Katalog

SAYFA CUMHURİYET 15ŞUBAT1993 PAZARTESİ 8 TUKETICI TaksitlekazıklanmayınGünümüz koşullarında kişilerin satın alma güçleri oldukça sınırlı. Az olan gehrle, bitmek bilmeyengiderleridengelemek büyük bir usıaltk istiyor. Bu ustahğı, gece vatağa girene kadar uğradtğınız tüketim bombardımanma rağmen • göstermek gerekiyor. Satın almama konusunda ne kadar kararlı olursak olalım yine de bazı durumlarda havlu atmak zorunda kahyoruz. Yayeni bir manto almatnı: va tefevizvonu değiştirmemiz yada artık ayakları kırılmaya başlayan kohuklarıyenilememiz gerekiyor. Bu durumda da imdada taksitlisatışlar vetişiyor. Kiıaptan, tencereye, mobilyadan, giyime kadar hemen her malda taksityapılabilmesi bizim bu eğilimimizibesliyor. Öysa koşulları ne kadar cazip - _ _ ^ eşin fiyauna taksitle W ^k satışlan yalruzca m ^m stokunda mal m bulundurabilen büyük M firmalaryapabilıyor. Bu * kampayalarla müşten sayısını arttıran büyük fırmalar bir anlamda 'sürümden kazanmayı' seçiyor. Rekabetin çok yoğun olduğu giyim sektöründe de taksit sayısı az olmak kaydıyla peşin fıyatına taksitle almak mümkün. Küçük fırmalar 'peşin fıyatına taksitle satış' yapabilecek stoklan bulunmadığı için bu tür kampanyalan genellikle önce zam yapıp sonra yürürlüğe koyuyor. görünürsegörünsün bazı mallarda taksityapmak gereksiz bir ek maliyet yüklüyor. Bazı mallarda ise taksityapmak peşin almaktan dahaarantajlı. Bu ayrımı sağlıklıyapabilmek için her alışverişten önce ciddi birpiyasa araşnrmasınagirmek gerekiyor. Almayı istediğiniz malınpeşinfiyatımiyice öğrenip vadefarkının hangi mağazada ne kadar olduğunu hesaplamanız alışverişte uymanız gerekenbirincikural. Birincisikadar önemliolan ikinci kurat da, 'Nasılolsaazbirpara. Ödenirgider'diyerekhiçaklınızdaolmayanmalları sankibedavaymışgibi almaya kalkmamamz. Uyacağınız diğer kurallan ise yazımızda buiabilirsiniz: Ei iono Tik uyguıtsa giyim aahü, bütün maüan II VI II I p terah edin. Peşin abşverişte malın cinsi ne olursa olsunpazarhk yaparak önemli bir indirim sağlayabitirsiniz. Taksitli alışveriş sizigereksiz bir tüketim ahşkanhğına itebilir. Taksitli satışlarda genellikle önce bir peşinat alınıp gcriye kalan tutar aylara bölünüyor. Bu peşinat malın KDV'sini karşılamak için alınıyor. Ancak kimi mağazalar, özellikle de giyim mağazalan ödemelerin I ay sonra başlaması koşuluyla peşinatsız satış yapabiliyor. Sürekli taksitli satış sistemiyle çalışan firmalar mallann fıyatını vadeÛ satışa göre belirliyor. Her ay için konulan vade farkı da malın cinsine göre yüzde 4 ile yüzde 15 arasında değişiyor. Taksitli satışfiyatıbelirlenmiş malı. peşin almaya niyetlendiğinızde genellikle yüzde 10-15dolayındabirindirimle karşılaşıyorsunuz. Doğrudan üreticinin sattığı, özellikle mobilya gibi mallan alırken sıkı pazarhk yapmak gerekiyor. Bu tür mallarda peşinaü bir miktar artünp, pazarlıkla vadeyi uzatmak ve taksit miktannı düşürmek mümkün. Bazı mal gruplannın taksitle satış özellikleri şöyle: Mobilgat 3 aydan başlayarak, 8 aya kadar taksit yapılabiliyor. Aylık vade farkı ise pazarhk gücünü göre yüzde 4"ten yüzde 15'e kadar değjşebiliyor. İstenen peşinat oranı da yüzde 20 ile 40 arasında