Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
Cumhuriyet
İmtiyaz sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmeni: Özgen Acar #Genel
Yayın Koordinatörü: Hikmet Çetinka>a • Genel
Yayın Danışmanı Orhan Erinç •Vaaışleri Mü-
durlen: IbrahimV ıkiız. Cdal Başlangıç (Sorum-
lu)» Haber Merkezı Müdüru: Ipek Çalışiar
• Görsel Yönetmen: Ali Acar •Dış Haberler F.rgun
Balcı ©İş - Ekonomi: Dinç Tayanç • İstihbarat Yalçın
Çakır • Yurt Haberleri: Mehmet Saraç •Makaleler:
Sami Karaören • Spor: Abdiilkadir Yiicelman •Düzelt-
tne. Abduliah Yazıcı
Ankara Temsilcisı: Mustafa Balbay • Haber Müdürü Doğan Akın AtatürkBul- Mûessese Müdürir Erol Erkut • K.oordinatör
varıNo:125,Kat:4,Bakanlıklar-AnkaraTer4195020(7Hat).Telex:42344.Fax: Ahmet Konıban »Muhasebe BüieM Ymer
(4)4195027 • lzmırTemsılcısı:Serdar Kızık.H Zıva Blv. 1352Ş.2,3Tel:4411220 »ldare HüseyinGürer »Işletme ömierÇeük
Telex: 52359, Fax: 4419117 • AdanaTemsılcısı: Çetin Yiğenogu InönuCd. 119 # Bıla-tşlem ' Nail tnal •Bılnsavar Sıstera:
S. No: 1 Kat: 1, Tel. 3522550-3522601 -3522492. Telex: 62155, Fax: 3522570 Mürihel Çiler • Reklam Reha fcatıııaıı
Y«>»nU>an >e Basaa: Yenı Gun Haber Ajana, Bdsın ve Yayıncıhk A.Ş
TûrkocagıCad 39 41 Cagaloglu 34334 tst PK 246tsıanbulTel (0 212)5l205OS(2OhdQTelex 22246.F« (0 212)5I38<95 I ARALIK 1993 Imsak 5 3(1 Güneş:7 01 Öğle 11.58 İkindı 14 22 Akşam 16 44 Yatsı: 18.09
Rahlplerden
öğrencilere
dnseltacîz
• GOLETA (AA) - ABDde,
bir ilahıyat fakültesinde, 12
Katolik rahibin, 34erkek
öğrenciye cinsel tacızde
bulunduğu bildirildi.
ABD'nın Kaliforniya
eyaletinde, kapatılan tarihi St
Anthony ilahiyat
fakültesinde, cinsel taciz
iddialannı soruşturan bir
komısyon tarafından
haarlanan raporda
rahiplerin. yatılı okuyan
öğrencileri, çıplak oyunlara,
cinsel ilişkiye. aşk
oyunlanna, mastürbasyona,
oral sekse zorladıklannın
tespit edildiği belırtildı. St
Anthony ilahiyat
fakültesinde 1964 ile 1987
yıllan arasında cinsel saldın
iddialannı soruşturan
komisyon raporunda.
tecavüze uğrayan
öğrenalenn 7-16 yaş
arasında olduğu kaydedildı.
Cinsel tacizde bulunan 12
rahibin adının açıklanmadığı
raporda, sekizinin halen
tedavi edildiği bildirildi.
GazetecHere
kimse
güvenmiyor
• LONDRA(AA)-
İngilizlerin gazetecilere hiç
güvenmediği belırlendi.
Kamuoyu araştırma şirketi
Mori tarafından The Tımes
gazetesi için düzenlenen bir
ankette, vatandaşlann
politikaalara gazetecilerden
daha fazla güvendiğı,
politikaalara olan ınanç ve
güveninyüzde 14,
gazetecılere ise sadece yüzde
10 oranında olduğu ortaya
çıktı.
Çok çahşan işçi
kovuMu
• LONDRA(AA)-
İngiltere'de bir beledıye ışçisı.
çok çalıştığı için işinden oldu.
