Katalog

SAYFA CUMHURİYET 11 KASIM1993 PERŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER Cumhuriyetin70.yılında demokratikleşme Demokraüldeşme ve çağdaşlaşmanın beklenenın ve ozlenenın gensmde kalışının asıl nedenı. Cumhunyetın tesıs ettığı dencı. gelıştına veçağdaşlaşmayı-aydınlanmayı hedefleyen felsefe ve yörüngesıne yonelik saptıncı. deforme edıcı gınşımler, ıhmaller, hatta ıhanetlerdır Prof. Dr. KEMAL ÖNEN O zellıkle son 10 yıldır. belkı de bır olçude 12 Eylu! ve onu ızleyen sı- vasal atmosfenn etkı- sıyle. ulkede hemen hemen her kesımde "de- mokratikleşme konusu" sık sık gunde- me getınlıy or Sıv asetçıler \ e lutle ıletı- şım araçlannın (medyanın) dılınden duşmuyor demokratikleşme sozcuğu Asbnda bu kavrama ılışkın duşun- sel-sosyal heveslerdoğai ve gereklıdır Ancak bunlann duşünceyle (tefekkur- le) beslenmış gerçekçı toplum^al bı- krnsel çozumiemelere da>alı ve de toplum ulke ve dun>a koşullan dık- kate alınmak koşuluyla utopık heves- ler, çekıcı-çarpıcı sloganlar duzevınde kalmayarak gundemde tutulması ge- rekır Sozcukler sunger gıbıdır, rastla- dıklannı emer ve venlen anlama gore şışer, ancak sıkılınca ıçı boşalıvenr, çok tekrarlandıklannda da anlamı ve değenazalabılır(l) Mustafa Kemal ve arkadaşlannın kurduğu cumhunyette demokrasi \e dolayısıyla demokratikleşme esastır "Çağdaş uvgarlık" deyımı de demok- ratıkleşmeyı kapsar Demokratikleşme bır hedeftır ve çok şey gıbı buna ulaşmanın da bırta- kım gereksınımlen ve bedeb vardır Demokraukleşme aynca. bazen sanıl- dığı gıbı sımrsız ozgürluk, akhna esenı vapma eyleme sokma, başkalanna boş verme de olamaz Hele hele de- mokratikleşme sloganı ıle kamufle edılerek yapılan ve toplumun değer yargılannı anayasal rejımın temel ve duzenını. ulke-mıllet bırlığıru hıçe sa- >acak boyutlara yonehk eylem ve gın- şımler ne savunufabılır ne de yurutule- bılır Bu, esasen en demokratık ulke- lerde dahı farklı değıldır Demokratık rejımde düşunce ozgurluğü esastır sı- nırlanna gehnce başlıcalan. "vılucı eyleme çağrı", "savaş kışkırtıcılığı", "faşist, etnik ayırıcı, kışkırtıcı" gıbı ın- sanlık suçu kapsamında yer alan ey- lemlerdır (Atılla Coşkun, Cumhun- yet 27 10 1993) 20 yuzvılın sonunda sosyalojı, eskısı gıbı "gelişmenin bili- mi", "değışmenin bilimi" olrnak yanın- da uğraş konulan olarak demokrası- nın şansı şekıllen ve de sınırlannın bebrlenmesıne de vonelmıştır fl) De- mokratıkleşme toplumlara ve oluşma koşullanna gore çok şeyı çozer, fakat her şeyı değıl Mukayeselenngosterdı- ğı gıbı ulkelenn gelışme polıtıkalan ıle demokratık mekanızmalar zaman za- man ters duşerler Batı modelı modern denılen toplumlann modernızasyon- lannı (çağdaşlaşma) kendılennın uret- tıklen, yaru andojen kaynaklı olduğu genel bır kanıdır Bu uretımın da\a- nakJan ıse toplumun ıçınde mevcut sosyal potansıyel ve yönlendırmedır (motıvasyonlardır) Gelışmekte bulu- nan ulkelerde ıse demokraukleşmenm andojen yonlendırmelennın oluşması kolay değıldır Demokraukleşmenın temellennın bır