29 Mart 2024 Cuma English Abone Ol Giriş Yap

Katalog

Aylar
Günler
Sayfalar
17TEMMUZ1992CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Asgari ücret haftaya kaldı • AVKARA(ANKA)- Toplam 600 bin işçiyi ilgilendiren yeni asgari ücret 21 hazıran sab gıinü açıklanacak. Çalışma Genel Müdiirü İbrahim Tekelioğlu başkanlığında bir saat süren bır toplantı yapan asgari ücret belirleme komisyonu, hesaplamalan tamamlayamadı. TÜPMŞ-tan45 tPHyonhıkhedef • tZMİR(ANKA)- Akaryakıta üst üste zam yapmayan başlayan Türkiye Petrol Rafınerileri AŞ (TÜPRAŞ), bu yıl 45 trilyon Üraük satış yapmayı hedefliyor. TUPRAŞ'tan yapılan açıklamaya göre Türkiyenin akaryakıt . ihüyaanjn yüzde 83'ünü karşılayan TÜPRAŞ, 45 trilyon lira olarak gerçekleşmesi beklenen cirosunun yaklaşık 20 trilyon lirasını harri petrol ithalatı ve akaryakit ürürüeri üzerinden ahnan gümriik ve fonlar için deviete ödeyecek. Bütçeye ve baa fonlara ödenmesi öngörülen bu paraya TÜPRAŞ'ın kân üzerinden ödeyeceğı Kurumlar Vergisi'nin dahil olmadığı bıldirildi. Koçailesi, Japonlara ortak • ANKARA (ANKA)- İstanbul'da görkemü bir düğünle evlenen Rahmi Koç'un oğlu M ustafa Koç ile aileden Ömer ve Ali Koç Japonlar'a ortak oldu. Koç ailesinin üç ferdi, Isıanbul'da bulunan Japon Gıda Satış ve Servis Limited Şirketi "ne 125'er milyon lıralık paylarla ortak olarak katıldı. Koç ailesinin şirkete ortaklığı, daha önceki yerli ortak Tur- Yat Turistik İşletmeler AŞ'nin şirketteki hisselerinin alımı yoluyla gerçekleşti. Tur-Yat'ın 375 milyon lira tutanndaki hissesi Koçailesi arasında eşit biçimde paylaştınldı. Buca'da işçiler grevi reddetti • İzmir (Cumhuriyet Bürosu)- Belcdıye-Iş Sendikası'nın grev karan aldığı Buca Belediyesi'nde çalışan işçiler yapıian oylamada " greve hayır" dedilcr. Sendika şube yöneticileri "İşçi kendi göbeğıni kendi kesti" diyerek sözleşmenin YHK'da yapılacağını söylediler. Karşıyaka Belediyesi işçileri de bugün grev oylaması yaparken Anakent Belediyesi'nde de işçilerin grev oylaması istemesi beklenıyor. BeriihnacaüSOS veriyor • tSTANBUL(AA)- Türkiye'nin ihracatma önemÜ bir yer tutan deri sektörünün ihraç pazarlannı ve sahip olduğu potansiyeli kaybetme tehlikesi icine girdiği bildirildi. E>eri ihracatı 1992'nin ilk altı ayında. bir önceki yıhn aynı dönemine göre yüzde 47.72 oranında geriledi. Türkiye Deri Sanayicileri Derneği (TDSD) Başkanı Turgut Koşar. deri ihracatında bir önceki yıla oranla büyük düşüşler olduğunu, dış ülkelerden gelen büyük talepleri karşılayamadıklannı ve elde edilen bu pazarlann kaybedilmek üzere olduğunu söyledi. Borusan'da degişiklik • ANKARA (ANKA)- Kocabıyık ailesinin sahibi bulunduğu Borusan Otomotiv Yatınmı ve Pazarlama AŞ Otomotiv Sanayii ürünlerinin ticaretinden vazgeçti, şirket, unvanındaki otomotiv kelimesini kaldırdı ve yatınm faaliyetlerine yöneldi. Adilna Sanove • İş Ekonomi Şervisi - Adilna Sanove İlaç Sanayii, piyasaya üç yeni ilaç sundu. Antibiyotiklerden Sanset, antiülseranlardan Duovel, antienflamatuar Zikaral'ın ithal edilerek Türkiye'de saüşına başlandı. Şirket yetkililerinden Korhan Acar "Dış dünya ile aynı zamanda piyasaya sunacağımızyeni ilaçlanmızın da hazırhklan tamamlanma aşamasına gelmiştir" dedi. Uçak başma 7 milyar lira