DaimelLignton kentinde
yaşayan Paul McCrorie (33),
Cumnock belediyesindeki
üstlerirun "Çokçahşması
sonucu belediyeye büyük bir
mali külfet oluşturduğu"
gerekçesiyle ışıne son
verdiklerini belirttı. Hızh
çalışması nedenıyle 172
sterlin (3.4 mily on lira) olan
haftalık maaşına ek olarak
80 sterlin (1.6 milyon lira)
ikramiye alan McCrone,
yasalaragöreiş
arkadaşlannın da aynı
miktarda ücret almalan
gerektiğı için işinden
kovulduğunukaydetti. İşten
çıkanlma sebebine
ınanamadıgını belir{en
McCrorire, "Her işveren
veya patron işcilerinin çok ve
hızlı çalışmasını isterken
benim üstlerim, hızlı
çalışmamdan dolayı
şikayetçı olduklannı
bildirdıler. İşimi geri
istiyorum"dedi.
62 milyap liraya
tablo
• LONDRA (AA) - Fransız
ressamı ve
•post-empresyonizm"
akımının önde gelen
isimlerinden Henn
Rousseau'nun bir
arkadaşının resmettiği
tablosu, Londra'nın
Christie's müzayede
kuruluşunda yapılan
arttırmada 4.4 milyar dolar
(yaklaşık 62 milyar lira)
karşıhgında saüldı. Chnstie's
yetkilileri, tabloyu satın alan
sanatseverin. kimliğinin
açıklanmasını istemediğini
belirttiler. 'Türk Picasso'su
Fikret Mualla'nın 7
yağlıboya tablosu
açıkarttırmada toplam
20.000 sterline (400 milyon
lira) alıcı buldu. Mualla'nın
en fazla ilgi gören
eserlerinden 'Baloncu' adlı
tablo 7.500 sterlin (150
milyon lira). "Notre Dame'
adlı tablosu da 5.200 sterline
(100.5 milyon lira) satıldı.
Antibiyotik
kullanımına
dikkat
•SAMSUN (AA) - Özellikle
kış aylannda hekim kontrolü
dışında kullanılan
antibiyotiklerin. sağlık
üzerinde olumsuz etkı \ aptığı
belirtıldi. Ondokuzmayıs
Ünıversıtesı Klınık
Mikrobiyoloji ve tnfeksıyon
Hastalıklan Anabilim Dalı
Başkanı Yrd. Doç. Hakan
Leblebicioğlu, yaptığı
açıklamada birçok kışide,
kulaktan dolma bılgılerle
gribal enfeksiyonlar ve
nezleye karşı antibiyotik
kullanma alışkanlığı
olduğunu belirtti.'
AIDSBatıMaııDoğu'y
a
Bugün Dünya AIDS günü. ABD ve Avrupa'da denetim altına alınan hastalıkla ilgili olarak Türkiye'de vaazlı mücadele başlatüıyor
YLSLFÖZKAN
ANKARA - Bugün, "1 Aralık Dünya
AIDS Günü" ilk kez 1981 yılında ABD
Kalıfornıva'da 5 eşcınselde tanımla-
nan. tedavısı henüz tam bulunamamış
AIDS. 12 vılda büyük bir hızla yayıla-
rak 14 mıKondan fazla kışıye bulaştı.
Yoğun çabalar sonucu ABD ve Av-
rupa'da bir ölçüde denetim altına alınan
AIDS (Acquired Immunity Defıciency
Syndrome= Edinılmış Bağışıklık Yet-
mezliği Sendromu). şımdilerde Afnka'-
yı sarsıyor. Önümüzdekı yıllarda ise
AlDS'ın Asya'da patlama göstereceği
önesüriılüyor Sağlık Bakanlığı AIDS'e
karşı "Vaazlı mücadele" başlatıyor.
AIDS'e neden olan HIV' (İnsan
Bağışıklık Yetmezliğı Vırüsü) bulunan
kımsede büyük olasılıkla AIDS gelışi-
yor. AIDS. vücudun. diğer hastalıklara
olan direncini yok ederek her türlü has-
tahğın ölümle sonuçlanmasına yol
açabiliyor.
