğu gerçeğini göz ardı etmek, komplo
teorilerine fazla ağırlık vermektir.
Güçlü olan ülke, komploları boşaçıkartır.
Aklını ve sağduyusunu kullanan aydın da oyunlara
alet olmaz.
AZERBAYCAN
Elçibey: Aliyev
büyük hatayapb
• Devrik Cumhurbaşkanı Elçibey, Haydar
Aliyev'in en büyük yanlışının Hüseyinov'un
başbakanlığıru kabul etmek olduğunu söyledi.
ANKARA (AA) - Azerbay-
can Cumhurbaşkanı Ebulfez
Elçibey, Parlamento Başkanı
Haydar Aliyev tarafından ata-
nan Suret Hüseyinov'u başba-
kan olarak kabul etmediğini
belirtti. Azerbaycan "'Hüseyi-
nov, çağdaş dünya içinde
Azerbaycan'ın başbakanı ola-
maz" dedi.
Ebulfez Elçibey, bir süre ön-
ce Haydar Aliyev'e devrettiği
yetkilerini geri aldığını acıkla-
masından sonra, önceki gün
AA'ya telefonla yaptığı değer-
lendirmede, Hüseyinov'un se-
çümesinin Haydar Aliyev'in en
büyük hatalanndan biri oldu-
ğunu belirterek "Suret Hüseyi-
nov Türkiye'de hangi deviet
kuruluşu vardır, ABD'de han-
gi deviet kuruluşu vardır bil-
mez. Siyaseti bilmez. Böyle bir
kişiden başbakan olur mu?
Haydar Aliyev'in en büyük
hatalanndan biri budur. Mec-
lis'in de en büyük hatası bu-
dur. Korku altında bir insan
başbakan yapılırsa. demokra-
siden konuşmak doğru olur
mu" dedi.
Azerbaycan Halk Cephesi'-
nin önceki gün Bakü'de düzen-
lediği gösteriye 2 binden fazla
kişinin katıldığı bildirildi.
Halk Cephesi Merkezi
önünde düzenlenen gösteriye
katılanlar Azerbaycan bayrak-
lan ve Deviet Başkanı Ebulfez
Elçibey'in posterlerini taşıdı-
lar,.
Öte yandan. Karabağ sonı-
nuna çözüm bulmak amaayla
AGİK tarafından oluştunılan
MtNSK Grubu Başkanı İtal-
yan Diplomat Mario Rafaeüi'-
nin, geçen ay sorunun tarafla-
nnca kabul edılen banş planı-
nın uygulanması için yeni bir
takvim önerdiği bildirildi.
ABHAZYA
Suhumî'de
kaıılı çattşmalar
Drş Haberler Servisi - Gür-
cistan bırliklerinin Abhazya"-
nın başkenti Suhumi'deki
Abhaz güçlerinin ablukasını
yardıklan öne sürüldü. Gür-
cistan'ın bu iddiasına karşın
TASS, Abhaz birliklerinin Su-
humi'ye yönelik saldınlan gi-
derek genişlettiğini haber ver-
di. Gürcıstan, Abhaz birlikle-
riyle Oçamçira'da girişılen şıd-
detli çatışmalarda 1500 Abhaz
askerinin püskürtüldüğünü ve
en az 600 A'»haz askerinin de
öldüğünü kaydetti. Abhaz yet-
kililer Gürcistan'ın bu iddiası-
nı yalanladı.
Gürcistan radyosundan bir
açıklama yapan Gürcistan Sa-
vunma Bakanı Georgj Karka-
raşvili. Oçamçira bölgesinde
yaşanan şiddctli çatışmalar so-
nucunda karşı tarafın a|ırjca-
yıp verdiğini ve büyük miktar-
da silah ve cephane ele geçir-
diklenni açıkladı.