ödenmiş sermaye zorunluluğu getirildi Ozel havacılığa çekidüzen^ ^ ^ ^ T . . l ' ' ' " l " ı ı ı . . . • ' ıı I I - ^ ^ F - İ " ' -- • ı ı ı — .... . . . . . . ı ı ı ., . . . #l--»j-»l l-%m /*"! m T*-vl 11 *ı.ft*-LrıtaİAVh İDRİSAKYÜZ Ulaştırma Bakanlığı, Türk sivil havayolu taşımacılığına yönelik köklü önlemler aldı. Si- vil havacılık yönetmeliğinde yapıian degişiklik uyannca, bundan böyle uluslararası stan- dartlara göre, gürültülü uçak- lar kiralanamayacak, saün alı- namayacak. Bu bağlamda, THY filosundaki Boeing-727 ve DC-9 tipi uçaklar başta ol- mak üzere, ötekı özel havayolu şirketlerindeki benzer uçaklar, kademeli olarak elden çıkanla- cak. Aynca, özel hava yolu şir- ketlerine, en az bir ucağın kendi mah olması vefilosundakiher uçak başına 1 milyon dolar (yaklaşık 7 milyar lira) ödenmiş sermaye zorunluluğu getirildi. Ulaştırma Bakanı Yaşar Topcu, Türkiye'de sivil ha- vaalıgın ciddi kurallara bağ- lanmak zorunda olduğunu be- lirterek, "Bundan böyle her önüne gelen, yerden biter gibi hava yolu şirketi kuramaya- cak." dedi. Topçu, Türk turiz- mi ve havayolu taşımaalığı için özel sektör yapılanmasının sağ- lam temellere oturmasını gerek- li gördüklerini bildirdi. Hafta başında Resmi Gaze- te'de yayırrîlanarak yürürlüğe giren yönetmelik uyannca, özel havayolu şirketleri, bundan böyle 50 koîtuk kapasitesi üze- rinde istediği uçağı kiralayama- yacak ve uçaklarda yabana ekip uçuramayacak. Uluslararası Sivil Havacılık örgütü (ICAO) kurallanna göre, 1993'ten itibaren Avru- THY 16 uçağını yenileyecek Yeni Sivü Havaolik yÖneUReliğt başta THY olmak üzere,ioplu taşsaaalüc yapanözei hava yohı şjrkettermden Green Air, Suİtao Aif, Tur Avrapa veIstanbai Hava Yolfaruu etkileyecek. Hakn, Siviİ Ha vaahk Genei MMürtüığp'ade tescM 59özeî ha vayoîu şirketi var. Bımîanfan büyük birkesirai "Charter" (tarifesiz}seferleri vehava taksicüiği yapryor. 50 koituk üzerinde kapasiteli ucakîaria toplu tBşsnaakk yapan hava yofu ştrketleri ve uçak sayılan şöyîe: Istanbuİ Hava Yolian(2 Caravell,4 adct Boeing-737/400ve6adet Boeing-727, topîam }2 uçak),Oreen Air (Sovyet yapanı 3adet Topokv- î 54,2adet Tupofev-134,topJam5 uçak), Tur Avrupa Ha vayolfan (4 adet Boeing-727), S«îtanAir(4adet, Baemg-737/200), Pegasus Hava Yoöan {2adet Boenc-737/400),Onor Air(2 adetAirbus A-320), Bosphorus (2 adet Boeing-737/30ö), Birgcn Air (Bir tane DC-8, bir tane Boemg-757/200 toplam2 uçak)veSun Expres (3 adet Boeing-737/300). Bunun djşiftda, Alb«tros,Air Alfa ve Birieşİk Avrupa Hava Yoilan şkketfcriain rahstt ve Boei«g-?27 «çakları için tesdl başvTirusu buîuauyor. İç hat uçuşu yapan şirketter ise. Sönmez Hava Yoîlan ijelmsık Hava Yoöan'ndan ohışuyor. Yönetmeliic uyannca, THynin eliode bataaan, 9adet DC-9 ve 7 adet Bodng-727 gürültüiüuçakJarekfençıkanlacak. Ulaşttrma Bakanı YaşarTopçu, bu uçaklann yeruıe BoeRg-737/400 ve 500 tipi ucaklann ahnmaya başiandtğmı bildirdi. Topçu,DC-9'lann penyodöc otoak saütacağım, BGciog-727Terifi bir kısmınmda, yeniden düzenlenip kargo uçağı oiarak kuuamiaotğuu bildirdi. Ozd havayohı şirketlerinden ise, Green Air'in ileSuilanAir'in filosundaki acaklânn tümönö degıstirmesi ya da, motoriannı (gûröltüsüzieriyle) yeniJenıesi gerekiyor. Buaun yanaıda, Tur