Son yıllarda özellikle ABD ve diğer
gelişmiş ülkelerde büyuk paralar harca-
narak yapılan çalışmalar sonunda belli
çevrelerde hastalığın yavaşlama göster-
diği bildıriliyor. Örneğın Kaliforniva'da
eşcinseller arasında hastahk genlerken
Nevv York'un siyah gettolannda genç-
ler arasında hızla yayılıyor. Araştırma-
lara göre AIDS. Batı'dan Doğu'ya eöç
ediyor. 2000'li yıllarda. AIDS'in en
>a>gın olduğu Afnka'da durulması,
ABD ve Avrupa'da azalması, Asya Kı-
tası'nda ise büyük bir yaygınlık kazan-
ması bekleniyor. Tüm çalışmalara
karşın, AIDS'i önleyecek herhangı bir
ilaç gelıştirilemedı. L'zun çalışmalar so-
nunda bulunan AZT adlı ılacın da sade-
ce belli koşullarda hayat standardını ıyi-
leştırdiği ve yaşamı bıraz uzattığı kayde-
dılıyor. AIDS'e karşı en ıyi ilacın ise ko-
runma olduğu vurgulanıvor
AIDS'e karşı "kaçıp korunma" yolu-
nun ızlenmesi gerektiğini vurgulayan
Amerika ve Avrupa'da denetim altına alınan AIDS, şimdilerde Afrika'v ı kasıp kavuruyor. Yakın bir gelecekte Doğu'da patlama
yapması beklenen AIDS'e karşı halk, Bangkok'ta gösteriler düzenlevcrck önlcmlerin arttırümasını isterken, Pekin'de (üstte-sağ-
da) AIDS için acil telefon senisi kuruldu. Hindistan'daki AIDS'li savısı 2 milyonu buldu (üstte solda).
NASILBULAŞIYOR?
Enyaygın biçinu
cinselitişkiyohıyla
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tüm dünyada yaygın olan
HIV virüsünun bulaşması. anneden bebeğe. kan ve kan ürünle-
ri ve cinsel ilışkı yoluyla gerçekleşiyor. Yapılan araştırmalara
göre. HlV'ın kan ve kan ürünleri yoluyla bulaşma nski çok
y üksekken bu tür kanlan alan kışılenn az olması nedeniy le has-
talann pek azı bu şekilde enfekte oluyor. Virüsü taşıyan anne-
den bebeğe bulaşma oranının ise yüzde 30 olduğu, bu olayın en
fazla Afnka'da vaygın olarak göruldüğü saptandı.
Afnka'da hamılelerin yüzde 20'sinın AIDS mikrobu taşıdığı
belirtiliyor. Araştırmalara göre, en yaygın bulaşma cinsel ilişki.
Virüs, erkekten kadına. erkekten erkeğe ya da kadından erkeğe
ve kadından kadına her tür cinsel ilişkıyle bulaşabilivor. Da-
mardan ilaç kullananlar arasında arasında da HIV bulaşma
oranı çok yüksek. Sağlık personelinin kaza sonucu AIDS'e ya-
kalanma oranı ise tüm dünyada yüzde 0.1.
Bedenine virüs giren kişinin, bunu ömür boyu taşıdığı belir-
tiliyor. HIV vırüsüne karşı vücudun oluşturduğu antıkorlar ki-
şiyi koruyamıyor ve kişi temelde dırcnçli olduğu çoğu mikrop
ve kanserlere karşı kendinı savunamayarak olüyor.
TÜRKİYE VE DÜNYADA DURLM
Dünya!da14milyon
Twkiye'de321AIDS'E
ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Son venlere göre, Tür-
kiye'de 210 HIV \irüsü taşıyıcısı. 112 hasta olmak üzere top-
lam 321 AIDS'lınin bulunduğu belirtiliyor. Ancak uzmanlar
bu rakamlann gerçeği ifade etmediğıni savunuyor. Özellikle
hastalığının basın tarafından yazılmasından korkan ve top-
lumun tepkisınden çekinen çok sayıda kişinin yurtdışına gide-
rek Eliza testi yaptırdığı ya da hastalığını gizlediği öne sürülü-
yor.
