Katalog

SAYFA CUMHURİYET 3MART1992SAU HABERLER Cenajans Grey-Hürriyet • AA (Ankara) - Hurriyet Gazetecılik ve Matbaacılık A.Ş. ile Cenajans - Grey Reklamcılık A.Ş., Hürriyet TV Film Production A.Ş. adlı şirkeli kurdular. Merkezi tstanbul'da olan şirket, her türlü ileıişim araçlarından yararlanmak suretiyle televizyon ve radyo programları yapmak ve ilgili mercilerden izin almak kaydıyla yayınlamak; öğretici, belgesel, aktuel filmler, televizyon programlan yapmak ve bunları yurt içinde ve dışında pazarlamak, yayınlamak ve dağıtmanın yanı sıra, filmcilik şirketlen kurmak, işletmek, goruntulü. işitsel ve yazılı film program ve reklam kampanyaları düzenlemek amacıyla kuruldu. Sermayesi I milyar lira olan şirkette, Hürriyet Gazetecılik ve Matbaacılık A.Ş.'nin 400 milyon lira, Hürriyet Holding A.ŞÎnin 200 milyon lira, Cenajans-Grey Reklamcılık A.Ş.'nin 300 milyon lira ve Hürgün Gazetecilik ve Matbaacılık A.Ş. ile ideaJ yayıncılık ticaret A.,Ş!nin de 5O'şer milyon lira payları bulunuyor. Şirketin ilk yönetim kurulu üyelerini ise Sedat Simavi, Yaşar Eroğlu, Nail Keçili ve Uğur Dündar oluşturdu. Kadın mözesine son • AA(Kuşadas>ı)-Türkı\c nınılk kadın müzesi dün sabah Kuşadası Beledıyesi yetkilileri tarafından bo^ultıldı Müzedeki 168 adet he\kelin notcrcc tespitininyapılmasından sonra eserler zabıta memurlannca dışarıya taşındı. Üzerindeki "Nuri Özkan Sanat Müzesi" yazılı tabcla da indınldı. Daha sonra olay yerinc gelencscdcnn sahibı veözel tnüzcnin işlctmecisi sanaıçı Nuri Özkan. yapılan işin suç olduğunu önc sürdü. Kuşadası Belediye Başkanı Lütfi Suyolcu. "I989yılında NunÖzkan'a buravı I5günsergiiçin verdik. Aramızda bır sözleşme > ok. Sanatçı Nuri Özkan ışgalci durumundadır. Onun içın boşaltıyoru/. Bızburayıgüzel bir müze yapmak istıv oruz" diye konuştu. Bitki müzesi • İÜHA (Antaha)-Akdeniz Üniversıtcsı Fen Fakiikesi Biyoloji Bölümü ılc Zıraat Fakültesi Çe\ re Sorunlan Uygulama veAraştırma Merkezi'ninişbırlığıvle AntaKa'da Bitki Müzesi (arboretum) kuruldu. Antalya'da 500dönümlük bıralanı kaplayan müzede günes yanm küreden Türkiyeye ılk kez gctırilcn 60 tür ile birlikte toplam 163 tür bitki bulunuyor. Milyarder memur • AA(Adana)-Mıllı Piyaneo'nun 29 Şubat 1992 çekilışinde"C 48638" numaralı yarım bileti) le 5 milyar liralık büyük ikrami\e\eortak olan Adanalı talihli.çckini aldı. Mıllı Pi\ango Adana Bölge Müdürlüğü'ndedüzenlenen torene Vakıfbank Kuruköprü Şubesi Müdürü Sclahattin Ka\ uncu ile birlikte gelen Adanalı talihli M ustafa Özden (38). 2.5 milvar liralık çckini bölge müdürü Ali Bülbül'dcnaldı. Suni fiyat artışı • AA (Ankara) - Kanserli hastaların ağnlarını kesmekte kullanılan tıbbi amaçlı ilaçların ithalinde, firmaların kur farkından kâr etme isteklerinin, bu ilaçların fiyatlarını suni olarak yükselttiği bildirildi. Yüksek Denetleme Kurulu, Bolantin, Aldolan gibi ilaçların genel satışı için TMO'nun afyon alkoloidleri üreten firması Alkasan'a izin verilmesini istedi. Ramada'ya ödül • AA (Antalya) - Antalya'nın