Avrupa Havayollan'nın 4 uçağj üe, Istanbul Hava Yolian'nın 2 Caraveiri de, "gûrültülü'' uçaklar kapsamava giriyor. pa'da uçuşlan yasaklanan gü- rültülü uçaklar Türkiye'de de uçamayacak. Türkiye'nin "Po- sası çıkmış gürültülü uçaklann çöpiüğü" haline gelmesine izin vermeyeceğini belirten Ulaştı- rma Bakanı Yaşar Topçu, daha modern ve güvenli uçaklara sa- hipolunmasını, böylelikle sağhkb bir havayolu taşıma- cılığının amaçlandığını söyledi. Topçu bu konuda şunlan söyledi: "Geçmişteki yönetmelik, ba- kımsız onanmsız, su parasına uçaklan kiralayıp şirket kurmaya izin veriyordu. Bu şe- kilde yerden biter gibi şirketler kuruluyor. Mevsimlik uçuşlar yapıyor. Yolcusunu getiriyor, geri taşımıyor ve bir çok insan mağdur oluyordu. Bazılan da bu nedenlerle batü. Batarken devleti de zarara soktular. Uluslararası alanda, Türkiye gittikçe, neredeyse posası çıkmış uçaklann cenneti haline gelecekti. Bizim bu işi ciddi ku- rallara bağlamamız gerekiyor- du. Yönetmelik aynca, tarifeli ve tarifesiz uçuş yapan şirketlere, yeni kurallar getiriyor. Buna göre, tarifesiz dış hat seferi ya- pacak şirketler, biri kendi malı en az üç uçağıfilolanndabU- lunduracak. Tarifeli sefer ya- panlar ise, 2 kendi malı en az 5 uçak sahibi olacak. Bu uçaklar, Uluslararası Sivil Havacılık ör- gütü'nün "Chapter-3" (gürül- tüsüz) kuralına uygun olacak. Şirketler aynca, her uçak başı- na 1 milyon dolar sermaye öde- yecek. Yönetmelik, bugün ka- dar kurulan şirketlerin en geç iki yıl içinde bu kurallann yeri- ne getirilmesini koşula bağlı- yor. Şirketlerin bu kurallara uymaması haiinde uçuş ruhsat- lan iptal edilecek. özel havayolu yetkilileri yeni yönetmeliğe farki tepkiler gös- terdiler. İstanbul Hava Yollan Genel Müdürü Safi Ergin, yeni düzenlemenin doğru bir karar olduğunu söyledi. Ergin, Türk turizminin gelışmesi için güven- li bir hava yolu taşımaalığının sağlanması gerektığini belirte- rek, "Daha önceki kuralsızhk- lardan yararlanarak, oluşan özel sektörün yüzde 5Ö'si arka- lannda büyük lekeler bıraka- rak batmıştır. Bunlar hem mev- cut Türk şirketlerinin prestijini sarsmış hem de, turizmi olum- suz yönde etkilemişür." dedi. Uçak yolcusunun, modern ve güvenli uçaklar aradığıru vur- gulayan Ergin, Türk hava yolu taşımacılığında yabanalann yüzde 65 dolayındaki pazar paymın aşağıya çekilebilmesi için bu yönetmeliğin zorunlu olduğunu da ifade etti. Bu arada, "ön izin" alan ve kiraladıklan Boeing-727 tipi uçaklan Türkiye'ye getiren Air Albatros ve Air Alfa şirketleri, yönetmeliğin kendileri açısm- dan olumsuzluk yarattığını belirttiler. Air Alfa Genel Mü- dür Yardımcısı Can Akcay, yö- netmelik çıkmadan önce ba- kanbktan izin aldıkJannı ve ilk uçağı getirerek, "tescil" ettir- diklerini söyledi. Akçay, yeni kurallann kendilerine uygulan- ması haünde "uçuş ruhsatı" alamayacaklannı böylelikle hem kendilerinin mağdur olacağını hem de, Avusturya. Berlin ve Tel Aviv yolcu bağ- lantılannın yabana şirketlere kaptmlacağmı belirtti. META,konkordato başvurusundabulundu DENİZŞAHtN META Elektronık, on sekiz bankaya olan yaklaşık 30 milyon dolarlık borcu için dün Bc>oğlu İcra Tetkik Merdi Hâkimügi'ne konkordato başvurusunda bu- iundu. META Elektronik avuka- u Nida Ergenç. uzun süre