Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 17 TEMMUZ1992 CUMA
8 DIŞ HABERLER
Taşkenrte BOT
toplantısı
• MOSKOVA(AA).
Bağımsız Devletler
Topluluğu üyesi ülkelerin
dışişleri ve savunma
bakanlan, topluluğun etnik
çatışmalara sahne olan
bölgelerinde
görevlendirilccek bir banş
gücü oluşturulması
konusunu ele almak üzere
özbekistan'm başkenti
Taşkent'te bir araya geldiler.
BDT ülkelerinin bir banş
gücü oluşturmalan geçen
hafu Moskova'da yapılan
BDTdoruğunda
kararlaştınlmıştı, Bukarann
ahnmasından sonra BDT
çapmda olmasa bile, eski
SSCB topraklannda ilk banş
gücü konuşlandırma
deneyimi Gürcistan'ın güney
Ossetya bölgesinde başanyla
gercekleştirilmişti.
'Ermenistan
saldırgan'
• MOSKOVA(AA)-
Azerbaycan Parlamentosu,
Ermeristan
Parlamentosu'nun Dağlık
Karabağ bölgesini
Azerbaycan'ın birparçası
olarak kabul etmeme
karannın "Azerbaycan'a
karşı açık bir saldırganlık"
olduğunuilanetti.
Parlamentoda kabul edılen
karar tasansında.
Ennenisian'ın
Azerbaycan"ın toprak
bütünlüğü ve egemenliğini
ihlal eden kışkırtma
niteliğindeki bu karannın hiç
bir hukuki geçcrliliğe sahip
olmayacağı vurgulandı.
Azeri parası
manatdolaşımda
• MOSKOVA(AA)-
Azcrbaycan Cumhurbaşkanı
Ebulfez Elçıbey, ülkcnin yeni
para bırimi 'manat'ın 15
ağustosta dolaşıma
sürülmesi için bir genelge
yayınladı. Turan vc İnterfaks
ajanslannm haberlerine göre,
rubleyle birlikte dcğişinı
araa olarak kullanılacak
olan manat, ülkedeki nakit
para darlığının aşılması için
piyasayasürülüyor. Bir
manat lOrubleyeeşdeğer
olacak. Azerbaycan Dcvlet
Bankası'nın, manatın
kullanımıyla ilgili
düzenlemeleri görüşmek
üzerc Rusya Merkez
Bankası'yla on gün içinde
görüşmelere başlayacağı
açıklandı.
Gorbi Berlin'in
onur Itemşerisi
• BERLİN(AA)-Eski
Sovyetler Birliği'nin son
dcvlet başkanı Mihail
Gorbaçov, Berlin'in onur
hemşe risi oluyor. Berlin
Eyalet Parlamentosu Sosyal
Demokrat Parti Grup
Başkanı Ditmar StafTelt.
Gorbaçov'a onur
hemşeriliği beratının9
kasımda Berlin'de "Ulanç
Duvan"nınyıkılışının
yıldönümü nedeniyle
düzenlenecek tören sırasında
verileceğini bildirdı. Staffelt,
bu beratın Gorbaçov'a
iktidarda olduğu dönemde
aldığı cesur kararlar \ e iki
Almanya"nm birleşmesine
olan katkılarmdan dolayı
verileceğini söy ledı.
'e göre Körfez savaşı sırasında yıkılan altyapının yüzde 70'i onanldı .
büyükbir lıızlatoparlamyor• Bağdat'ta savaştan sonra kesilen tüm telefonlar artık çalü-
şıyor. Elektrik hatlan onanlmış. Bombardıman sonucunda
yıkılan binalann yerinde yeni gökdelenler yükseliyor.
Dış Haberter Servisi - Bir yıl önce
BM'nin Irak'a ilişkin raporunda
Körfez savaşında müttefık bom-
bardımanlannın bir ülkeyi "sanayi
öncesi" döneme geri götürdüğü belir-
tilmişti.