Kemer ilçesindeki Ramada Renaissance Oteli, M k z i ARD'df olan Rpmarla Oteller Zinciri'nin '1991 yılındaki iyi işletmesi' seçildi. Körfez krizir.in olumsuz etkilerine rağmen, 1991 turizm sezonunu kârla kapayan Kemer'deki Ramada Renaissance Oteli, dünya genelinde 'Renaissance' tipindeki 65 Ramada işletmesinin en başarılısı olarak belirlendi. İsmail Aydın öldü • AA (Ankara) - Uşak eski milletvekillerinden İsmail Aydın, Ankara'da vefat etti. ismail Aydın, 1938 yılında Eşme'de doğdu. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakultesi'ni bitiren Aydın, Çeşitli ilçelerde kaymakamlık yaptı. Aydın, 1977 seçimlerinde CHP'den Uşak Milletvekili seçilerek parlamentoya girdi. E\li olan Aydın, iki çocuk babasıydı. Aydın'ın cenazesi bugün TBMM'de duzenienecek törenden aonra Kocatepe Camii'ne götürüierek burada kılınaeak namazdan sonra toprağa verilecek. Ceset bulundu • AA (Kemalpaşa) - tzmir'in Kemalpaşa ilçesinde, yanmış otomobilin içinde bir ceset bulundu. Yetkililer, yanmış cesedın cinsiyetinin dahi belirlenemediğini, plakası olmayan otomobilin, motor numarasından kime ait olduğunun tespite çalışıldığını kaydettiler. Trafik kazası • AA (Bandırma) - Bandırma'ya bağlı Aksakal Bucağı'ndaki devriye görevinden donen askeri araç, 600 Eslcr Mahallesi Etibank fabrikaları önünde, lastiğinin patlaması sonucu elektrik direğine çarptı. Araçta bulunan jandarma erleri Engın Kahr-man ile Şevket Kendır olduler. İsveç'teki Uppsala Sismoloji Enstitüsü'nün Başkanı Prof. Ota Kulhanek, deprem konusunda bir numara Dünyanınen hassas bilini adanııLEYLA TAVŞANOĞLU (Uppsala) - İsveç'tekı dünyaca ünlü Uppsala Sismolo- ji Enstitüsü'ndeyiz. Dünyanın herhangi bir yerinde ne zaman bir deprem olsa Uppsala Sismoloji Enstitüsü'nün açıkla- malanna itibar edilır. bütün basın organ- lannın haberlerinde enstitünün şiddet ölçümlerine. depremin merkez hesabına \er verilir. Enstitü, ya da resmı adıyla Uppsala Üniversitesi Sismoloji Fakültesi, üniversi- te kampüsünde, hepsi tek katlı üç küçük binadan oluşuyor. Binalardan biri, enstitü personelinin çalışmalannı vaptıklan büro olarak kullanılıyor. İkinci bınada sismog- rafı aygıtlan bulunuyor. Üçüncü binada ise ölçüm aygıtları bulunuyor. Enstitünün üç işlevi var. Sismoloji alanında eğitim, li- sansüstü ve doktora eğitimi, üçüncü ve en önemlisi de İskandinavya'da ve bütün dünvada sismoloji verilerini toplamak. deprem hesabı yapmak, av nca da tahmın- dcbulunmak. Enstitünün 16 yıldır başkanlığını yapan Yardımcı Prof. Ota Kulhanek'le konuşu- voruz. Çekoslovakya asıllı olan 57 yaşın- daki Kulhanek, enstitünün başına, bütün dünvada isim yapan Prof. Marcus Bath'ın emeklive aynlması üzerine getirilmiş. Ay- nı zamanda Sismoloji Fakültesi'nin de dckanı. Kendisine bütün dünyada dep- remler konusunda referans kaynağı ola- rak neden sadece Uppsala Sismoloji Ens- titüsü'nün göstenldiğini soruyoruz. Şöyle vanıtlıvor: Doğru bilgi "Diğer sismoloji enstitülerinin neden bi- zım kadar doğru ve çabuk bilgi toplama- dıklannı