değişiyor. Pazarlık yeteneğiniz güçlü ise peşinatı yüzde 5 oranında arttırarak toplam fıyaü yüzde 5-10 arasında indirebilir. kalan borcun. yeni vade farkı eklenmeden daha uzun vadeye yayılmasını sağlayabilirsiniz. Mobilya almadan önce piyasayı dolaşmak diğcr mallardan çok daha gerekli. Böylece diğer mağazalardaki kalite ve fıyatlardan emin olabilır. pazarhğınızı daha kararlı bir şekilde yapabibrsiniz. Meş/m» ( f v « Beyaz eşya ve elektronik fırmalan arasındaki rekabet bu mallardaki taksit koşullannı önemli ölçüde etkiüyor. Mobilyada her aya vade farkı koymak üzere 3 ile 8 ay arasında yapılan taksitlendirme, beyaz eşyada sadece 6-8 ayhk vade farkı alınarak 10-12 aya İcadar taksitlendirme şeklinedönüşüyor. Hemen teslim şartı aranmadığı ha 1lerde ödenen vade farkı 3-4 aya kadar inebiliyor. Uygulanan aylık vade farkı da yüzde 6 ile 8 arasında değişiyor. Tabii bu koşullar fırmalann zaman zaman uyguladıklan kampanyalarda geçerli. Kampanya harici yapılan taksitli satışlarda vade daha kısa. fark ise daha yüksek oluyor. GiytmuTaksrtk alışvenşlcrde en uygun koşullan giyim mağazalan sağhyor. Peşin fıyatına taksitli satışın istisnasız uygulandığı bu mağazalarda 3 aydan 6 aya kadar taksit yapılabiliyor. Bazı mağazalar peşinat ödenmesini de istemiyor. Giyimde çok uygun görünen taksit koşullan, ödemeleri aksatuğınız an katlanarak ağırlaşmaya başlıyor. Vade farkı ödemedcn aldığınız mal, taksitleri ödemeyi geciktirdiğiniz tarihten itibaren yüzde 6 ile yüzde 10 arasında değişen oranlarda gecikme masrafına tabi tutuluyor. Vade sonunda hala ödeme yapmadıysaruz icraya düşüp borcunuzu ikiye katlanmış halde ödemek zorunda kalıyorsunuz. Etiketlerin sırnnıçözmekgerekÜzerine titrediğinizgömleğin ütüyeyapı§masmıwyakazağmızû%kw^wîcaelka^ — kalmasuıı istemiyorsanız etiket dilinin alfabesinisökmenizlazım. Dilin A, B, C'sibizden. Yıkamasuyu Çamaşırsuyu Çamaşırsuyu Makinede Suda Kuru temizleme Kimyasal Kurutemizleme sıcaklığı kullanılabilir kullanılmaz yıkanmaz yıkanmamalı yapılır madde temizler yapılmaz Santrufujla kurutulur Santrufujla kurututmaz Asılarak kurutulur Sıkmadan asılmalı Sererek kurutun Sıcak ütüyle ütülenebilir llık ütüyle ütülenebilir Kesinlikle ütülenmez • TİILPERDE-Eni 1.70-3.40 cm olan düz tüllerin metresi 22-45 bin liraya, şantuklann ise 25-50 bin liraya satıhyor. Dört sıra ışlemeli brode tüller 50-90 bin lira; sadece eteğinde işlemesi olanlar ise 40-70 bin lira arasında. Baskı desenli tüller 40-45 bm lira arasında ahcı buluyor. Fistolu tüller 15-25 bin lira arasıda değişiyor. OTOGALERİSİJ HayatiSaran Çalıntı otoya dikkatedin UYARI Aksaray'da bir oto galerisinin sahibi olan HayatiSaran. bugünlerde otomobil almaya niyetlcnenleri, •Çalıntı otolann sürüsüne bereket. Teknik Cniversite'den raporu olmayan otoyusakın almaym' şeklinde uyanyor. Otomobil kaçakçılığırun bugünkü gibi örgütlü bir biçime daha önce hiçbir zaman gelmediğini anlatan Saran, otomobil alacaklara şu önerileri getiriyor: 'Galeriye mutlaka yanmızda kendi tarudığınız bir ustaylagidin. Kaportanın durumunuzaten sizgörebilirsiniz, ama motordan anlamayabilirsini- z. Usta motoru çahştınp egzoz borusunun rengine bakar. borunun içi siyahsamotor bitmiş demektir. Çahşma sesi de ustaya bazı işaretlerverir. Kaportada çürüme başladıysa bunu kapı altlanndan ve bagaj içinden anlayabilirsiniz.' Çamaşıryıkamasını öğrenin.