Uzmanlar. AIDS'in sosyal ilişkileri etkilemeyeceğıni belır-
terek öpüşme. dokunma. aynı kaptan yemek gıbi durumlann
AIDS'e yol açmadığının bilınmesinı ıstnorlar.
Türkiye'de tunnik yöreler de yoğun AIDS nskı altında Hal-
kın bilınçsızliği yüzünden hastalığın Ege ve Akdeniz kıyıla-
nnda hızla yayıldığı ılen sürülüyor.
1993 yılı itıbanyla dunyadaki AlDS'li sayısı ise ABD'de 3
milyon, Doğu ve Batı Avrupa'da toplam 1 milyon. Afrika'da 8
milyon. Hındistan'da 2 milyon. dünyanın gen kalan bölümle-
nndc ise 100-150 bin kişi. Araştırmalara göre 2000 yılında dün-
yada 40-110 milyon arasında insana HIV bulaşmış olacak.
uzmanlar. Sağlık Bakanlığı'nın yürut-
tüğü "Stop AIDS" kampanyalannın
çözüm olamayacağını. asıl kampan-
yanın "AIDS'ten Korun" sloganıyla yü-
rutulmesı gerektiğini savunuyorlar.
Sağlık Bakanlığı. "çağın vebası" ola-
rak adlandınlan AIDS'e karşı. "vaazlı"
mücadele başlatıyor. Bakanlıktan Dı-
yanet İşlen Başkanlığı ile Mıllı Eğitım
Bakanlığı'na göndenlen genelgeye gore
1 aralık günü başlayacak ve hafta bo-
yunca sürecek etkinlıkler kapsamında.
AIDS'le ilgili olarak camılerde vaaz ve-
rilecek. hutbe okunacak ve AIDS okul-
larda ders olarak okutulacak. Etkinlık-
ler boy unca. "AIDS, cinsel temas >e kan
yoluyla gecer. Avrıca hastahğı
taşıyan gebe kadınlardan doğa-
cak çocuklara geçebilir. Cinsel
yolla bulaşmavı önlemck için
kondom (prezenatiO kullan-
mak gerekir. AIDS'ten konın-
ma yolları öğrenilmedir" teması
vurgulanacak. Hasıalıkla ılgılı
bilgiler halka anlatılacak
ADAM projesi
Yoğun tunzm hareketı nede-
niyle. AIDS riskı altında bulu-
nan Antalya'da da. AIDS'le
mücadele amacıyla "AIDS
Danışma ve Araştırma Merkezi
(ADAM) f»roiesi" adı altında
genış bir çalışma başlatıldı.
CFC Research adlı araştırma
kuruluşu tarafından başlatılan
ADAM Projesı'nın yöneticili-
ğinı. İngıltercde AIDS konu-
sunda araştırma ve çalışmalar
yapan Akdeniz Üniversitesi
Infeksıvon Hastalıklan Ana
Bılım Dalı'ndan Dr. "Figen
Sarıgül" yapıyor. CFC Re-
search yöneticisi Dr. Cner Be-
köz. ADAM Projesı'nin amaç-
lan hakkında şu bılgileri verdı:
"ADAM ProjesC ülkemizde
riskli bölge durumunda bulunan
Antalva'da AIDS konusunda
bilgilenmevi arttırıcı çalışmalar
yapmayı amaçlamıştır. 'Stop
AIDS' kampanyalannın iyi ni-
yetli olmasına karşın, durdur-
manın olanaksızlığı gözönüne
alındığında, "Korunun" kam-
panyaları daha akıllıcadır. Ül-
kemizde pek vakın zamanda,
ohnamasını dilediğimiz bir pat-
lama ile karşılaşırsak sadece
sağlık kuruluşlarımızın değil,
aynı zamanda bürünüvle toplu-
mun buna hazır olmasını bekle-
mek durumunda> ız. AIDS ko-
nusunda medvanın körüklediği
yanltş inançtan kurtulmak zo-
rundayız."