alacaklı bankalar arasında borç ödemele- rinin birtakvime bağlanması doğ- rultusunda anlaşma sağianması için beklediklerini. ancak üç ban- kanın anlaşmaya yanaşmaması, bir özel bankarun da iflas yoluyla takibe gecmesi üzerine, konkor- dato başvurusunda bulundukla- nru bildirdi. META fabrikasında örgütlü Bağımsız Otomobil-İş Sendikası, fabrikarun kurtanlma- sı için dün Devlet Bakanı Cavit Çağlar ve ilgili banka yöneticileri- ne çağnda bulundu. Toplam on sekiz bankaya fai- ziyle birükte 30 milyon dolar bor- cu olan. ITT Schaub Lorenz li- sanayla televizyon üreten META Elektronik iki ay önce 400 kişiyi işten çıkarüp, kalan 400 işçiye de ücretsiz izin vererek üretimini dur- durdu. Ödeme güçlüğu içinegiren META'nın Kartal'da kıirulu fab- rikası üzerine înterbank 400 mil- yarlık, Yapı Kredi, Pamukbank, Tekfenbank ve Tekstilbank da toplam 190 milyar liralık ipotek koydurmuştu. Vakıflar Bankası, Akbank ve İktısat Bankası da şir- kete ait çeşıtlı gayri menkullen haczetti. Alaaıklı bankalann bir lasmı, META'nın yeniden üreti- me geçerek borçlannı ödeyebil- mesi amaayla döviz üzerinden, iki >ib ödemesiz 4 yıl ödemelı, yüzde 2 faizle borçlann bir takvi- me bağlanması, daha sonra da iş- letme kredisı verilmesi dogrultu- sunda bir program haarladı. Ancak bazı bankalann anlaşma- ya yanaşmaması üzerineprogram hayata gecinlemedi. META Elektronik, bankalarla anlaşma sağlanamaması üzerint; dün Beyoğlu İcra Tetkik Mercii Hâkimliği'ne konkordato başvu- rusunda bulundu. Şirket avukatı Nida Ergenç, anlaşmaya yanaş- mayan bir resmi, iki özel banka bulunduğunu, özel bankalardan birinin iflas yoluyla takibe geçtiği- ni belirtti. META, konkordato başvurusuyla birükte sunduğu ödeme planında, toplam 30 mil- yon dolarlık borcunu, bir yılı öde- mesiz altı yıl içinde, sekiz aylık eşit taksitler haiinde yüzde 12 basit fa- izle ödeyeceğini bildirdi. Öte yandan META'nın Kar- tal'da kurulu televizyon fabrika- sında çalışan 400 ışçi dönüşümlü olarak fabrikada nöbet tutmaya başladı. META işçileri fabrikada nöbet tutmaya başladı. Cari işlemler açığı büyüyor • Geçen yıhn ilk 4 aylık döneminde 69 milyon dolar olan cari işlemler dengesi açığı bu yılın aynı döneminde 389 milyon dolara ulaştı. ANKARA (AA) - Türkiye'- neminde 1 milyar 736 milyon nin ödemeler dengesi bilanço- suna göre bu yıl ocak-nisan dö- neminde cari ışterfler dengesi 389 milyon dolar açık verdi. Cari işlemler dengesi açığı, 1991 yılı ocak-nisan döneminde 69 milyon dolar olmuştu. Geçğn yıl nisan ayında 146 milyon dolar fazla veren cari iş- lemler dengesi, bu yıl aynı ayda yerini 226 milyon dolar açığa bırakü. Ödemeler dengesi bilançosu- nun en önemli kalemlerinden dış ticaret açığı bu yıl dört ayda geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12.7 artışla 1 milyar 958 milyon dolara yükseldi. Dış ti- caret açığı 1991 yılının ayru dö- dolar idi. Türkiye, bu yıl dört ayda ge- çen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.5 oranında daha az dışborç ödemesinde bulundu. Ödemeler dengesi bilançosu- na göre bu yıl ocak-nisan döne- minde toplam 2 milyar 333 mil- yon dolar olmak üzere, 1 milyar 311 milyon dolar ana para, 1 milyar 22 milyon dolar da faiz ödemesinde bulunuldu. 