kısmı çocukluk donemınde aıle- okul-mahalle-kababa atmosfen ıçınde oluşmalıdır Evde anneden-babadan dayak yıyen çocuklann, kocadan da- yaîc >ıyen kadınlann bol olduğu, ma- hallelerde benzer olavlar ıçınde yaşa- yan ınsanlann çoğunlukta bulundu- ğu, okulda derebeyı alışkanhk ve davranışlan ıle karşılaşan ya da yetı- şenlerde, fanatık baskılara hedef olan- lara demokratık anlayış gayret ve hoşgoru zor bulunur ve dolavısıyla ıl- kel savunma vontemı olan saldırgan- lık belırgınleşır Saldırganhk ve de- mokratikleşme ıse elbette bır arada olamaz Demokratikleşme ısteklen samımı, bılmçlı ve gerçekçı olanlar yanında ba- zı çevrelerde bu ıstekler, gosten ya da taklıtten ılen gıtmıyor. bır başkalann- da ıse onaylanamaz ve de karanlık hedefler ıçın bır kamuflaj aracı olarak alınıyor Esasen aıle atmosfenndekı hoşgoru eksıklığının, eğıtımın yapısındakı tu- tarsızlıklann düzeltılemedığı ve aklı ıle naklı samımı-ınançh dındar ıle fanatı- ğın yan yana bulunduğu ınsanı ve top- lumsal değerlenn aşındığı çebşkılı ortam duzene gırmeden. genış ve tum toplumsal yaşamı kapsayacak "ando- jen temelli" bır demokratikleşme ko- lay değıl Dolayısıyla bugunku ve ye- tennce olgunİaşmamış durumunu surdurebıbr Butun bunlara karşm da- ha tatmınkar ve de yeterlı bır demok- ratıkieşmenın koşullannı hazırlama çabalan cıddıyetle v e ınandıncı şekılde surdurulmek gerekır Bu bakımdan da yetersızlıkler gozden kaçmıyor Ilk başta domokratıkleşmesı ıçdemokra- sısmın oluşması gereken kurumlarda, orneğın unıversıtede dahı bu eksıkse, yaklaşımlarda. ısteklerde yanhş ve de aksayan bır yan var demektır Cumhunyetın 70 yılında ulkenın "demokratikleşme" bakımından ula- şabıleceğı duze)den gende kaldığı açıktır "kûlturmozaiği","düşünceöz- güriüğü", "inanç hürriveti" gıbı aslın- da doğal ve masum kavramiara da- yandınlan, fakat bolmeye, dağıtmaya, tahnbe yönehk çabalann ve bunlann yanında yuzeysel veyaygınkşmışyağ- cı gostenşçı, sozde modern ve guncel denılen ganp. çırkın etkınlıklenn bol- laştığı da gozden kaçmıyor Bunlann dunyadakı v e toplumdakı değışımlerle ıhşkılennı ılen sürmek ıse manmal bır yaklaşımdır Demokratikleşme ve çağdaşlaşma- nın beklenenın ve ozlenenın gensınde kalışının asıl nedenı, cumhunyetın te- sıs ettığı ılencı, gelıştıncı ve çağdaşlaş- mayı-aydınlanmayı hedefleyen felsefe ve yorungesıne yonelik saptıncı, de- forme edıcı gınşımler. ıhmaller, hatta ıhanetlerdır Bunlann, tutucu ve sözde ılencı denılen bazı kışılerde. çevrelerde ve hatta kurumlarda ve sıyasetçılerde hangı boyutlara vardığı, devrim'e. laık cumhunyete ve onun kuruculanna yonelik ve gıderek yoğunlaşan ıftıra ve hucumlarda ve de demokratikleşme maskesı ıle suren tahnp gavretlennde açıkça gorulmektedır Son yıllann sıkıntılı donemlennde ve bugunlerde cumhunyetımızden. demokratık-laık ozyapısından ve onun "düşunur kurucusundan", Ata- turk'ten. hedeflennden daha sıkça soz edenler, onu saygıyla ananlar. devletı. sıyasetı ve ulkeyı yonetenler ve parla- mento'lar eğer son 30-40 yıllık