Dr. Beköz. projenin bünye-
sinde bulundurduğu veri ta-
banlan ve ıletişim sıstemlen ile
AIDS konusunda en yeni kay-
naklara gününde ulaşabıldıginı
de söyledı. İlk aşamada AIDS
veprezervatıf kullanımıyla ilgili
afışlerlehalkaulaşıimajaçalışı-
lan proje kapsamında. "HIV
Testi" "ADAM \ardım" ve
"A'dan Z'ye Kondom Rehberi"
adlı broşürler hazırlandı.
AIDS'le ilgili tüm bılgılere yer
venlen broşürlerden en ilgincı.
A'dan Z'ye Kondom Rehberi
adlı broşür
Güvenli bir cinsel vaşam ıçın
kondom kullanımının zorunlu-
luğuna dikkat çekılen broşür-
de, kondom hakkında bilinme-
sigerekenherşeyeyerveriliyor.
"Denizde boğulmamak için
vanınızda sürekli can veleği taşı-
yamazsınu. Ama bu \elek sizi
boğulmaktan kurtarabilir. L ste-
lik sürekli taşıyabilirsiniz"
yazısının ver aldığı broşüre
"can veleği" olarak bir de kon-
dom eklenmış
AIDS'le ilgili kıtap ve avlık
dergilerin basılıp dağıtılmasını
da sağlayan proje çerçevesınde
herkese hızmet vereceklennı
anlatan Üner Beköz. "Dileven
herkes 0-242 2472882 numaralı
telefonumuzu arayarak bilgi
alabilir" dedı.
Göğüskaııseriııde ^kalıüıııa son9
uğraşı
• Üç >ol önce "BRCA1' geninin soyaçekimle göğüs kanseri
ne yol açüğmı kesin olarak saptayan uzmanlar, arük tanısı
konulan geni oluşma safhasında yok etmeye çalışıyoriar.
IVleme kanserine momografi ile en etkili tam koyulabiliyor
Haber Merkezi - Nevvsvveek dergısı son
sav ısında göğüs kanserinı kapak konusu yaptı.
Kansere yol açan BRCA 1 genini yok etme
çalışmalannı anlatan yazı özetle şöyle: Göğüs
kanserinin erken teşhis edılmesı oldukça zor
Ancak kışilerin soyağaa önemli bir risk unsuru
Amenka'da yapılan araştırmalarda göğüs
kanseri ne yakalananlann yüzde 10'unun
soyaçekım ile hastahğa yakalandıklannı ortaya
koyuyor. Uzmanlar bu aşamada DN A yapısı
ıçindekı bir hücreden yönetılen bu geni ortaya
çıkardı ve ısmını koydu BRCA 1. Bilim
adamlan bu geni bulabilmek amacıy la uzun
zamandırbıryanşhalindeydi. 3 yılonce
Kalifornıa Berkelev Üniversitesi'nden
araştırmacı Mary-Oaire King goğüs kanserine
tek bir genin sebep olduğunu ortava çıkardı.
King 70'lerin başında Şıh'dejeolog olarak
çalıştı. Daha sonra San Fransısco'ya döndü. Bu
tarihten sonra da göğüs kanseri üzenne
çalışmaya başladı. Çalışmalannı kız kardeşi ya
da annesi göğüs kanseri olan bir genç kızın bu
hastahğa yakalanma oranının yüksekliği
uzenneyoğunlaştırdı. Ancak eldesomutveriler
_ yoktu. 80'lerin başında Amenka'da MIT
Üniversilesrnden Biyolog David Botstein'in
genelik maddeleri analızeımek için bulduğu
ycni teknik. King'in yolunuaçtı. Bu buluş
sonrası 182 çift üzerinde yaptığı deneyler
sonuçsuz kaldı. Ancak 183'üncü çıft
araştırmalannınsonucunualmasınısağladı.