1991 yılı ocak-nisan döneminde ise 1 milyar 454 milyon dolan ana para, 1 milyar 181 milyon do- lan da faiz olmak üzere toplam 2 milyar 635 milyon dolarlık dış borç geri ödenmişti. Bu yıl ocak-nisan döneminde bir önceki yıla göre yüzde 25 oranında azalan orta ve uzun vadeli kredi kullanımlan 1 mil- yar 202 milyon dolara geriledi. 1991 yılı ocak-nisan dönemin- de 1 milyar 606 milyon dolar tutannda kredi kullanımı ger- çekleşmişti. Öte yandan bu yıl ocak- ni- san döneminde geçen yılın aynı dönemine göre fiili yabana ser- maye girişi yüzde 93.5 oranında arttı. Böylece. 1991 yılının ilk dört ayında 155 milyon dolar düzeyinde gerçekleşen doğru- dan yatınmlar, aynı dönemde 300 milyon dolara ulaştı. Bu yılın dört ayında, kısa va- deli yükümlülüklerde ise 185 milyon dolar artış oldu. Geçen yıl dört ayda, kısa vadeli yü- kümlülüklerde 627 milyon do- larlık gerileme kaydediLmişti. Geçen yıl ocak-nisan döne- minde 352 milyon dolarlık kısa vadeli kredi sağlanırken bu yıl aynı dönemde bu rakam 414 milyon dolara çıktı. Bu yıl dört ayda, geçen yıla göre turizm gelırlerinde yüzde 44.3 oranında artış kaydedilir- ken harcamalarda yüzde 11.7 azalma kaydedildi. Buna göre geçen yıl dört ay- da 440 milyon dolar olan tu- rizm gelirleri, bu yıl aynı dö- nemde 635 milyon dolara yük- seldi. Turizm harcamalan ise 1991 yılı ocak-nisan dönemin- de 187 milyon dolar iken bu yıl söz konusu dönemde 165 mil- yon dolara geriledi. Bu yıl ocak-nisan dönemin- de, işçi dövizi girişi ise 768 mil- yon dolara düştü. Geçen yıl aynı dönemde 856milyon dolar oîan işçi dövizi girişinde yüzde 10 azalma görüldü. Anti-kartel yasa taslağı hazır ANKARA (AA) - Kamuo- yunda, "Anti-Kartel" Yasası olarak adlandınlan, "Rekabe- n'n Korunması Haklûnda Yasa Taslağf'na son şekli ve- rildi. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı yetkilileri söz konusu kanun taslağının, çok özel kunıluşlara gönderileceğini belirterek, "Bu kanun, piya- saya mal arzedenlerin kendi aralanndaki ilişkiyi düzenli- yor. Tükeüci kanununda ol- duğu gibi tüm sivil kesim ör- gütlerini ilgilendirmiyor. Bu nedenle taslağı herkesin görü- şüne arzetmek yerine, konuy- la ilişkisi bulunan kuruluşlar ve çok özel kişilere gönderile- cek" dediler. Bakandan elektrik fıyatlannın yüksek olmasına yanıt: TEK'in 25 trilyon lira borcu var Devren Kirahk Karaköy'de mobilyah büro Tel: 575 25 20 ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Elektrik fiyatlannın yük- sek olması yoğun eleştirilere neden olurken, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ersın Faral- yalı, 25 trilyon borcu bulunan TEK'in bu yıl 7 trilyon lira za- rar etmesinin beklendiğini be- lirterek, "TEK'te üretilen ener- jinin fıyatını maalesef kimse bilmiyor"dedi. Faralyalı, Dün- ya Bankası'ndan ahnan kredı- lerle. tahsilatı hızlandırma ve muhasebe-stok kontrol sistem- lerini yenileme konulannda ihaleye çıkıldığını bildirdi. Faralyalı, önceki akşam Baş- bakanlık binasından aynlırken gazetecilerin sorulannı yanıt- larken, Türkivc Elektnk Ku- rumu'nun (TEK) 25 trilyon lira borcu bulunduğunu, kurumun bu yıl beklenen zarannın da 7 trilyon lira olduğunu söyledi. "TEK'tc üretilen enerjinin ma- liyetini maalesef kimse bilmi- yor. TEKte bugün stok kont- rolu