dönem- de "Ataturk'un tefekkürüne" dennhğı- ne nufuz edebılseler ve benımseyebıl- selerdı, akıllanna estığı ışlennegeldığı gıbı konuşup ıcraata gjrmeselerdı cumhunyet 70 yılında daha çok de- mokratıkleşmış, toplum daha çağdaş, daha mureffeh, ulke daha mamur, ku- rumlar daha ozerk ve de ınsanlanmız tum yurt y uzeyındedaha mutlu olarak bırlık-beraberhk ve dayanışma ıçınde olurlardı Bu bakımdan geçmışte yapı- lan hatalar, ıhmaller ve tefekkur eksıklığı, şımdı ayağımıza dolanıyor Dınarruk ve gehşen bır sureç (vetıre) olarak demokratıkleşmenın surdurul- mesı yanında ağırlaşan sorunlara, ola- bıldığı olçude demokrasi ıçınde ve kararlı oiarak çözömier üretme elbette ozlenen yoldur Bınncı Buyuk Mıllet Meclısı onemlı olçude bu yontemı sec- mıştır Çünkü hedefi açık ve ona eriş- mekte kararlı idi. Nıtekım sevıyelı ve ınançlı bır din adamı olan Eyup Sabn Bey, 1923 lerde daha hılafet devam ederken "devlerimizin şekli behemehal Cumhunyet olacaktır" dıyebılıyordu Çünku Mecbs kararlı ıdı. hedeflen bel- lı ve cumhunyetı kurma, bunlann ba- şında ıdı Anlaşılıyor kı sorunlann çözumü bakımından da yıne Atatürk'ten ve ın- kılabın cumhunyeün temel felsefesın- den en baştakı yonetıcıler de dahıl olarak. oğrenebıleceğımızçok şey var (DAlbert Jaojıurd LJ devısede la republıque Les Scıentıfiques Pdrtent Hachette 1987 AlaınTouraı ne A>nı\apıtSa\ 228 218 ARADA BIR Dr. ALPASLAN BERKTAY Tehlikeli Büyümeler... Bır zamanlar bu ulkede Bırımız hepımız, hepımız bı- rımız ıçın ', 'Imtıyazsız sınıfsız kaynaşmış bır kıtleyız ' denılır, hıç olmazsa oyle olmaya ya da gorunmeye çalı- şılırdı 'Demırkırat' ıle bır 'buyume' başladı Marshall yar- dımı, Truman doktnnı Bazılarımız kabına sığamaz ol- du Devlet Baba nın gıysılerı uzerlerıne dar gelmeye başladı, değışmelıydı ' Kuçuk Amerıka' olmalıydık Bu, yenı doğan ' canavarcık ', çevresını Cumhunyet ın ge- tırdıklerını yıye yıye buyumek AtatûrK ten kurtulmak, 'ımtıyazlı, sınıflı' olmak zorundaydı 1 ' Demokrası' dıye ıstedıklerı bır sure sonra kendısıne dar gelıyordu Bır darbe' Yetmedı Bır darbe daha 1 Emeğe halka karşı bu buyumenın sahıplerı darbenın asker kanadını bır yana bırakıp 12 Eylul un gerçek sahıbı olarak ortaya çıktılar Zengınler darbesı' (Ben zengınlerı severım') Cumhun- yet ten temelli kurtulabılmek ıçın Turk-lslam Sentezı'nı ortaya attılar Batı da kapıtalıst patlamalar Turkıye de kapıtalıst darbe, sosyalıst ulkelerde ve Sovyetler de çokuntu bır- bırını ızlıyor Rastlantı mı' Ve Orta Asya da buyuk bır boşlukdoğuyor Turk-lslam Sentezı nıntamsırası' Ame- rıkan, Japon Alman ışadamlarına çağrı "Gelın, bu ışı bırlıkte yapalım' Sermaye ıle teknolojı sızden, Turklukle Muslumanlık bızden ' Kuçuk Amerıka ıdık 'Buyuk Turkıye' olduk Kırat'ın cılvelerı çok 1 'Adrıyatık'ten Çın e dek Turkluk' Turkıye, bır dunya devletı' 21 yuzyıl Turklerın çağı olacak " Yatırımcılık mı yayılmacılık mı 7 18 Mart Unıversıtesı'nın açılışında, ' Mısak-ı Mıllı nın dar sınırlarını aşmalıyız" dıyerek baklayı dılının altından