bılmivorum. Ovsa dünya üzerin- de büyük sismoloji kuruluşlan var. Bakın şımdi. biz toplam 15 kişiyle faaliyet göste- rıyoruz. Bunlardan ikisı Afrikalı, ikisi Çınli. biri Yunanlı. bin Alman. bin Kosta Rıkalı. diğerleri İsveçli. Bu yabanalar biz- de yıllarca çalıştıktan sonra ülkelerine dönüyorlar, ama ülkelerindeki sismoloji enstitülerinin adlannı neden bizimki ka- dar duyuramadıklannı gerçekten bilmiyo- rum. Bazı dünyaca ünlü sismologlar var Bunlar kuramsal çalışmayı mükemmel yapıyorlar. ama iş rutin çalışmaya gelince bunu kendilerinin çok altında bir iş olarak görüyorlar. bu işe girmek istemiyorlar. Pek çok ünlü ve değerlı sismolog tanıdım. Ama ış sismik ışaretleri çözmeye gelince bunlan okumayı bilmediklerini fark edi- yorum. Bizim işimizde göreve dört elle sanlmak, kendini işine vermek çok önem- V lidjr". Kulhanek, Uppsala Enstitüsü'nün aldı- ğı deprem verilerini basına anında nasıl aktarmayı başardığı yolundaki sorumuzu ise şöyle yanıtladı: "AP, Reuter, UPI gibi uluslararası ajanslarla çok eskiden ben süren bir cen- tilmenlik anlaşmamız var. Bir deprem olur olmaz bu ajanslara haberi veriyoruz, onlar da anında kullanıyorlar. Bütün dün- yaya duyuruyorlar". Kandilli'yle Hişki Turkiye'yle sismolojik çalışmalar konu- sunda hiç ışbırliği yaptılar mı? Kulhanek bu konuda şunlan söylüyor: Çekoslovak asıllı Kulhanek 16 yıldan beri Uppsala Sismoloji Enstitüsü'nün başkanlığını yürütüyor. (Foto: GISELA KLEVVITZ) "Kandillı Gözlemevi'yfe 1975'te yakın bir işbirliğımiz olmuştu. O tarihte Esen Alsan ve Le\ent Tezuçan adlı iki Türk sis- molog bizdeçalışmışlardı. Esen Alsan, bil- diğim kadanyla hâlâ Kandilli Gözle- mevi'nde çalışıyor. Levent Tezuçan ise emeklive a\nldı. Türkiye'de depremlerle ilgili çok değerli çalışmalar yapmışlardı. Ne yank ki 1975'ten sonra Turkiye'yle doğrudan bir temasımız olamadı. Bir kez. o da 1989'da İstanbul'da düzenlenen bir uluslararası sismoloji kongresine katıl- dım. Türk meslektaşlar, hatta Kandilli Gözlemevi'nin yöneticisiyle de o sırada ta- ruşıp görüşme fırsatını bulmuştum. Türki- ye, özellikle doğu bölgesindeki yılucı dep- remler meydana gelen bır ülke olması nedeniyle yakın ilgi alanımıza giriyor." Türkiye'nin özellikle Doğu ve Güney- doğu bölgelerindeki yapılar depreme da- yanıklı yapılsalardı. bu derece yıkıa dep- remler olur muydu sorumuza Kulhanek'- in yanıtı şöyle oldu: •'Bu konuda kesin bir bilgim yok. O ba- kımdan tam bir değerlendirme yapamıyo- rum. Ama size çok çarpıcı bir örnek vere- bilirim. San Francisco ve Ermenistan depremlerinin ikisi de Richter ölçeğinde 7.1, 7.2 şiddetindeydi. Ermenistan'da can kaybı sayısı kaba bir rakamla 20 bin oldu. Oysa San Francisco'da sadece 60 kişi öl- dü. Bunun da nedeni, San Francisco'daki yapı kalitesiyle Ermenistan'daki yapı kali- tesi arasındaki farktı. Depremlerde insanlar, yer yanlıp da ye- rin içine girdikleri için değil, yapılann çök- mesi üzerine enkaz altında kalmalan yüzünden ölürler. Ermenistan depremi sı- rasında herkes