Ancak King vearaştırmalan yapan Berkeley
grubu geni ortaya koymanın hastalığın kesin
tedavisi için bir başlangıç olduğunu
vurguluyorlar. Anne ve babalardan alınan
kromozomlann bir tanesinin içinde olabılen
göğüs kanscrı geni. bırleşme sonrası kendıne
uygun dokuyu buluy or ve göğüs kanserine
neden olan gen bırleşmış kromozomlann içinde
de bulunabiliy or. Eğer bebek kız olursa göğüs
kanseri olma nskı çok fazlalaşıyor. Bebek
erkek olursa bu seferde taşıyıcı oluv or ki bu
durumda da olabilecek kızçocuğunun bu
hastahğı taşıma nski artıyor. Ancak bırleşme
sırasında parçalanan DN A'dan çocuk.
hastahğı taşımayan bölümü de alabilıyor İşte
Berkeley grubunun y aptıklan çalışma da bu
noktadan başlıyor. Mane-Claır King şu
aşamada hastalığın erken teşhisi için kullanılan
yöntemın momografı olduğunu söylüyor. Bu
yöntemin kullamlması ancak tümörün tespit
edılmesinde yardımcı olabiliyor. Ancak bu
yöntem de bazı durumlarda yanlış tnııılar
konmasına neden olabiliyor. Hastalığın
ılerlemesinin durdurulması için en etkılı ilaç ise
Tamoxfin. Bu ilaç da bir göğüste var olan
tümörün ötekine şıçramasına engel olmak
amacıyla kullanılıyor. Uzmanlann çalışmalan
artık tanısı konulan genın oluşma safhasında
yok edilmesine yönelik.
uzman gözüyle
HlVinfeksiyonu
veAIDS
olgıdamdagizJüik
Dr. FİGEN SARIGLX (*)
Ülkemizdekı HIV ınfeksıyonu ve AIDS vakalan. son derece
yanlış bir tutumla medya tarafından sansasyonel bır boyutta
duyuruldu ve ardından da gene ıyi planlanmamış
politıkalarla antıAIDS kampanyalan yürütüldü.
Kampanyalarda. özellikle toplum tabanlı organizasyonlann
kurulmaması veya ışlerlik kazanamamaması. olası bir
patlama yaşayacağımız A1DS konusunda. toplumu
bilgılendırme eksikhğini tehlikeli hale getırdı. Toplumun
gözünde artık yıkılmaz tabulann arkasına saklanan AIDS.
insanlan her şeyden önce onun hakkında bilgilenmekten ve
dolayısıyla korunmaktan alıkoymaktadır. Yurtdışı kaynaklı
olduğu bilinen ve yayılmasında özellikle tunzm voğun
bölgelerin kayiıak teşkil edeceği infeksiyonun eğıtimı. bu
yörelerdekı tunzm çalışanlanna veterinceetkin birşekilde
venlememektedır. Türk insam. olası patlama öncesı böylesı
bır hastahk yokmuş gibı davranmaktadır. Bu kötü durumun
gelişmesinı sağlayan faktörlerden bınsi deTürkıye
Cumhunyetı yasalannın HIV ınfeksıyonu ve AIDS
vakalannı. "bildirihnesi zorunlu hastalık" olarak göstermesı
ve bunun da halk tarafından fişlenme, kapatılma veya
damgalanma olarak algılanmasıdır. İnfekte olgulara kötü
davranılacağı korkusu (ki böyle örnekler vardır) ve basına
malzeme olunacağının bılınci
halkın konuyla ilgili
başvurulannı engellemektedır.
Rısklı davranışa girmış
olanlan korkulanyla vaşamak
zorunda bırakmakta ve test
yaptırmak ısteyenlen
jurtdışındakı merkezlerden
faydalanmak zorunda
bırakmaktadır. Bunlar sayısal
\erilerin toplanmasını
olanaksız kıldığı ıçın
değışik v ollara başv urulmakta.
hastanelerden rutın alınan
kanlarda HIV antıkoru
bakılmakta ve kan sahibının
ızni sorulmamaktadır Yanı.