çıkardı Baba Gerçekte, aramızda, buyuyen kım? içerıdekı pastadan genış emekçı yığınlarına ne verıldı kı dışandakı buyu- meden ne verılsın'? Aslına bakılırsa, Çın usulu balık avlamadır bu Kara- batak suya dalar Balığı yakalar Yutamaz Boğazında bır halka halkaya bağlı bır ıp ıpınoburucundabırÇınlı Boğazınızdakı IMF halkasıyla -50 mılyar dolar dış borç, 5-6 mılyar dolar yıllık faız- Orta Asya yı yutturmazlar adama Boğazınızdakı bu halka ıle ABD taşeronluğun- dan oteye geçemez emperyalıst bıle olamazsınız Turk-lslam Sentezı'nın 'manevı değer lerı, Orta Asya uzerındedır Çunku bıze kârlı bır Turan gerekmektedıri Yenı ıcat Nevruz bayramımızda, Turkluk Kurultayı nda boşuna demır dovmedık' Koltuğumuzun altında bır Baş- bug Almanya'da, Sıvas'ta ulkudaşlar ınsanlarımızı bu Ergenekon ateşınde mı yaktılar? 'Panturkızm ıdeolojısı Turklerı felakete surukler" dı- yor Azerbaycan Bılımler Akademısı Doğu Ulkelerı Uz- manı Doç Hasanova ve eklıyor ' Azerbaycan da Elçı- bey ıle Turkeş ın fotoğraflan yan yana Ben Bozkurtum dıyenlenn seslen gıderek yukselıyor Panturkızm, Hıtler gıbı, Turklerı de felakete surukler Ataturk'un olumun- den sonra Turancılık, Panturkızm yenıden başkaldırdı Almanya nın da etkısıyle ırkçılığı ve faşızmı yaymaya çalıştılar 1944'lerde ortayaçıkan Turkeş veçevresınde- kıler, Islam'ı Turkçulukle bırleştırerek, Kemalızm'ekar- şı, Panturkızm esaslanna dayanan yenı bır Turk-lslam Sentezı oluşturdular Zıya Gokalp ınkınden daha radıkal olan bu ırkçı Panturkızm anlayışına Osmanlı Turkçuluğu ve Islam da eklendı 1960 lardan sonra ortaya çıkan "Mıllı Goruş ' ıse Islam a oncelık tanıyan bır "Islam Turkçuluğu 'dur Öbur Turk cumhurıyetlerının bu konu- dakı goruşlerı uzerınde ıse şoyle dıyor Hasanova "A/e- dense, Turkıye'de herkes kendı kendıne gelın guvey oluyor Şoyle bır bırlık kuracağız, dunyaya egemen ola- cağız dıye 21 yuzyılda ınsanlar artık boyle fıkırlere gu- lup geçıyorlar Hepsı Turk dılı halklarıdır ama hepsının de farklı yonlerı, yapısı kendı tarıhı, kulturu, duşunce yapısı var (Bu goruş, ayrı ulkelenn Kurtlerı ıçın de ge- çerlı değıl mP) BDT'dekı Turk cumhunyetlerınde sıcak bakılmadığı bır yana, kafalarda boyle bır duşunce bıle yoktur "(x) Mısak-ı Mıllı ılkesıne bağlı kalındığı surece çevremız- dekılerle dosttuk Balkan, Sadabad antlaşmaları bırer dostluk antlaşmasıydı Bır an once gırtlak gırtlağa gel- dıklerımızle, bır an sonra can-cıâer olduk Bugun ıse herkesle başımız dertte Neden^lçerıde kendı halkının emeğıne KlT'lerıne saldıran, kendı devletını yağmala- yan 12 Eylulcu bır vahşı kapıtalızm dışarıda barışçı ola- maz, içerıdekı kamburundan dışarıda kurtulamaz Bır yandan laıklığı, obur yandan Mısak-ı Mıllı'yı ve bu- tunuyle Ataturk'u rafa kaldıran, 12 Eylulcu vahşı kapıta- lızmın gelıştırdığı bu yayılmacı seruvencı gerıcı Turk- şoven Turk-lslam Sentezı'nın Turkıye nın başına buyuk dertler açacağı bılmmelıdır (x) Panturkızm ıdealı Turkı>e yı felakete surukler Cumhunyet, 6 7 1992 TARTIŞMA Tartışmamız