Katalog

Cumhuriyet Sahibı: Cumhurıyet Matbaacılık ve Gazetecılık Türk Anonim Şırketi adına Berin Nadi İstanbul Haberleri: Şenay Kalkaa, Dış Haberler: Ergun Balcı, Iş-Ekonomi: Şükrsn KeteDci, Yurt • Genel Yayın Yönetmenr. Özgn Acar • Genel Yayın Koordmatöru: Hikmet Çetinkara Haberlen: Mehmet Saraç, Kultur: CcUI Üster, Makaleler: Sami Karaörta, Spor. Abdalkadir • Yazı Işleri Mudürleri' Fusun Özbilgen (Sorumlu), Celal Baslangıc (Haber) • Görsel Yucelman. Duzeltme. AMolUa YazKi • Müessese Müdür V.: Erol Erkut • Koordinatör: Yönetmen: AU Acar 9 Duzenleme: Musufm Saglamer • Ankara Temsilcisi: Caneyt Ahmeı Konılsan • Muhasebe: Buleai Vtna • tdare: Hiscjin Gurer • Işleıme: Önder Çclik • Arcayorek, Haber Mudürleri: MnsUfa Balb*). Işık Kansu. Izmır Temsılci V.: Serdar Kuık, Bilgi-tşlem: Nail İnal Bilgısayar Sıstem: Muravel Çiler • Personei: Sevgi Bostanaogiu Adana Temsilcisi: Çtün Yittnotln • Reklam: Hcha lşıtman • Dış tlişkıler: Hulya Akyol Basan ve Yayaru Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocajı Cad. 39/41 Cağaloglu 34334 tst. PK: 246 İstanbul. Tel: 512 05 05 (20 hat), Telex: 22246, Fax: (1) 526 60 72 • Burolar. Ankara: Z. Gökalp Blv. Inkılap S. No: 19/4, Tel: 433 11 41-47, Telex: 42344, Fax: (4) 433 05 65 • İımir. H. Zıya Blv. 1352 S. 2/3, Td: 83 12 30, Telex: 52359, Fax: (51) 89 53 60 • Adau: Inönü Cd. 119 S. No: 1 Kat 1, Tel: 19 37 52 (4 hat), Telex: 62155, FÎÖ: (71) 19 25 78 TAKVİM 6TEMMUZ1992 lmsak.3.33 Güneş-5.31 öfle: 13.13 Ikmdı: 17.13 Akşam:2046 Yatsı: 22.35 Esnaffa tramvay azizliği • İSTANBUL (AA) - İstanbul Ticaret Odası (İTO) Yönetim Kurulu Başkanı Atalay Şahinoğlu, Beyant'ta hjzlı tramvay çalışmalan nedeniylc yapilan trafık düzenlemelerinin ticari faaliyeti durma noktasına getirdiğini bildirdi. Şahinoğlu yaptığı açıklamada, Beyazıt'taki iki sokağın trafiğe tamamen kapatılması ve Tiyatro Caddesi'nin tek yönlü hale getirilmesiyle, bölge esnafının mal yükleme- boşaltma imkânlannın ortadan kalktığını belirtti, buradaki trafiğin eski haline getirilmesi ve esnafın sıkıntılı durumdan kurtanlması gerektiğini söyledi. Şeker hastası gebelere müjde • MÜNİH (AA) - "Şeker hastalığY'nın hamileler üzerinde artık hayati tehlike oluşturmadığı bildirildi. Almanya'nın Münih kenti Sağlık Dairesi Başkanı Thomas Zimmermann yaptığı açıklamada, şeker hastası hamile kadınların tedavisinde son 20 yılda önemli gelişmeler kaydedildiğini kaydetti. Zimmermann, bu hastalığın artık anne ve bebek sağMığı açısından bir tehlike oluşturmadığını söyledi. Daha önce şeker hastası olan hamilelerdeki ölüm oranının yüzde 15 olduğunu hatırlatan Zimmermann, günümüzde bu tehlikenin tamamen ortadan kaiktığını belirtti. Organ nakli mepkezleri •ANKARA (AA) - Sağlık Bakan Yıldınm Aktuna, organ nakli koordinasyon merkezi kurulacağmı bildirdi. Aktuna, daha önceki dönemlerde kurulan ancak işlerlik kazandınlamayan "organ nakli koordinasyon merkezleri"nin yeniden oluşturulacağıru belirtti. Halen 3 bin civannda kişi böbrek, 172 kişi kalp nakli bekliyor. Ülkemizde 1991 yılına ait rakamlara göre 2000 böbrek, 12 kalp, 10 karaciğer, 172 pankreas nakli yapıldı. İnsan oenlî domuzlar • LONDRA (AA) - tngiliz tıp uzmanlan, organ nakline ihtiyaç duyan insanlar için özel domuz yetiştirmeyi