yoktur, ^loğru dürust muhasebc sistemi yoktur. doğ- ru dürüst maliyet hesabı yok- tur" dıyen Farahalı. gazetecile- rin, "Bu bir ıiiraf mı?" sorusu- na, "Evet, senelerdir. Kurma- yanlar düşünsün" karşılığını verdi. TEK Genel Müdürlüğü gö- revinden geçen hafta istifa eden Birkan Erdal'ın. Dünya Ban- kası'ndan ahnan krediyle 2 ayn ihalc açtığını belirten Faral>ah, ihalelerden birisinin tahsilatı hızlandırma konusunda oldu- ğunu söyledi. İzmir'deki tahsi- lat şube sayısını, bankalann on-line sısteminden yararlana- rak 1100'e çıkardıklannı belir- ten Faralyalı, "Vatandaş diyor ki. "bana fatura ver." Maliye Bakanlığı'ndan. bu banka makbuzlannın fatura yerine ge- çeceği yönünde ııfak bir tebliğ bckliyoru7. Ama. üzülerek sö\- leyeyım kı. bu tebliğin çıkması çok uzun sürdü" diye konuştu. İkinci ihalenin, muhasebe sis- temiyle ilgili olduğunu kayde- den Faralyalı, "Muhasebe sis- teminin düzeltilmesi, sıok kontrol ve verimlilik hesaplan- nın kompüterize edilmesi. sbtc- min oturtulması lazım. Bugünc kadar yapılmamış"' dedi. Faralyalı, "Bu durumda elektrik fiyatlan görccclı olarak mı behrleniyor?" sorusuna. şu yanıtı verdi: "Havır, göreceh değil. 'Olsa olsa" hesabına göre değil. Za- ten, enerjimiz çok pahalı. daha fazlasını kaldırmaz. Belli ku- rumlarla işbırliği yapıp. kredi aldığımız zaman. enerji maliye- timizi soruyorlar. Maliyetımı/ çok. O zaman, siz şu kadar li- yattan. mesela 6.5 sentten \u- kanva satma\ın" dhorlar. TEK'in 25 tnlyon borcu ncrc- den geliyor? Senelerin birikimı. Bu sene beklenen zarar 7 tril- yon lira 1992de. Enerji fiyalın- da /aıen zarar \ar. Ama bcn. malıyctinı bir bılebıl^cm. hiçol- mazsa ona göre ledbırler alabı- iınm. mukayese ımkânlanm olur. Şebeke kayıplar ayn. Özellıkle dağıtım sebekesinde çok bü\ük kavıpUır \ar Dağı- tım şebekesinde namutenahi, \ü/de20'\e \aran kauplar \ar. Onlar ıçın dc çalışmalunmı/ var " Faralyalı, ANAP lideri Me- but \'ılma/"m Ataturk Barajı"- na ıhıjkin olarak. "Gostermclik açılı^ >apılı\or. daha ->onra ış- letmeyc kapanacak" şeklindeLı ^özlerinin anımsatılması ii/eri- ne. "Ncreden bılıvomuış kı?" dıye sordıı IŞ DUNYASIND AN Prof. ÜNAL BOZKURT Rating Hakkında Önerilep Son günlerde risk derecelendirme (rating) gündeme ge- len bir konu oldu. İlk öne 13 Temmuz 1992 günü Cumhuri- yet'in "Düşünceler" köşesinde yayımlanan yazısında Sn. Salih Neftçi Hazine'nin ihraç etmiş olduğu 250 milyon do- larlık Yankoc tahvillerinin derecelenirme şirketi olan Starv dart & Poor's tarafından BBB derecesi verild iğini, bunun da yaürım kalitesi olan tahvillerin alt sınırı oluşturduğunu belirtiyordu. Ratingin tekrar güncel olması nedeniyle bu konudaki düşüncelerimizi kısaca açıklamaya çalışalırrv a) Rating, ihraç edilecek veya piyasada mevcut borçlan- ma araçlarının risk derecesi hakkında bilgi üretme işlemi- dir. Yatırımcıları söz konusu menkul değerin riski konu- sunda aydınlatma işlemidir. özellikle seraye piyasası kültürünün henüz yatırımcılarda tam gelişmediği bu or- tamda bu tür enformasyon kurumlarına büyük ihtiyaç var- dır. b) Geçen yıl 813.6 milyar TL.Iık özel sektör tahvili 667 milyon TL'lık finansman bonosu, 728 milyar TL.Iık banka bonosu ve banka garantili bono olarak toplam 2 trilyon TL lık