Oysa bugün durum lümüyle
farklı. İntemational Herald Tribu-
ne' gazetesinin muhabirinin Bağdat'-
tan bildirdiğine göre Irak hızla to-
parlamyor. Muhabir, Irak'taki yeni-
den inşa çalışmalannın kişiyi şaşırtan
boyutta olduğunu bildiriyor.
Bağdat'ta yıkılan binalann yerine
yeni gökdelenler yükselirken Sad-
dam Hüseyin Konferans Salonu'-
nun bombardımanlarda tahrip olan
damı onarılıyor. Körfez savaşı sıra-
sında bombardımanlar yüzünden
Irak'ın tüm telefon şebekesi felç ol-
muştu. Günümüzde, Bağdat'ta tele-
fonlar eskisi gibi işliyor; aynca ulus-
lararası telefon bağlantılan da bü-
yük ölçüde onarılmış durumda.
Bombardımanlarda yıkılan telefon
merkezinin yerinde, yeni bir bina
yükselmiş. Bağdat, yüzyıllardır ol-
duğu gibi tekrar hareketli bir ticaret
merkezi halinde.
Hükümet kontrolündeki basma
göre Körfez savaşı sırasında ülkede
meydana gelen hasann % 70'i ona-
nldı. Bombardımanlarda yıkılan 134
köprünün 120'si tekrar trafığe
açılmış. Bağdat'ta, bombardımanlar
sırasında imha olan elektrik hatlan
da jeneratörlerin ithal malı olmala-
nna rağmen, büyük ölçüde onanl-
mış. Oysa, teoride Irak'a ilaç ve besin
maddesi dışında tam bir ambargo
uygularuyor.
Irak'ın yaptınmlara karşın bunlan
nasıl başardığı ise akıllan kurcalayan
bir soru.
Dükkânlar, ço|u Ürdün'den gelen
besin maddeleri ile dolu. Ancak fi-
yatlann çok yükşek olması nedeni ile
halkın önemli bölürnü, bunlan sade-
ce seyretmekle yetiniyor.
Petrol gelirleri kesilmiş. Hükümet,
giderlerini karşılamak için sürekli
para basıyor. Bu olgu da fiyatlann
yükselmesine yol açıyor. Orneğin,
sütün fiyaü, savaştan önceki fiyatm-
dan 26 kat daha pahab. Peynirin fı-
yaü 20 kat, etinki ise 5 kat yükselmiş.
Çahşan Irakhlann coğunun maaşı
ayda 300 dinar dolayında. Bu 4.5
kilo etin fıyatına eşit.
Rolf Ekeus Bağdat'a gidiyor
öte yandan Bağdat'ta BM uz-
manlannın Tanm Bakanlıgfna gir-
melerine izin verilmemesi yüzünden
patlak veren bunalım sürüyor. BM
Denetleme Komitesi Başkanı Rolf
Ekeus'un bunahma bir çözüm bul-
mak amacıyla Bağdat"a gideceği açık-
landı. BM uzmanlan, Tanm Ba-
kanhğı'nda Irak'ın kimyasal ve nük-
leer silah programlanna ilişkin bel-
geler bulunduğundan kuşkulanıyor-
lar.
Tanm Bakanlığı binasında ince-
leme yapmak için ızin verilmesinı 11
günden bu yana bekleyen BM uz-
manlannı protesto amaayla 200 ka-
dar Iraklı kadın. öncekı gece ba-
kanlık yakınlannda yeni bir gösteri
düzenledi.
Öte yandan Türkiye Irak'ın, kitle-
sel imha süahlannm yok edilmesi ile
ilgili BM uzmanlannın Tanm Ba-
kanlığı binasına girmesini engelleme-
sini eleştirdi. Bu tutumun, BM nez-
dinde anlaşmazlığın ••tırmanmaya"
yol açmasını Ankara'nm gereksiz
gördüğü belirtilerek. Irak'ın, uyuş-
mazlığın en kısa zamanda son vere-
cek bir tutum içine girmesi istendi.
Dışişleri Bakanhğı Sözcü Vekili
Ferhat Ataman, dün bir soru üzerine
yaptığı açıklamada. Türkiye'nin,
Irak'ın uluslararası camia içerisinde-
kı yerini yeniden alabilmesi için, BM
Güvenlik Konseyi kararlannı uygu-
laması gerektiğine ınandığını belirtti.