planhyorlar. Sunday Times gazetesinin haberine göre özel tıbbi yöntemlerle insan genleri enjekte edilmiş domuzlar, organ nakli ameliyatlannın yapıldığı büyük hastanelerin yakınında kurulacak çiftliklerde yetiştirilecek. Söz konusu planın araştırma aşamasında önemli rol oynayan tngiliz kalp nakli uzmanı John Wallwork, insan genleri taşıyan ilk domuzlann bir yıl içinde dünyaya geleceğini söyledi. GöksuDeltası korunacak • ANKARA (AA)- Avrupa'nın en önemli kuş alanlanndan birisi olan Göksu Deltası koruma altına alınıyor. Deltadaaralannda nesli tükenmekte olanlann da bulunduğu 310 tür kuş yaşıyor. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkaru Mustafa Keten, Göksu Deltası'nda, çok yakında Dalyan ve Iztuzu bölgesinde olduğu gibi uygulama planına geçileceğını söyledi. Dünyanın sekizinci harikası denilen seramik ordu, Şian kenti yakınlarmda bir müzede bulunuyor Çin'in yeraltmdaki seramik ordıısu • 1974 ilkbahannda, ar- tezyen kuyusu açan çift- çiler tarafından Çin'de keşfedilen Yeraltı Sera- mik Ordusu, son çeyrek yÜ2yıhn en önemli arke- olojik buluntusu. İlk •günlerde yapilan sondaj- lar, ordunun, insan bo- yunda, 6 bin pişmiş top- rak heykelden oluştuğu- nu, aralannda birçok sa- vaş arabası ve atlann da bulunduğunu gösterdi. MÜMTAZ ARIKAN ŞlAN (ÇİN) - Çinlilerin övü- nerek "dünyanın 8. harikası" dedikleri seramik ordu, Çin'in ortalannda yer alan Şian (XT- an) kenti yakınlannda bir mü- zede bulunuyor. Pekin'den (Be- ijing) Şian'a sık sık uçak seferle- ri olmasına karşın, treni yeğle- mem, doğayı görme merakım- dan. Doğrusu, Çin'in yemye- şil doğası insaru pişman etme- yecek kadar güzel ve ilginç. Yolculuğun 20 saat sürmesi bile sıkıntı vermiyor. Çm'in eski başkentlerinden ve ünlü lpek Yolu'nun başlan- gıç noklası sayılan Şian, S mıl- yon nüfusuyla hiç de küçümse- necek bır kent değil. Tapınakla- n, pagodalan, camileri, surlan, çarşılanyla kültürel ve ekono- mik bir merkez. Yani yalruzca "yeraltı ordusu" yok, başka zenginlikler de içeriyor. Yeralü ordusu kentin içinde değil, 30 kilometre doğusunda bulunu- yor. Bu amaçla yapilan bir sürü turdan birine katılmak gereki- yor. tlk Çin imparatoru 10 2. yüzyılda yaşayan Çin Sih Huang, küçük devletleri birleştirerek ilk Çin imparatoru olduğu zaman. ünlü Çin Seddi- ni inşa ettirmeye koyulmuş. Bu arada kendi mezannı da ihti- şamına uygun biçimde yaptır- mak istemiş. Ülke adının kendisinden kaynaklandığı, tarihe biraz da deli olarak geçen İmparator Çin, 120 bin metrekarelik arazı- de yer alan mezan ve onun ko- ruyacağına inandığı seramik ordu için olağanüstü sayıda işçi ve sanatçı kullanmış. Her şey onun ruhunu mutlu kılacak bi- Yeraltı ordusu Şian'ın 30 km doğusunda bulunuyor.İÖ 2. yüzyılda yaşayan fmparator Çin Sih Huang kendi mezannı ihtişamma uygun yaptırmak istemiş. 