borçlanma aracı aihraç edilmiştir. Fakat bu rakam yıllar itibarıyla değişecektir. Bizim kanı- mıza göre rating başladıktan sonra piyasa renklenecek, farklı özelükte borçlanma araçları ihraç edilece ve salam firmalar için ihraç maliyetleri düşebilecektir. Kısacası rating yatırımcılara menkul kıymetlerin risk de- recesi hakkında bir bilgi ürettiğine göre ve Türkiye gibi ülkelerde bilgi eksikliği birçok yanlış kararlar alınmasına neden olduğuna göre rating gereklidir. Fakat kolay değil- dir. c) Borçlanma araçlarının ikinci el piyasası ülkemızde hemen hemen hiç gelişmemiştir. Şu anda İMKB bünyesin- de bir tahvil borsası varsa da burada sadece kamu menkul kıymetleri işlem görmektedir. özel sektör tahvillerinin bu piyasada alınıp satılması bir başka deyimle piyasasının gelişmesi için rating gereklidir. Çünkü menkul kıymetin riski belli olursa fiyatı buna göre oluşacaktır. d) SPK'nın amaçladığı finansal reformun geliştirilebil- mesi için de ratinge gerek vardır. Yazının başında belirti- len borçlanma araçları için kayıt sisteminin uygulanabil- mesinin yanı sıra örneğin yakmda tebliği yayımlanacak olan menkul kıymetleştirm için de raing zorunludur e) Yatırımcıyı korumak amacıyla piyasaya direkt değil dolaylı müdahaleler gerekli olmaktadır. örneğin ABD'de yatırım fonlannın ve sigorta şirketlerinin belli bir risk dere- cesinin altındaki borçlanma araçlarının satın almaları ya- saklanmıştır. Aynı tür sınırlamalar belki bizde çok daha erekli olacaktır. Bu nedenle yine ratinge gerek vardır. En çok tartışılacak husus ülkemiz için ne tiir bir rating modelinin daha uygun olacağıdır. Rating kurumları nasıl kurulmalı, rating işlemleri her ih- raç için zorunlu mu olmalıdır? a) Kolay bir seçenek, kurulacak bir kamu kurumunun elli özelliklere sahip ıhraçlar için ratingi yapmasıdır. Fakat bu başlangıçta bızi çıkmaza sokar. Çünkü ratingin en önemli özelliği derecelendirmenin güvenilir olmasıdır. Güvenilir olmanın koşulu ise derecelendirmeyi yapacak kuruluşla- rın bağımsız olmasıdır. Bu nedenle kamu kurumlarınn bu tür derecelendirme yapması doğru değildir. Bu SPK'nın çatingi yapması gibi bir şey demektir. b) Yukarıda belirtilen sakıncalarından ötürü rating kuru- luşları özel sektöre ait olmalıdır. Fakat bu kurumlar itibar kurumlarıdır. Bağımsızlıklarını korumaları, derecetendir- meye güvenin sarsılmaması için kuruluş ortaklar veçaltş- ma koşulları itiarıyla bazı sınırlamalar getirilebilir. örne- ğin rating şirketi aşka bir işle meşgul olamaz. Sadece ve sadece bilgi ürten enformasyon işleri yapabilir. Gerek kurucu ve gerekse çahşmalar için bazı özellikler aranabilir. örneğin ortakları seraye piyasasıyla ilgili baş- ka bir işle meeşgul olamazlar. Aynen aracı kurumlarda olduğu gibi şirket yöneticileri için belli tahsil ve tecrübe koşulları konabilir. c) Rating en azından halka yapılacak belli miktarın üs- tündeki borç araçlarınn ihracı için zorunlu hale getirilebi- lir. Buna karşın yatırım fonları gibi kolektif yatırım kurum- larına direkt plasman yoluyla yapılacak ihraçlarda da rating zorunlu olabilir. d) Raingin serbest kalması arzu eden kuruluşlar tarafın- dan yaptırılması oldukça liberal bir yaklaşımdır. Bu ratin- gin olmaması demektir. Çünkü şu veya