Demokrat vali delegelerin ezici desteğini alarak partisinin başkan adayı oldu
Clintonkurultaydafirbnagibiesti
• Bill Clinton, 2821 oydan
2244'ünü alarak ezici bir za-
fer kazanırkenYunan asıllı
Paul Tsongas'a 153, Jerry
Brovvn'a ise 424 oy çıktı.
• Clinton'm, çeşitli görüş
aynhklannın bulunduğu
Demokrat Parti'de ilk kez
bu çapta bir bütünlüğü sağ-
laması "İkinci Kennedy"
olarak anılmasına yol açtı.
OSMAN KARAKAŞ
NEW YORK - Amerikah De-
mokratlann kasım ayında yapıla-
cak başkanhk secirni için parüleri
adına yanşacak adayı belirleyebil-
mek için düzenledikleri kurultayı
Arkansas Valisi Bill Cbnton ka-
zandı.
Clinton'ın 2821 oydan 2244'ünü
aldığı secimde. eyalet bazmdaki se-
çimlerde önemli bir başan elde ede-
memesine karşın yanştan vazgeç-
meyen ve konuşma izni venlmeyen
Jerry Brovvn ise 424 oy aldı. Clin-
ton'ı destekleyen Yunan asıllı Paul
Tsongas'a ise 153 oy çıktı.
Oylamayı kaldığı otelin bödrum
katındaki restoranda televizyon-
dan izleyen ve daha sonra ünlü Ma-
yo's mağazasının içinden geçerek
caddeye çıkan Clinton, eşi ve kızı ile
el ele çoşkun kalabalığın arasına
kaüldı ancak fazla yürüyemeyece-
ğini anlayınca kısa mesafe için oto-
mobiline binerek kurullav, salo-
nuna geldi. Delegelere ve partililere
teşekkür eden Clinton'ın bugün bir
konuşma yapması bekleniyor.
Nevv York Valisi Mario Couıno
tarafmdan aday gösterilen Bill
.Clinton Demokratlann tamamma
yakınının desteğini alırken diğer ta-
raftan da çeşitli görüş aynhklannın
bulunduğu parti içinde ilk kez bu
çapta bir bütünlüğü sağlamış oldu.
Suikast sonucu yaşamını yitiren
Demokrat Başkan John F.Ken-
nedy ve senatör Robert Kennedy
ile ilgili yan belgesel filmlenn göste-
rihnesınin yanı sıra şu anda Kongre
üyesi olan Robert Kennedy'nin
oğlu Joseph Kennedy ile senatör
Edvvard Kennedy, Clinton'a des-
tek veriknesi yönünde birer konuş-
ma yaptılar. Konuşmalarda, John
ve Robert Kennedy'in başlattığı
ancak daha sonra Cumhuriyetçiler
tarafından uygulanmayan değerle-
ri Amerikan halkına verebilecek bir
Başkan adaylığı resmen onaylanan Bill Clinton, kurultay salonunda kendisini alkışlav an partilileri selamladı.
Perot
adaylıktan
vazgeçti
DALLAS(Ajanslar) - A BD
seçımlennin sürpnz ismi
Teksalı milyarder Ross Peroı.
başkanhğa adayhğını
koymayacağını açıklavarak
kampanyasına son verdi.
Dallas'ta dün düzenlediği
basın loplanüsıyla karannı
açıklayan Perot. resmen aday
olması halinde Başkan
George Bush, Demokrat
adav Bill Clinton vekendisi
arasında geçecek olan seçim
vanşının ABD'ye>arar
sağlamayacağına inandığını
söyleyerek "Bu nedenle
adaylığımı koymuyorum"
dedi. Resmen ada> olmasa da
ABD Başkanhğı için bir
süredir kampanya yürüten ve
günün adamı halinc gelen
Perot. kamuoyu
yoklamalanna göre
Cumhuriyetçi ve Demokrat
adaylara yakın bir seçmen
desteğine sahip gÖrünüyordu.