gereklidir... lst Lnv Iktısat Fakultesı ogrencı kımlığırra KredıYunlar Kurumu oğrenım kredısı kanımı ka>bettım Hukumsuzdür Oto ehbyetırru kaybettım Hukûmsuzdur W W tkemız U genelındekı olası şorunlar genelde İstanbulve benzen kentlerde vaşanıidığj ıçın çozum aray ışlan Istanbul v e benzen kentler bağlamında yoğunlaştınlmaktadır Olumlu olumsuz tum çozum onenlen oncelıkle bu kentlenmızı ılgılendırmekte ve de bu bazda onlemler gelışünlmeye çalışılmaktadır Polıtıkaçılar tarafından 1992 yılında, İstanbul'un kentsel sorunu ıle ılgılı ıkı çözüm önensı ortaya atılmıştı llkı çarpık kentleşmeye neden, kırsal kesım goçlennın onlenebılmesı ıçın Istanbul kent gınşıne "vize" konulması ıdı İkıncısısayın Istanbul Mılletvekılı Orhan E>guder'ın kenteyerleşmek ıstevenlerden "vergi" alınması ve kaçak yapılara hızmet geünlmemesı ıdı Bunlann hıçbın gereklı platformlarda tartışılamazdı Çünku her ıkı onende de ne çozum ışlevı ne de haklılık payı vardı Önenlerkentınsankı bınlen ıçın kapatılması amacı taşıyordu AdetaOsmanb'nın, kenü sarayhlara kapatmak ıçın Anadolu'dan gelenlere kent gınşını yasaklamalan gıbı 1993'un gündemının populer konusu Sayın Çorum Mılletvekılı Ateş Amiklioğlu'nun ozellıkle antık kentlenmızle bırlıkte ûlke genelını ılgılendıren, 2863 sayılı Külfür >e f abiat V ariıklannı Konıma Kanunu'nda değışıklık ıstemesıydı Amiklioğlu'nun 2863 sayılı yasanın değıştınlmesını ıstedığı 15 (a) Atatürk O rta Anadolu'nun ortasında, ızbe. ılkelbırkoyde dort yaşımda nınelenn, emmılenn "Atatürk ölmüş" ağıtlany la ılk kez tanışmıştım O'nunla Sonralan alfabemdekı. evımızın duvanndakı o gorkemlı resımlenyle Çocukluğumuz ve gençlığımız Ataturk'un henuz kırletılrnemış o sımsıcak ruzgârlanv la pupa yelken geçmıştı Atatürk doğaustu bır guç, dokunulmaz, kusursuz bır guzellık sımgesı olarak kazınmıştı yureklenrruze 1950'lerden başlayarak oncelen onun bustlenne, anıtlanna yonelen çember sakalb saldınlannı tuylenmız urpererek fakat bır avuç şenatçı artığının çılgınîıklan sayarak kaygısızca maddesındekı amaç, Tabiat Variıklannı Konıma Kurulu'na ışlerlık kazandırmakmış Sebep olarak da 15 (a) maddesı mevcut halıyle ışletılırken SÎT alanı kabul edılen alanlardakı ozel taşınmaz sahıplennın, taşınmazlan ûzennde hıçbır şekılde tasarruf yapamadıklan ve gereklı hallerdeıstımlak bedellennı de zamanında alamay arak mağdur edıldıklen, bunun yanı sıra Tabiat Varlıklannı Konıma Kurulu'nun beklenmedık bır şekilde koca bır sokağa ya da mahalleye "konıma> a alınmıştir" dıye rapor yerebıldığı göstenîmektedır İşte Amiklioğlu'nun onensıne burada katılıyorum Çünku 2863 sayılı y asa ışlerlığmdekı burokraük keyfılık zaman zaman ışlev sızhk kaynağı olabılmekte ve çıkar kapılan bırkaç kışı ya da grup adına ışletılerek kamu yaran ılkesı bozulabılmektedır Ömeğın keyfı tutumla bır sokak veya mahalle korumaya alınabıldığı gıbı, etrafi y apılaşmay a açılmış kuçuk bır alan tanhı SIT veya karşılıyorduk Gungeçükte saldırganlar orgutlenmeye. organıze olmaya başladılar