^_ akinekııllanmak. j B JM yıkama külfetini büyük / • /M ölçüde ortadan / • / m kaldınyor, ama / ^ ^ m tamamenyoketmiyor. _A_ r - ^ L . Çünkü tam otomatik bile olsa makinelerin tümü belirli bir özene ihtiyaç duyuyor. Makinenizin ömrünü uzatmak ve daha başanlı biryıkama için uymanız gerekenleri yaamızda buiabilirsiniz: • Makıneyi çaltştıracağınız prize mutlaka 'toprak hattı' yaptınn. Buyolla hem kendinizi hem de makinenizi korumuş olursunuz. • Priz topraklı olsa bile makineye ıslak elle dokunmamaya bakın! • Makinenizi koyduğunuz zeminin her zaman kuru katmasına dikkat edin. Rutubet ve su çürümeye neden olabilir. • Otomatik olmayan makinelerde her kullanımdan sonra iç kısmın çalkalanıp kurulanması gerckir. Bu yolla haznenin Tam otomatik makinelerde: 1 - Yünliiyıkama için aynprogram düğmesi bulunsun, 2 - Tasarrufluyıkama programı olsun. 3 - Sıkma derriçok seçenekhbirbiçünde aynca ayarlanabilsin. 4 - Deterjamn henüz erimeden aktp gitmesini önleyen ekolojiprogram düğmesi bulunsun, 5 - Makine sıcak su alabUsin. paslanması engellenir. • Otomatik makinelerde de her kullanımda olmasa bile sık sık fıltrenin temizlenmesi ve kireçlenmeyi gideren kimyasal maddelerin kullanılmast gerekir. • Deterjanı yıkama toplan içinde kullanmak bir miktar tasarruf sağlar. • Otomatik çamaşır makinesi . kullanıyorsanız, yıkama sonrasında kapağın kendi kendine açılmasını bekleyin. • Yine otomatik makinelerde açma düğmesi çahşırdurumdayken program ayan yapmayın. • Yıkanacak çamaşınn niteliğine uygun program seçmeye dikkat edin. • Çorap. mendil gibi küçük çamaşırlan bez torbayla makineye yerleştirerek iç kısımda sıkışıp kalmasını engelleyin. • Merdaneli çamaşır makinelerinde yıkama öncesinde çamaşırlan ıslatarak kirlerin yumuşamasını sağlamak gerekir. • Çamaşırlann çok kirli olan kol, yaka ve paça kısımlannı makineye atmadan önce elde kısa bir süre çitilemek iyı sonuç verir. • Makineye konulacak çamaşırlan mutlaka renklerinegöreayınn. Renklileri, boyamasa bile hiçbir zaman bcyazlarla birlikte yıkamayın. • Yıkama sırasında çamaşır suyu ve deterjanı birlikte kullanmayın. Iki temizlik maddesi birbirinin etkisini azaltır. Vergisiz alışveriş mümkün Gümrüksüz satış mağazalan konusunda merak ettikleriniz: Kimler alışverişedebilir? Yurtdışında en az 6 ay kalanlar. dönüşlerinden sonra bir ay içinde; iki yıldan fazla kalanlar ise 6 ay içinde ahsveriş edebilir. Alışveriş sırasında pasaport göstermek gerekiyor. Mağazalardaki mallar değerlerine göre puanlanıyor. Buna göre yurtdışında 6 aydan fazla kalanlar 6 bin puana kadaralışveriş edebiliyor. İlk 2 bin puan için yüzde 10; 2-4 bin puan arası yüzde 50; 4 bin puandan sonrası yüzde 100 oranında vergileniyor. Dışanda iki yıldan fazla kalanlar ise puana bakılmadan hermaldan birer adet alabiliyor. Her mal için yüzde 10 vergj ödeniyor. Mağazalarda neler var? Dış hatlardaki mağazalarda parfüm, kazak, çikolata, sigara, içki, oyuncak ve elektronik eşya gibi ufak