bu şekilde alım satımlarda bu tür değerlendirme menkul değer analistleri tarafından yapılacak. Bu da oldukça subektif olacak ve ya- tırımcıları yanıltarak piyasada güvenin kaybolmasına yol açabilecektir. Halbuki herkesin kabul edebileceği ve refe- rans olarak benimseyeceği objektif bir değerlendirme ta- sarruf sahiplerine menkul değer analistlerine kısacası mali piyasalarla ilgili herkeseyol gösterebilecektir. Tüketid tasansı Meclis'e sevk edildiANKARA (ANKA) - Sana- yi ve Ticaret Bakanı Tahir Köse, tüketicinin korunması yasa tasansını, son şeklini ve- rerek Bakanlar Kurulu'na sunduklannı ve tasannın TBMM'ye sevk edildiğini bil- dirdi. Tasan. tüketici mahkeme- leri. lüketici konseyi ve ha- kem heyetlerinin kurulması. kurallara uymayan satıalara 500 milyon lirava kadar para cezası ve reklamlar üzerinde sıkı denetim mekanizması oluşturulmasını öngörüyor. Bakan Köse, düzenlediği basın toplantısında çeşitli ke- simlerden aldıkları görüşler doğrultusunda tasanya son şeklini verdiklerini belirtir- kcn. eklenen \eni hükümler hakkında bilgi verdi. Gönüllü tüketici örgütlennin etkin ol- duğu. devletin valnızca yargı yoluyla soruna müdahale et- tiğı bır biMcmı amaçladıklan- nı belirten Köse. tüketici mahkemelen kuruluna kadar satıcı ve tüketıcıler arasında- ki davalara Adalet Bakan- hğı'nın görevlendireceği mahkemelenn bakacağını bildirdi. Köse. lüketici sorunlannın çdzümünde. mahkeme öncesi aşamada uzlaşma sağlamak amacıyla il \e ilçelerdc faali- yeı göslerecek tüketici sorun- lan ıçın hakem heyetlen oluş- ııırıılacağını açıkladı. Kösc"- nın verdiği bilgıye göre heye- tin ba^kanlığını sanavı ve licaret il müdürlen vapacak. Heyeılc bcledıye. baro, tica- reı ve >>ana\ı odaları ile esnal vc -.analkar odasından bırer temsilci bulunacak. Uyuşmazlık konusu mal ya da h'izmetin bedelinin bir mil- yon lirayı aşmadığı durum- larda. bu heyetlerce verilmiş bir karar olmâksızın tüketia mahkemelerine başvurula- mayacak. Reklam kurulu Bu arada, ticari reklam ve ilanlarda uyulması gereken ilkeler ile uygulanacak para eezalannı belirlemekle görev- li bır "reklam kurulu" oluştu- rulacak. Bakanlığın görev- lendireceğı temsilcinin baş- kanlık edeceği kurulda Adalet Bakanbğfndan bir hakım. TRT. YÖK, Türk Ta- bipleri Birliği. Barolar Birliği. TOBB- gazeteci örgütleri ve reklamcı derneklerinin seçe- ceği birer ü>e ile tüketici kon- seyinden bir temsilci yer ala- cak. Reklamlar tüketiciyi alda- tıcı. yanıltıcı. tüketicinin can ve mal güvenliğinı tehlikeye düşürücü, hastalan, yaşlılan, çocuklan ve cinselliği ıstis- maredicı olamayaeak. Etiketsiz ya da özürlü oldu- ğu üzenne yazılmayan mallar için 300 bin lira. garantı bef- gesi ve kullanım kılavuzu düzenlenıeyenlere bir milyon lira para cezası getinlivor. Satın alınan malın belirti-, len nıteliklerc sahip olmama- sı ya da "yyıplar" taşıması durumunda 15 gün içinde ia- dc. dcğı^Umıe veya tamir is^ ıcğıvle yapıian başvurular rcddcdı lemevecek.
Abone Ol Giriş Yap
Anasayfa Abonelik Paketleri Yayınlar Yardım İletişim English
x
Aşağıdaki yayınlardan bul
Tümünü seç
|
Tümünü temizle
Aşağıdaki tarih aralığında yayınlanmış makaleleri bul
Aşağıdaki yöntemler yoluyla kelimeleri içeren makaleleri bul
ve ve
ve ve
Temizle