Saldın hedeflen de değıştı Artık bustlere anıtlara değıl. onun bıraktığı en değerlı yapıtlara.kalıtlara y onelmışlerdı Pekı ne y apmıştı Ataturk 9 Dersaadet'te sırmalar sarav lar ıçınde saadetlerle (') günunu gun ederek panltıh bır "Osmanlı Paşası" yaşamını teperek. v ok edılmek ıstenen vatanın ve ulusun kurtuluşu ıçın kendını Anadolu bozkınnın yoksul koşullanna ve yureklı Anadolu 'erlen nın arasına atmıştı Ülkemızı, namusumuzu, camılenmızı duşman çızmesınden çekıp kurtarmıştı Gen çağdışı ummet toplumundan dünyanın saygı duyacağı çağdaş v e onurlu bır "uhıs" Öküz öldü... O rtaklık konusu veya ortaklardan bınnınyok olması durumlannm Anadolu'da u Öküz oldü ortaklık bozuldu" ozdeyışı ıle tanımlandığı bılınır Sov>etler Birliği'nın artık var olmadığı gerekçesı ıle Türkiye'nın buğday alacağını odemeyen Rusya haklıdır Borçlu hukuken yoktur Yok olan Sovyetler Bırlığı'nın Guvenlık Konseyı ndetemsılı. oy ve vetohaklan. Sovyetler yenne BDT adına kullanılan oylarla alınan konsey kararlannın geçerlılığı de soz konusu olamazken \BDoyle m gun görmtiş diye, Dışişlerimız dâhil kimseden çıt çıkmıyor. Boğazlar (Montro) Sözleşmesi'ne ımza koyan Sovyetler ıle Romanya ve Bulgaristan kralhklan artık var olmadıklanndan, Federal Almanya, yenı Fransa, Itaha. İsrail, Yunanistan, Kıbrıs, îran, İslam. Libya İslam, l kravna ve doğal SİTalanııIan edılebılmekte, ya da tanhı veya doğal SİT alanlannda kuçuk bır alan yapılaşmaya açılabılmektedır Boylesı yaklaşımdevletın, hukumetın tasarrufu altındakı yerlerle. kamu yaran ılkesının oncebk tanınması gereken Koylarda, kjyı ve kıyı oncesı ormanlık yeşıl alanlar ve benzer doğal SİT alanlanyla tum kıyı kentlere yonelik olabılmektedır Fakat, Sayın Ateş Amıklıoğlunun çozum önensının devarru tamamen bırey ve kuçuk gruplann çıkannayonelıkür 15 (a) maddesının değıştınlme önensının dev amında şoyle denılmektedır "SİT alanı icindeki dzel taşınmazlaruı 3 yû içinde kamulaştırma bedeUerinin ödenmemesi halinde bu alanlar SİT alanı obnaktan çıkarılıp imara açılmalıdır." Işte burada gızlı amaca yonelik çok esnek bır kavramla karşüaşıyoruz Bubırazdaozel taşınmaz sahıplennın taşmmazlannı zamanla yaratmak ıstemıştı O, "kendisi için bir şe> istiyorsa namertti." Zafer sonrası. "halifeol, padişah kal" dıye eteğınden asılanlara aldırmadan İstanbul'un görkemb saray lanna sırt çevırerek voksul Ankara'nın tepesındekı bır bağevını yeğlemıştı Ataturk bu yaptıklany la kentb, koylu sağduyulu mılyonlann yureğınde taht kurmuş, "vatan" gıbı, "bayrak" gıbı kutsal bırsımgeobnuştu Bugunlerde ona ağız dolusu kufreden sözde dındarlara ve ayağı havada. kafası bulutlardakı "uçuk"lara sormak gerek' Ağababalannın ımzalamak zorunda kaldıklan Sev r ı, Ataturk sungusünun ucuyla parçalavıp çopluğe atmasaydı "egementikkavıtsız koşulsuz ulusundur" demeseydı, Rusya Cumhuriyetleri sozleşme gunu henuz var olmadıklanndan Türkiye'nın bu devletlere olan yukumlüluk v e garanülennden soz edılemez Turkıye Boğazlar'da petrol taşımaabğı konusunda tek