120 bin metre karelik arazideki mezan onu koruyacağına inandığı seramik ordudan oluşuyor. Orduyu oluşturan heykeller birbirine hiç benzemiyor. Bıyıklı veya sakalh, gülümseyen fıgürlerin kafalan sağa sola döndürûlebitiyor. çimde düzenlenmiş. Mezar, onun ölümünden sonra üzerine toprak yığılarak 150 metre yük- seklikte yapay bır tepe ile kapa- tılmış ve gözlerden gizlenmiş. Zaman içinde yağmur ve rüz- gânn etkisiyle erozyona uğra- yan tepe, şimdi 51 metreyedüş- müş durumda. Yeraltı ordusu İmparator mezannın 1500 metre doğusunda bulunan Ye- raltı Seramik Ordusu Müzesi. büyük bir uçak hangannı andı- nyor. Kalabalık yerli ziyaretçi- lerin yam sıra Pekin"de bile gör- mediğim sayıda yabancı turist var. Amerikalılar ve İtalyanlar çoğunlukta. Hepsinin boyun- lannda fotoğraf makineleri ve vıdeo kameralar sallanıyor. Beni daha Pekin'deyken arka- daşlar uyardığı için. çantamdan fotoğraf makinesıni çıkarmaya bile yeltenmıyorum. Müzede fotoğraf, fılm çekmek kesinlikle yasak. Kapıda uyan levhalan var. Az sonra içende bir yığın Çınli bekçiyle karşılaşınca, şa- kalan olmadığı hemen anlaşıh- yor. Turistlerin birçoğunun ka- merası sert bıçımde ellennden alınıyor, fılmler çıkanlıyor, yer yer tartışmalar oluyor. Çinliler birçok tarihi yerde olduğu gibi burada da fotoğraf çekilmesini yasaklamış. Anlaşı- lır gibi değil; masrafsız bir rek- lamı ellerinin tersiyle reddedi- yorlar. Dev hangar, seramik ordunun bulunduğu arazinin üstünü kapatacak biçimde inşa edilmiş. Topraktan cıkanlan bölüm önde yer alıyor. Az öte- de kazı çalışmalan sürdürülü- yor. Henüz dörtte biri çıkanla- bılmiş. Binaran ıçine çepeçevre yapıbnış yüksekçe iskele üze- rinde yürüyen ziyaretçiler, or- duyu biraz kuşbakışı görebih- yor. Bence bu durum biraz bu- luntunun ihtişanunı azaltıyor, ama herhalde çalışmalann de- vam ettiği bir yerde, başka tür- lüsü de zor gibi. Seramik ordu, yapıldıktan bir süre sonra geçir- dıği bir yangın nedeniyle ve za- manın etkisiyle asıl renklerini yitirdiği için toprak renginde göriinüyor. Oysa her nasılsa renklerini koruyabilmiş baa örnekler. başka birbölümde şa- şırtıcı güzellikleriyle yer alıyor. Seramik ordu, zamarun Çin savaş düzenine göre dizilmiş. Generaller, subaylar, süvariler, yaya askerleri. zırhh askerler ve atlı savaş arabalanyla olağa- nüstü etki yaratıyor. Askerle- rin, şimdi çoğu çürüyüp dökül- düğü için görülmeyen bronz kılıç, yay. ok ve mızrak gibi si- lahlar taşıdıklan da biliniyor. Ordunun bulunduğu arazi- nin. 62 metre eninde ve 230 metre boyunda olduğu hesap- lanıyor. flk yapıldığında, hey- keller, iki metre derinliğinde açılmiş dikdörtgen biçiminde bir çukura dizılerek üstü kütük- lerle kapaülmış ve toprakla ör- tülmüş. Ancak asırlann etkisiy- le çürüyen kütükler, çatının çökmesine yol açmış. İnanılmaz ayrıntılar Buraya kadar anlatılanlar şa- şırtıcı gelebilir, ama biraz aynn- tıya girince bu arkeolojik bu- luntu, inanılmaz özellikleriyle insanı sarsıyor. Öncelikle orduyu oluşturan heykellerin, birbirine hiç benze- mediğjni belirtmeliyim. Her fı- gür ayn bir tıpi canlandınyor. Bıyıklı veya sakalh, gülümse- yen veya sert bakışh, şapkalı veya saçı topuzlu, zırhlı veya zırhsız, tamamen farklı tipler. Kafalar, vücuda sonradan ek- lenmiş. Boyunlar sağa, sola döndürülebilıyor. Gözler, göz yuvalannda oynar biçimde ya- pılmış. Silah tutan eller işlevsel olarak hazırlanmış ve bilekten kqla eklenmiş. Atlar, az sonra hücuma geçe- cek gibi tetikte duruyor. Kuy- ruklan düğümlü, kulaklan di- kilmiş, ağızlan kişniyor gibi açık. Hepsi çok besili ve sağlıkb görünüyor. Bütün bu heykelleri. özenle boyanmış olduklan ilk halleriy- le düşlemek çok heyecan verici. Uzmanlar, araştırmalan so- nunda, seramik orduyu oluştu- ran