Perot açıklamasında,
"Kampanya boyunca
"kasımda kazanmahyız"
dedik. Ancak Demokrat Parti
kendiniyeniden
canlandırmayı başardı. Artık
kazanamayacağımıza kanaat
getirdim"dedi.
kişinin nihayet ortaya çıküğı, bu-
nun da Clinton üe yardımcısı Go-
re'nin olduğu şeklinde görüş ortaya
konuldu. Kennedy ailesinin önemli
bir kısmının bulunduğu kunıltayda
büyük puan toplayan Clinton'la il-
gili olarak partililer ile baa basın
mensuplan 'İkinci Kennedy" ya da
"Kennedy ruhu yeniden diriliyor"
şeklinde yorum yaptılar.
Bush'a eleştiri
Clinton'ı destekleyici konuş-
malann ağırhk konusu Bush yöne-
timinin başansızhklan ile Clinton
ve yardımasının neler yapabileceği
haİckmda oldu.
Adaylardan biri olan ancak yan-
ştan cekilerek Clinton'a destek ve-
ren Nebraska senatörü Bob Kerry
"Amerikalı artık kendi hükümeti-
ne güvenmiyor. Çok söz verildi.
Çok laf dinlediler ve sonuçta ger-
çekleşen bir şey olmadı. Amerikah
yalan dinlemekten bıktı"' derken
senatör Edward Kennedy ise "Cid-
di bir karar verme zamaru gelmış-
tır. 199O'lı yıllarda gücü ellerine ge-
çirenlere karşı savaşmalıyız fakirle-
re karşı değjl. Bombardıman uçağın-
da birinciyiz, insan eğitiminde ne-
den birinci sırada olamıyoruz. ikin-
ci Dünya Savaşı'ndan sonra Al-
manya'yı yeniden kurduk. Neden
Amerika'yi yeniden kuramayalım.
Clinton, yardımcısı Gore ile bunu
başarabilir. geleceğimızı garanti
altına alabiliriz" diye konuştu.
Clinton'ı aday gösıeren ve ateşli
bir konuşma yapan Nevv York vali-
si Mario Coumo hükümeti eleşti-
rirken Beyaz Saray bankasından
kredi alıp geri ödemeyen Kongre
üyeleri ile senatörlerin arasında De-
mokratlann da bulunmasmı
unutarak olayı gündeme getitmesi
bir gaf olarak nitelendirildi.
Coumo. Amerikada milyonlarca
çocuğun sokaklarda yaşadığını.
daha orkestra sesi ışıımeden silah
sesleri işittiklerini belirterek şunlan
söyledi: "Şimdi Japonlardan daha
önce onlara sattığımız şeyleri alıy o-
ruz. En düşük ekonomik büyüme
dönemindeyiz. Milyarder birisi
çıkü (Ross Perot) ve birdenbire bü-
tün Amerikahnın ilgısını çektı.
Kullandığı bir tek kelime vardı:
Değişiklik. Elbette Amerika'nın
değişikliğe ihtiyacı var. Ancak bu
değişikhği Bill Clinton yapabile-
cektir. Bush Körfez savaşından dö-
nen ordu ile kutlamalar yaptı. Yani
felaketleri kutluyor. Biz böyle
kutlama değil, problemleri birer bi-
rer çözüme kavuşturduktan sonra
sizlerle birlikte kutlama yapmak is-
tiyoruz."
Clinton'a destek vermemesı ve
yanşa devam etmesi nederuy leparti
yönetimi tarafından konuşma yap-
masına izin verilmeyen Jerry
Brovvn ise sonunda aday gösteril-
mesi üzerine konuşma hakkı elde
ederek merak edilen konuşmasını
yaptı. j
İSRAİL
Yeni yerleşim
politikası
donduruldu
• İskân Bakanı Ben Eliezer, işgal
altmdaki Batı Şeria ve Gazze'de
inşaat sözleşmelerinin dondurul-
duğunu açıkladı. Nablus'ta El
Nacaf Üniversitesi İsrailli askerle-
rin kuşatması altında.