tefek mallar satılırken; iç hatlarda çamaşır ve bulaşık makinesi. televizyon. müzik seti, video, buzdoîabı gibi büyük eşyalar bulunuyor. Fiyatlar ne durumda? Normal Gümrük Vergisi uygulanmadığı için fiyatlar piyasaya göre yüzde 20-30 oranında daha ucuz. Gümrüksüz mağazalarda özel bir vergi ve fon tarifesi geçerli. Elektronik eşyalardan vergi ve fona ek olarak bandrol ücreti de alınıyor. SİKÂYET KUTUSU ESİN SUNGUR Çocuğun varsa derdin vap Ww devirde çocuk büyütmenınzorluklannıherkesbilir. Heleçocuğunuz üniversiteye girmeye hazırlanıyorsa vay halinize! Bıryılöncesinden özeldersler, öğretmenler, kurslar başlar, akıtılanparanın ve emeğin haddı hesabı olmaz. Tek amaanız çocuğunuzunyüzbinlerce kişinin arasından sivrilip birfakülteye girmesidir. Okuyucumuz FıMız G&khandd oğlu için aynı mücadeieye girmiş. Oğlunu, daha öncede iki kızını gönderdiği MEF Dershanesı'ne yazdıran Yıldız Hanım, gönül rahatlığıyla sjnavlan beklemeye başlamış. Ancak maalesef okuyucumuzun hesabı çarşıya uymamış. İsterseniz öyküsünü kendisinden dinleyelim: Oğlum, fen bölümünden birdal seçmeyi düşündüğü için dershaneye o şekilde kaydettirmiştim. Nisandan aralığa kadar. bütün taksitleri ödedim. Ancak oğlum aralık sonunda fen bölümünden değil de Türkçeden bir dal seçmeye ve üniversite sınavlanna gelecek yıl girmeye karar verdi. Ocak ayında çocuğumun durumunu görüşmek için MEF'e gittim. Bana oğlumun 97 saatlik devamsızhğı olduğunu söylediler. Oysa. kasımda gönderdikleri en son mektupta, 31 saatlik devamsızlıktan söz ediliyordu. Bana neden bildirmedıklerini sorduğumda, mektup gönderdiklerini, yakında ehme geçeceğini söylediler. Oğlum dershaneyi bırakacağı için de 1 milyon liralık son senedi bana iade ettiler. Şubat ayının ortasına geldiğimiz halde MEF'in gönderdiğini söylediği mektuplan hala almadım. Dershanelerin velilere devamsızlıkla ilgili bilgi vermeleri gerektiğini düşünüyorum. MEF bu bilgilendirmegörevini yerinegetinnedi. ^ • ^ ^ ğlunun geleceğini güven altına f Malmak için dershaneye 6 milyon M M liralık bir ödeme yapan Yıldız • M Hinım'ın sorununu konuşmak ^ ^ ^w üzere MEF Dershaneleri Genel ^^•^^ MüdürYardımasıNazmi Ankan'ı aradım. Okuyucumuzun, devamsızlık durumu konusunda bilgilendirilmediği iddiasını kesinlikle reddeden Nazmi Bey. MEF'inöğrencileri bilgisayarla takipettiğini belirterek, sistcmi şöyle anlatü: 'Bütün öğrencilerimiz için bilgisayardadosya açanz. Devamsızlıklan, yaptıklan ödemeler, aldıklan notlar dosyalanna işlenir. Her hafta sonunda otomatik olarak çahşan bir programla bütün öğrencilerin devamsızhk durumlan kağıda dökülüp görevli elemanca postaya verilir. Devamsızlık, 50 ve 70 saate geldiği zaman da özel uyan mektubu gönderilir, telefonla da konuşulur." Yıldız Hanım'a 2'si aralık ayında, biri ocak başında olmak üzere 3 mektup gönderildiğini söyleyen Nazmi Bey, mektuplann postada kaybolabileceği gibi, öğrenci tarafından yok edilmiş olabileceğini savundu. özel dershantier tip yönetmeliğinin velilere devamsızlık konusunda bilgi verme zorunluluğu getirmediğini de anlatan Nazmi Ankan, yönetmelikde sadece yoklama yapma ve devamsızlık 20 günü aştığı takdirde kayıt silme maddelerinin