ınsan haklan çığnenmekte ve dahası sağlıklı, önleyıcı
çabalara problemın etık ağırlığı nedenıyle girişilmemektedır.
İlgisizlık sonucu. hiçbir sağlık bırimi kendisinı gelecek
patlamaya hiçbir açidan hazırlamamaktadır. Sağlık
bınmlenne bu şekilde başv uran hastalara, "HIV" sözcüğünü
kullanmak bıle. onlan bır daha görememe nskıni
taşımaktadır. Sağlık bınmlennın her türlüsünde gızlılık
koşullannın son derece sıkı olarak yenıden düzenlenmesı
gereğıyie. "Bilmesi gereken kişüerin bilmesi gerektiği kadar"
ılkesi sağlanmalı. Bunu y apmak ıçın de personele radıkal
çözum y ollan sunulmah v e şüphesız gereksız bürokrasırun
önüne geçılmehdır Bunun vanı sıra halka gızlılık konusunda
güvence venlmeh. yasa gereğı bıldirimın gızlı olduğu ve bunun
fışlenmek vev a kötü dav ranışa. kapatmaya neden olacak bir
ışlem olmadığı anlatılmalıdır. Gizlilik konusunda yanlış
dav ranışlara sert yaptınmlar getirilmeli ve bazı yasalar
venıden gözden geçirilmelidir. Hasta takıbınde kullanılan
y azılı malzeme üzerinde sadece numaralama ve şifrejeme
kullanılmah. asıl nüshalar kılit altında tutulmalıdır. Özellikle
laboratuvarlara gönderilen nushalann kesınlikle belırleyıcı
işaret taşımamalan gerekmektedır. Test sonuçlannın
gızlılığinin sağlanması. ülkemizde HIV ınfeksiyonu ile AIDS
olgusu aynştırması medya tarafından bıle y apılmadığından
çok önemlıdır Pozıtif sonuçlann AIDS olgusu olarak
görülmesı nedenıyle sadece test sonucuna dav anan
bıldınmler sosyal bazda hatalıdır. Bunun yanı sıra düşük
CD4 sayısının da HIV testine dayandınlmadan ve
doğrulanmadan raporedilmesi herşeyın ötesınde bılımsel
hata olacaktır. HIV ınfeksıvonu ve AIDS konusunda halkı
bilgılendırmek. uv armak v e güv enıni kazanmak bu kez
devletin değıl. ama toplum tabanlı gönüllü organizasy onlann
gorevidır.
* • AKiiemz ÜniversitesiİnfeksiyonHastalıklan veKlinik \ftkrth
bıyoloıı A BD Antah a 'da gerçek leştirılen AIDS Danışma \ e
Aniitırnta Merkezı < ADAM ' Proıesı \onetıası.
İstanbul
9
da AIDS etkinlikleri
İstanbul Haber Servisi - AIDS Savaşım Derneei "1 Aralık
Düma AIDS Günü" ve "1-8 Aralık 1993 AIDS Haftasr nede-
nıyle İstanbul'da da çeşıtlı etkinlıkler düzenledı Dernek yetkı-
lılerinden venlen bılgıve göre hafta etkinlıklen bugün saat 13.
30'da İstanbul Tıp Fakültesi 14 Mart Amfısı'nde bir panelle
başlıyacak.
Hafta içi etkınlıklerin en ilginçlennden birisı de ünıversitelı
gençlığin Taksım Sular İdaresi binası önünde sergıleyeceklen
tıvatro göstensı. 4 Aralık 1993 Cumartcsi günu aynı mekanda
aynca müzik ve bılgilendırme çalışmalanndan örnekler de ser-
gılenecek. Bir başka etkınlık de topluma AIDS mesjjının su-
nulması için 7 Aralık 1993 Salı günu Cemal Reşıt Rc\ Konser
Salonu'nda İdil Biretin vereceğı pıyano resıtalı.