Dış Haberier Servisi - İsrail'deki yeni
hükümet. işgal altmdaki topraklarda yeni
Yahudi yerleşım merkezlen ınşa edilmesi-
ne ilişkin daha önceden yapılmış tüm söz-
leşmeleri dondurduğunu açıkladı. Batı
Şena'nın Nablus kentındeki Fihstin El Na-
caf Üniversitesi çevresindeki İsrail askerle-
nnin kuşatması sürüyor.
İsrail Iskan Bakanı Benjamin Ben Elie-
zer. dün Ordu Radyosu'na verdiği demeç-
te, Batı Şeria'daki Jude ve Samari ile Gazze
Şeridi de dahil olmak üzerc. bugüne kadar
imzalanmış olan ve yapılması planlanan
bütün inşaat sözleşmelerini dondurduğu-
nu açıkladı. Karara gerekce olarak, yeni
hükümetin bütçe ınceleme işleleri gösteri-
lirken. sözkonusu ıncelemenin ne zaman
tamamlanacağı konusunda bilgı verilme-
diğı bildirildi.
İşgal altmdaki topraklarda yaşayan yüz
bin Yahudi'yi temsil eden konseyın başka-
nv Uri Ariel. bakanm emrine sert tepki gös-
tererek, sözleşmelerin dondurulmaşını "sa-
vaş ilanı" olarak değerlendirdi. İsrail'in
yeni hükümeti. işgal altmdaki topraklarda-
ki Yahudi yerleşim birimlennin inşaasını
kontrol altına alarak, ABD'den 10 milyar
dolarlık kredi garantisi eldi etmey i amaçla-
dığı öne sürülüyor.
Bu arada. üç gün önce İsrail askerleri ta-
rafından kuşatılan Baü Şeria'nın Nablus
kentindeki Fihstin El Nacaf Üniversitesi'-
ndeki kuşaıma devam ediyor. FKÖ lideri
Yaser Arafat. kuşatmaya son verilmemesi
halinde, Filistin halkının ayaklanacağını
bildirdi.
İzak Rabın'in başbakan olarak göreve
başlamasının ilk gününde. El Nacaf Üni-
versitesi'nde yapılan konsey seçimleri sıra-
sında bir Filistınli öğrencının üzennde c\
yapımı bir silahın bulunmasının ardından.
üniversite çıkışında arama yapmak üzere
ordu güvenlık bırimlen üniversıteyı kuşat-
mışıı. Kenue öncekı gün ılan edilen sokağa
çıkrna yasağının sonra. bölge "kapalı aske-
ri alan" ilan edildi. Filistin kaynaklannın
bildirdiğine göre İsrailli askerlerin kuşat-
ması altındakı ünıversıtede yaklaşık 4000
öğretım görevlisi ve öğrencı bulunuyor.
Lîniversite içinde rnahsur kalanlara yıye-
cek gönderilmesine ızın venlmıyor.
»* t t t
19TEMMUZ OZEL ÇEKILIŞI
53.YILIMIZDA
WASHEVGTON UFUK GÜLDEMİR
Kürt devletive dış politikaahlakı
• Türkiye'nin kendi Kürt meselesinden kurtulmak için başka
bir yerde Kürdistan yaratma uyanıklığı gerçekten başarılı olabi-
leceği gibi tarihe bir "gaflet" olarak da geçebilir. İsrail çıkışh böy-
lesi uyanıklıkların sonuçlan ne kadar meçhulse Saddam ile iş-
birliği yapmanın sonuçlan da o kadar meçhuldür.
Otomobil
1/1 Tam biletlere 5adet
Mazda 626 Sedan 2.0İ Düz Vites Full Aksesuar
Fiat Croma • Renault-21 Concorde
Tempra SXAK • Renault-21 Manager
1 / 2 Yarım biletlere 18 adet
6 Adet Ford Taunus 2.0 GTS
6 Adet Renault-9 Broadway • 6 Adet Doğan SL
1 / 5 Bestebir biletlere 30 adet
10 Adet Renault-12 TX Toros • 10 Adet Şahin
10 Adet Ford Taunus 1.6 GT
MİLLİ PİyAMGO9Temmu2
1
.992 ikramıye listesı arkasında yaymlanan otomobil dağılımı yukandakı ^ekıUe duzeltılmışbr.