yer aldığını hatırlattı. MEF'in buna rağmen, velilere düzenli olarak bilgi verdiğine işaret eden Nazmi Bey, öğrenci üzerindeki esas sorumluluğun velilerde olduğunu vurgulayarak, 'Yıldız Hanım oğlunu niye takip etmemiş' diye sordu. Nazmi Ankan'm söylediğine göre. Yıldız Hanım'a son senedin iade edilmesi de tamamen MEF'in iyi niyetine dayanıyor. Yönetmeliğe göre dersler başladıktan sonra ücret ıadesi yapılmıyor. Yıllardır aynı adreste oturduklan için, eksik yaalmış mektuplann bile kendisine mutlaka ulaştığını anlatan Yıldız Hanım, MEF'in mektuplannın postada kaybolduğu savmı reddederek, 'zeki, ancak, tembel birçocuk' olarak tammladığı oğlunun mektuplan yok etmediğinden emin olduğunu vurguladı. Yıldız Hanım, MEF'ten herhangi bir uyan telefonu da almamışü. Olayda dershanenin ihmali bulunduğundan emin olan Yıldız Hanım, buna rağmen oğlunu gelecek yıl da MEF'e vereceğini söylüyor.Okuyucumuz 'Hata yapan bir kurum mutlaka bu hatasını tamiredecektir. Bu kadar cefaçektim, sefasını sürmek de hakkım'diyor. 7 ay sonra gelen hediye M ığla'dan yazan okuyuc- umuz Mttrut özel meraklan olan bir kişi. - J '' Otomobinere duyduğu ilgi - fJledenıyle.'şimdi Carmen jr KMismiyfeçıkan Kilometre Dergisi'ne abone olmuş. Bütün sayılannı dikkatle takip eden Murat Bey, derginin bulmacalannı da çözmeye meraklı. Bilgisi kadar şansı da yüksek olan okuyucumuz geçen yılın hem mayıs hem de eylül sayılannın bulmaca şampiyonu olmuş. Olmuş, ama buna fazla sevinememiş. Çünkü, okuyucumuzun 1992'nin mayıs ayında kazandığı Monte Carlo otomobil kıhfı eline ancak geçen ay geçmiş. Bana gönderdiği, aralık tarihli mektubunda eylül bulmacasının hediyesi olan Karasan trafik setini aldığı halde, mayıs ayının hediyesi otomobil kılıfını hala aİamadığını, bu konuda dergiyi çıkaran Boyut AŞ'yi hem telefon hem de mektupla defalarca uyardığını yazıyordu. Tam yılbaşı arifesinde dergiyi aradım. Ancak KM'nin Halkla İlişkıler Müdiresi Berna Birinci Hanım'la görüşmek ne mümkün!.. Saüş bölümünden Dündar Bey'e ulaşabildim. Ondan öğrendiğim kadanyla, ellerindeki bir parti Monte Carlo kılıfını bol keseden dağıtan KM, bulmacayı çözen okuyucumuzâverecck'* kılıf bulanıamıştı. Birjane ^ bile Monte Carlo kıhfı kalmadığını söyleyen Dündar Bey. sorunun bir promosyon sorunu olduğundan yakındı. Anladığım kadanyla, okuyucumuz için verilen bir adetlik sipanşın gelmesi 1993'ekalacaktı. Gerçektendeöyle olmuş. Ocak ortalannda kargodan Monte Carlo kılıfını alan Murat Bey, Berna Hanım'ın yeni abonelik önerilerini de geri çevirerek, kendince bu gecikmenin yanıtmı vermiş. Kılıf peşinde olmadığmı üzerine basa basa söyleyen okuyucumuz, 7 ay süren mücadelesini "Ciddi bir dergj olarak gördüğüm ve beğenerek okuduğum bir yayının sorumsuzluğunu hazmedemedim' sözleriyie açıklıyor. Ancak Murat Bey'in açıklayamadığı birşey var; Mahalle arasındaki dükkanlarda bile saülan Monte Carlo kıhfı piyasadan satın alıp postalamak çokzormuydu? Siz sigortalananlardan mısınız? J^arayı bastırıpsigortapoliçesisatın almanız tamgüvenlikte olduğunu: anlamınagelmiyor. Bunun bir de ikinciyılı var. Sigorta şirketlerini her zaman siz seçecek değüsinizya, bazen şirketlermüşteriseçer vesize 'Kusura bakmayın, sizinpoliçeniziyenileyemeyt.'deyiverir. Bunun nedeninianlamak size kalmıştır. Okuyucumuz Hatice Darnntm *in durumu işte böyle. Kendisinihakarete uğramışolarak kabuleden Hatice Hanım neyapacağım biİemezken, sorununu çözmek konusunda bendeşaşırdım. Kararı verebilmeniz için okuyucumuza kulak verelim: Geçen yıl Halk Yaşam Sigorta'dan, doğum dahil, 7 milyon liralık aile - **?