tiplenn, heykel sanatçılan tarafından tek tek gerçek mo- dellere bakılarak yaraüldığını savunuyor. Model alınan as- kerler de büyük bir olasılıkla, İmparator Çin'in muhafız gü- cünden başkası değilmiş. Tek- nik açıdan ele ahnacak olursa, yontulması, fınnlanması ve bo-, yanması, bınlerce heykel söz; konusu edildiğinde, şimdi bile büyük bir sanayi gerektirir. Işin bır başka ilginç yanı da 1974 yılına değin sanat tarih- çileri. İÖ 200 yıl önce, Çin'de böylesine natürel heykellerin yapılabildiğini bilmiyordu. Sonuç olarak, seramik ordu, birçok bakımdan, arkeoloji ve sanat dünyasını sarsan özellik- ler içeriyor. Doğrusu, müze çıkışında. seramik ordu asker- lerinin küçük biblolannı satan güfültücü köylüler bile insanı kendıne getirmeye yetmiyor. Guggenheim9 ! güzelleştirme çabaları boşa çıktı • Ünlü mimar Frank Lloyd Wright'm gerçekleştirdiği New York'taki Guggenheim Müzesi UFO görünümü sergiliyor.Ünlü müze 2 yıllık bir restorasyon çalış- masının ardından dün tekrar ziya- rete açıldı. Mücevher kutusunu da andıran müzenin restorasyonunu yapan genç mimarlann yaptığı ek bina ana bina ile tezat oluşturuyor. Dç Haberler Servisi - Amenkalı ünlü mimar Frank Lloyd Wright, Hiroşima'ya atom bombasının aülmasından beş ay kadar sonra gazetecilere gerçek- leştirmeyi tasarladığı ilginç bır miman projeden söze- der. "Yapı, yukandan aşağıya doğru daralan bir spira! şeklinde olacak. Binanın katlannı birbirine. rampalı döner bir koridor bağlayacak. Ve New York'a atom bombası atılsa bile yapı tahrip olmayacak. Ancak belki bir kaç mil gökyüzüne doğru yükseldıkten son- ra, sekerek yerine oturacak" diye tarif eder Wright projesini. Bu proje New York'un ünlü Guggenheim Müzesi projesinden başkası değildir. Zaman Amerikalı miman pek haksız çıkardı sayıl- maz. 1959 yılında açılan Guggenheim Müzesi, en azın- Ünlü müze 2 yıllık bir restorasyon çalışmasının ardından mimannın 125.doğum yıldönümünde zivarete açıldı. dan fıkir olarak tahrip edilemedi. Guggenheim kendine nue'sündeki (Beşinci Cadde) binalann arasmda nereden gel- özgü. eşi bulunmaz mimarisıyle atom çağmın ruhuna beden diği belirsiz, bir UFO (uçan daire) görünümü sergiliyor. kazandırmış oldu. Bugün bu yapı New York'un Fifth Ave- Amerika'nm bu en ünlü müzesi, iki yıllık bir restorasyon çalışmasının ardından, mıman Frank Lloyd VVright'- ın 125. doğum yıldönümü olan dün, tekrar ziyaret- çilerine kapılannı açü. Guggenheim Müzesi restorasyondan önce mimari açıdan ziyaretçileri için birçok elverişsizlikkr taşıyor- du. Örneğin binanm içi bunaltıcı, havasız ve yokuş çık- maktan yonılan müzeyi gezenlerin soluklanabilece- ği geniş ve düz bir mekâna sahip değildi. Bugün ister VVright'ın dönemeçli koridorlannı takip eder. isterse- nız binanın hemen arkasına yapilan yeni yapıya geçe- bilirsiniz. Restorasyon çalışTnalannı gerçekleştiren Charles Gvvathmey ve Robert Siegel, Wnght-Müzesi'nin arka cephesindeki 11 metre enindekı toprak alana müzeye ek bir bina inşa ettiler. Guggenheim Müzesi bınası bır mücevher kutusu- nu andınyor. Spıral şeklındekı üç kat balkonlu galerilerden olu- şuyor. Giriş katında da hediyelik eşya satılan müze >atış mağazası yer alıyor. İçeriden başınızı kaldınp yapının tavanına baktığmızda, dönen spiral balkonlar ve