tarafb olarak yenı duzenlemelere gıder Sevr, Osmanb Devletı ıle akdolunmuştur Sevr'ı hortlatmak ısteyenlerSevrıle ayru mezarbkta vatan Osmanh'yı bulupdıleklennı ıletebıbrler Nasıl kı Federal bınlenrun taşıyacağını çağnşünyor Boylesı bır y aklaşımla bırey lenn mağdunyetı bahane edılerek ış bıtıncı koşe donücu bırey ve gruplann çıkarlannın beîb sureçlerden sonra gundeme getınleceğı kesındır Evet bovlesı onenlen, merkezı hukumetın ılgılı kurum kuruluşlar, yerel yonetım ve TM MOB bunyesındekı ılgılı odalann katıbmı ıle oluşturulacak demokratık platformlanndakı kurullarda tartışmamız gerekmektedır Ancak gerekb "genel doğnıyu", bazı çozum onenlenndekı doğrulan yakalayıp gerekb doğrularla butunieştınp elde edebılınz Ancak bu doğrularla köşe dönucu, ış bıtıncı grup çıkarlanna set çekıp "kamu >aran" ılkesı ıle tanhı ve doğa doğal varbklan (SIT). kıvılan, koylan. ormanlan korumay a alabıbnz Şevket Çorbacıoğlu Inşaat mühendısı boy lesıne otebılecek mıydınız9 Hangı mınareden ezan dınleyecek, hangı camıde namaz kılacaktınız 9 "Neseb"ınızı bıle borçlu olduğunuz kurtananıza takındığımz bu tavnnıza ne ad venbr bılmıyormusunuz0 Oncelen "san saçh, çelik bakışlı.. bir tabu" olarak algıladığımız Ataturk'u, uzun yıllarokuyarak, ınceleyerek. onlan da ızley erek şımdı daha sağbklı değerlendırebılıy oruz Ne > azık 1Ü toplumumuz, bu denb yuce değerlen yoızlerce yıldabırveseyrek yaratabıbyor En buyuk yapıtı Cumhunyeün 70 yılında bız Ataturkçulerden O'na daha buvuk sevgıler, daha engın saygılar, daha çok şukranlar MümtazÖzlük Almanya Birinci Dünya Savaşı sonunda akdolunan Versay'a taraf değılse Turkıye Cumhunyetı de Sevr'e taraf değıldır Bızler ne eskı ve ne de yenı Osmanb olmay ıp, Osmanb'ya ve emperyahzme başkaldıranlann ıkıncı, uçuncu vedörduncu kuşak, sınıfve ırk aynmı ve Sev r tanımaz laık TC vatandaşianyız En buyuk bayTam, yetmışıncı yılda da hepımıze kutlu olsun CengizAlatlı İzmır PENCERE Rüzgârlanıyop... 10 Kasım 1974'te bu koşede yayımlanan "Ataturk An- lamı' başlıklı yazıdan 'Kışılerı yaşadığı çağın toplumsal koşullanna gore değerlendırmek bılım yasasımn gereğıdır Bu yasaya uyulmadıkça, kışılerı tanıyamayız Sokrates ın kolelık duzenı ortammda yargılanıp olume mahkûm edıldığını bılmelıyız Dıderot'yu anlamak ıçın 1789'a gebe Fransız toplumundan haberımız olmalı Puşkın'ı yan kotecı Rusya'da ınsan hak ve ozgurluklerının çekımıne kapıl- mış aydınlar arasına yerleştırmelıyız Spartakus, Puga- çev Danton, Mussolını, Ho Şı Mın, Balzak, Ruzvelt ıster sıyası lıder olsun ıster ıhtılalcı, ıster sanatçı, ınsa- noğlu yaşadığı çağdan ve toplumdan soyutlanarak de- ğerlendırılemez Ataturk de bu yasaya bağımlıdır ' • "20'ncı yuzyılın başlangıcında yeryuzu, dunya kapıta- lıst odaklarının buyruğunda bır sıyasal harıtaya sahıptı Kapıtalızmın emperyalızmı, somurge, yarı-somurge, bağımlı, yarı-bağımlı nıtelıkte tum ulkelen kapsıyordu Başta Ingıltere olmak uzere Fransa, Almanya, Rusya, bırıncıl soz sahıbı ıdıler Osmanlı Imparatorluğu bır