dışanda olsaydı hiç kimse ölmezdi. Türkiye'deki depremlerde o ka- dar yüksek can kaybı verilmesinin nedeni- nin de depreme dayanıksız yapılann hemen yıkılması olduğunu sanıyorum." Önceden tahmin Depremleri önceden tahmin etmek gibi bir teknik gerçekten geliştirildi mi? Kulha- nek bu sorumuza da şu yanıtı verdi: "Bakın, bu çok zor bir konu. Depremle- ri önceden tahmin etme konusunda geniş çaplı çalışmalar yapılıyor. İki şekilde tah- min yapılır: Birincisi istatistiki tahmin, ikincisi de saptamadır. Birincisinde hari- tada bir alan belırlenır. Bu alan, örneğin 30 yıldır depreme duyarlıdır. Yüzde dok- san olasılıkla bu bölgede bir deprem ola- cağı var sayıhr. Depremin şiddeti büyük olasılıkla 7 olacaktır. Bütün bunlan geç- miş istatistik verilere göre hesaplanz. Bu- nun ardından saptama gelır. Depremin tam yen. zamanı ve tam yerinın saptan- masına çalışılır. Bunu yapmak inanılmaz derecede karmaşık bir iştir. Bunu, örneğin Çin'de yaptık. Ama her zaman doğru so- nuç ahndığı söylenemez. Yunanistan örneği Yunanistan'da bir ekip bazı başınlı tah- mınler yapıyor, dünyanın manyetik alanı- na giden elektnk akımlannı ölçerek he- saplar yapıyorlar. Bu ekip. elektrik akım- lannda. depremden az önce normal düzeylerine göre önemli sapmalar olduğu- nu saptadılar. Örneğin, bir depremden birkaç gün önce ya da birkaç hafta önce nerede, ne zaman, kaç şiddetinde deprem olacağını haber veriyorlar. Şimdiye kadar da yaptıklan tahminlerin yüzde olarak ba- şan oranlan yüksek. Çinliler de deprem öncesi su düzeylerini ölçüyorlar. Aynca suyun içindeki radon gazı oranına bakıyorlar. Çünkü deprem öncesinde, sudaki radon oranı yükseliyor. Çeşitli hesaplarla doğru deprem tahmini yapabiliyorlar. Çinliler 1975'te bir bölgede şiddetli bir deprem olacağını tahmin ettiler. Büyük bır bölgeyı boşalttılar. Sonra gerçekten deprem oldu. Bu, tahmin açısından büyük başanydı. Ama bir yıl sonra buna yakın bir bölgede yine deprem hesabı yapıldı. Hıçbir şey çıkmadı. Ama deprem oldü ve 250 bin kişi öldü. Bu örnekler konunun ne kadar kanşık olduğunu gösteriyor. Pek çok ülkede, pek çok kişi bu tahmin- ler üzerinde çahşıyor. Bu işe pek çok para harcanıyor. Bunun. günün birinde çözüle- ceğine inanıyorum. Belki hava durumu tahminleri kadar başanlı olmaz, ama yine de başanya yaklaşır". Tünel'in, dünyanın en eski üçüncü ve en küçük metrosu olduğunu biliyor muydunuz? Niceyolcıüargeçtibuyerin altmdanKAYIHAN GÜVEN (tstanbul) - Artık bir megapol olan İstanbul'da, Galata Köprüsü^nün bir ucunun açıldığı Kara- köy'den İstiklal Caddesi'ne çıkmak ister- seniz sabah 7'den akşam 9'a kadar çalışan tünelı seçmek en ıyisidir. Jetonunuzu al- dıktan sonra sizı bekleyen vagona atarsı- nız kendinizi aceleyle; vagonu kaçırmışsa- nız. bıhıı ki birfcaç dakifca sonra İstikiai Caddesi'nden binen yolculanyla gelecek- tir. Uzunca süren bir zil sesinin ardından otomatik olarak kapanan kapılar ve pek bilinmedik bir araç sarsıntısıyla -çünkü vagoTilar özel lastikleriyle beton pist üze- rinde