Son günlerde Washington'da. fikir
babası israilli politikacı Ariel Sharon
olan, ama zaman içinde akademisyen ve
stratejistler tarafından geliştirilmiş. zcn-
ginleştirilmiş. Amenka'da da bellı bir
çev renin ilgi duy duğu bir tezden söz edi-
liyor:
"Eğer İsrail. zamanında faturası bır
üçüncü ülkeye (Ürdün) çıkanlmak kay -
dıyla bir Filistin yurdu doğmasına göz
yumsaymış. bugün kendi güvenliği da-
ha garanti altında olurmuş. Çünkü İsra-
il. 'evsiz, barksız, yurısuz' Filisünlilerin
dünya liberal kamuoyundan aldığı des-
tek ile daha kolay mücadele edebilirmış.
O halde Türkiye eğer faturası bir üçün-
cü ülke (Irak) tarafından ödenmek kay-
dıyla bir Küri yurdu ortaya çıkmasına
ızın verirse. kendi Kürt meselesı ıle uğ-
raşması daha kolay olur O zaman kar-
şısında. dünya kamuoyunun mazlum
ınsanlar olarak gördüğü Kürtler değil.
gerekirse topyekün sav aş açıp yola getı-
rebileceği bır Kürt dev leti bulunur.
Kaldı ki bu Kürt devletı karada sıkış-
mış, Türkiye'ye muhtaç bir yer olacak-
tır. Ermenıstan nasıl kı Türkiye'ye muh-
taçsa Kürtler açısından da durum
aynıdır. Türkiye. İsrail'in Ürdıin'de
yaptığı hatayı tekrarlamayıp lrak'ta bir
Kürdistan kurulmasına scbini çıkarma-
mahdır."
Bu tezın dayandınldığı tarihi gehşme-
leri, Arap-İsrail çaüşmasının derinlikle-
rinde boğulmadan özetlemeye çalışa-
hm. FKÖ. 1980'lerde nasıl ki Lübnan'-
da ıdıyşe ondan önce de Ürdün'deydi.
Zaten Ürdün coğrafık açıdan Doğu Fi-
listin'dir. "Crdünlü" dive bır Arap türü
de yoktur. O tanhlerde U rdün'de üslen-
miş olan FKÖ İsrail'e gerifla saldınlan
düzenliyor. İsrail uçaklan da kalkıp gı-
dip Ürdün'deki FKÖ hedeflerinı vuru-
yordu. Tabii bu arada. Ürdün Kralı
Hüseyin'i FKÖ'ye destek vermekten
caydırmak için de hedefler "geniş" tutu-
luyor. yani kurunun yanmda yaş da
yakılıyordu.
Bu taktik zaman içinde o kadar başa-
nlı oldu ki her gün onuru ile oynanan
Ürdün Kralı Hüseyin. eğer FKÖ'den
kurtulmazsa ayakta kalamayacağını
gördü ve FKÖ'yü dışan atmaya karar
verdı. Bunun üzenne FKÖ, Sunye'den
yardım istedi. Suriye tam Ürdün'e mü-
dahale edecekken. Hüseyin. Amerika-
ya başvurdu. O sırada Vietnam bata-
ğında olan Amenka da doğrudan dev-
reye gırmek yenne, Tel-Avi\'ı harekete
geçırdi ve İsrail, Sunye'ye karşı asker
çıkardı. Ürdün sınınnı aşmak üzere
olan Suriye. korkup gen bastı, Ürdün
Kralı Hüseyin, ışbaşında kaldı. FKÖ.
İsrail'in de desteği ile Ürdün'den ko\ ul-
du, Lübnan'a gitti. Sonra benzeri şeyler
Lübnan'da yaşandı.