camdan bir kubbe şeklindeki çatısıyla karşılaşıyorsunuz. Giriş katı ile cam kubbe arasındaki Roma mimari- sindeki atriumu andıran boşluk, yapıya ferahlık ve canlılık katıyor. Ancak mimar Wright"ın UFO'yu andıran bu eseri ile müzenin restorasyonunu yapan genç mimarlann yaptığı bu ek bina birbirleri ile tezat oluşturuyor. Guggenheirrfı güzelleştirme çabalan boşa cıkmış oldu. SundayExpress'in iddiasına göre: Hitler Mağdeburg'a gömüldü LONDRA (AA) - İngiliz "Sunday Times" gazetesi. Nazi Propaganda Bakanı Joseph Göbels'ın günlüğünü yayımla- yacagını açıkladı. Bir Alman tarihçi tarafından Sovyet arşivlerinde bulunduğu ve eksiksiz olarak korunduğu bildinlen günlüğün. Nazi dikta- törlüğündeki zulüm ve katlıam- larla ilgili yeni aynntılar içerdığı kaydedildi. Moskova'daki ar- şiv yetkilileri de günlüğün ger- çek olduğunu doğruladılar. 12 tcmmuzdan itibaren tefri- ka halindc yayımlanacağı biidi- nlen günlükte, Çekoslovakya ile Almanya arasında başgösie- ren Südct krizi. Nazi partisinin milis örgütünün tasfiye edıldiği "Uzun bıçaklar gecesı", Polon- ya'nın ışgali. Hıtler'e karşı dü- zenlenen başansız suikast gibi Nazi tanhinin önemli anılan- nın yer aldığı bildinlıyor. Gazetenin önceki günkü sayısında yayımlanan bir bö- lümde, Göbels'in; 1938 kasım ayında Berlin'de Yahudilereait ev \e işyerlerinin tahrip cdildiği "Knstalnacht" gecesıyle ilgih olarak günlüğünc, "Gökyüzü kan kırmızısı... Sinagog yanı- yor... Bravo bravo" yazdığı dıkkatı çekiyor. Günlükte. Yahudi katliamı- nın bizzat Hitlcr'in talimatıyla yapıldığı vc Göbels'ın ertesi gün "başansını' "Führer"c şöylc müjdeledıği yer alıyor: "Eylem mükemmel biçimde yerine geti- nldı. 100 ölü var. Ama Alman- lara ait tek bir mülk bile zarar görmedi." Tarihçiler tarafından "Naziz- min zaferinin ardındaki şcytani zekâ" olarak nitclenen Göbels'- in anılannın yayımlanması İngiltere'de değişik tepkilere yol açtı. Aşın sağcılann gazete- nin yayınını protesto göstcrisi sırasında 5 kişi gözaltına alındı. Bır başka grupda Yahudi katli- amının Hiüer'in haben olma- dan gerçekleştirildiğini önc sü- ren Tarihçi David Irving'in cvi önündc bır protcsto göstcrisi yaptı. Ötc yandan Adolf Hıtlcr ile sevgılisi Eva Braun'unccsctlcri- nın, "Mczardan mezara naklc- dildikten sonra". eski De- mokratik Almanya'nm Mag- deburg kentinde gömüldüğü ileri sürüldü. Londra'da yayımlanan Sun- day Exprcss gazetesi, eski Kızı- lordu mensubu iki subaya da- yanarak Hitler ve Eva'nın ce- setlerinin. şimdiye dck inanıldı- ğının aksine yakılmadığını, ce- setlerin Magdeburg'da gömül- düklerini yazdı. Gazete. Hitler- in Propaganda Bakanı Göbels ile aılcsınin naaşlannın da aynı mczaru gömüldüğünü, mezann bulunduğu yerin. daha sonra çöplük haline gctirildiğini ilcri sürdü. Gazete, Hitler ve Göbels'lc il- gih bu iddiasını. Stalın zama- nında Sovyet karşı-casusluk ör- gütünde çalışan iki subayın a- çıklamalanna davandırdı ÇAPKINLIK HERKESİN HARCI Ml?.. Peki siz ne kadar çapkınsınız?.. "Kocam Iş Gezisinde" adlı eğlenceli oyuna katılın... Karısı tatile, kocası iş gezisine çıkmış iki sevgiliye yardım edin, öğrenin. Nasıl mı?.. Önce 900 900'ü, sonra 969'u çevirin ! ALO BiLGİ y ^ni» mam 1 dofc ios. 5833 T>. â>r Ortaiamc sefvıs sme» 3-1 do» «od» Ato S-lg ? < 4 'a<obya/«*