yol almaktadır- 1.5 dakikada Cadde-i Kebir"in bir ucundasınızdır. Tü- nel çıkışında eski yüzüyle iki vagonlu bir tramvay sizi Taksim Meydanı'na taşımak için karşılar. Bu birkaç dakikalık yeraltı >olculuğu şehrin koca gürültüsünden uzaklaşmak. ulaşım rahatlığırun tatlı sarhoşluğunu >a- şamakla eşanlamlıdır. Kola> değil. iki is- tasyon arasındaki 60 metrelik yükseklik farkının üstesinden gelmişsinizdir. Ondan değil midir ki İstanbul'un hemen her bele- diye başkanı metro rahatlığını kente yay- mak için umut beslemiş ve çaba harcamış- tır. Haşim İşcan 1968'de Sovyetler Birliği Projesi'ne dayanarak "İstanbul metro bi- letini kestim". Fahri Atabey 1973'te "Metronun temeli Cumhuriyet Bayramı'- nda atılacak". Aytekin Kotil 1978'de "Metronun temelini 1-1.5 yıl içinde atıyo- ruz" demişlerdir. Bedrettin Dalan ve Nu- rettin Sözen'ın çabalan ise hâlâ kamuoyu- nun gündemindeki başköşelerden birinı tutmaktadır. Basitbjroyuncak Şımdilerde tünel karşılıklı gidip gelen iki vagonuyla günde ortalama 15 bin yolcu taşıyor. Sistem basit bir oyuncağın devasa bir uygulaması sanki. Birbirlerıne kablov- !a bağlı iki vagon elektnk gücü ve volan marifetiyle hareket ettiriliyor. Biri yukan çıkarken diğeri aşağıya iniyor. Bu günde ortalama 175 kez tekrarlanıyor. Yolcu sa- yısındaki yükselme sefer sayısını arttın- yor. Tek hat üzerinde gıden vagonlar yolun ortasında karşılaştıklannda ikıncı bir yola giriyorlar. Karşılaşmadan sonra ısc vagonlar tek hat üzerine dönüyorlar. Her seferinde bir vagonda en fazla 200 yolcu taşınabiliyor. İstanbul'un mütevazı boyutlardakı tü- nelının 1863 Londra, 1868 New York Karaköy ile İstiklal Caddesi arasında günde ortalama 175 sefer yapan metro, 1875 yılından bu yana hizmet veriyor. metrolanndan sonra dünyanın üçüncü metro-tüneli olduğunu biliyor muydu- nuz' 7 Ya \ apım öyküsünü? Genç bır Fran- sız mühendis olan Emile Gavand gızemli Doğu'nun havasını solumak için geldiği Osmanlı başkentinde Karaköy ile Beyoğ- lu arasındaki bağlantıyı sağlavan Yüksek- kaldınm'ı ınıp çıkan insanlan görünce aklını bır tünel yapımına takar. Genç mü- hendis tasansını önce kendi ülkesindeki ilgilılerc anlatır. seıma>e için yardım ıster ama ılgi göremeyince İngiltere'ye başvu- rur. Burada kabul gören Fransız 250 bin İngıli7 liralık sermayeyle işe koyulur. Uğ- raşırdidınır. kurduğu şirket 1869'da tünel imtivazını elde eder. İmüNazın elde edilmesinden sonra bü- >ük bır inşaat başlar. On bınlerce metre- küp toprak kazma kürekle çıkanlarak bunlann bir kısmı Karaköy Meydanf nın olduğu vere dökülür. İnşaatın başlama- sından beş yıl sonra, 17 Ocak 1875'te ilk tünel seferi yapılır. Ama yerin altından gi- den \agonlara insanlar korktuklan için binemezler. Şirket para kazanabilmek için ek bir vagonla hayvan ve araba taşımaya başlar... 19. yüzyıhn sonlannda İstanbul'da ya- şasaydınız tünelin 1. mevkisinde yolculuk yapmak için iki, 2. mevkisi için bir kuruş verecektiniz. Eğer katır, merkep ya da atı- nızı yanınızda getirmişseniz üç kuruş daha ödeyecektiniz. İstanbullular zamanla tü- nelin ucuzluk ve rahatlığını keşfetmişler ve o gün bugün bu yeraltı yolculuğunun tadı- nı. keyfıni çıkarmışlardır. 