İşte Sharon \e onun gibi düşünen bir
kısım muhafazakâr İsrailli stratejist şim-
di diyormuş ki "Biz o zaman hata
yaptık. Hüseyin'in devribnesinı önleme-
yecektik. Hüseyin yıkıhnca Arafat, Ür-
dün yönetimini ele gecirecek, defakto
bir Filistin yurdu kurulacak, bugünkü
kilitlenme yaşanmayacaktı."
Tarihin bu sayfasını Türklere anlat-
mak şimdi NV'ashington'da çok moda.
Eline her gazeteci geçiren. "İsraillilerin
yaptığı hatayı yapmayın, bırakın Sad-
dam devrilsin ve orada bir Kürt vatanı
ortaya çıksın. Psikolojık açıdan vatanı
olan kişilerle uğraşmak, mazlum vatan-
sızlar ıle uğraşmaktan daha kolaydır"
diyor.
Bu sivri akılhca yaklaşımda göz ardı
edilen en önemli unsur. toplumsal olay-
lann nasıl başlayacağı. nasıl gelişeceği
veya nasıl son bulacağının önceden kes-
tirilemediği gerçeğidir. Kendi Kürt me-
selesinden kurtulmak için başka bir yer-
de Kürdistan yaratmak uyanıklığı. ger-
çekten bir işe yarayabileceği gibi. "gaf-
let" olarak da tarihe geçebilir.
Mesela 1980'lerde Amerika'da anla-
şıldı ki 1%0'larda bir pilot proje kapsa-
mında bir bölgedeki işsızlere yapılan fe-
deral yardım. işsizlik sorununu çöz-
mediğı gibi. tam aksine teşvik etmişti:
İnsanlann yansmdan fazlası devletten
ayda 300 dolar yardım alarak miskinlik
içinde yaşamayı, daha t'azla kazanabil-
mek içinriskalmaya teıcih etmişti. Yani
belli adımlann ne sonuç vereceği, o gün
keslinlemıyor. Sonucu almak için bir
zaman geçmesi gerekiyor. Ege Cansen'-
in yaptığı benzetmeyle. kararlar ile so-
nuç arasındaki ilişki "hamilelik" işlemi-
ne benziyor O yüzden de tıpkı insanlar
gibi devletlerin de "uyanıkhk" yerine
"doğrunun" peşir.de olmasının avantaj-
lan bulunuyor.
Kürt işmde doğru ne? İnsan haklann-
dan. uluslararası ahlak ölçülerinden
yana olmak. bugüne kadar savunulan
ilkelerden. Kürt meselesi ile karşı karşı-
ya kahnca aniden vazgeçmemek. "Sad-
dam'ın diktatörlüğü sürdürmesi, orada
bir Kürt yönetimi ortaya çıkmasından
daha fazla çıkarlanmızadır" gibi belki
hakikaten kısa dönemde çıkarlanmıza
olan, ama ahlaki karabasanmdan hiçbir
zaman kurtulamayacağımız yaklaşım-
lara itibar etmemek.
Zaten bildiğimız kadanyla Saddam
ile anlaşıp Kürtleri ezmek. bugüne ka-
dar askeri cenahın ve sivil görüntülü as-
kerlerin itibar ettiği bir görüştü. Türk
hariciyesi. bu tür yaklaşımlara tepki du-
yuyor. askerleri dizginlemek için de ça-
ba harcıyordu Ancak şimdi hükümetin
bazı yeni arayışlar içinde olduğu söylen-
tileri var. İsrail'de doğup. Amerika'da
yankılanan "uyanıklıklann" müstakbel
sonuçlan ne kadar meçhulse, Saddam
ile ışbirliği yapmanın sonuçlan da o ka-
dar meçhuldür. Böyle bır arayışın sos-
yal demokrat bır partınin de ortağı ol-
duğu hükümet dönemine rastlaması da
ayn bır talıhsızlıktır. Bazen gözden
kaçınlıyor ama d\ş politıkada dahi ahla-
kın yen vardır. Bu. biz Türklerin arada
bır kendımızı iyı hissetmemize yardımcı
bıie olabılir.