yan- dan bu ulkelenn sultasına gırmıştı, bır yandan Osmanlı toplumunu oluşturan çeşıtlı mıllıyetlerın bağımsızlık ıs- temlerıyle cozulmek uzereydı Bınncı Dunya Savaşı bu surecı hızlandırdı Mustafa Kemal, ışte tarıhın bu donemınde ortaya çık- mış ve ılk ulusal kurtuluş savaşında, ıdeolojık, sıyası, askerı, dıplomatık alanların tumunde onder kımlığıyle dunya tanhıne adını yazmıştır Osmanlı imparatorluğu'nda yaşayan Hırıstıyan halk- ların egemen çevrelerı, Batı emperyalızmını arkalarına alarak, ulkeyı somurme ışlevınde komprador sınıfları oluşturuyorlardı Ingıltere, Fransa, Rusya. Osmanlı Im- paratorluğu harıtasında Batı kapıtalızmınm tıcaretını gelıştırecek yarı-bağımlı kucuk devletler tasarlıyorlardı Sevr Antlaşması 'nın cızdığı harıta, bu kararı saptamak- taydı Ne var kı bu kararın harıtasını yırtacak bır oluşum ıçın- deydı Anadolu 1917 Devnmı 'yle kapıtalızmın çatlaması ve yeryuzunde yenı bır guç merkezının doğması, adına 'ulusal kurtuluş savaşı denen yenı bır yontemın oluş- masına yol açtı 1920'lerın Anadolusu'nda kalpaklı as- ker, feslı eşraf çanklı koylu kravatlı aydın bır amaçta bırleşebıldı Tarıhte yıldızın parladığı anlar vardır, Mustafa Kemal bu sureçte yukseldı, zaferden sonra Cumhunyet devrı- mını gerçekleştırdı Tuttuğu yol açık ve seçıktır Emperyahzme karşı bağımsızlık Padışahçılığa karşı cumhurıyetçılık Şerıata karşı laıklık Tutuculuğa karşı devrımcılık Ummetçılığe karşı mıllıyetçılık Ataturk'un lıderlıgınde Anadolu'da "Aydınlanma Dev- nmı' gundeme gırdı • 2000 yılına doğru Sevr ı hortlatmak ısteyenler guçlen- dıler, bu tasarı 1919 da açık seçık ortaya konmuştu, Is- tanbul dan Amiral Webb, Londra da Lord Curzon'a bıl- dırıyordu ' ABD, Trabzon ve Erzurum u ıçıne alan bır Ermenıstan ı hımaye edecek Gen kalan dort vılayetı de bır Kurtdevletı olarak Ingılızlenn hımayesıne bırakıyor' (ingılız Dış Polıtıkasının Resmı Belgelerı sayfa 735) 1990 bır donum noktası oldu 1917 Devnmı yle kurulan Sovyetler yıkılınca Anadolu yu paylaşım hırsının gudu- lerı yenıden uç verdı Turkıye bu nedenle Mustafa Kemal ı yenıden keşfedı- yor Dılerım geç kalmış olmayalım • Olayın en ılgınç yanı, 'hamamboceklerı' nın de Ata- türkçu olmaya başlamalarıdır Yamandır hamamboceklerı Hem sosyalızmde, hem lıboşlukta kımse kendılerıne yetışemedı Şımdı Mustafa Kemal ruzgârının kokusunu aldılar bakarsın bayrağı kapıp en one geçerler Helâl olsun' YAYINLARI UÇ ULKEDEN, ÜÇBÜYÜKYA2AR, ÜÇ OLAĞANÜSTÜ ROMAN. Can Yayınlan, roman dünyasında 'keşif'lerini sürdürüyor. LAURA ESQUIVEL ACI ÇİKOLATA Türkçesı. Mükerrem Akdenız roman / 70.000 lıra • LUIS SEPULVfcDA AŞK ROMANLARI OKUYAN JHTİYAR Türkçesı Engın Bılgıner roman / 30 000 lıra HENRI-FREDfiRIC BLANC YIRTICILARIN ALACAKARANLIKTA SAVAŞI Turkcesı Halı] Gokhan roman / 30 000 lıra CAVYAYIMARJ/BlbıâlıCad \o 19 Kat 2,34410 Cağaloglu, Istanbul A BİLGİ YAYINEVİ TTİLÂ İLHAN tMZA GÜNU 11 Kasım Perşembe 14.00-19.00 Arası Gınş Kal (BSalonu, 4 Sokak) 105-106 Nolu Stand TÜYAP KİTAP FUARI. TEPEBASI / ISTANBUL