1939 tarihli bir yasayla tünel işletmesi, şirketten hükümetçe satın alınarak İstan- bul Elektnk Tramvay \e Tünel İşletme- leri'ne devredilir. Buhar gücüyle çalışan ilk sistem ve vagonlan 1968'e kadar nere- deyse hiç durmadan milyonlarca yolcuyu Yüksekkaldınm'ın yürek yoran, ciğerleri zorlayan yokuşundan kurtarmıştır. Ara- daki aksamalar yedek parça bulunama- masından ve kimi onanmlardan kaynak- lanmıştır. 1968'de artık iyice eskiyen sis- tem durdurulmuştur: 93 yıldır süren hizmet az değildir doğrusu. Tünelle 1939 yılında taşınan yolcu sayısı 5.5 milyon, 1955'te 11.5 milyon, 1967'de 6.5 mıljon- dur. Tünel 3 Kasım 1971'de. bu kez Pans iş- letmesinin son model iki vagonuyla hiz- mete -sokulur. 40 kişinın şimdilerde çekip çesirdiği sistem. ilgililerin \erdigi bilgıye göre 1.5 aylık periyotlarla bakıma aîını- yor. Insan. güngörmüş kentın keşmekeşi içinde, diyelim Aksaray'dan Le\ent'c. ye- nn altmdan gitmeyı her zamankinden daha fazla özlüyor. Şimdi top Nurettin Sözen'de... İlçeler tanıtım atağında Turizmde kendi reklamım kendin yap AA (Antalya) - Dünyaca ünlü turizm merkezlerimiz. uluslararası alanda sü- rekli gündemde kalabilmek için yoğun çaba gösteriyorlar. Önceki yıllarda böl- gesel olarak yürütülen turistik tanıtım etkinliklerinın bu >ıl tek tek turizm mer- kezlerini de kapsadığı gözleniyor. Edinilen bilgiye göre Antalya'nm önemli turizm merkezlen. 7-12 mart ta- rihleri arasında yapılacak uluslararası Berlin Turizm Borsasf na kendi tamtım broşürleri ile katılacaklar. Turizm mer- kezlerindekj otel ve pansiyon işletmecile- ri ile acente sahipleri ve esnaf tarafından ortaklaşa bastınlan broşürlerde yörenin özellikleri ve tatil avantajlan anlatılıyor. Türkiye Sevahat Acentalan Birliği (TÜRSAB) Akdeniz Bölgesi Yürütme Kurulu Genel Sekreteri Abdullah Tekin, Antalya yöresinin ünlü tatil merkezleri olan Kaş, Kalkan, Finike, Kemer. Side ve Alanya'nın, bu yılki Berlin Turizm Borsası'nda kendi özel tanıtımlannı ya- pacaklanm söyledi. Berlin Turizm Borsası'nın yöredeki turizmciler için özel bir önem taşıdığını anlatan Tekin, "Antalya'ya gelen ya- bancı turistlerin yüzde 68'ini Almanlar oluşturmakta. Bu nedenle. Almanya bi- zim için sürekli bir pazar durumunda" dedi. 1993 sezonu için bağlantılar Berlin'deki tanıtım etkinüklerinin yanı sıra Avrupah tur operatörleri ile 1993 ve daha sonraki yıllann tunzm sezonlan için bağlantılar da yapılacağını kayde- den Tekin şöyle devam etti: "Uluslararası Berlin Turizm Borsası'- na özel bir broşürle katılacak olan An- talyalı seyahat acenteleri de özellikle yörenin kültürel öğelerini vurgulayacak- lar. AntaKa'nın dünyaca ünlü Döşeme- altı halılan bunlardan biri. Turizm merkezlerimizin doğal güzelliklerinin yanı sıra ülkemizin kültür varlığı da, uluslararası turistik tanıtımda mutlaka vurgulanması gereken önemli bir öğe- dir."