• poliçesi aldık. Temmuz ayında ben bebek var diye hazırlanırken, kanser * tehlikesi ile karşılaştım. Doktorum benden, bağışıklık sistemim veguatır için iki ayn tahlil istedi. Bunlan ayn günlerde yaptırdım. Ancak sigorta şirketi tahlillerin ayn hastalıklar için olduğunu kabul etmedi. Poliçede, . > - hasar ödemesi için tedavinin tek bir faturada gösterihnesi gerektiği şeklinde •' •» bir madde olduğunu hatırlatan şirket, ödemeyi yapmak istemedi. Uzun uğraşlardan sonra, bir kereye mahsus obnak üzere ödemeyi yaptırdık. Ancak bu kez de poliçenin bir yıh dolup, yenilenmesini istediğimizde Halk Yaşam'dan 'hayır" yanıtmı aldık. Yeni bir şirkete sigorta yaptırsak 3 ay süreyle hamile kalmamam, dolayısıyla da doğum teminatını bir yıl boşu boşuna ödemem gerekiyor. Aynca benireddetmelerininnedenini anlamıyorum. Eğer şirkete haksız fatura çıkardıysam niye ödeme yaptılar. Fatura haksız değilse. o zaman niye poliçemi yenilemiyorlar? ınirleri hala bozuk durumda olan okuyucumuz için Halk Yaşam Sigorta'dan Ali Behlil'i aradım. Poliçenin neden yenilenmediği konusunda kesin bir açıklama yapmaktan kaçınan Ali Bey, sigortalııann oldugu kadar şirketlerin de anlaşmayı tek tarafh bozma haklannın olduğunu hatırlatarak. okuyucumuza Hazine'ye başvurmasını önerdi. Hazine'de Sigorta Murakebe Kurulu olduğunu, şikayetleri inceleyerek haksız durumlara müdahale ettığini anlatan Ali Bey, yenilememe karannın hasar servisine ait bir rapora dayandığını belirterek, Şirketin müşteriyi,risklibulduğu veya iyi niyetine güvenmediği gibi gerekçelerle reddetme hakkı var. Baa durumlarda kibar olmak gerekir. Hep yanlış bir kanı var. 'Sigortacı kötüdür, hasar ödemez." denilir. Oysa biz, tarüşmalı bir hasan takdir kullanarak ödedik. Olaylar o zamandan bellıydi. Karşılıkh uyum ortadan kalkınca devam etmenin anlamı yok.' dedi. Ali Bey'egöre, Hatice Hanım, poliçesinin yenilenmeme nedenini çok iyi biliyordu, bana ise ancak şu kadannı söyleyebilirdi ki; 'Okuyucumuzun göz bozukluğu veya sağırlık gibi doğuştan gelen bir rahatsızlığı vardı. Doğuştan gelen rahatsızlıklann tedavi giderlerini de sigorta ödemezdi." Bu kurala rağmen ödeme yaptıklannı ısrarla urgulayan Ali Behlil, dilerse okuyucumuzun bir başka sigorta şirketinde ikinci yıldan itibaren devam edebileceğini söyledi. Hatice Hanım'a aynen aktardım. Kendısi zaten bir başka sigorta şirketi aramaya başlamıştı. Ancak rahatsızlığmın doğuştan geldiği savlanna kesinlikle katılmadı. Doktor raporlanrun da bunudoğruladığını hatırlattı. Durunı içinden çıkılmaz bir halde. Sigortalanırken neler olabilcceği akhruzda bulunsun. Başvurulanmzt Cumhuriyet Gazetesi ŞİKÂYETKUTUSU Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu-İST adresine veya 512 05 05 V bektiyoruz.